LOGOPEDYCZNE BADANIE PRZESIEWOWE

DZIECKA SZEŚCIOLETNIEGO

Imię i nazwisko ………………………………………………….

Data urodzenia …………….................... Data badania …………………

WYNIKI BADANIA
Zakres badania	Objawy prawidłowe / nieprawidłowe
Rozumienie słownych poleceń
Wypowiadanie się
Wymawianie dźwięków mowy i wyrazów
Sprawność aparatu artykulacyjnego i jego budowa

PRZEBIEG BADANIA

1. W celu rozumienia słownych poleceń formułuje się polecenia słowne złożone, tzn. zawierające przynajmniej dwa orzeczenia, a oprócz tego nazwy przedmiotów, określenia cech (m.in. nazwy kolorów), wyrażenia przyimkowe. W badaniu 6-latków sprawdzamy rozumienie dłuższych wypowiedzi w zabawie lub w oparciu o historyjkę obrazkową.

Ocena wyników badania rozumienia

O niedostatecznym rozumieniu wnioskujemy, jeżeli sześciolatek nie wykonuje złożonych poleceń lub ich realizacja wskazuje na ich niepełne rozumienie, a więc nawet wtedy, gdy dziecko nie rozumie tylko pewnych elementów treści poleceń, np. nazw kolorów, wyrażeń przyimkowych lub kolejności zdarzeń w opowiadaniu.

2. W celu oceny umiejętności wypowiadania się kontynuuje się (po zorientowaniu się, jaki jest stan rozumienia) rozmowę-zabawę, nie oddzielając tej drugiej części zadania w sposób widoczny dla dziecka. Organizuje się sytuację lub prowadzi rozmowę, która może zainteresować dziecko sześcioletnie. Formułuje się pytania dotyczące historyjki obrazkowej lub zainscenizowanej zabawy, np. dlaczego lalka płacze? Dlaczego misio jest brudny? Dlaczego samochód się przewrócił?

Ocena wyników badania zdolności wypowiadania się

O niedostatecznej w danym wieku umiejętności wypowiadania się należy wnioskować, jeżeli sześciolatek wypowiada:

- tylko proste zdania,

- wykazuje ubogi zasób słownictwa,

- formy gramatyczne jego wypowiedzi są często niepoprawne.

3. W celu oceny wymawiania Dźwięków mowy (głosek) i wyrazów osoba badająca obserwuje wymowę dziecka w trakcie rozmowy-zabawy z nim, a w razie wątpliwości, żeby uzyskać pewność, jak powinna swe obserwacje sformułować, powtarza pytania o części ciała lalki, nazwy ubrań, kolory itp.

Ocena wymawiania dźwięków mowy i wyrazów jest negatywna, jeżeli sześciolatek:

- wymawia dźwięki mowy (głoski) w taki sposób, że jego wypowiedź jest często niezrozumiała dla osoby badającej;

- różne dźwięki mowy wymawia nieprawidłowo, tzn. zamiast oczekiwanej głoski wymawia inną, np. zamiast k, g wymawia t, d, zamiast s, z, c, dz, wymawia ś, ź, ć, dź; zamiast sz, ż, cz, dż, wymawia s, z, c, dz, zamiast r wymawia l lub ł lub j

- ubezdźwięcznia głoski dźwięczne, np. zamiast b wymawia p, zamiast z wymawia s, zamiast ż wymawia sz itp.

- r wymawia jako r francuskie (wibracja języka w tylnej części jamy ustnej) lub międzyzębowe (język wsunięty między zęby) lub inaczej je deformując;

- wsuwa język między zęby lub układa język i wargi przy wymawianiu s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, dź tak, że głoski te są w efekcie nienaturalne, świszczące;

- przestawia sylaby w obrębie wyrazu lub skraca wyrazy;

- ma głos chrapliwy, albo matowy, albo zbyt wysoki;

- ma zbyt powolne lub zbyt szybkie tempo wypowiedzi;

- ma objawy jąkania.

4. Sprawności aparatu artykulacyjnego i jego budowa

Żeby wykryć nieprawidłości w budowie i funkcjonowaniu warg, języka (także wędzidełka podjęzykowego), podniebienia miękkiego, w budowie podniebienia twardego i w stanie zgryzu, prowadzi się obserwację budowy aparatu artykulacyjnego oraz poleca się wykonanie kilku układów narządów artykulacyjnych. Tę część badania przeprowadza się przed lustrem.

Dziecko naśladuje oglądane w lustrze różne ćwiczenia narządów artykulacyjnych:

- cmokanie;

- wysuwanie i chowanie języka;

- szerokie otwieranie warg;

- zamykanie zębów z jednoczesnym cofaniem kącików warg („szeroki uśmiech”):

- kląskanie (zabawa „w konika”);

- oblizywanie językiem warg, wargi są szeroko otwarte;

- unoszenie języka (zabawa w kotka, który pije mleko);

- „grot” (język jest wysunięty z ust, nie opiera się o zęby, jest „ostro” zakończony);

- naprzemienne dotykanie - „ostro” zakończonym czubkiem języka - zębów i dziąseł.

Ocena budowy i sprawności aparatu artykulacyjnego jest negatywna, jeśli u sześciolatków obserwuje się jakąkolwiek nieprawidłowość w budowie wymienionych części aparatu artykulacyjnego lub w jego funkcjonowaniu, wyrażającą się niemożnością wykonania któregokolwiek ze sprawdzanych układów i ruchów.

---