REFERAT IZY

1. Ośrodkowy układ nerwowy.

Układ nerwowy złożony jest z części ośrodkowej (cześć centralna) i obwodowej. Jego najważniejszym zadaniem jest zapewnienie nieprzerwanego kontaktu i odpowiednich reakcji organizmu na bodźce ze środowiska zewnętrznego oraz stała regulacja działania narządów wewnętrznych.

2. Kontrola ośrodkowa - bierze udział w kontroli aktywności neuronów ruchowych. Chodzi dokładnie o ośrodkowe sygnały zstępujące.

3. Ośrodkowe procesy decyzyjne oparte są na sensorycznej ocenie warunków realizacji. Ocena ta odbywa się w korze wzrokowej i somatosensorycznej. Następnie uruchamiany jest odpowiedni program ruchowy za pomocą decyzyjnych neuronów wstawkowych pola 7 kory ciemieniowej. Program ruchowy kierowany jest przez korę przedruchową do pierwszorzędowej kory ruchowej. Z kory ruchowej sygnały sterujące wysłane do jednostek ruchowych.

Ocena program ruchowy kora przedruchowa kora ruchowa jednostki sterujące

4. Aby wykonać ruch należy zmienić postawę ciała. Sekwencje poszczególnych zdarzeń kontroluje móżdżek, a także wprowadza odpowiednie korekty.

5. Sygnały sterujące przekazywane są do rdzenia kręgowego kanałami informacyjnymi, które są utworzone przez boczne i brzuszno - przyśrodkowe drogi mózgowo - rdzeniowe

• Drogi boczne wychodzą się z korowych ośrodków ruchowych, które kierują się m.in. na aktywność dowolną mięśni dalszych kończyn.

• Drogi brzuszno - przyśrodkowe - rozpoczynają się w pniu mózgu, kontrolują m.in. aktywność mięśni osiowych i obręczowych. Są to mięśnie zaangażowane w utrzymaniu postawy ciała i w ruchach lokomocyjnych.

6. Wyróżnia się 3 drogi główne łączące ruchowe ośrodki mózgowe z rdzeniem kręgowym. Są to :

* drogi korowo - rdzeniowe

* drogi przedsionkowo - rdzeniowe

* drogi siatkowo - rdzeniowe

BOCZNE DROGI MOZGOWO - RDZENIOWE

1. Zstępująca bocznie droga korowo - rdzeniowa (droga piramidowa) jest najdłuższa i jedną z największych w układzie nerwowym. Składa się na nią ok. mln. Włókien nerwowych ( ponad 60% to aksony neuronów rozmieszczonych w polu 4 i 6 płata czołowego; reszta włókien pochodzi z kory czuciowej i ciemieniowej). Ten obszar to kora ruchowa.

2. Wiadomo, że prawą połową ciała zarządza lewa półkula mózgu i odwrotnie. Dzieje się tak, dlatego, że włókna zstępujące z obu półkul przechodzą na drugą stronę w skrzyżowaniu piramid na poziomie rdzenia przedłużonego.

3. Włókna szlaku korowo - rdzeniowego łączą się z neuronami ruchowymi i wstawkowymi. Neurony te kontrolują ruchy dalszych części kończyn (sterowanie korowe ma duży wpływ na mięśnie zginające).

4. Szlakami bocznymi rdzenia kręgowego zstępują też włókna drogi czerwienno - rdzeniowej. Tworzą ją włókna neuronów skupionych w jądrze czerwiennym śródmózgowia. Włókna te przechodzą na przeciwległą stronę i następnie w rdzeniu zstępują wspólnie z włóknami drogi korowo - rdzeniowej. Jądro czerwienne otrzymuje sygnały wejściowe z tych samych obszarów kory, w których rozpoczyna się droga korowo - rdzeniowa.

5. Aktywność szlaku drogi czerwienno - rdzeniowej ma istotny wpływ na aktywność ruchową. PRZYKŁAD: małpy

U człowieka uszkodzenie drogi korowo - rdzeniowej daje bardzo ostry deficyt ruchowy w postaci niedowładu.

