UKŁAD NERWOWY (syste nervosum)

1.FUNKCIE:

a)odbieranie bodźcówdziałają na organizm z otoczenia lub innego ustroju

b)przekształcanie bodźców w impulsy nerwowe(przewodzenie do ośrodków nerwowych)

c)przesyłanie impulsów do narządów,całego ciała (reakcja organizmu na środowisko)

PODZIAŁ FUNKCJONALNY UKŁADU NERWOWEGO:

1. Układ nerwowy dośrodkowy=> aferentny= czuciowy=informacyjny)

2. Układ nerwowy odśrodkowy=> eferentny):

a) układ ruchowy (efektorem mięśnie szkieletowe)

b) układ autonomiczny (efektorem mięśnie gładkie, mięsień sercowy, tkanka gruczołowa)

3. Układ nerwowy integrujący (nadrzędne ośrodki scalające w czynnościową całość funkcje UN).

2.PODZIAŁ UKŁADU NERWOWEGO

A)NEURONY(biologia medyczna-budowa koórki nerwowej,podział,czynność komórek nerwowych)

-z punktu widzenia topograficznego:

B)UKŁAD NERWOWY OŚRODKOWY(systema nervosum centrale):

-mózgowie (encephalon)(PODZIAŁ):

*przodomózgowie (prosencephalon)(SKŁAD):

=>kresomózgowie(telencephalon)

=>międzymózgowie (diencephalon)

*śródózgowie (mesencephalon)

*tyłomózgowie (rhombencephalon)(SKŁAD):

=>rdzeń przedłużony (medulla oblongata)

=>móżdżek (cerebellum)

=>most (pons)

-rdzeń kręgowy (medulla spinalis)

-z punktu widzenie fizjologicznego (PODZIAŁ MÓZGOWIA):

-mózgowie (encephalon):

*mózg(cerebrum)(SKŁAD):

=>istota szara

=>istota biała półkul mózgowych

*pień mózgu (truncus cerebri)(SKŁAD):

=>jądra kresomózgowia

=>międzymózgowie

=>śródmózgowie

=>most

=>rdzeń przedłużony

*móżdżek (cerebellum)

C)UKŁAD NERWOWY OBWODOWY (systema nervosu perophericum)-łącznik iędzy układem ośrodkowym a
obwodem

-z punktu widzenia topograficznego:

-12 par nerwów czaszkowych (nervi craniales)(w czaszce)

-31 par nerwów rdzeniowych (nervi spinales)(w kanale kręgowym)

-nerwy pi wspołczulnych (nerwi trunci sympathici)(w kanale kręgowym za pośrednictwem zwojów)

3.UKŁAD NERWOWY OŚRODKOWY

3.1. RDZEŃ KRĘGOWY (medulla spinalis)

a)Budowa ogólna:

-spłaszczony wydłuzony walec w płaszczyźnie strzałkowej

-dlugość 40-45 cm

-średnica 1,5 cm

-masa 28g

b)Położenie:

-w kanale kręgowym

-od brzegu otworu potylicznego wielkiego do II kręgu lędźwiowego

-zakończony stożkie rdzeniowym (conus medullaris)przechodzi w nić końcową (filum terminale)

c)Podział rdzenia kręgowego:

-odcinek szyjny 8 segmentów

-odcinek piersiowy 12 segmentów

-odcinek lędźwiowy 5 segmentów

-odcinek krzyżowy 5 segmentów

-odcinek guziczny 1 segment

-z każdego segmentu 1 para nerwów rdzeniowych

- w sumie 31 par nerwów 31 segmentów

-NEUROMER1 segment rdzenia + 1 para nerwów rdzeniowych

-KOŃSKI OGON korzenie nerwów rdzeniowych,otaczające w kanale krzyżowym nić końcową

d)Budowa szczegółowa:

-przednia powierzchnia rdzenia kręgowego => szczelina pośrodkowa przednia (fissura mediana anterior)

