Wedle statystyk ponad połowa par spodziewających się dziecka nie planowała go właśnie w tej chwili. Jednak lepiej abyś decyzję o potomstwie podjęła z partnerem świadomie.
Powinnaś wiedzieć, że dziecko będzie miało o wiele lepsze warunki rozwoju, a Ty jako przyszła mama zdecydowanie mniej stresu, jeśli przynajmniej na trzy miesiące przed poczęciem odpowiednio się do tego przygotujesz.
A o czym powinnaś pamiętać?
Koniec z papierosami i alkoholem
Papierosy - nikotyna i chemiczne substancje zawarte w dymie papierosowym źle wpływają na jakość Twoich komórek jajowych, a także na jakość plemników Twojego Partnera. Rezygnując z palenia papierosów przed poczęciem dziecka dbacie z partnerem o to, aby Wasz materiał genetyczny był najwyższej jakości, a Wasze przyszło dziecko miało większe szanse na prawidłowy rozwój już na początku. Ponadto powinnaś pamiętać o tym, że dziecko palącej mamy przeważnie gorzej się rozwija: jest mniejsze, ma niższą odporność, może mieć wady układu oddechowego, krwionośnego i nerwowego, istnieje także większe prawdopodobieństwo przedwczesnego porodu lub poronienia.
Alkohol - nawet niewielka ilość alkoholu wypita w czasie ciąży może zaszkodzić Twojemu dziecku, jeśli więc regularnie pijesz - skończ z tym już teraz. Alkohol może spowodować u Twojego maleństwa opóźnienie umysłowe lub fizyczne, wady serca, układu moczowego i wady kończyn.
Odwiedź swojego lekarza
Porozmawiaj z nim o swoich planach. Z pewnością oceni on Twój stan zdrowia, sprawdzi jakie leki przyjmowałaś do tej pory i czy nie powinnaś ich zmienić, jeśli będzie taka potrzeba pomoże Ci w leczeniu infekcji i zleci konieczne badania.
Zaszczep się
W ciąży planuje ogólna zasada - im mniej szczepień tym lepiej. Jeśli więc planujesz się zaszczepić - zrób to teraz. Powinnaś pomyśleć także o szczepieniu przeciw różyczce (jeśli nie byłaś szczepiona) i badaniach pod kątem wirusowego zapalenia wątroby typu B (jeśli nie zostanie stwierdzona obecność antygenu HBs także w tym przypadku warto się zaszczepić).
Zacznij przyjmować kwas foliowy
Przynajmniej na dwa miesiące przed zajściem w ciążę powinnaś zacząć przyjmować kwas foliowy (0,4 mg dziennie), który zmniejsza ryzyko urodzenia dziecka z wadą centralnego układu nerwowego (jak np. rozszczep kręgosłupa).
Zmień dietę
Powinnaś zmienić swoją dietę na bardziej zbilansowaną i zdrową. Spożywaj posiłki częściej, ale w małych porcjach. Wyklucz ze swojej diety kaloryczne „fast foody” i wysokoprzetworzone potrawy np. z supermarketu, na rzecz dużej ilości warzyw, owoców oraz innych produktów bogatych w witaminy, białko i wapń. Powinnaś ograniczyć także spożywanie serów pleśniowych, niepasteryzowanego mleka oraz surowego i niedogotowanego mięsa - mogą one być źródłem groźnych w okresie ciąży chorób: toksoplazmozy i listerii. Zmniejsz także ilość wypijanej kawy - jedna filiżanka kawy z mlekiem o poranku nie powinna być groźna, ale większa ilość kofeiny w ciąży może nawet doprowadzić do poronienia, niedowagi i nadpobudliwości Twojego malucha.
Spójrz krytycznym okiem na swoją pracę
Zastanów się, czy Twoja praca: wykonywany zawód oraz warunki w miejscu pracy, nie będą stanowiły zagrożenia dla Twojej ciąży. Jeśli Twoja praca wiąże się z dużym wysiłkiem fizycznym, częstymi i dalekimi wyjazdami zagranicznymi, jeśli masz ciągły kontakt z promieniowaniem, środkami chemicznymi - zastanów się co możesz zrobić aby ograniczyć ryzyko. Poproś o zmianę stanowiska albo czasowe przeniesienie, postaraj się też stosować wszelkie możliwe środki ochrony i... przyzwyczajaj otoczenie do myśli, że Twoje bezpieczeństwo jest dla Ciebie sprawą najwyższej wagi. Kiedy będziesz już w ciąży łatwiej będzie także Twojemu pracodawcy poradzić sobie z zaistniałą sytuacją - zmniejszenie Twojego zakresu obowiązków lub znalezienie zastępstwa do najcięższych prac nie powinno być większym problemem.
