Ćwiczenia1

Podatek dochodowy od osób fizycznych

Problematykę opodatkowania dochodów osób fizycznych reguluje ustawa z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
(tj. Dz.U. z 2012r., poz. 361 ze zm.). Podatek ten jest podatkiem o charakterze osobistym, któremu podlegać powinny wszystkie dochody, niezależnie od źródła, z którego pochodzą.

Od tej zasady są jednak pewne wyjątki, które zaliczyć można do jednej z dwóch grup. Po pierwsze, przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do przychodów, objętych innymi podatkami, tj. przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej (podlegają opodatkowaniu podatkiem rolnym), przychodów z gospodarki leśnej (podatek leśny), przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadku i darowizn. Po drugie, zarówno w samej ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i w uzupełniającej ją ustawie z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 1999r.,
Nr 144, poz. 930 ze zm.) uregulowane są także inne podatki, mające charakter substytucyjny wobec podatku dochodowego i mające bądź postać ryczałtu podatkowego (np. karta podatkowa), bądź to będące uproszczonymi formami opodatkowania, w którym podstawą opodatkowania jest nie dochód, lecz przychód.

Podmiot opodatkowania

Art. 1. Ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych.

Podmiotem praw i obowiązków wynikających z opodatkowania dochodów mogą być zarówno osoby pełnoletnie, dysponujące pełną zdolnością do czynności prawnych, jak i osoby małoletnie. Wskazuje na to art. 7 ustawy.

Art. 7. 1. Dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dolicza się do dochodów rodziców, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci.

Zakres podmiotowy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych wiąże się z koncepcją nieograniczonego i ograniczonego obowiązku podatkowego. Kryterium podlegania podatnika nieograniczonemu bądź też ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu jest miejsce zamieszkania.

Nieograniczony obowiązek podatkowy oznacza, że opodatkowaniu podlega całość dochodów podatnika bez względu na to, gdzie znajdują się źródła przychodów, z których dochody te są osiągane. Nieograniczony obowiązek podatkowy dotyczy zatem dochodów zarówno ze źródeł krajowych, jak i znajdujących się za granicą.

Ograniczony obowiązek podatkowy dotyczy osób, które nie mają na terytorium danego państwa miejsca zamieszkania lub stałego pobytu. Obowiązek ten oznacza, że w tym państwie opodatkowaniu podlegają jedynie te dochody podatnika , które zostały osiągnięte na terytorium tego państwa.

Art. 3. 1. Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

1a. Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

2a. Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

2b. Za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się w szczególności dochody (przychody) z:

1) pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia;

2) działalności wykonywanej osobiście na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia;

3) działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

4) położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieruchomości, w tym ze sprzedaży takiej nieruchomości.

3. Od podatku dochodowego od dochodu uzyskanego ze źródeł przychodów położonych za granicą wolni są członkowie personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz inne osoby korzystające z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych lub konsularnych na podstawie umów lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych, jak również członkowie ich rodzin pozostający z nimi we wspólnocie domowej, jeżeli nie są obywatelami polskimi i nie mają stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Określenie przez osobę fizyczną zamiaru stałego pobytu nie wymaga złożenia żadnego oświadczenia w tym zakresie. Wystarczy, gdy zamiar taki wynika z zachowania danej osoby, tj. gdzie koncentruje ona swoją aktywność życiową.

Art. 25. Kodeksu cywilnego stanowi, że  miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.

W związku z koncepcją ograniczonego i nieograniczonego obowiązku podatkowego może dochodzić do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu. Aby tego uniknąć państwa zawierają bilateralne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Przykład:

Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Słowacką w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzona w Warszawie dnia 18 sierpnia 1994 r.

Polska łącznie zawarła ponad 80 takich umów (źródło: www.mf.gov.pl).

Przedmiot opodatkowania (art. 9)

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wyłączonych z opodatkowania, o których mowa w art. 2 oraz zwolnione od podatku - art. 21. Nie podlegają opodatkowaniu także dochody, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Art. 2. 1. Przepisów ustawy nie stosuje się do:

1) przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej;

2) przychodów z gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o lasach;

3) przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn;

4) przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy;

5) przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich;

6) przychodów (dochodów) przedsiębiorcy żeglugowego opodatkowanych na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym (Dz. U. Nr 183, poz. 1353 oraz z 2008 r. Nr 209, poz. 1316), z zastrzeżeniem art. 24a ust. 1a;

7) świadczeń na zaspokojenie potrzeb rodziny, o których mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, objętych wspólnością majątkową małżeńską.

