Kazus- po pierwszych zajęciach merytorycznych- Obowiązkowy:-)
X zawarł małżeństwo z Y nie wiedząc, że jest on osobą, która kilka lat wcześniej zmieniła operacyjnie płeć. Po miesiącu od zawarcia małżeństwa X wystąpił do sądu z żądaniem uznania małżeństwa za nieistniejące. Czy sąd przyzna mu rację? Jakie inne środki prawne przysługują X? Jaka byłaby odpowiedź, jeśli do operacyjnej zmiany płci doszłoby już po zawarciu związku małżeńskiego?
Transseksualizm- brak poczucia tożsamści w odniesieniu do swojego ciała, nieprawidłowa identyfikacja płciowa, stan nieprzezwyciężalnego konfliktu wewnętrznego,
Należy podkreślić, że Polskie prawo nie zawiera żadnych regulacji dotyczących transseksulaizmu!!!!!!
Trudno znaleźć jednoznaczną odp na pytanie czy transseksulaista już po zmianie płcustaawgłby zawrzeć ważny związek małżeński oraz czy zmiana płci osoby pozostającej w związku małżeńskim powoduje uznanie, że związek nigdy nie istniał, lub czy taka okoliczność może stanowić jedynie podstawę rozwodową.
W świetle obowiązującego prawa można unieważnić małżeństwo, jeśli zawarto je pod wpływem błędu co do tożsamości drugiej osoby--------Można próbować unieważniać takie małżeństwo składając wniosek o unieważnienie do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy
Ale unieważnienia można żądać tylko po upływie 6 miesięcy od dowiedzenia się o błędzie i ponadto, tylko w ciągu 3 lat od zawarcia małżeństwa
Tożsamość odnosi się do tożsamości cywilnej i cech osobowościowych- właściwości osobiste napturienta
IN CASUM SĄD BĘDZIE OCENIAĆ---- O jaką tożsamość chodzi we wskazanym przepisie art. 15` pkt 20 ? Moim zdaniem o tożsamość w wąskim rozumieniu tego słowa, więc nie obejmuje swoim zakresem znaczeniowym właściowości osobistych w postaci- niepłodności, homoseksualizmu, transseksualizmu,
ZATEM sĄD ODDALI POWÓDZTWO O UZANIE MAŁŻEŃSTWA ZA NIEISTNIEJĄCE
*******Należy uznać, że w wypadku transseksualismu samo oznaczenie płci w Akcie urodzenia nie jest wystarczające. Powinno ustalić się rzeczywistą płeć napturienta w chwili zawierania małżeństwa. Łączy się to z problemem sprostowania przez sąd aktu urodzenia w wyniku sądowego ustalenia płci. Zatem trafne wydaje się stanowisko, iż transseksulaista może zawrzeć małżeństwo, ale dopiero po chirurgicznej zmianie płci oraz posiadaniu aktu urodzenia odzwierciedlającego nową płeć.
Niektórzy przedstaiwciele nauki prawa opowiadają się jednak za zakazem zawierania małżeństw przez transseksualistów.
Bardziej skomplikwana wydaje się kwestia ważności zawartego prze transseksulaistę związku małżeńskiego. O ile dominuje pogląd, że małżeństwo zostało zawarte prawidłowo, wątpliwości budzi kwestia , czy po zmianie płci nadal jest ono ważne. Art. 18 konstytucji, odnosi się do całego trwania małżeństwa, związku, a nie tylko do momentu jego zawarcia. W konsekwencji trzeba uznać, iż z chwilą chirurgicznej zmiany płci i potwierdzenia tego w dokumentach stanu cywilnego, małżeństwo transseksulaisty powinno przestać istnieć, gdyż jego trwanie jest niekonstytucyjne.
Transseksualizm jest trudnym i kontrowersyjnym zagadnieniem prawnym, nie zwalnia to jednak od podjęcia prac legislacyjnych nad regulacją kwestii z nim związanych
De lege ferenda- łac. O ustawie która ma być uchwalona- polska regulacja prawna powinna dopuszczac zabiegi chirurgiczne u transseksualistow, gdyby transseksualista pozostawał w takim związku to z chwilą zmiany płci, małżeństwo ustawałoby z mocy prawa:-)
W przypadku transseksulaismu oznaczenie płci w akcie urodzenia nie jest wystarczające, ponieważ należy ustalić rzeczywistą płeć nupturienta w chwili zawierania małżeństwa. Transseksualista może więc zawrzeć małżeństwo, ale dopiero po chirurgicznej zmianie płci oraz posiadaniu aktu urodzenia odzwierciedlającego nową płeć, a co za tym idzie zmienione imię i nazwisko.
Nie jest możliwe złożenie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez transseksulaistę, który dokonał operacji zmiany płci jednak nie zostało to odzwierciedlone w dokumentach, a także gdy akt urodzenia został zmieniony a nie doszło jeszcze do zabiegu chirurgicznego
W doktrynie pojawia się wiele głosów przeciwnych małżeństwom transseksulanym. Przedstawiciele nauki prawa wskazują na problem ustalenia macierzyństwa i ojcostwa oraz spełniania funkcji wychowawczych wobec dzieci.
Czy związek małzeński zawarty przez transseksulaiste jest ważny? R. krajewski w swojej publikacji przedstawia pogląd, zgodnie z którym zmiana płci po zawarciu małżeństwa nie ma wpływu na ważność zawartego małżeństwa. Jednak podkreśla , że konstytucyjny zapis, że małżeństwo jest związkim kobiety i mężczyzny, odnosi się do całego trwania związku, a nie tylko do momentu jego zawarcia.