Odczekaj dwa cykle po hormonach
Nim zdecydujesz się zajść w ciążę powinnaś odczekać przynajmniej jeden, dwa cykle po odstawieniu leków hormonalnych. Lekarze twierdzą, że dzięki temu organizm ma czas aby przystosować się do naturalnego cyklu.
Pomyśl o finansach
Może nigdy nie będziecie z partnerem czuli, że faktycznie stać was na dziecko, ale jeśli poważnie rozważacie założenie rodziny, powinniście zawczasu pomyśleć o wydatkach. A są one naprawdę duże, biorąc pod uwagę niezbędne akcesoria, w które będziecie się musieli wyposażyć, ubranka i codzienne koszty utrzymania. Może lepiej abyście wcześniej odłożyli trochę pieniędzy?
Jeszcze raz poważnie przemyśl swoją decyzję
Posiadanie potomstwa to bardzo poważna decyzja, której konsekwencje będziecie z partnerem ponosili przez resztę waszego życia. Dlatego też lepiej jest rozważyć wszystkie za i przeciw przed pojawieniem się maleństwa w waszym życiu. Powinniście zawczasu zastanowić się jakie elementy waszego życia będą musiały ulec drastycznej zmianie i czy jesteście na to gotowi (wyjścia „na miasto”, turystyczne wyjazdy, częste „imprezowanie” itp.), a także pomyśleć o kwestii podziału obowiązków i godzenia pracy zawodowej z opieką nad dzieckiem.
Co musisz wiedzieć przed ciążą
Ciąża ma swoje prawa i jeżeli twoja praca wymaga podróży, staraj się ograniczać czas przebywania poza domem. Odczuwanie mdłości w czasie podróży można złagodzić przegryzając np. krakersy. W pozycji siedzącej staraj się mieć podparcie dla stóp.
ŻYCIE INTYMNE
Większość par zastanawia się i niepokoi o kontakty seksualne w okresie ciąży. Ważne jest, abyś przedyskutowała ten ważny problem z lekarzem. Powinnaś wykluczyć możliwość powstawania jakichkolwiek komplikacji i poprosić o szczegółową poradę w tej sprawie.
Większość lekarzy zgadza się, że życie seksualne jest czymś normalnym, jeżeli ciąża rozwija się prawidłowo. Trzeba pamiętać, że życie seksualne to nie tylko odbywanie stosunków. Istnieje wiele innych sposobności do tego, by pary mogły dać upust swojej zmysłowości: wzajemny masaż, wspólna kąpiel, rozmowy o seksie.
Czy współżycie seksualne w ciąży może zaszkodzić dziecku?
Aktywność seksualna nie szkodzi rozwijającemu się dziecku. Ani współżycie, ani orgazm nie powinny przyczynić się do wystąpienia powikłań, jeśli ciąża przebiega prawidłowo.
Dzięki istnieniu pęcherza płodowego i wód, dziecko jest dobrze chronione. Mięśnie macicy są silne i one również chronią dziecko. Gruby czop śluzowy zamyka szyjkę macicy i w ten sposób zapobiega zakażeniom.
Kontakty seksualne nie powinny zaszkodzić prawidłowej ciąży. Zwykle partnerzy mogą prowadzić życie seksualne na dotychczasowym poziomie. Jeżeli są jednak jakieś wątpliwości, warto przedyskutować je z lekarzem.
Jak ciąża wpływa na twoje zainteresowanie życiem seksualnym?
Ciąża może wpływać na kobiety w dwojaki sposób. Pewna grupa kobiet odczuwa mniejsze pożądanie w pierwszym i trzecim trymestrze ciąży, drugi trymestr przynosi im zwiększenie zainteresowań seksualnych. U innej znowu grupy kobiet, stopniowo wraz z postępem ciąży maleje zainteresowanie życiem seksualnym.
W pierwszym trymestrze możesz być przemęczona i odczuwać mdłości. W czasie trzeciego trymestru ciąży ciężar ciała, duży brzuch, tkliwe piersi i inne dolegliwości powodują, że możesz mieć mniejszą chęć na współżycie seksualne. To normalne.