ZSTĘPUJĄCE DROGI BRZUSZNO - PRZYŚRODKOWE

1. Kolejna grupa sygnałów ruchowych dociera do motoneuronów rdzenia kręgowego drogami brzuszno - przyśrodkowymi. Są to cztery drogi rozpoczynające się w pniu mózgu. Ich włókna tworzą połączenia synaptyczne z neuronami wstawkowymi rdzenia. Sterują one aktywnością neuronów ruchowych kontrolujących zespoły mięsni osiowych i obręczowych.

2. Są to połączenia przedsionkowo - rdzeniowe, pokrywowo - rdzeniowe oraz dwie drogi siatkowo - rdzeniowe: mostowa (rozpoczynająca się w rdzeniu przedłużonym) i opuszkowa.

3. Te drogi można podzielić na dwie grupy funkcjonalne

1. I - wszą grupę tworzą drogi przedsionkowo - rdzeniowe i pokrywowo - rdzeniowe. Kontrolują one położenie głowy, utrzymują jej stabilną pozycję w czasie lokomocji. Jedna z dróg przedsionkowo - rdzeniowych rozpoczyna się w jądrze przedsionkowym bocznym i przekazuje sygnały z błędnika do rdzenia kręgowego. Jądra przedsionkowe górne tworzą połączenia sterujące aktywnością motoneuronów okoruchowych. Droga pokrywowo - rdzeniowa rozpoczyna się we wzgórkach górnych śródmózgowia. Te struktury otrzymują projekcję z siatkówki oka i kory wzrokowej. Wzgórki górne otrzymują informację słuchowe oraz somatosensoryczne. Na podstawie tego tworzona jest mapa naszego środowiska. Połączenia pokrywowo - rdzeniowe odpowiadają za reakcję orientacyjną (czyli nakierowanie głowy i oczu na określany cel)

2. II grupa funkcyjna to dwie drogi siatkowo - rdzeniowe. Kontrolują one aktywność posturalna mięśni tułowia i kończyn. Rozpoczynają się w moście droga siatkowo - rdzeniowa wzmacnia to aktywność mięśni odruchów rdzeniowych. Wzmaga to aktywność mięśni prostowników nóg oraz zginaczy kończyn górnych. Połączenia te utrzymują pionową postawę stojącą. Przeciwny wpływ na mięśnie posturalne wywierają sygnały przesyłane drogą opuszkowo - rdzeniową. Sygnały te zmniejszają udział kontroli odruchowej w sterowaniu mięśniami antygrawitacyjnymi. Interakcja obu dróg pozwala na sprawną koordynację ruchowo - posturalną. Sygnały te zmniejszają udział kontroli odruchowej w sterowaniu mięśniami antygrawitacyjnymi. Interakcja obu dróg pozwala na sprawną koordynację ruchowo - posturalną. Sygnały przekazywane drogami siatkowo - rdzeniowymi zaangażowane są w regulację odpowiedzi na bodźce bólowe - odruchowe cofnięcie kończyny w odpowiedzi na bodziec.

ROLA OŚRODKÓW KOROWYCH MÓZGU W KONTROLI MOTORYCZNEJ.

1. Pewien kanadyjski neurochirurg stwierdził, że lokalne podrażnienie za pomocą słabego prądu poszczególnych obszarów zakrętu przedśrodkowego wywołuje skurcz określonych mięśni położonych po przeciwległej stronie ciała. Penfild wykazał, że poszczególne części ciała mają swoją reprezentację w tym obszarze, przy precyzyjne ruchy wykonuje dana cześć ciała.

2. Niektóre mięśnie mają po kilka reprezentacji w wielu kolumnach. Oprócz reprezentacji somatotopowej w korze ruchowej są kolumny reprezentujące różne synergie. Ten właśnie obszar to pierwszorzędowa kora ruchowa (M1)

3. Sąsiadują z nią obszary przedruchowe. Jednak drażnienie elektryczne kory przedruchowej uruchamia bardziej złożone ruchy obustronne.

Kora ruchowa (PMA) i dodatkowa kora ruchowa (SMA) pełnią podobną funkcję, ale do różnych grup mięśni.

Dodatkowa kora kontroluje aktywność dalszych mięśni kończyn, a kora ruchowa daje silną projekcję do neuronów połączeń siatkowo - rdzeniowych kontrolujących mięśnie bliższe i osiowe.