-tylna powierzchnia rdzenia kręgowego=> bruzda pośrodkowa tylna (sulcus medianus posterior)

=>obie dzielą rdzeń na dwie symetryczne połowy

-każda z połów ma:

=>bruzdę boczną przednią (sulcus lateralis anterior)

=>bruzdę boczną tylną (sulcus lateralis posterior)

**wyjście z rdzenia odpowiednich korzeni nerwów rdzeniowych

-przekrój poprzeczny rdzenia(dwie zabarwioe warstwy):

=>na środku istota szara (substantia grisea)

-podobna do rozpiętego motyla

-ciągnie się przez całą długość rdzenia w postaci kolumy,wyróżniamy:

**parzyste słupy (columnae )przednie i tylne, boczne(w odcinku piersiowym rdzenia)

-część środkowa istoty szarej otacza kanał środkowy= istota pośrednia środkowa, w kierunku
bocznym=> istota pośrednia boczna

-słupy tworzą rogi (cornu)istoty szarej (przekrój poprzeczny):

**rogi przednie,w nich:

=>jądra ruchowe nerwów rdzeniowych, dają początek korzeniom brzusznym
(PRZEDNIE NERWY RDZENIOWE)

**rogi tylne, w nich:

=>jądra informacyjne

**rogi boczne,w nich:

=>jądra pośrednioboczne (skupiska kom.),daja początek przedzwojowym
włóknom przywspółczulnym.

=>wypustki jąder r.b. wychodzą też korzeniami przednimi

JĄDRAwyraźnie odgraniczone skupienie komórek nerwowych wewnątrz mózgowia i rdzenia kręgowego.

=>na obwodzie istota biała (substantia alba):

-obejmuje istotę szarą

-między słupem tylnym u bocznym obie istoty tworzą twór siatkowaty(najlepiej wykształcony
w cz.szyjnej rdzenia)

-składa się z włókien nerwowych,pokryte osłonka mielinową

-tworzy układ przewodzący rdzenia kręgowego

-PODZIAŁ ISTOTY BIAŁEJ:

**parzyste sznury przednie (d.ruchowe, autonomiczne i infromacyjne-różnica od
sznurów tylnych inny zakres informacji)

**parzyste sznury tylne (drogi informacyjne)

**parzyste sznury boczne(d.ruchowe, autonomiczne i infromacyjne)

*tworzą drogi nerwowe rdzenia kręgowego (ułozone według czynności)

3.1.1. DROGI NERWOWE RDZENIA KRĘGOWEGO

1)Drogi własne rdzenia kręgowego

-utworzone przez komórki nerwowe rdzenia

-dzielą się w istocie szarej lub po wyjściu z niej w istocie białej gałąź wstępująca i zstępująca

-w istocie białe pęczki własne

2)Drogi łączące rdzeń kręgowy z mózgiem:

A)wstępujące (domózgowe):

I. DROGI WSTĘPUJĄCE SZNURA TYLNEGO = DROGI RDZENIOWO-OPUSZKOWE

-czucie epikrytyczne dokładnie różnicują czucie ucisku, dotyku, wibracji i położenia

-przewodzą świadome czucie głębokie (PROPRIOCEPTYWNE) z układu ruchu

-otyrzymują impulsy z :

*receptorów stawowych

*wrzecionek mieśniowych

*wrzecionek nerwowo-ścięgnowych

PRZEBIEG:

1.PIERWSZY NEURON:

- zajduje się w zwojach rdzeniowych wszystkich nerwów rdzeniowych

-tworzy pęczek smukłyprzyśrodkowy (Golla)- informacje z kończyn dolnych

-tworzy pęczek klinowaty boczny(Burdacha)- inf. z segmentów piersiowych, szyjnych i kończyn górnych

-kończy się w jądrach tych pęczków (rdzeń przedłużony)

2. DRUGI NEURON:

-rozpoczyna się w jadrach smukłym i klinowatym

-aksony ulegają skrzyżowaniu i tworzą wstęgę przyśrodkową

-kończy się we wzgórzu

3.TRZECI NEURON:

-rozpoczyna się we wzgórzu i dochodzi do kory czuciowej zakrętu zaśrodkowego
(płat ciemieniowy)

II.DROGI RDZENIOWO WZGÓRZOWE(WSTĘPUJĄCE):

1)PRZEDNIAzwiązana z przewodzeniem czucia dotyku i ucisku

2)BOCZNA przewodzi czucie bólu i temperatury

-przewodzą informacje protopatyczne= prymitywne= czucie powierzchowne= czucie mało dokładne

-receptory tej drogi to:

*mechanoreceptory

*termoreceptory

*chemoreceptory

-receptory nocyceptywne (bólu)

PRZEBIEG:

1.PIERWSZY NEURON:

-znajduje się w zwojach rdzeniowych

2.DRUGI NEURON:

-w rogach tylnych istoty szarej rdzenia kręgowego

-jego neuryt przechodzi na stronę przeciwną i w sznurze przednim lub bocznym istoty bbiałej
biegnie w kierunku do mózgowy do wzgórza

-w pniu mózgu odaje bocznice tworu siatkwatego tyłomózgowia (rdzenia przedłuzonego)= droga
rdzeniowo-siatkowa oraz do śrómózgowia- droga rdzeniowo-pokrywowa (blaszka pokrywy)

3.TRZECI NEURON:

-impulsy do ośrodków czuciowych kory

III. DROGI RDZENIOWO-MÓŻDŻKOWE (WSTĘPUJĄCE):

-przewodzą informacje z mięśni i stawów= nieświadome czucie proprioceptywne lub
kinestetyczneośrodek kontroli ruchów

-wrazęnia eksteroceptywne np.ze skóry

*MÓŻDŻEKnarząd ortostatyki, koordynacji ruchu i regulacji napięcia mięśni

*DROGI RDZENIOWO MÓŻDŻKOWE(PRZEDNIA I TYLNA) przekazują do móżdżku dane o rozciągnięciu
mięśni i położeniu kończyn, które są konieczne do koordynacji ruchów.

A)DROGA RDZENIOWO-MÓŻDŻKOWA PRZEDNIA (BRZUSZNA):

-odpowiada za przekazywanie do móżdżku czucia proprioceptywnego

-związana z koordynacją ruchu i położenia całej kończyny dolnej

-otrzymuje impulsy głównie ze ścięgien

-wchodzi do móżdżku konarem górnym

PRZEBIEG:

1.PIERWSZY NEURON:

-w zwojach rdzeniowych

2.DRUGI NEURON:

-w rogach tylnych istoty szarej, w segmentach górnych lędźwiowych

-neuryty biegną na strone przeciwną do sznurów bocznych istoty białej, przez rdzeń
przedłużonymostnakrywkę śródmózgowia i konary górne móżdżku

*MÓŻDŻEK z sąsiednimi częściai mózgowia łączy się konarami:

górnymi (ze śródmózgowiem)

środkowymi (z mostem)

dolnymi (z rdzeniem przedlużowny)

B)DROGA RDZENIOWO-MÓŻDŻKOWA TYLNA (GRZBIETOWA):

-odpowiada za przekazywanie do móżdżku czucia głębokiego (proprioceptywnego)

-wpływa za pośrednictwem móżdżku na końcową koordynację położenia i ruchu poszczególnych
mięśni kończyny dolnej i dolnej części tyłowia

-dochodzi do móżdżku konarem dolnym

PRZEBIEG:

1.PIERWSZY NEURON:

-w zwojach rdzeniowych

2.DRUGI NEURON:

-w jądrze grzebieniowym (u podstawy rogu tylnego rdzenia kręgowego) po tej samej stronie z
segmentów górnych lędźwiowych i dolnych piersiowych

-neuryt do sznurów bocznych po tej samej stronie (nie krzyżują się)

-przez rdzeń przedłużony, konar dolny do móżdźku

B)zstępujące (odmózgowe)= korowo rdzeniowe:

I.DROGI PIRAMIDOWE:

-działają na mięśnie szkieletowe i kierują ruchami zależnymi od naszej woli

-55% włókien kończy się na odcinku szyjnym rdzenia kręgowego

-20% włókien kończy się na odcinku piersiowym

-25% włókien kończy się na odcinku lędźwiowym

PREZBIEG:

1.PIERWSZY NEURON OŚRODKOWY:

-rozpoczyna się w korze ruchowej zakrętu przyśrodkowego płata czołowego + inne płaty półkuli
mózgu

-przechodzi przez torebkę wewnętrznąodnogi mózgu podstawa mostutworzy piramidy --
rdzenia przedłużonego

-90% włókien skrzyżowanych= droga piramidowa boczna

-włókna nieskrzyżowane= droga piramidowa przednia

-kończy się w jądrach ruchowych rogów przednich rdzenia kręgowego (DROGA KOROWO
RDZENIOWA) bezpośrednio lub za pośrednictwem interneuronu (DRUGI NEURON OŚRODKOWY)
lub w jądrach ruchowych nerów czaszkowych (DROGA KOROWO-JĄROWA)

*neuron obwodowy= MOTONEURON UNERWIAJĄCY WŁÓKNA MIĘŚNIOWE

x DROGI ZSTĘPUJĄCE UKŁADU AUTONOMICZNEGO

*początek w korze mózgowej, podwzgórzu, tworze siatkowatym rdzenia przedłużonego

*przez rdzeń kręgowy przewodzą impulsy do mięśni gładkich, mięśnia sercowego i gruczołów

a)droga naczyniowo-ruchowa (do mięśni gładkich naczyń)

b)droga wydzielnicza (do gruczołów skóry)

x DROGI WSTĘPUJĄCE UKŁADU AUTONOMICZNEGO (WEGETATYWNEGO)

INTEROCEPTYWNE= WISCEROCEPTYWNE

*informacje z narządów wewnętrznych

*mięśni gładkich, mięśnia sercowego

*gruczołów łzowych, ślinianek

*gruczołów błony śluzowej jamy ustnej i nosa

*przewodu pokarmowego i układu oddechowego

** informacje bólowe

**informacje wywołane rozciąganiem ścian naczyń lub narządów

**informacje o składzie krwi i chłonki itp.

PRZEBIEG:

1.PIERWSZY NEURON:

-w zwojach czuciowych nerwów czaszkowych i zwojach rdzeniowych

2.DRUGI NEURON:

-rogi tylne oraz istota pośrednia środkowa (otacza kanał środkowy rdzenia kręgowego)

-neuryty w sznurach przednio-bocznych, o wzgórza

II.DROGI POZAPIRAMIDOWE:

-odpowiadają za podświadome kontrolowanie czynności mięśninapięcie mięśniowe, postawę ciała

-biorą początek w ośrokach ruchowych pnia mózgu:

*prążkowie

*gałka blada

*jądro niskowzgórzowe w przodomózgowiu (istota czarna, jądro czerwienne) w
(śródmózgowiu) i innych

-drogi wieloneuronowe, połączenia z korą mózgu i móżdżku

-kończą się w jądrach ruchowych rogów przednich rdzenia kręgowego

a)droga czerwienno-rdzeniowa:

*kontroluje napięcie zginaczy

*biegnie w sznurach bocznych rdzenia kręgowego do przodu od drogi piramidowej

b)droga przedsionkowo-rdzeniowa:

*kontroluje napięcie prostowników

*rozpoczyna się w dużych komórkach jąder przedsionkowych (dno komowy IV)

*włókna przedsionkowo-rdzeniowe pośredniczą w przewodzeniu impulsów z błędnika do mięśni
szkieletowych

4.MÓZGOWIE (encephalon)

-w jamie czaszki

-spłaszczone powierzchnia postwana (wypełnia doły jamy czaszki)

-powierzchnia wypukła mózgowia podzielona w płaszczyźnie strzałkowej szczeliną podłużną mózgu na
dwie półkule mózgu