U niektórych kobiet ciąża istotnie zwiększa zainteresowanie współżyciem seksualnym. Może się też zdarzyć, że właśnie w tym okresie niektóre kobiety po raz pierwszy przeżyją orgazm. Wynika to ze wzrostu aktywności hormonalnej oraz ze zwiększenia przepływu krwi w obrębie miednicy.
Możesz dojść do wniosku, że wraz ze wzrostem ciąży konieczne będzie znalezienie nowej pozycji do odbywania stosunków. Weź jednak pod uwagę, że lekarze zalecają, aby po ukończeniu 16. tygodnia ciąży (aż do porodu) nie leżeć płasko na plecach. W takiej pozycji bowiem ucisk macicy na naczynia krwionośne może utrudniać przepływ krwi.
Kiedy należy zaniechać współżycia seksualnego?
W okresie ciąży niektóre sytuacje powodują konieczność powstrzymania się od współżycia seksualnego. Jeśli zagraża ci przedwczesny poród, lekarz może przestrzegać cię przed współżyciem. Jak wiadomo, orgazm wywołuje łagodne skurcze macicy, a to zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu. W składzie nasienia znajdują się związki chemiczne, które mogą pobudzać czynność skurczową macicy.
Jeśli miałaś kiedyś poronienie, to lekarz może przestrzegać cię przed współżyciem seksualnym.
PODRÓŻE W CZASIE CIĄŻY
Podróżowanie może być dość męczące. Jeżeli ciąża przebiega prawidłowo, podróżowanie w okresie pierwszego i drugiego trymestru nie powinno sprawiać kłopotów. Podróże w okresie trzeciego trymestru mogą sprawiać pewne trudności i być przeciwwskazane.
Jeżeli możesz wybierać czas na podróże, to wybierz drugi trymestr ciąży. Będziesz wtedy cieszyła się lepszym samopoczuciem i będziesz miała więcej siły. W drugim trymestrze rzadziej występują powikłania ciąży. W pierwszym trymestrze możesz mieć mdłości, wymioty i czuć się bardzo zmęczona. W trzecim trymestrze utrudnione jest dłuższe przebywanie w pozycji siedzącej i stojącej, a poza tym bliski jest już termin porodu.
Ciąża ma swoje prawa i jeżeli twoja praca wymaga podróży, staraj się ograniczać czas przebywania poza domem.
Odczuwanie mdłości w czasie podróży można złagodzić przegryzając np. krakersy. W pozycji siedzącej staraj się mieć podparcie dla stóp.
Niemal każdy lekarz ci powie, że podróże w pewnych okresach ciąży nie powinny sprawiać większych problemów. Ale każda pacjentka, każda ciąża i każda sytuacja jest inna. Dlatego warto, byś poznała kilka zasadniczych zaleceń dotyczących podróżowania w czasie ciąży.
Unikaj wyjazdów w tereny, gdzie niedostępna jest dobra opieka medyczna, a także wszystkich tych miejsc, gdzie zmiana klimatu, rodzaju żywności lub wysokość nad poziomem morza mogą być zbyt drastyczne.
Nie planuj podróży na ostatni miesiąc ciąży.
Jeżeli ciąża przebiega z komplikacjami (np. krwawienie z dróg rodnych lub odczuwasz skurcze), to absolutnie nie możesz podróżować.
Jeżeli źle się czujesz lub masz obrzęki, to przebywanie przez dłuższy czas w pozycji siedzącej - w samolocie lub samochodzie - jest przeciwwskazane. Nie poleca się też dłuższych marszów.
ZNIECZULENIE STOMATOLOGICZNE
Okresowe przeglądy stomatologiczne w okresie ciąży mają niezwykle ważne znaczenie. Czasami jednak konieczne jest przeprowadzenie jakiegoś większego zabiegu stomatologicznego. Powstaje problem znieczulenia. Nie zaleca się wykonywania zabiegów stomatologicznych w znieczuleniu ogólnym (narkozie). Lepszym rozwiązaniem jest znieczulenie miejscowe. pierwszego i drugiego trymestru nie powinno sprawiać kłopotów. Podróże w okresie trzeciego trymestru mogą sprawiać pewne trudności i być przeciwwskazane.