4. Złożone ruchy wymagają działania wielu mięśni, są sterowane programami ruchowymi.

Za wybór odpowiednich programów odpowiedzialne są jądra podstawne oraz decyzyjne neurony wstawkowe pola 7 kory ciemieniowej. Na program składa się kilka podprogramów. Dalej program wysyłany jest do realizacji przez pierwszorzędową korę ruchową.

5. Pierwszorzęd. Kora ruch. jest miejscem integracji programów z kory przedruchowej z sygnalami pochodzącymi z jąder wzgórza.

Przez jądro brzuszne boczne wzgórza przekazywane są do kory ruchowej instrukcje móżdżkowe, a przez jądro brzuszne tylne przesyłane są informację proprio ceptywne. Sygnały te pozwalają na wykonanie całej sekwencji programu ruchowego.

6. Uszkodzenie dodatk. kory ruchowej po jednej stronie upośledza wykonywanie złożonych aktów ruchowych wymagających określonego wzorca np. obustronnej koordynacji kończyn.

PLANOWANIE RUCHU

1. Jest to złożony proces nerwowy, w którym bardzo ważne są jądra podstawne. Są one zaangażowane w procesy pamięciowe, poznawcze i motywacyjne. Do grupy jąder podstawnych należy prążkowie - podzielone przez torebkę wewnętrzną na jądro ogoniaste i łupinę - oraz gałka blada, jądro niskowzgórzowe i istota czarna.

Prążkowie otrzymuje sygnały pobudzające (glutaminergiczne) prawie z całej kory mózgu. Dalej wysyłane są do gałki bladej i istoty czarnej sygnały hamujące.

2. Przez programy wykonawcze ukł. Piramidowy steruje aktywnością całych zespołów mięśni realizujących ruchy celowe. W aktywność tych połączeń wyróżniamy 2 aspekty motoryczne: siła skurczu i kierunek ruchu.

KOORDYNACJA RUCHÓW

1. Proces czasowo - przestrzennego składania ruchów prostych w jedną sekwencję nosi nazwę koordynacji ruchowej. Móżdżek odgrywa tu kluczową rolę.

2. Funkcjonalnie móżdżek można podzielić na 3 części:

- przedsionkowy

- rdzeniowy

- i nowy (mostowy)

Móżdżek przedsionkowy obejmuje cześć kłaczkowo - grudkową, bierze udział w kontroli postawy i równowagi, koordynacji posturalno - ruchowej, koordynuje ruch głowy i gałek ocznych. Do tej części móżdżku docierają informacje z siatkówki oka.

Móżdżek rdzeniowy (zwłaszcza kora robaka) uczestniczy w kontroli napięcia mięśni tułowia i proksymalnych części kończyn. Strefa przyrobakowa kontroluje funkcje dalszych mięśni.

Móżdżek nowy obejmujący półkule móżdżku jest czynnościowo związany z korą mózgu. Połączenia korowo - móżdżkowe tworzą pętlę ruchową. Informacje z kory mózgu docierają do móżdżku przez dwa kolejne neurony: korowo - mostowy i mostowo - móżdżkowy. Z kolei sygnały z kory móżdżku przekazywane są do jądra zębatego. Dalej do tylnej części jądra brzusznego pośredniego wzgórza, które ma bezpośrednie połączenia z korą ruchową. W ten sposób powstaje pętla kontrolująca prawidłowy przebieg ruchów dowolnych. Pętla jest nieskuteczna przy nagłych, szybkich ruchach. Są to ruchy balistyczne. Móżdżek bierze udział w tłumieniu niepożądanych drżeń w trakcie wykonania ruchu.

REFERAT ŁUKASZA

ORGANIZACJA STEROWANIA PRACA MIEŚNIA.