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, co do zasady, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów. Dochodem ze źródła przychodów, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

O wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 % kwoty tej straty.

Przychód (art. 11)

Przychodami, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Wartość pieniężną świadczeń w naturze, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

1) jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców;

2) jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu;

3) jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku;

4) w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.

Zwolnienia przedmiotowe od opodatkowania

Większość ustaw podatkowych przewiduje zwolnienia od podatku, czyli sytuacje, w których mimo iż spełnione są przesłanki uzasadniające opodatkowanie do opodatkowania jednak nie dochodzi.

Zwolnienia te wprowadzane są z różnych względów np. gdy ustawodawca uznaje opodatkowanie określonej sytuacji podatkowoprawnej za niecelowe. Czasami wprowadza się zwolnienia podatkowe w celu realizacji funkcji stymulacyjnej podatków.

Generalnie zwolnienia podatkowe można podzielić na zwolnienia podmiotowe, przedmiotowe oraz podmiotowo-przedmiotowe.

Zwolnienia podmiotowe wyłączają od opodatkowania określony w ustawie podmiot.

Zwolnienia przedmiotowe od podatku zwalniają, niezależnie od podmiotu opodatkowania przedmioty danego rodzaju, np. określone grupy dochodów.

Zwolnienia podmiotowo-przedmiotowe dotyczą określonego przedmiotu opodatkowania, występującego u określonego podmiotu opodatkowania.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, na co wskazuje tytuł jej rozdziału 3 (zwolnienia przedmiotowe) nie występują zwolnienia podatkowe o charakterze podmiotowym. Zgodnie bowiem z art. 1 ustawy obowiązek podatkowy ciąży na wszystkich osobach fizycznych.

Ustawa przewiduje natomiast liczne zwolnienia (ponad 100) od opodatkowania o charakterze przedmiotowym. Zwolnienia te można ująć w kilku grupach:

zwolnienia przychodów z tytułów mających charakter odszkodowawczy np:

- otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (z wyjątkami wskazanymi w ustawie)

- odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie przepisów o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego;

- odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość;

- odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego;

zwolnienia o charakterze socjalnym np:

- odprawy pośmiertne i zasiłki pogrzebowe;

- świadczenia rodzinne otrzymane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, świadczenia pieniężne otrzymane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów oraz zasiłki porodowe otrzymane na podstawie odrębnych przepisów;

- jednorazowe zasiłki z tytułu urodzenia dziecka, wypłacane z funduszów związków zawodowych;

- zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2 280 zł;

- świadczenia otrzymane z tytułu jednorazowej pomocy materialnej finansowanej ze środków budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego w związku z zaistniałym zdarzeniem losowym;

zwolnienia od opodatkowania określonych świadczeń pracowniczych, nie stanowiących części składowej wynagrodzenia (część zwolnień z tej grupy jest ograniczona kwotowo) np:

- wartość ubioru służbowego (umundurowania), jeżeli jego używanie należy do obowiązków pracownika, lub ekwiwalentu pieniężnego za ten ubiór;

- wartość otrzymanego ubioru reprezentacyjnego i sportowego członka polskiej reprezentacji olimpijskiej i paraolimpijskiej;

- świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw;

- świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, wynikające z zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym ze względu na szczególne warunki i charakter pełnionej służby, przysługujące osobom pozostającym w stosunku służbowym, przyznane na podstawie odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw;

- wartość otrzymanych przez pracownika od pracodawcy bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych;

- ekwiwalenty pieniężne za używane przez pracowników przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, stanowiące ich własność;

- wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł;

zwolnienia od opodatkowania różnych stypendiów np:

- stypendia otrzymywane na podstawie przepisów o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stypendia doktoranckie otrzymywane na podstawie przepisów - Prawo o szkolnictwie wyższym oraz inne stypendia naukowe i za wyniki w nauce, których zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego albo przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania;