Jeżeli możesz wybierać czas na podróże, to wybierz drugi trymestr ciąży. Będziesz wtedy cieszyła się lepszym samopoczuciem i będziesz miała więcej siły. W drugim trymestrze rzadziej występują powikłania ciąży. W pierwszym trymestrze możesz mieć mdłości, wymioty i czuć się bardzo zmęczona. W trzecim trymestrze utrudnione jest dłuższe przebywanie w pozycji siedzącej i stojącej, a poza tym bliski jest już termin porodu.
Ciąża ma swoje prawa i jeżeli twoja praca wymaga podróży, staraj się ograniczać czas przebywania poza domem.
Odczuwanie mdłości w czasie podróży można złagodzić przegryzając np. krakersy. W pozycji siedzącej staraj się mieć podparcie dla stóp.
Niemal każdy lekarz ci powie, że podróże w pewnych okresach ciąży nie powinny sprawiać większych problemów. Ale każda pacjentka, każda ciąża i każda sytuacja jest inna. Dlatego warto, byś poznała kilka zasadniczych zaleceń dotyczących podróżowania w czasie ciąży.
Unikaj wyjazdów w tereny, gdzie niedostępna jest dobra opieka medyczna, a także wszystkich tych miejsc, gdzie zmiana klimatu, rodzaju żywności lub wysokość nad poziomem morza mogą być zbyt drastyczne.
Nie planuj podróży na ostatni miesiąc ciąży.
Jeżeli ciąża przebiega z komplikacjami (np. krwawienie z dróg rodnych lub odczuwasz skurcze), to absolutnie nie możesz podróżować.
Jeżeli źle się czujesz lub masz obrzęki, to przebywanie przez dłuższy czas w pozycji siedzącej - w samolocie lub samochodzie - jest przeciwwskazane. Nie poleca się też dłuższych marszów.
ZNIECZULENIE STOMATOLOGICZNE
Okresowe przeglądy stomatologiczne w okresie ciąży mają niezwykle ważne znaczenie. Czasami jednak konieczne jest przeprowadzenie jakiegoś większego zabiegu stomatologicznego. Powstaje problem znieczulenia. Nie zaleca się wykonywania zabiegów stomatologicznych w znieczuleniu ogólnym (narkozie). Lepszym rozwiązaniem jest znieczulenie miejscowe.
Lęk przed ciążą
Czy paniczny strach przed ciążą może objawiać się niechęcią do seksu i zbliżeń z partnerem?
Tak, to zdecydowanie jeden z najczęściej spotykanych objawów. Znane są także przypadki kobiet, które - nie ufając tradycyjnym metodom antykoncepcji - poddały się zabiegowi podwiązania jajników lub nakłoniły do wasektomii partnera.
Czy problem dotyczy również bardzo młodych kobiet, które dopiero zaczynają współżycie? Czy lęk nastolatki może mieć znaczenie w przyszłości, kiedy już nastolatka dojrzeje do bycia matką?
Wszystkie przypadki należy traktować indywidualnie. Trudno określić, czy taki lęk utrzyma się przez wiele lat, jeśli nie ma podłoża nerwicowego. A to może stwierdzić jedynie lekarz-specjalista.
Które kobiety są najbardziej narażone na to zaburzenie?
Fobie mają podłoże lękowe, dlatego trudno wyodrębnić grupę podwyższonego ryzyka a priori. Na pewno kobieta, która cierpiała z powodu tokofobii przy pierwszej ciąży i nie została poddana odpowiedniemu leczeniu, z większym prawdopodobieństwem doświadczy jej zostając matką po raz drugi. Szczególną uwagę powinno poświęcić się kobietom chorym w przeszłości na depresję poporodową, cierpiącym z powodu stresu pourazowego lub mającym za sobą jakąkolwiek historię leczenia psychiatrycznego.
Jak rozpoznać to zaburzenie? Jakie są symptomy?
Od trzeciego trymestru matki zaczyna ogarniać silny strach - zamiast koncentrować się na pozytywnych aspektach ciąży, zaczynają popadać w pesymistyczny nastrój i, na przykład, myśleć o samobójstwie. Pojawić się mogą również ataki paniki i dolegliwości somatyczne, jak tzw. niepowściągliwe wymioty czy bezsenność. Kobiety sygnalizują w ten sposób otoczeniu swój lęk, który często bywa lekceważony. Ciężarne mówiąc o dziecku, posługują się niekiedy określeniem „tykającej wewnątrz nich bomby zegarowej”, często wyrażają negatywne odczucia odnośnie czekającego je porodu, albo bezpodstawnie podważają kompetencje personelu położniczego. Na sali porodowej - choć nie ma takich zaleceń, ani potrzeby - domagają się cesarskiego cięcia, albo wszelkimi siłami starają się powstrzymać proces wydawania dziecka na świat. Dlatego o wyraźnych symptomach można mówić jedynie w przypadku kobiet będących w ciąży, pozostałe starają się nie dopuścić do poczęcia.