Praca mięśni jest bezpośrednio kontrolowana przez motoneurony alfa. To właśnie te komórki nerwowe zostały nazwane przez Sheringtona wspólną drogą końcową układu ruchowego. Na nich zbiegają się wszystkie pobudzenia wynikające zarówno ze sterowania obwodowego, jak centralnego. Istnieją tylko trzy bezpośrednie wejścia synaptyczne na motoneurony alfa: (1) z wrzecion mięśniowych, (2) z kory ruchowej ( droga piramidowa) oraz (3) z neuronów wstawkowych

( interneuronów) rdzenia kręgowego. Interneurony tworzące najliczniejsze połączenia z motoneuronami - na każdym motoneuronie może być nawet kilka tysięcy synaps - przekazują do nich centralne i obwodowe sygnały sterujące zarówno pobudzające, jak i hamujące

KONTROLA OBWODOWA

W celu prawidłowej oceny wyników pobudzenia mięśnia oraz ewentualnego skorygowania błędów niezbędna jest informacja zwrotna z układu wykonawczego, Źródłem takiej informacji zwrotnej są między innymi wyspecjalizowane czujniki bodźców mechanicznych nazywane mechanoreceptorami. Receptory takie rozmieszczone są w mięśniach, w stawach oraz na powierzchni skóry. Przekazują one do mózgu za pośrednictwem nerwów obwodowych informację o położeniu, ruchu oraz siłach pojawiających się w poszczególnych elementach łańcuchów kinematycznych w czasie aktywności ruchowej. Mózg, ażeby skutecznie zrealizować określony program ruchowy, musi także znać aktualną pozycję i ruch poszczególnych części ciała względem siebie, jak i położenie całego ciała w otaczającej nas przestrzeni. Umożliwiają mu to wspomnienie już mechanoreceptory oraz telereceptory, takie jak wzrok, węch słuch czucie przedsionkowe i inne.

Rozbudowane układy sensoryczne tworzą różnorodne pętle sprzężeń zwrotnych. Sprzężenie zwrotne z receptorów odgrywają największą rolę w czasie nabywania (uczenie się) określonej reakcji ruchowej.

W Biomechanice ruchu największe znaczenie mają receptory mięśniowe, stawowe i skórne. Receptory mięśniowe, zwłaszcza ścięgnowe i wrzecionowate, pełnią kilka ważnych funkcji. Receptory ścięgnowe zabezpieczają mięśnie i stawy przed uszkodzeniem. Kontrolując jego napięcie spoczynkowe, czyli tonus oraz siłę skurczu. Tak znaczna rola układu czuciowego w sterowaniu układem mięśniowym powoduje, że coraz częściej w neurofizjologii posługujemy się pojęciem zintegrowanego systemu czuciowo - ruchowego.

WRZECIONA MIĘŚNIOWE.

Wewnątrz wszystkich mięśni szkieletowych rozlokowane są wyspecjalizowane czujniki nazywane wrzecionami mięśniowymi. Długość wrzecion mięśniowych wynosi 0,5 - 13mm. Wrzeciona mięśniowe znajdują się we wszystkich mięśniach. Receptory wrzecionowe przekazują do rdzenia kręgowego informacje o jego aktualnej długości oraz szybkości rozciągania mięśnia.

Mięśniowy receptor wrzecionowy zbudowany jest z kilku (3-10) krótkich - długości kilku milimetrów - komórek mięśniowych zamkniętych w torebce łącznotkankowej. Komórki te, mające zdolność wykonywania aktywnego skurczu, nazywane są włóknami wewnątrzwrzecionowymi i mają własne unerwienie ruchowe. Skurczem tych włókien sterują motoneurony gammą rozlokowane również w rogach przednich rdzenia kręgowego. W połowie długości kurczliwych włókien rozmieszczone są w zakończeniach nerwowych włókien czuciowych. Wrzecionowe włókna czuciowe określane, jako Ia należą do najgrubszych zmielinizowanych aksonów w organizmie człowieka. Ich średnica dochodzi, do 20 um. Szybkość przewodzenia tych włókien sięga 120m/s.

Ciała komórkowe jednobiegunowych neuronów wrzecionowych znajdują się w zwojach rdzeniowych. Zwoje te tworzą charakterystyczne zgrubienia korzeni grzbietowych. Włókna Ia wnikają do rdzenia poprzez korzenie grzbietowe. W rdzeniu włókna Ia silnie się rozgałęziają, tworząc pobudzające połączenia synaptyczne z motoneuronami wstawkowymi, dzięki czemu zyskują wpływ na aktywność innych, mięśni zarówno synergistycznych, jak i antagonistycznych.