- świadczenia pomocy materialnej dla uczniów, studentów, uczestników studiów doktoranckich i osób uczestniczących w innych formach kształcenia, pochodzące z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz ze środków własnych szkół i uczelni - przyznane na podstawie przepisów o systemie oświaty, Prawo o szkolnictwie wyższym, a także przepisów o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki;

- stypendia dla uczniów i studentów, których wysokość i zasady udzielania zostały określone w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, oraz stypendia dla uczniów i studentów przyznane przez organizacje, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego, na podstawie regulaminów zatwierdzonych przez organy statutowe udostępnianych do publicznej wiadomości za pomocą Internetu, środków masowego przekazu lub wykładanych (wywieszanych) dla zainteresowanych w pomieszczeniach ogólnie dostępnych - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 3 800 zł;

Oprócz zwolnień które można przyporządkować do jednej z powyższych grup istnieje szereg zwolnień wprowadzonych przez ustawodawcę z różnych względów - pełny katalog art. 21 ustawy.

Koszty uzyskania przychodów

Jak wskazuje sama nazwa ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przedmiotem opodatkowania jest co do zasady dochód (sytuacje w których opodatkowaniu podlega przychód są wskazane w ustawie - ryczałt od przychodów ewidencjonowanych). Dochodem ze źródła przychodów, jest natomiast nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Przy takiej konstrukcji podatku bardzo istotną kwestią staje się ustalenie wysokości tych kosztów poniesionych przez podatnika.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje istnienie trzech systemów ustalania kosztów uzyskania przychodów. Są to:

1. System ustalania i uwzględniania kosztów rzeczywiście poniesionych oraz udokumentowanych. Tutaj dla celów podatkowych bierze się pod uwagę koszty poniesione przez podatnika, udokumentowane w przepisany sposób i zwykle ujęte w określonych formach rachunkowości podatkowej (księgi rachunkowe, podatkowa księga przychodów i rozchodów). System ten znajduje zastosowanie przede wszystkim przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej.

2. System uwzględniania kosztów w wysokości określonej kwotowo w ustawie. Ta metoda dotyczy kosztów uzyskania przychodów ze stosunku pracy, stosunku służbowego, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej. Nawet gdyby w konkretnym wypadku koszty uzyskania przychodów były wyższe niż kwota wynikająca z ustawy, podatnik nie ma prawnej możliwości uwzględnienia wyższych kosztów rzeczywistych. W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych system ten nie funkcjonuje w czystej postaci, gdyż ustawodawca przewidział w pewnych szczególnych wypadkach możliwość uwzględnienia kosztów rzeczywiście poniesionych przez podatnika.

3. System ustalania kosztów w oparciu o określony ustawowo udział tych kosztów w przychodzie (tj. przez wskazanie, jaki procent przychodów stanowią koszty ich uzyskania), z tym jednak, że jeżeli podatnik poniósł w rzeczywistości koszty wyższe, niż wynikające z ustawowej normy, może tego dowodzić, a koszty udowodnione podlegają uwzględnieniu przy ustalaniu dochodu.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy, Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

Do obliczenia dochodu uzyskanego w 2012r z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, koszty uzyskania przychodów wynoszą nie więcej niż:

- 111 zł 25 gr miesięcznie, a za rok podatkowy nie więcej niż 1 335 zł, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej;

- 2 002 zł 05 gr za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej;

- 139 zł 06 gr miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1 668 zł 72 gr, w przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę;

- 2 502 zł 56 gr za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, a miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę.

Jeżeli powyższe roczne koszty uzyskania przychodów są niższe od wydatków na dojazd do zakładu lub zakładów pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej, w rocznym rozliczeniu podatku koszty te mogą być przyjęte przez pracownika lub przez płatnika pracownika w wysokości wydatków faktycznie poniesionych, udokumentowanych wyłącznie imiennymi biletami okresowymi. Rozwiązanie to nie ma zastosowania, gdy pracownik otrzymuje zwrot kosztów dojazdu do zakładu pracy, z wyjątkiem, gdy zwrócone koszty zostały zaliczone do przychodów podlegających opodatkowaniu.

Koszty uzyskania niektórych przychodów ustawodawca określił jako pewien procent tych przychodów. Tak sytuacja ma miejsce między innymi w przypadku:

- zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego - w wysokości 50 % uzyskanego przychodu;

- opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną - w wysokości 50 % uzyskanego przychodu;

- korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami - w wysokości 50 % uzyskanego przychodu.