Skutkiem tego powinno być ustanie małżeństwa transseksulaisty, z chwilą chirurgicznej zmiany płci i potwierdzenia tego w dokumentach stanu cywilnego, gdyż jego trwanie jest niekonstytucyjne. Jednak ustanie małżeństwa z powodu zmiany płci jednego z małżonków nie jest możliwe. Może ono nadal trwać, chyba że zostanie rozwiązAne przez rozwód, bowIem transseksualism moŻe być podstawą do orzeczenia separacji lub rozwodu.
Artykuł- Państwo i Prawo- prof. Nesterowicz
Jeżeli ten powód spowodował rozkład pożycia małzeńskiego , to mógłby uzasadniać rozwód
Tożsamość cywilna:
- roszczenie o unieważnienie małżeństwa- matrimonium nion existence
- w chwili zawarcia małżeństwa, a ten moment jest decydujący do badania przesłanek unieważnienia małżeństwa, X nie wiedział o błędzie co to osoby- tożsamości cywilnej współmałżonka
Widocznie płeć metrykalna została zmieniona, konieczną przesłanką do powstania małżeństwa jest odmienność płci nupturientów- przesłanka konstytutywna
Widocznie w chwili zawarcia musiała być spełniona ta przesłanka, skoro się na nią nie powołuje, więc w momencie zawierania małżeństwa była zachowana odmienność płci,
Sąd oddali powództwo
Inne środki prawne- Możliwe jest rozwiąznaie małżeństwa poprzez postępowanie rozwodowe:-) - powództwo rozwodowe
Operacja po zawarciu małżeństwa-
Następcza zmiana płci u danej osoby nie ma wpływu na istnienie małżeństwa
Ponieważ w chwili zawarcia małżeństwo- przesłanka odmienności płci została spełniona:-)
Może to mieć ewentualny wpływ na późniejsze przesłanki rozwodowe. Zmianę płci dokonuje się w Polsce w procesie o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego art. 189 kpc. Powodem jest osoba domagająca się zmiany płci, a pozwanymi są rodzice. Jeśli rodzice nie żyją sąd ustanawia kuratora.
prócz problemów administracyjnoprawnych związanych z dokonywaniem prawnej zmiany płci, w praktyce pojawiają się również kolejne sporne zagadnienia natury cywilnoprawnej. Taką właśnie kwestią jest pozostawanie w związku małżeńskim przez osoby transseksualne. W Polsce uznawane są za małżeństwo tylko i wyłącznie związki kobiet i mężczyzn, co znajduje potwierdzenie w art. 18 Konstytucji oraz w art. 1 § 1 k.r.o.. Wyklucza to zawieranie małżeństw przez osoby tej samej płci. W przypadku osób transseksualnych powoduje to, iż związek małżeński zawarty przed sądowym sprostowaniem płci musi zostać rozwiązany. Warto przytoczyć w tym miejscu wyrok Niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego, który to orzekł za niezgodny z konstytucją Republiki Federalnej Niemiec przepis prawny wykluczający urzędowe uznanie zmiany płci w przypadku osób pozostających w związkach małżeńskich. Dotychczas przepis nakazywał transseksualistom rozwód przed dokonaniem formalnej zmiany płci w dokumentach. Skargę na ten przepis złożył 80-letni transseskualista, który przeszedł chirurgiczną zmianę płci i chciał dokonać jeszcze zmiany urzędowej, pozostając dotychczasowym w związku małżeńskim. Jest to niewątpliwy precedens na gruncie prawa niemieckiego, gdyż podobnie jak w Polsce zakazane są tam małżeństwa jednopłciowe. Powyższe rozwiązanie nie stanowi złotego środka, może natomiast stanowić przykład wywarzeniaznaczenia różnych praw konstytucyjnych. Oczywiście po sądowej zmianie płci dopuszczane jest ponowne zawarcie małżeństwa przez osoby transseksualne, ale jedynie z osobą przeciwnej płci. Prawo do ponownego zawarcia małżeństwa przez osoby transseksualne zostało potwierdzone również w wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 11 lipca 2002r. w sprawie Christine Goodwin v. Zjednoczone Królestwo (skarga nr 28957/95).
Jak zmienić płeć po zawarciu związku małżeńskiego?
W razie przyjęcia ostatniego z wymienionych stanowisk pojawia się jednak kolejny problem: jak zmienić płeć po zawarciu związku małżeńskiego. I znowu mamy rozbieżność poglądów doktryny prawniczej:
zdaniem niektórych, takie małżeństwo w ogóle by nie istniało - nie zostałoby ono skutecznie zawarte (matrimonium non existens);
inni twierdzą, iż mamy do czynienia z małżeństwem istniejącym, ale możliwe jest jego unieważnienie.
Zgodnie z art. 30 pkt 1 w związku z art. 1, art. 2 i art. 16 Prawa o aktach stanu cywilnego, akt stanu cywilnego podlega unieważnieniu tylko wtedy, gdy stwierdza niezgodnie z prawdą zdarzenie podstawowe kreujące stan cywilny i powodujące sporządzenie aktu (urodzenie, zgon lub zawarcie małżeństwa). Pozostałe wypadki pierwotnej niezgodności aktu z rzeczywistością, dotyczące innych zdarzeń mających wpływ na stan cywilny, nie stanowią podstawy unieważnienia, lecz mogą być przedmiotem sprostowania aktu w myśl art. 31 Prawa o aktach stanu cywilnego.
Sądowa zmiana płci jest niedopuszczalna w czasie trwania małżeństwa