Jak działa receptor wrzecionowy? Rozciąganiu mięśnia towarzyszy wydłużenie wrzecion mięśniowych. Powoduje ono generowanie w zakończeniach włókien czuciowych Ia impulsów czynnościowych, których częstotliwość zależy od szybkości i amplitudy rozciągania. Przez obwód nerwowy, opisany wyżej, następuje pobudzenie własnego mięśnia, który próbuje się skurczyć, przeciwdziałając w ten sposób rozciąganiu. Tak, więc wrzeciona mięśniowe wbudowane są w pętlę sprzężenia zwrotnego tworzącego monosynaptyczny łuk odruchowy. Opisana tutaj reakcja mięśnia nazywa się odruchem na rozciąganie.

Potencjały czynnościowe z wrzecion nerwowych powodują także hamowanie aktywności mięśni antagonistycznych. Połączenia te zapewniają tak zwane sterowanie recyprokalne mięśni antagonistycznych. Dzięki nim możliwe jest sprawne wykonywanie ruchów naprzemiennych typu zginanie/prostowanie.

Ważną funkcję w regulacji odruchu na rozciąganie pełni unerwienie ruchowe wrzecion mięśniowych. Dostosowuje ono długość wrzecion do aktualnej długości mięśnia, zapewniając im w ten sposób maksymalną czułość. Wyobraźmy sobie sytuację, że pod wpływem selektywnego pobudzenia motoneuronów alfa mięsień się skurczy. Wówczas wrzeciono ulega zwiotczeniu i jeśli nawet w tym momencie spróbujemy rozciągnąć miesień, łuk odruchowy będzie wyłączony. Ażeby przeciwdziałać takiej sytuacji, wrzeciona mięśniowe mają własne unerwienie ruchowe sterujące skurczem włókien wewnątrzwrzecionowych. Wspomnienie już motoneurony gamma pobudzane są równocześnie z motoneuronami alfa, dzięki czemu nigdy nie dochodzi do zwiotczenia wrzecion mięśniowych. Wspólnie sterowanie aktywnością obydwu grup motoneuronów nosi nazwę współaktywacji lub ko aktywacji alfa - gamma i jest charakterystyczne dla stanów fizjologicznego pobudzenia mięśnia.

RECEPTORY ŚCIĘGNOWE.

Analizując organizację receptorów wrzecionowych, można powiedzieć, że jako czujniki długości mięśnia są one połączone równolegle z włóknami mięśniowymi. Receptory ścięgnowe natomiast, nazywane również narządami ścięgnowymi Golgiego, połączone są w szereg z komórkami mięśniowymi. W obszarze złącza mięśniowo - ścięgnowego zakończenia sąsiednich włókien mięśniowych łączą się ze sobą tworząc pęczki liczące pęczki 10-15 włókien. Właśnie w tym rejonie znajdują się zakończenia czuciowe receptora ścięgnowego. Bodźcem specyficznym dla receptora ścięgnowego jest naprężenie wywołane skurczem pęczka włókien mięśniowych. Generowane przy tym potencjały czynnościowe przewodzone są do rdzenia grubymi włóknami nerwowymi typu Ib. Których średnica wynosi 12-20um. Włókna te wynikają do rdzenia do rdzenia kręgowego korzeniami grzbietowymi. W rdzeniu włókna Ib silnie się rozgałęziają, przekazując sygnały czuciowe do neuronów wstawkowych rogów przednich. Komórki te hamują aktywność motoneuronów alfa własnego mięśnia. Mamy, więc do czynienia z klasycznym ujemnym sprzężeniem zwrotnym. Sygnały obwodowe z narządów Golgiego przekazywane są również do móżdżku.

Pętla ujemnego sprzężenia zwrotnego, hamująca aktywność własnych neuronów alfa, tworzy obwód reakcji odruchowej nazywanej jo. Zadaniem tego odruchu jest ograniczenie maksymalnej siły mięśnia w celu zabezpieczenia go przed przeciążeniami mogącymi uszkodzić jego strukturę. Drugim zadaniem pętli Ib jest wyrównanie naprężeń w poszczególnych pęczkach włókien. Ażeby w czasie skurczu nie dochodziło do lokalnych przeciążeń mechanicznych, unerwienie Ib wyhamowuje skurcz we włóknach nadmiernie naprężonych. Pamiętając również o pewnej autonomii sterowania poszczególnych jednostek ruchowych można zauważyć, że odruch ścięgnowy pozwala na wyrównanie siły skurczu poszczególnych jednostek.