- umowy zlecenia, umowy o dzieło - 20% uzyskanego przychodu.

Ustawodawca przewidział szczególne reguły w odniesieniu do ustalania wysokości kosztów uzyskania przychodu dotyczących wykorzystania na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Wydatki na zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, co do zasady, nie mogą być jednorazowo zaliczane przez podatnika do kosztów uzyskania przychodów. Jest to bowiem niecelowe, a w wielu wypadkach mogłoby być niekorzystne dla podatnika. Regułą jest, że rozpoczęcie działalności gospodarczej wiąże się ze znacznymi nakładami finansowymi. Jednorazowe zaliczenie tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów generowałoby dla większości podatników straty z rozpoczynanej działalności gospodarczej. Rozliczenie tej straty mogłoby okazać się nierealne na zasadach wynikających z ustawy tj. w okresie 5 następnych lat.

Art. 9 ust. 3 ustawy stanowi, że o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 % kwoty tej straty.

Dlatego ustawodawca wprowadził zasadę, że wydatki na zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych rozliczane są poprzez odpisy amortyzacyjne. Odpisy amortyzacyjne są określonym ułamkiem wartości środka trwałego czy też wartości niematerialnej i prawnej. Dokonywanie tych odpisów pozwala na całkowite rozliczenie kosztowe zakupionych środków.

Wyjątkiem jest sytuacja, gdy wartość środka trwałego bądź wartości niematerialnej lub prawnej nie przekracza 3500zł. Podatnik może wówczas wydatek na nabycie lub wytworzenie tego środka trwałego albo nabycie wartości niematerialnych i prawnych jednorazowo zaliczyć w całości do kosztów uzyskania przychodów.

Art. 22a. 1. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że amortyzacji podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

a) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,

b) maszyny, urządzenia i środki transportu,

c) inne przedmioty

- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu, zwane środkami trwałymi.

Amortyzacji podlegają również nabyte nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania:

1) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego,

2) spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,

3) prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

4) autorskie lub pokrewne prawa majątkowe,

5) licencje,

6) prawa określone w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117, z późn. zm.),

7) wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how)

- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu zwane wartościami niematerialnymi i prawnymi - art. 22b ustawy

Podstawa obliczenia i wysokość podatku

Podstawę obliczenia podatku, zgodnie z art. 26 ustawy, stanowi dochód ustalony zgodnie z przepisami ustawy, po odliczeniu kwot:

1. składek określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zapłaconych przez podatnika lub potrąconych przez płatnika w roku podatkowym na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika. Odliczenie nie dotyczy składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy, oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku;

2. składek zapłaconych w roku podatkowym ze środków podatnika na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne podatnika lub osób z nim współpracujących, zgodnie z przepisami dotyczącymi obowiązkowego ubezpieczenia społecznego obowiązującymi w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w Konfederacji Szwajcarskiej.

3. dokonanych w roku podatkowym zwrotów nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy, jeżeli zwroty te nie zostały potrącone przez płatnika;

4. wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne;

5. wydatków ponoszonych przez podatnika z tytułu użytkowania sieci Internet, w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 760 zł;

6. wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego dokonanych przez podatnika w roku podatkowym, do wysokości określonej w przepisach
o indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego

7. darowizn przekazanych na cele:

a) określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele,

b) kultu religijnego,

c) krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. Nr 106, poz. 681, z późn. zm. ), w wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew określonego przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy

- w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej
6 % dochodu;

Łączna kwota odliczeń z tytułu darowizn nie może przekroczyć w roku podatkowym kwoty stanowiącej 6 % dochodu, z tym że odliczeniu nie podlegają darowizny poniesione na rzecz:

- osób fizycznych;

- osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.

Od podstawy obliczenia podatku (opodatkowania), podatnikowi uzyskującemu przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, przysługuje prawo do odliczenia wydatków poniesione przez podatnika na nabycie nowych technologii.