-ciało modzelowate w głębi bruzdy, jego włókna nerwowe łączą półkule

-tylny dół czaszki móżdżek (cerebellum)oddzielony od półkul szczeliną poprzeczną mózgu

-podstawa czaszki pień mózgu (truncus cerebri)

-otoczone oponami

-masa- 1375-1405 g (M), 1245-1275g (K)

-średnia objętość- 1330 cm³

PRZODOMÓZGOWIE

1.KRESOMÓZGOWIE (telencephalon) (PÓŁKULE MÓZGOWE)

-największa i najlepiej wyksztalcona część mózgowia

-rozdziela ja szczelina => na jej dnie SPOIDŁO WIELKIE= CIAŁO MODZELOWATE (łączy półkule)

-od móżdżku podzielone szczeliną poprzeczną mózgu

POWIERZCHNIE PÓŁKUL:

-górno-boczna, przyśrodkowa, dolna

BIEGUNY PÓŁKUL:

-czołowy, potyliczny, skroniowy

PŁATY PÓLKUL:

1. Płat czolowy oddzielony od ciemieniowego bruzdą środkową (leży na powierzchni górno-bocznej)

2. Płat potyliczny odzielony od płata ciemieniowego bruzdą ciemieniowo-potyliczną

3. Plat skroniowy od czołowego i ciemieniowego bruzdą boczną ( w jej dnie wyspa= wypukła część mózgu)

4. Dolna powierzchnia płata czołowego na niej opuszka węchowa, pasmo węchowe i trójkąt węchowy, liczne zakręty oczodołowe.

-w każdej półkuli wyróżniamy:

*korę mózgu, jądra podkorowe, istotę białą i komorę.

KORA= PŁASZCZ:

- na zewnątrz półkuli

-tworzy liczne pofałdowania= bruzdy i zkręty

1. POWIERZCHNIA GÓRNO-BOCZNA I-rzędowa bruzda środkowa

- oddziela płat czołowy od ciemieniowego

-przed bruzdą zakręt przedśrodkowy

-za bruzdą zakręt zaśrodkowy

B. PŁAT CZOŁOWY ( w nim 3 dodatkowe zakręty czołowe):

- górny, środkowy, dolny

C. PŁAT SKRONIOWY (3 zakręty skroniowe):

-górny, środkowy, dolny

*POWIERZCHNIA PRZYŚRODKOWA PÓŁKUL:

-CZ. CENTRALA SPOIDŁO WIELKIE:

x zbudowane z włókien łączących obie półkule

x powyżej spoidła kora tworzy ZAKRĘT OBRĘCZY

x poniżej spoidła zakręt przyhipokampowy (do powierzchni dolnej)

-CZĘŚĆ PRZEDNIA:

x przedłyżenie zakrętu przedśrodkowego i zaśrodkowego, zakręt czołowy górny

-CZĘŚĆ TYLNA (w płacie potylicznym):

x przebieg bruzd ciemieniowo-potylicznej i ostrogowej

LOKALIZACKA WAŻNIEJSZYCH OŚRODKÓW KOROWYCH

1. OŚRODKI PROJEKCYJNE (ruchowe i czyuciowe):

1. POLE RUCHOWE KORY:

-zakręt przed środkowy (płat czołowy)

-ośrodek ruchowy; odchodzi od niego droga piramidowa

2) POLE CZUCIOWE KORY:

- zakręt zaśrodkowy (płat ciemieniowy)

-dochodzą do niego drogi czucia powierzchniowego i głębokiego

3) POLE SŁUCHOWE KORY:

-zakręt skroniowy górny

-ośrodek słuchu, dochodzi do niego droga słuchowa

4) POLE WZROKOWE KORY:

-okolica bruzdy ostrogowej i klinek (płat potyliczny)

-ośrodek wzroku, dochodzi do niego droga wzrokowa

5) ZAKRĘT PRZYHIPOKAMPOWY I HIPOKAMP:

-płat skroiowy- ośrodki węchowe

2. OŚRODKI KOJARZENIA I ZAPAMIĘTYWANIA:

1. TYLNA CZĘŚĆ ZAKRĘTU CZOLOWEGO GÓRNEGO koordynacja ruchów mięśni grzbietu

2. TYLNA CZ. Z. CZOŁOWEGO SRODKOWEGO skoordynowane ruchy gałek ocznych i szyi

3. TYLNA CZ. Z. CZOŁOWEGO DOLNEGO ruchowy ośrodek mowy

4. ZAKRĘT CZOŁOWY GÓRNYośrodek pisania

5. ZAKRĘTY OCZODOŁOWE (P. CZOŁOWY) ośrodki psychiczne, gwaratujące zdolność myślenia,
   inteligencję, definiuję wolę i osobowość

6. PŁAT CIEMIENIOWY ośrodek pamięci ruchów wyuczonych, prawidlowego używania
   przedmiotów, ośrodek pamięci dotyku.

7. ZAKRĘT SKRONIOWY GORNY ośrodki słuchowe, zapamiętywania i kojarzenia dźwięków.

8. PŁAT SKRONIOWY ośrodek pamięci słyszanego słowa

9. HIPOKAMP ośrodek świeżej pamięci

10. PŁAT POTYLICZNYośrodki wzrokowe, zapamiętywania i kojarzenia

STRUKTURY PODKOROWE

-skupienia substancji szarej, poza korą = JĄDRA

-otoczone istotą białą PODKOROWE

W KAŻDEJ PÓŁKULI:

1. Jądro ogoniaste:

-przylega do wzgórza

-głowa+ trzon + ogon

-ogranicza komorę boczną

-oddzielona torebką wew. Od jądra soczewkowatego

b) Jądro soczewkowate (podział):

-gałka blada i skorupa

-oddzielone torebką zewnętrzą od przedmurza

c) Przedmurze leży bocznie od jądra soczewkowatego

d) ciało migdałowate w istocie białej płata skrniowego

UKŁAD POZAPIRAMIDOWY

-odpowiada za stan napięcia mieśniowego, kontrola ruchów mimowolnych

-utworzony przez skupienia istoty szarej, wchodzące w skład następujących struktur podkorowych:

*jądra ogoniaste ( w obrębie półkuli mózgowej)

*jądra soczewkowate( półkula mózgowia)

Jądro ogoniaste + jadro soczewkowate = CIAŁO PRĄŻKOWANE

*istota czarna (śródmózgowie)

* jądro niskowzgórza ( międzymózgowie)

*jadro brzuszne przednie wzgórza (międzymózgowie)

-struktury te połączone ze sobą => wypływają na prawidlowy przebieh czynności ruchowych

ISTOTA BIAŁA PÓLKUL

1. BUDOWA:

-włókna nerwowe(3 rodzaje):

*włókna rzutowe (projekcyjne):

łączą ośrodki korowe z niżej leżącymi ośrodkami

• Przebieg impulsów: odprowadzające (od kory), doprowadzające (do kory)

*włókna spoidłowe (komisuralne):

łączą ośrodki obu półkul

główne połączenie = SPOIDŁO WIELKIE

*włókna kojarzeniowe (asocjacyjne)

łączą ośrodki korowe w obrębie jednej półkuli

Włóka rzutowe tworzą pasma istoty białekj zwane TOREBKAMI (wewnętrzne, zewnętrzne, ostatnia), dziela poszczególne jądra kresomózgowia.