Czy tokofobia może doprowadzić do depresji przyszłej mamy? Jak temu zapobiec?
Na tym etapie rozwoju badań trudno stwierdzić, które zjawisko przyczynia się do powstania drugiego. Na pewno oba zaburzenia są ze sobą powiązane, przez niektórych badaczy tokofobia uznawana jest za jeden symptomów depresji. Pamiętać przy tym należy, że sposób leczenia każdego z tych zaburzeń jest inny. Jaka jest rola rodziny i partnera ciężarnej w leczeniu tokofobii?
Zdecydowanie podstawowa. Najbliższe osoby cierpiącej kobiety stanowić powinny dla niej solidne oparcie, a ich postawa być pełna empatii, ciepłych uczuć i pozbawiona oceniania. Gdy zaburzenie zostanie zdiagnozowane, należy (w miarę możliwości) opowiedzieć o nim rodzicom i przyjaciołom, dzięki czemu uniknie się w przyszłości bolesnych pytań o „powiększenie rodziny”, natomiast ciężarna otrzyma, tak potrzebne w jej przypadku, wsparcie i opiekę. Jednak w obu przypadkach największy ciężar spoczywa na partnerze kobiety - w chwili rozpoczęcia terapii to jego czynne uczestnictwo i szczere zainteresowanie mogą stanowić klucz do wyzdrowienia. Przede wszystkim musi być on jednak cierpliwym i uważnym słuchaczem, przyjacielem i opiekunem.
Czy istnieją i jak działają lokalne grupy wsparcia? Czy kontakt z innymi matkami może być pomocny?
Obecnie w całej Polsce doskonale rozwija się ruch „spotkaniowy” przy szkołach rodzenia. Panie poznają się i zaprzyjaźniają podczas zajęć, a potem utrzymują serdeczne kontakty poza takimi zawiązanymi, często spontanicznie, klubami. Życzliwość ze strony innych mam jest nieoceniona - moim zdaniem to, obok wsparcia otrzymywanego od partnera i fachowej pomocy lekarzy i położnych, jeden z filarów gwarantujących ograniczenie występowania emocjonalnych zaburzeń okołoporodowych. Jednak w przypadku pojawienia się tokofobii, depresji przed- lub poporodowej czy jakiegokolwiek innego zaburzenia, konieczna jest konsultacja ze specjalistą i szybkie podjęcie odpowiedniego leczenia.
Często kobiety, kiedy zauważają problem, przerażają się i boją się, że będą postrzegane jako ciężarne z problemami psychicznymi. To może z kolei prowadzić do odkładania decyzji o wizycie u specjalisty. Jak je pocieszyć i rozwiać ich wątpliwości i obawy?
Najważniejsza jest rzetelna informacja. Osoba świadoma mogących pojawić się problemów i sposobach ich przezwyciężania, jest o tę wiedzę bogatsza. Może się nią podzielić z najbliższymi lub to oni mogą stanowić dla niej oparcie i poprosić o pomoc - jeśli zajdzie taka potrzeba - lekarza. Zjawisko stygmatyzacji jest niestety nadal powszechne i powoduje obawę przed wizytą u psychiatry czy psychologa, ale proszę pamiętać, że to, czy ktoś cierpi z powodu takiego czy innego zaburzenia, może stwierdzić jedynie specjalista. Należy wówczas odpowiedzieć sobie na pytanie, co jest ważniejsze: opinia kilku osób z otoczenia czy zdrowie i szczęście moje i mojej rodziny? Sądzę, że marzenie o posiadaniu dziecka jest dobrą motywacją do zrobienia pierwszego kroku…
Dobrze jednak wiedzieć, że problem można rozwiązać i istnieją specjaliści, którzy wiedzą, jaką opieką objąć przyszłą mamę. Proszę o optymistyczną pointę dla wszystkich przyszłych mam.