Za nowe technologie, uważa się wiedzę technologiczną w postaci wartości niematerialnych i prawnych, w szczególności wyniki badań i prac rozwojowych, która umożliwia wytwarzanie nowych lub udoskonalonych wyrobów lub usług i która nie jest stosowana na świecie przez okres dłuższy niż ostatnich 5 lat, co potwierdza opinia niezależnej od podatnika jednostki naukowej w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 96, poz. 615). Kwota odliczeń nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z tego źródła.

Podatek dochodowy, pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali:

Podstawa obliczenia podatku w złotych		Podatek wynosi
ponad	do
	85 528	18% minus kwota zmniejszająca podatek 556,02 zł
85 528		14.839,02 zł + 32% nadwyżki ponad 85.528 zł

Tak obliczony podatek dochodowy, podlega obniżeniu o kwotę:

- składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne podatnika w wysokości nie przekraczającej 7,75% podstawy wymiaru tej składki, w tym składki zapłacone za granicą

- ulgę na dzieci,

- ulgę z tytułu systematycznego oszczędzania w kasie mieszkaniowej (na zasadzie praw nabytych, dotyczy podatników którzy nabyli to prawo przed dniem 1 stycznia 2002r.).

Od niektórych dochodów (przychodów) -art. 30 ustawy zawiera pełny katalog - pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy. Taka sytuacja ma miejsce między innymi w odniesieniu do dochodów:

- z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego - w wysokości 10 % wygranej lub nagrody;

- z tytułu świadczeń pieniężnych otrzymywanych po zwolnieniu ze służby przez funkcjonariuszy służb mundurowych oraz żołnierzy, w związku ze zwolnieniem tych osób ze służby stałej na podstawie odrębnych ustaw, przez okres roku co miesiąc lub za okres roku jednorazowo albo co miesiąc przez okres trzech miesięcy - w wysokości 20 % należności;

- z wynagrodzeń za udzielanie pomocy Policji, organom kontroli skarbowej, funkcjonariuszom celnym, Straży Granicznej, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Żandarmerii Wojskowej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu i Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu, wypłacanych z funduszu operacyjnego - w wysokości 20 % wynagrodzenia;

- od dochodów z nieujawnionych źródeł przychodów lub nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach - w wysokości 75% dochodu;

Zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19 % pobiera się między innymi (pełny katalog art. 30a ustawy) od uzyskanych dochodów (przychodów):

1) z odsetek od pożyczek, z wyjątkiem gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej;

2) z odsetek i dyskonta od papierów wartościowych;

3) z odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, prowadzonych przez podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą;

4) z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych;

5) od dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych;

Opodatkowanie małżonków

Art. 6. 1. Małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów.

Małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1 (nieograniczony obowiązek podatkowy) między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy mogą być, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów (określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a), po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26 (patrz s. 13) i art. 26c (nabycie nowych technologii); w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.

Wniosek o wspólne opodatkowanie, może być wyrażony przez jednego z małżonków. Wyrażenie wniosku przez jednego z małżonków traktuje się na równi ze złożeniem przez niego oświadczenia o upoważnieniu go przez jego współmałżonka do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie ich dochodów. Oświadczenie to składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.

Wspólne opodatkowanie małżonków ma zastosowanie również wtedy, jeżeli jeden z małżonków w roku podatkowym nie uzyskał przychodów ze źródeł, z których dochód jest opodatkowany zgodnie z art. 27 (skala podatkowa), lub osiągnął dochody w wysokości nie powodującej obowiązku uiszczenia podatku (3091 zł).

Art. 6 ust. 3a -> problem: żona, która ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Niemczech i tam mieszka i pracuje, mąż mieszka w Polsce. Czy mogą się wspólnie opodatkować? Tak. Ustawodawca dopuszcza taką możliwość.

Art. 6 ust. 3a. Zasady i sposób opodatkowania, o których mowa w ust. 2 i 3 (wspólne opodatkowanie małżonków), mają zastosowanie również do:

1) małżonków, którzy mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,

2) małżonków, z których jeden podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Rzeczypospolitej Polskiej a drugi ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej

- jeżeli osiągnęli podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75 % całkowitego przychodu osiągniętego przez oboje małżonków w danym roku podatkowym i udokumentowali certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

Warunki pozytywne wspólnego opodatkowania:

1. Małżeństwo istnieje przez cały rok podatkowy (a więc powinniśmy zawierać małżeństwo w grudniu bo rok podatkowy zaczyna się w styczniu, jeżeli zawieramy małżeństwo w styczniu to czekamy 2 lata na dokonanie wspólnego opodatkowania).