KOMORA BOCZNA

-szczelinowata przestrzeń

-we wnętrzu każdej półkuli mózgowej

-PODZIAŁ (4 części- każda w inny płacie):

*RÓG PRZEDNI płat czołowy

*CZ. ŚRODKOWA płat ciemieniowy

*RÓG DOLNY płat skroniowy

*RÓG TYLNY plat potyliczny

Obie kory boczne połączone z III komorą międzymózgowia

2.MIĘDZYMÓZGOWIE (diencephalon)

-pokryte pólkulami mózgu

-PODZIAŁ:

A. WZGÓRZOMÓZGOWIE(3 części):

-nadwzgórze(epithalamus):

x SZYSZANKA (corpus pineale):

-gruczoł dokrewny

-wytwarza melatoninę hamuje wytwarzanie gonadotropin=opóźnienie
dojrzewania płciowego

-wypływ melatoniny ośrodki kontrolujące sen i czuwanie

x UZDECZKI

-PRZEBIEG:węchomózgowie, hipokamp, ciało migdalowate i gałka blada

-drogi te biegną do śródmózgowia

-wzgórze(thalamus)

x ośrodek odpowiedzialny za wrażenia, uczucie, emocje

x BUDOWA:

-istota szara

-tworzy ściany boczne komory III międzymózgowia

-2 części po obu stronach komory połączone nadzwgórzem (tylny odcinek) i
zrostem międzywzgórzowym (przedni odcinek)

-PONIŻEJ ZROSTU roweg podwzgórzowy

*oddziela wzgórze od podwzgórza

*przylega do dolnej powierzchni wzgórza

x ISTOTA SZARA WZGÓRZA:

-podzielona blaszkami istoty białej ( 3 grupy jąder):

*jądra przednie wzgórza połączone z węchomózgowiem,
podwzgórzem i układem limbicznym)

*jądra przyśrodkowe polączone z częścia ruchową kory mózgowej

* jądra boczne m-ce zakończenia wstęgi przyśrodkowej, bocznej
i trójdzielnej + przebieg drogi smakowej)

-zawzgórze (metathalamus)

x SKŁAD:

1. parzyste ciała kolanowate boczne:

-ośrodki informacji wzrokowych

-wychodzące z nich włókna = PROMIENISTOŚĆ WZROKOWA

b) parzyste ciała kolanowate przyśrodkowe:

-ośrodki informacji słuchowych

-wychodzące z nich włókna =PROMIENISTOŚĆ SŁUCHOWA

B.NISKOWZGÓRZE (subthalamus):

- poniżej i bocznie od wzgórza

-JĄDRO NISKOWZGÓRZOWE najwięszke skupisko neuronów w istocie szarej

-jądro ma skupiska neuronów ruchowych przekaz impulsów do m. szkieletowych

C.PODWZGÓRZE (hypothalamus) (3 cześci):

1)przednia (nadwzrokowa):

-przylega do skrzyżowania wzrokowego

-w tej części 3 pary jąder (j.skrzyżowania, j.nadwzrokowe,j. przykomorowe)

2)środkowa (lejkowo-guzowa= guz popielaty):

-GUZ POPIELATYprzechodzi w lejek na konczu zawieszona PRZYSADKA MÓZG.

-w jądrach guza ośrodek termoregulacji, przyjmowania pokarmów

3)tylna (suteczkowa):

-parzyste ciała suteczkowate

-ich jądra wplyw na regulacje temp.ciała (uszkodzenie- hipotermia ciała)

PODWZGÓRZE wplywa na homeostazę, regulacja przemiany materii

4)komora III:

-kształt szczeliny

-PRZEBIEG płaszczyzna przyśrodkowa podstawa mózgowia

-tył komory III połączenie z wodociągiem mózgowia

-przód komory III komunikacja z komorami bocznymi półkuli mózgowych

ŚRÓDMÓZGOWIE(mesencephalon)

-między międzymózgowiem a mostem

-SKŁAD:

*część grzbietowa:

-tworzy ją blaszka pokrywy

-w jej obrębie parzyste wzgórki górne i dolne

*część brzuszna:

-nakrywa śródmózgowia

-komory mózgu ograniczają dół międzykomorowy na powierzchni podstawnej

WODOCIĄG MÓZGUMIĘDZY CZĘŚCIĄ GRZBIETOWĄ A BRZUSZNĄ ŁĄCZY KOMORĘ III i IV

TYŁOMÓZGOWIE

1. RDZEŃ PRZEDŁUŻONY (medulla oblongata)

-miejsce przejścia między mózgowiem a rdzeniem kręgowym

a)POWIERZCHNIA BRZUSZNA:

-na niej szczelina pośrodkowa przednia

-PRZEBIEG:

z rdzenia kręgowego przez całą długość rdzenia przedłużonego

KONIEC: bruzda na tylnym brzegu mostu

w bruździe tej wchodzą nerwy czaszkowe od VI do XII (n.czuciowe,ruchowe i mieszane)

-piramidy:

walcowate wzniesienia, po obu stronach szczeliny

mają wlókna drogi nerwowej korowo-rdzeniowej

na bokach wyniosłości= oliwki, mają jądra oliwki

b)POWIERZCHNIA GRZBIETOWA:

-na niej bruzda pośrodkowa tylna

-przedłużenie odpowiedniej bruzdy rdzenia kręgowego:

nie biegnie przez całą długość rdzenia przedłużonego

ZAKOŃCZENIE BRUZDY- rozszerzenie kanału środkowego rdzenia w komorę czwartą

na bokach wyniosłości= pęczek smukły i klinowaty na ich zgrubieniach, jądra smukłe
i klinowate zakończenie pierwszych neuronów dróg epikrytycznych sznurów tylnych

-skrzyżowane włókna dróg korowo-rdzeniowych (drogi piramidowe)w dolnym odcinku rdzeniomózgowia

-RUCHY PRZY UDZIALE RDZENIA PRZEDLUŻONEGO:

*ssanie,żucie, połykanie,

* kichanie, kaszel, wydzielanie śliny, wymioty ośrodki te w jądrach tworu siatkowego

*mruganie powiek, wdech i wydech,

* hamowanie czynności serca

*rozszerzanie naczyń krwionośnych,

*wydzielanie potu, regulacja przemiany materii

4.2. MOST (pons)

-most(mniejsza część, leży brzusznie od komory IV) + móżdżek(większa część, leży grzbietowo od komory)
= tyłomózgowie wtórne

-powierzchnia grzbietowa:

dno komoru IV = dół równoległoboczny (płaska, uwypuklona)

w niej istota szara środkowa, twór siatkowaty, jądra nerwów czaszkowych V-VIII

-w nim ośrodek pneumotaksyczny +ośrodek oddechowy (rdzeń przedłużony)= regulacja rytmicznego
oddychania

-powierzchnia brzuszna(BUDOWA):

włókna nerwowe (przedłużony i poprzeczny przebieg)

między włóknami= jądra mostu

włókna łączą most z korą mózgu , rdzeniem przedłużonym i kręgowym, z móżdżkiem.

4.3. MÓŻDŻEK (cerebellum)

-po stronie grzbietowej komory IV

-szczelina poprzeczna mózgu oddzielona go od płatów potylicznych

-BUDOWA:

parzyste półkule połączone robakiem

istota szara:

-na obwodzie półkul kora móżdżku (corex cerebelli)

kora móżdżku (3 warstwy):

-zewnętrzna (drobinowa)

-głębsza (zwojowa)

-ziarnista

jądra móżdżku:

-parzyste

-3 pary na półkulach:

x jądro czopowate

x jądro zębate

x jądro kulkowate

-1 para w istocie białej robaka:

x jądro wierzchu

istota biała:

-w głębi móżdżku

-tworzy ciało rdzenne

-tworzy 3 pary konarów móżdżku (głębsze struktury mózgowia):

x górne, środkowe i dolne

x łączą móżdżek z pokrywą śródmózgowia, mostem i rdzeniem przedłużonym

x w konarach drogi :

*odmóżdżkowe (konary górne)od jądra mózdżku do jąder pnia mózgu,tworu
siatkowatego i wzgórza)
*domóżdżkowe

-drogi aferentne:

x informacje o ch.proprioceptywnym

x z mięśni tułowia, kończyn i mięśni żwaczy

---