RECEPTORY STAWOWE.

Kilka różnych typów receptorów wrażliwych na bodźce mechaniczne znajdujące się w torebkach i więzadłach stawowych. Receptory te generują spoczynkowe potencjały czynnościowe z częstotliwością kilku impulsów na sekundę. Deformacja struktur stawowych w czasie ruchu powoduje zwiększone mechaniczne pobudzenie receptorów. Receptory stawowe przekazują do układu nerwowego i lokalizacji sił działających na staw. Szczególnie wzmożoną aktywność wykazują receptory stawowe w skrajnych położeniach stawu.

BOCZNE DROGI MÓZGOWO - RDZENIOWE.

Zstępująca bocznie droga korowo - rdzeniowa, inaczej droga piramidowa, jest najdłuższą i jedną z największych w układzie nerwowym, składa się na nią prawie milion włókien nerwowych. Ponad 60 % tych włókien są to aksony neuronów rozmieszczone w polu 4 i 6 płata czołowego. Te obszary nazywane są wspólnie kora ruchową. Pozostałe włókna pochodzą z kory czuciowej i częściowo z kory ciemieniowej. Szlakami bocznymi rdzenia kręgowego zstępują również włókna drogi czerwienno - rdzeniowe. Tworzą ją włókna neuronów skupionych w jądrze czerwiennym śródmózgowia. One również przechodzą na przeciwległą stronę w rdzeniu zstępują wspólnie z włóknami drogi korowo - rdzeniowej. Jądro czerwienne otrzymuje sygnały wejściowe z tych samych obszarów kory, w których rozpoczyna się droga korowo - rdzeniowa. Aktywność szlaku czerwienno - rdzeniowego ma istotny wpływ na aktywność ruchową.

U człowieka uszkodzenie drogi korowo - rdzeniowej daje również bardzo ostry deficyt ruchowy w postaci niedowładu.

ZSTĘPUJĄCE DROGI BRZUSZNO - PRZYŚRODKOWE.

Kolejna grupa sygnałów ruchowych dociera do motoneuronów rdzenia kręgowego drogami brzuszno - przyśrodkowymi. Są to cztery drogi rozpoczynające się w pniu mózgu, ich włókna tworzą połączenia synaptyczne z neuronami wstawkowymi rdzenia, sterują aktywnością neuronów ruchowych kontrolujących zespoły mięśni osiowych i obręczowych. Są to połączenia przedsionkowo - rdzeniowe, pokrywowo- rdzeniowe oraz dwie drogi siatkowo - rdzeniowe: mostowa oraz opuszkowa.

Pierwszą grupę funkcjonalną tworzą drogi przedsionkowo - rdzeniowe. Kontrolują one położenie głowy w warunkach statycznych i dynamicznych. Pozwalają także miedzy innymi utrzymać stabilną pozycję głowy w czasie lokomocji.

Do drugiej grupy funkcjonalnej zaliczamy dwie drogi siatkowo - rdzeniowe, które kontrolują aktywność posturalną mięśni tułowia j kończyn. Rozpoczynająca się w moście droga siatkowo - rdzeniowa wzmacnia aktywność antygrawitacyjną odruchów rdzeniowych. W szczególności wzmaga aktywność mięśni prostowników nóg oraz zginaczy kończyn górnych. Ułatwiają utrzymanie pionowej postawy stojącej. Przeciwny wpływ na mięsnie posturalne wywierające sygnały przesyłane drogą opuszkowo - rdzeniową. Sygnały te zmniejszają udział kontroli odruchowej w sterowaniu mięśniami antygrawitacyjnymi. Interakcja aktywności obydwu dróg pozwala na sprawną koordynację ruchowo - postularną.

Sygnały przekazywane drogami siatkowo - rdzeniowymi zaangażowane są w regulację odpowiedzi na bodźce bólowe - odruchowe cofniecie kończyny w odpowiedzi na bodziec bólowy.