Wyjątek: w sytuacji gdy małżeństwo już istniało 1 stycznia, ale ustało w trakcie

roku w skutek śmierci jednego z małżonków, pozostający przy życiu małżonek

może dokonać wspólnego rozliczenia.

2. Pozostawanie w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej - coraz więcej

małżeństw decyduje się na rozdzielność majątkową (intercyza).

3. Małżonkowie podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu

4. Składają wspólnie wniosek razem z zeznaniem rocznym.

Małżonkowie, którzy zamierzają skorzystać ze wspólnego opodatkowania, muszą złożyć w tej sprawie wniosek. Nie trzeba go składać na osobnym dokumencie. Służy do tego odpowiednia rubryka w formularzu PIT-37. Wypełniając zeznanie PIT-37 wspólnie z małżonkiem, w rubryce dotyczącej wyboru sposobu opodatkowania, w poz. 6 należy zaznaczyć kwadrat nr 2 lub 3 (gdy współmałżonek zmarł w trakcie roku podatkowego, lub po jego zakończeniu ale przez złożeniem zeznania).

Wyjątek: w sytuacji gdy małżeństwo trwa cały rok a przed złożeniem wniosku

jeden z małżonków umiera.

Art. 6a. 1. Wniosek o łączne opodatkowanie dochodów małżonków, między którymi istniała w roku podatkowym wspólność majątkowa, może być także złożony przez podatnika, który:

1) zawarł związek małżeński przed rozpoczęciem roku podatkowego, a jego małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego;

2) pozostawał w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, a jego małżonek zmarł po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego.

Ważne:

Łączne opodatkowanie małżonków jest możliwe, jeżeli do żadnego z nich w roku podatkowym nie mają zastosowania przepisy dotyczące opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz z działów specjalnych produkcji rolnej 19% stawką podatku. Żaden z małżonków nie może także korzystać ze zryczałtowanych form opodatkowania tj: karty podatkowej, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych.

Kiedy wspólne opodatkowanie małżonków się opłaca?

Wspólne opodatkowanie korzystne jest jedynie w przypadku, gdy jeden z małżonków zarabia na tyle dużo, że jego dochody powodują wejście do wyższej stawki podatku (z 18% na 32%). Jeżeli każdy z małżonków - po odliczeniu wszelkich ulg odliczanych od dochodu uzyskuje dochód w wysokości do 85.528 zł - wspólne rozliczenie będzie neutralne, a podatek wyniesie tyle samo, co przy złożeniu dwóch odrębnych zeznań podatkowych.

Rozliczenie łączne małżonków jest możliwe także wtedy, gdy jeden z małżonków nie osiągnął w roku podatkowym przychodów lub uzyskał stratę z danego źródła przychodów. W przypadku straty dochód małżonka dla rozliczenia łącznego traktuje się jak przychód 0 zł. Oznacza to, że małżonek może stratę odliczyć w zeznaniu rocznym tylko u siebie (w następnych latach w ramach danego źródła), a nie od dochodów współmałżonka.

Opodatkowanie osoby samotnie wychowującej dzieci

Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1 (nieograniczony obowiązek podatkowy), będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1) małoletnie,

2) bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3) do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 (czyli 3.089 zł - 556,02 zł : 18%), z wyjątkiem renty rodzinnej

- podatek może być określony, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci.

Ważne:

Opodatkowanie osoby samotnie wychowującej dziecko na powyższych zasadach, jest możliwe, gdy ani do tej osoby ani do jej dziecka w roku podatkowym nie mają zastosowania przepisy dotyczące opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz z działów specjalnych produkcji rolnej 19% stawką podatku. Żadna z tych osób nie może także korzystać ze zryczałtowanych form opodatkowania tj: karty podatkowej, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych.

Nie każdy dochód dziecka będzie podlegał łączeniu z dochodami rodziców. Osobne zeznanie podatkowe będzie musiał złożyć rodzic, którego dziecko uzyskiwało w roku podatkowym dochody z pracy, stypendiów oraz z przedmiotów oddanych dziecku do swobodnego użytku. Jeżeli zatem np. dziecko w wieku 17 lat uzyskuje dochody z umowy zlecenia, to takich dochodów rodzic nie może uwzględnić we własnym zeznaniu podatkowym. Musi wypełnić osobne zeznanie i w imieniu dziecka je podpisać.