Ciąża i poród, zwłaszcza w przypadku pierworódek, to w pewnym sensie podróż w nieznane. I jak w każdej podróży - wszystko może się zdarzyć. Ale im lepiej przyszła mama się do takiej wyprawy przygotuje, tym mniej spraw będzie ją niepokoić. Mając za przewodnika zaufanego lekarza, a za kompana podróży kochającego męża, z pewnością będzie mogła optymistycznej patrzeć w przyszłość.
Naturalne planowanie ciąży
Jeżeli dobrze znasz swój organizm, prowadzisz uregulowany tryb życia, masz regularne cykle miesiączkowe, jesteś skrupulatna i dokładna, to być może przy planowaniu rodziny z pomocą przyjdą Ci metody naturalne? Każda z tych metod wymaga żelaznej samodyscypliny i żadna nie nadaje się dla nastolatek, dla kobiet karmiących piersią, tych o nieregularnych cyklach i wchodzących w wiek przekwitania. Nie jest jedną z najskuteczniejszych metod, chyba że stosująca ją kobieta ograniczy współżycie seksualne tylko do drugiej, poowulacyjnej fazy cyklu. Jest tania, nie wymaga recept ani wizyt u lekarza. Jest bezpieczna i nie ma żadnych działań ubocznych.
Faza płodności:
W tym okresie komórka jajowa dojrzewa i wydostaje się z jajnika (jajeczkowanie). Komórka jajowa, która wydostała się z jajnika może żyć do 24 godzin. Kobieta jest płodna tylko wtedy, kiedy pojawia się komórka jajowa. Do poczęcia może dojść tylko w ciągu tych 24 godzin ale ze względu na to, że plemniki mogą żyć w śluzie macicy nawet przeciętnie 3-5 dni (niektóre źródła mówią o 7 dniach) dlatego 5 dni przed uwolnieniem się komórki jajowej (owulacją) mówimy o czasie płodnym.
Przyjmuje się również, że 3-4 dzień po owulacji jest czasem płodnym.
Bardzo ciężko jest przewidzieć miesiączkę jeśli kobieta ma nieregularne cykle. Z różnych przyczyn (stres, zmiana klimatu, antybiotyki, brak snu, czasami przeziębienie) okres może się rozregulować.
Jednak wspomagając się pomiarami temperatury ciała i obserwacjami śluzu szyjkowego można dokładniej określić, kiedy kobieta jest płodna.
Co należy obserwować, aby określić czy kobieta jest w fazie płodnej?
Po skończonej miesiączce w większości cykli szyjka macicy jest zaczopowana korkiem gęstego śluzu. W miarę dojrzewania komórki jajowej pojawia się śluz. Początkowo śluz jest mętny i lepki, ale stopniowo zmienia się w bardziej rozciągliwy, przejrzysty i śliski. Zwiększa się tez jego ilość. Kobieta czuje mokrość i jakby naoliwienie w przedsionku pochwy. Wreszcie śluz wygląda jak surowe białko jaja kurzego. To właśnie jest śluz płodny.
Proces zmieniania się śluzu od chwili jego pojawienia się, do osiągnięcia konsystencji surowego białka jajka kurzego, trwa około 6 dni. Pod koniec obecności białkopodobnego śluzu następuję jajeczkowanie - komórka jajowa uwolniona z jajnika przedostaje się do jajowodu. W tym czasie kiedy spotka się z plemnikiem dojdzie do zapłodnienia, a więc biorąc pod uwagę długość życia plemnika kilka dni przed tym dniem jest czas płodny. Pozwala to określić objaw śluzu. Po jajeczkowaniu szyjka macicy nie wytwarza już płodnego śluzu i ponownie zostaje zamknięta przez gesty czop śluzowy.
Obecność śluzu płodnego jest konieczna dla zachowania plemników przy życiu. W tym specjalnym rodzaju śluzu plemniki mogą żyć od 3 do 5 dni. Bez niego giną już po 3 godzinach.
Stosując metodę obserwacji możemy dokładniej określić, kiedy kobieta jest płodna. Stosując tylko metodę opartą na przewidywaniu miesiączki dla pewności kilka dni po owulacji określamy jako dni płodne. Przy metodzie obserwacji nie ma potrzeby niejako „na zapas” powstrzymywać się od stosunków po przewidywanym jajeczkowaniu, ponieważ na podstawie śluzu dokładniej możemy określić czas płodny.