ROLA OŚRODKÓW KOROWYCH MÓZGU W KONTROLI MOTORYCZNEJ

Poszczególne mięśnie maja zazwyczaj kilka reprezentacji w wielu różnych kolumnach. Oprócz reprezentacji somatotopowej w korze ruchowej znajdują się kolumny reprezentujące różne synergie. Ten obszar został nazwany kora ruchową pierwszorzędową, w skrócie M1

Sąsiadujące z nią obszary przedruchowe maja organizację nazwaną topografią soma topową. Jednak drażnienie elektryczne kory przedruchowej uruchamia bardziej złożone ruchy obustronne. Rozciągający się bocznie obszar pola 6 Penfield nazwał korą przedruchową (PMA) a położony przyśrodkowo w stosunku do PMA obszar - dodatkową korą ruchową (SMA) te dwa obszary pełnia podobną funkcję, lecz w stosunku do różnych grup mięśni. SMA kontroluje aktywność dalszych mięśni kończyn, a PMA daje silną projekcję do neuronów połączeń siatkowo - rdzeniowych kontrolujących mięśnie bliższe i osiowe.

Złożone ruchy, wymagające współdziałania wielu mięśni, są sterowane programami ruchowymi. Za wybór właściwych programów odpowiedzialne są jądra postawne oraz decyzyjne neurony wstawkowe.

Pierwszorzędowa kora ruchowa jest miejscem integracji programów z kory przedruchowej z sygnałami pochodzącymi z jąder wzgórza. Przez jadro brzuszne boczne wzgórza przekazywane są do kory ruchowej instrukcje móżdżkowe, a prze jądro brzuszne tylne przesyłane są informacje proprioceptywne. Sygnały te pozwalają na wykonanie całej sekwencji programu ruchowego oraz wprowadzają ewentualne korekcje błędów wykonania.

Uszkodzenie dodatkowej kory ruchowej po jednej stronie upośledzają wykonywanie złożonych aktów ruchowym wymagających określonego wzorca aktywności, np. obustronnej koordynacji kończyn

PLANOWANIE RUCHU.

Planowanie ruchu jest złożonym procesem nerwowym, w którym znaczący udział maja jądra podstawne. Jądra te zaangażowane są także w procesy pamięciowe, poznawcze i motywacyjne. Do grupy jąder podstawnych należy prążkowie - podzielone przez torebkę wewnętrzną na jądro ogoniaste i łupinę - oraz gałka blada, jadro niskowzgórzowe i istota czarna. Prążkowie otrzymuje sygnały pobudzające (glutaminergiczne) prawie z całej kory mózgu. Na tej podstawie wysyłane SA do gałki bladej i istoty czarnej sygnały hamujące.

KOORDYNACJA RUCHÓW.

Proces czasowo - przestrzennego składania ruchów prostych w jedną zharmonizowaną sekwencję nosi nazwę koordynacji ruchowej.

Funkcjonalnie móżdżek można podzielić na trzy części: przedsionkowy, rdzeniowy i nowy, czyli mostowy. Móżdżek przedsionkowy obejmujący część kłaczkowo - grudkową, bierze udział w kontroli postawy i równowagi, w tym koordynacji posturalno - ruchowej, oraz koordynuje ruch głowy i gałek ocznych. Do części móżdżku, oprócz sygnale z narządów przedsionkowych, docierają również informacje z siatkówki oka.

Móżdżek rdzeniowy, zwłaszcza kora robaka, uczestniczy w kontroli napięcia tułowia i proksymalnych części kończyn. Z kolei strefa przyrobakowa kontroluje funkcje dystalnych mięśni kończyn.

Móżdżek nowy obejmujący półkule móżdżku jest czynnościowo związany z korą mózgu. Połączenia korowo - móżdżkowe tworzą ważną pętlę ruchomą. Informacje z kory mózgu docierają do móżdżku poprzez dwa kolejne neurony: korowo - mostowy oraz mostowo - móżdżkowy. Z kolei sygnały z kory móżdżku przekazywane SA do jadra zębatego. Dalej do tylnej części jadra brzusznego pośredniego wzgórza, które ma pośrednie połączenie z korą ruchową. W ten sposób powstaje pętla kontrolująca prawidłowy przebieg ruchów dowolnych.

Móżdżek uczestniczy również w tłumieniu niepożądanych oscylacji (drżenia) w trakcie wykonywania ruchu.

---