1. TEKSTY UŻYTKOWE

KOMPENDIUM JĘZYKOWE CZ. II KRÓTKIE FORMY WYPOWIEDZI

Ii 1 A)

a) Ogłoszenie (Zawiadomienie)

Krótka, zwięzła, rzeczowa wypowiedź użytkowa o charakterze informacyjnym.

Cechy ogłoszenia:

• krótkość, zwięzłość, skrótowość

• konkretność, rzeczowość

• przejrzystość

• komunikatywność

Elementy ogłoszenia

• nagłówek

• treść

• forma kontaktu

• podpis

Jak napisać ogłoszenie?

1. Zebranie i selekcja materiałów.

2. Redagowanie treści:

• zastosowanie nagłówka

• informacja o celu ogłoszenia (sprzedaż, kupno, poszukiwanie zaginionego zwierzęcia, itp.)

• opis

• podanie sposobu kontaktu (w przypadku poszukiwania zwierzęcia również ewentualnej nagrody)

• podpis

Przykład 1

Ogłoszenie

Sprzedam trzyletni rower miejski. Jest sprawny i wygodny,
ma przerzutki i oświetlenie. Tel. [phone].

Jacek

Przykład 2

Ogłoszenie

Zaginął mały, czarny pudel. Ma trzy lata, reaguje na imię Bąbel. Tel. [phone]. Dla znalazcy przewidziana nagroda.

Antek

Przykład 3

Zawiadomienie

Zawiadamia się studentów I roku FP, że egzamin z Literatury Staropolskiej odbędzie się 15 czerwca 2005 r.

Prof. Andrzej Markowski

1. TEKSTY UŻYTKOWE

KOMPENDIUM JĘZYKOWE CZ. II KRÓTKIE FORMY WYPOWIEDZI

Ii 1 B)

b) Zaproszenie

Wypowiedź użytkowa o charakterze informacyjnym,
której celem jest powiadomienie odbiorcy o jakimś wydarzeniu
i zachęcenie go do wzięcia w nim udziału.

Cechy zaproszenia:

Styl zaproszenia musi być dostosowany do okoliczności, adresata i rangi uroczystości.

Elementy zaproszenia

• nagłówek

• informacja o przyczynie, okolicznościach i rodzaju organizowania imprezy

• informacje o dokładnym czasie (data, godzina) i miejscu mającego się odbyć wydarzenia

• wyrażenia zachęcające adresata do wzięcia udziału w wydarzeniu

• podpis lub informacja o organizatorze

Jak napisać zaproszenie?

• zastosowanie odpowiedniego nagłówka (Zaproszenie, Zapraszam)

• adresat

• informacja o przyczynie, okolicznościach i rodzaju imprezy

• informacja o czasie i miejscu

• informacje dodatkowe (np. wymóg odpowiedniego ubioru, wymóg potwierdzenia obecności)

• podpis

Przykład 1

Zaproszenie

Z okazji piętnastolecia istnienia firmy „Tomasz i synowie”
mamy zaszczyt zaprosić Pana Jacka Góreckiego
na okolicznościowy bankiet,
który odbędzie się 15 maja 2005 r. w restauracji Agawa. Początek o godz. 19.
Obowiązuje strój wieczorowy.

Tomasz Poniższy

Przykład 2

Zapraszam

Klasę 6A na pożegnalne ognisko,
które będzie się palić w ogrodzie przy ul Ptasiej 6 w Bobolinie
16 maja 2005 r. od godziny 18.

Konieczny dobry humor!

Antek

1. TEKSTY UŻYTKOWE

KOMPENDIUM JĘZYKOWE CZ. II KRÓTKIE FORMY WYPOWIEDZI

Ii 1 C), D)

C) Instrukcja

Tekst użytkowy, którego celem jest poinformowanie odbiorcy o sposobie postępowania, wykonania jakiejś czynności lub budowie i obsłudze urządzenia.

Cechy instrukcji:

• instrukcja powinna być czytelna, precyzyjna i jednoznaczna

• instrukcja powinna krok po kroku wyjaśniać poszczególne czynności

• instrukcja może być krótka (np. metka na ubraniach) lub długa (np. instrukcja obsługi urządzeń elektronicznych czy samochodów)

Forma instrukcji

• instrukcja może mieć formę opisową, graficzną (rysunek, schemat) lub być połączeniem obu form

• jedną z form instrukcji jest przepis kulinarny

• czasem wymaga się, by instrukcja pisana była w punktach

D) Przepis kulinarny

Tekst użytkowy, którego celem jest poinformowanie odbiorcy o sposobie wykonania jakiejś potrawy.

Forma przepisu

Przepis składa się z dwóch części:

• listy składników wraz z podaniem ich dokładnej ilości dla określonej grupy osób

• sposobu przyrządzenia potrawy

Sposób przyrządzenia potrawy może być skonstruowany dwoma sposobami:

1. z użyciem bezokoliczników, (np. wziąć chleb, pokroić, posmarować masłem)

2. z użyciem form trybu rozkazującego. (np. weź chleb, pokrój, posmaruj masłem)

Nie wolno mieszać form obu sposobów!

Przykład

Przepis na kanapki z dżemem dla jednej osoby

Składniki:

1 bułka,

niewielka ilość masła

niewielka ilość dżemu

Bułkę przekroić na dwie części, posmarować masłem,
a następnie dżemem.

1. TEKSTY UŻYTKOWE

KOMPENDIUM JĘZYKOWE CZ. II KRÓTKIE FORMY WYPOWIEDZI

Ii 1 E)

E) Notatka

Tekst użytkowy, którego celem jest przekazanie informacji na dany temat w zwięzłej, skrótowej, ale precyzyjnej formie.

Cechy notatki

• Notatka powinna byś precyzyjna i lakoniczna (błędem jest styl rozwlekły i stosowanie ozdobników stylistycznych).

• W notatce mogą się znaleźć elementy streszczenia lub opisu czy charakterystyki.

• W notatce umieszcza się jedynie najważniejsze informacje.

• Kompozycja notatki zwykle jest luźna. (Uwaga! Notatka prasowa, w przeciwieństwie do zwykłej notatki użytkowej charakteryzuje się dużą spójnością!)

Forma notatki

Notatka może przybierać różne formy, np.:

1. opis,

2. wyliczenie (wypunktowanie najważniejszych elementów),

3. forma graficzna (schemat)

4. mapa mentalna.

Np. notatka na temat świata przedstawionego:

a) Świat przedstawiony to rzeczywistość opisana w utworze literackim. Składa się z kilku elementów: czasu
i miejsca wydarzeń, postaci, zdarzeń i narratora. Może być realistyczny lub fantastyczny.

b) Świat przedstawiony:

• rzeczywistość opisana w utworze literackim

• może być realistyczny lub fantastyczny

• elementy świata przedstawionego:

• 
  czas i miejsce wydarzeń

• postacie c, d)

• 
  zdarzenia

• 
  
  narrator

Świat przedstawiony

rzeczywistość opisana w utworze literackim

realistyczny
lub fantastyczny

elementy świata przedstawionego

czas i miejsce wydarzeń

postacie

zdarzenia

narrator

---