Ulga na dziecko

Od podatku dochodowego podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z przepisami ustawy na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1) wykonywał władzę rodzicielską;

2) pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;

3) sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego,
w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę,
w stosunku do:

1) jednego małoletniego dziecka - kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej jeżeli dochody podatnika:

a) pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,

b) niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;

2) dwojga małoletnich dzieci - kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, na każde dziecko;

3) trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota stanowiąca: 

a) 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko, 

b) 1/4 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, na trzecie dziecko, 

c) 1/3 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, na czwarte i każde kolejne dziecko. 

Odliczenie nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

1) na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych;

2) wstąpiło w związek małżeński.

W przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej we wskazany powyżej. sposób za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.

Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Osoba kończąca pewien etap swojego kształcenia formalnie przestaje być uczniem określonej szkoły z chwilą otrzymania świadectwa. Jednak jeśli osoba zamierza kontynuować naukę, nie traci automatycznie statusu osoby uczącej się.

W związku z tym w przypadku:

Uczniów kontynuujących naukę w szkole - ulga przysługuje za wszystkie miesiące roku podatkowego;

Maturzysty, który nie kontynuuje nauki - ulga przysługuje także za miesiące wakacyjne;

Maturzysty, który podejmuje naukę w szkole wyższej - ulga przysługuje za wszystkie miesiące roku podatkowego;

Studentów kształcących się w dwóch etapach (studia licencjackie i magisterskie) - ulga przysługuje za wszystkie miesiące roku podatkowego w sytuacji, gdy student po zdaniu egzaminu został zakwalifikowany na studia magisterskie. Jeżeli jednak studia nie są kontynuowane lub występuje przerwa (np. student nie od razu podejmuje kolejny etap studiów), to ulga przysługuje tylko za miesiące nauki włącznie z miesiącem, w którym został złożony egzamin dyplomowy.

Ulga internetowa

Kiedy można skorzystać z ulgi internetowej?

Wtedy, gdy podatnik poniósł

1) w roku podatkowym wydatki za użytkowanie Internetu w lokalu (budynku) będącym jego miejscem zamieszkania oraz

2) wydatek jest udokumentowany fakturą VAT

Ulga internetowa jest limitowana. Od dochodu można odliczyć wydatki poniesione w roku podatkowym w maksymalnej wysokości 760 zł.

Odliczenie przysługuje podatnikowi wyłącznie w kolejno po sobie następujących dwóch latach podatkowych, jeżeli w okresie poprzedzającym te lata nie korzystał z tego odliczenia. 

Kwota odliczana od dochodu dotyczy tylko wydatków związanych z użytkowaniem Internetu, niezależnie od tego, czy korzysta się z niego poprzez stałe łącze, czy bezprzewodowo, w tym za pomocą urządzeń mobilnych w komputerze lub telefonie komórkowym. Dlatego, jeśli dostęp do Internetu jest tylko jedną z usług kupowanych u danego dostawcy, obok np. telewizji kablowej czy telefonu stacjonarnego, z faktury VAT musi wynikać kwota wydatków za użytkowanie Internetu. Ulga internetowa nie przysługuje z tytułu wydatków poniesionych na instalację, rozbudowę, modernizację oraz serwis i obsługę techniczną sieci Internet.

Przykład

W 2010 r. za korzystanie z usług dostępu do telewizji kablowej, telefonu stacjonarnego i Internetu firma wystawiła faktury VAT na kwotę 1959 zł 60 gr, z czego 1008 zł za usługi internetowe. A zatem odliczeniu od dochodu w ramach ulgi internetowej podlegają poniesione wydatki w kwocie 760 zł, tj. do wysokości przysługującego limitu.

Jeśli podatnik płaci za Internet wspólnie z osobą zamieszkującą razem
z nim (np. małżonkiem, dzieckiem, rodzicem), co dokumentują faktury VAT wystawione na imię i nazwisko osób ponoszących wydatki, to każdej z tych osób przysługuje prawo do ulgi internetowej w ramach odrębnego limitu.

Przykład

W 2010 r. małżonkowie otrzymali od operatora telefonii komórkowej faktury VAT wystawione na imiona i nazwiska obojga na kwotę 3956 zł 28 gr, z czego 2267 zł za usługi sieci Internet. Limit ulgi wynosi 760 zł dla każdego podatnika, stąd każdy z małżonków może odliczyć maksymalnie taką właśnie kwotę od dochodu.

Odliczenia ulgi można dokonać:

1. od dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (ustawa o podatku dochodowym), według skali podatkowej, przy czym może to nastąpić:

a) w trakcie roku podatkowego, w przypadku podatników uzyskujących dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej, najmu lub umów o podobnym charakterze - podatnicy ci powinni następnie wykazać dokonane odliczenia w zeznaniu podatkowym PIT-36, do którego należy dołączyć informację o odliczeniach PIT/O,

b) po zakończeniu roku podatkowego, w zeznaniu podatkowym PIT-36 lub PIT- 37, do których należy dołączyć informację o odliczeniach PIT/O;

2) od przychodu podlegającego opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (ustawa o ryczałcie), przy czym może to nastąpić zarówno w trakcie roku podatkowego, jak i w składanym po jego zakończeniu zeznaniu podatkowym PIT-28, do którego należy dołączyć informację o odliczeniach PIT/O.

Ulga dla honorowych krwiodawców

Honorowy dawca krwi to osoba, która oddała nieodpłatnie krew lub jej składniki

i została zarejestrowana w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi, np. regionalnym centrum krwiodawstwa i krwiolecznictwa.

Honorowy dawca krwi może wartość przekazanej w roku podatkowym darowizny na cele krwiodawstwa odliczyć:

- od przychodu, podlegającego opodatkowaniu ryczałtem ewidencjonowanym, wykazywanego w zeznaniu PIT-28 (składanym do 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym) lub

- od dochodu, podlegającego opodatkowaniu na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej, wykazywanego w zeznaniu PIT-36 albo PIT-37 (składanym do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym).

Jednocześnie do zeznania podatnik dołącza formularz PIT/O, w którym wykazuje kwotę przekazanej darowizny, kwotę odliczenia w ramach darowizny krwi oraz dane obdarowanego (nazwę i adres jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi, w której oddał krew).

Przedmiotem darowizny jest oddana bezpłatnie krew, jak również osocze lub inne składniki krwi.

Obliczając wartość darowizny przekazanej na cele krwiodawstwa należy pomnożyć ilość oddanej honorowo (nieodpłatnie) krwi lub jej składników przez kwotę 130 zł (tj. obowiązującą wysokość ekwiwalentu pieniężnego przysługującego za pobraną krew).

Przykład:

Podatnik w roku podatkowym oddał nieodpłatnie 1,8 litra krwi oraz 2 litry osocza. Jak ustalić wartość darowizny przekazanej na cele krwiodawstwa?

Niezależnie od tego, czy podatnik oddał honorowo krew czy osocze, przy ustalaniu kwoty przysługującego odliczenia stosuje tę samą stawkę w wysokości 130 zł za 1 litr. Zatem w ww. przykładzie wartość oddanej krwi wynosi 234 zł (1,8 litra x 130 zł), a oddanego osocza 260 zł (2 litry x 130 zł). Tym samym łączna wartość darowizny przekazanej w roku podatkowym na cele krwiodawstwa wynosi 494 zł.

Odliczenie z tytułu honorowego krwiodawstwa łącznie z darowiznami na cele kultu religijnego oraz na cele szlachetne nie może przekroczyć 6% dochodu (w przypadku ryczałtowców 6% przychodu) wykazywanego w zeznaniu.

Jeżeli podatnik ma obowiązek złożyć dwa zeznania, np. PIT- 37 i PIT-28, może część darowizny na cele krwiodawstwa odliczyć w jednym zeznaniu od przychodu (PIT-28), a część w drugim od dochodu (PIT-37 albo PIT- 36). Ważne jest, by tej samej kwoty nie odliczył dwukrotnie.

A. Olesińska, Polskie prawo podatkowe. Zarys systemu, Toruń 2007, s. 264.

A. Olesińska, Polskie prawo podatkowe…, s. 274.

14

---