Temperaturę należy mierzyć codziennie rano, o tej samej godzinie, zaraz po przebudzeniu, na czczo, nie wstając przedtem z łóżka. Jest to tzw. podstawowa temperatura ciała. Kobiety pracujące w nocy mierzą temperaturę po nie mniej niż 3 godzinach wypoczynku w pozycji leżącej, zawsze o tej samej godzinie.
Skok temperatury o minimum 0.2 stopnie Celsjusza - dwie kreski na termometrze - następuje zaraz po jajeczkowaniu. Temperatura opada ponownie pod koniec cyklu przy rozpoczynającej się następnej menstruacji.
Inne objawy płodności
Istnieją jeszcze inne dodatkowe objawy, które towarzysza jajeczkowaniu. Niektóre z nich występują u jednych kobiet a niektóre u innych. Są to:
napięcie piersi, wrażliwość brodawek;
ból w podbrzuszu, po jednej lub po drugiej stronie, zwany bólem owulacyjnym
plamienie owulacyjne, objawiające się pojawieniem w śluzie niewielkiej domieszki krwi.
Kobieta jest przez wiekszość swojego życia niepłodna, z wyjątkiem kilku dni, podczas których dojrzała komórka jajowa opuszcza jajnik. Możemy określić w każdym cyklu miesiączkowym czas płodności kobiety. Okres niepłodności jest stały. Daje to możliwość ustalenie w którym dniu może nastąpić owulacja. Przy ustalaniu dni niepłodnych bardzo pomocne saą codzienne pomiary temperatury ciała.
Dni niepłodne
Faza niepłodności względnej. Dlatego nazywa się względną, ponieważ długość tej fazy nie jest stała. W przypadku krótkich cykli miesięcznych wzrost komórki jajowej rozpoczyna się tak wcześnie, że faza płodności może zaczynać się już pod koniec miesiączki. Dlatego jeśli kobieta ma krótkie cykle stosunek odbyty w trakcie miesiączki może być płodny. Jeśli kobieta ma cykle normalne (taka norma to około 28 dni odstępu między miesiączkami) wtedy stosunek płciowy odbyty w czasie miesiączki jest niepłodny.
Faza niepłodności.
Od chwili obumarcia komórki jajowej do miesiączki. Ten okres jest stały. Trwa zazwyczaj 14 dni. Daje to możliwość ustalenia w którym dniu może nastąpić owulacja. Dzień owulacji - czyli szczytu płodności - otrzymujemy odejmując od daty przewidywanej miesiączki 14 dni. Jeśli kobieta przewiduje krwawienie miesięczne np. na 25 listopad znaczy to, że 11 listopada powinna mieć owulacje a więc ze względy na to, że plemniki żyją kilka dni, 5 dni przed 11 listopada oraz dla pewności 3-4 dni po 11 listopada powinno powstrzymać się od stosunku jeśli nie planuje się dziecka.
Należy podkreślić, że powyższe informacje dają podstawową wiedzę o okresach płodnych i niepłodnych. Jest to metoda, która bazuje na zapamiętywaniu daty miesiączki, po to, aby móc obliczyć date następnej, co z kolei pozwoli określić dzień owulacji a tym samym czas, w którym może dojść do poczęcia dziecka.
Proces zmieniania się śluzu od chwili jego pojawienia się, do osiągnięcia konsystencji surowego białka jajka kurzego, trwa około 6 dni. Pod koniec obecności białkopodobnego śluzu następuję jajeczkowanie - komórka jajowa uwolniona z jajnika przedostaje się do jajowodu. W tym czasie kiedy spotka się z plemnikiem dojdzie do zapłodnienia, a więc biorąc pod uwagę długość życia plemnika kilka dni przed tym dniem jest czas płodny. Pozwala to określić objaw śluzu. Po jajeczkowaniu szyjka macicy nie wytwarza już płodnego śluzu i ponownie zostaje zamknięta przez gesty czop śluzowy.
Obecność śluzu płodnego jest konieczna dla zachowania plemników przy życiu. W tym specjalnym rodzaju śluzu plemniki mogą żyć od 3 do 5 dni. Bez niego giną już po 3 godzinach.
Gdy jest sucho, nie ma sluzu, wtedy mamy do czynienia z okresem niepłodnym.
Jednak należy wziąć tez pod uwagę, że kobieta może odnosić wrażenie, że jest sucho, natomiast np. w trakcie oddawania moczu można zaobserwować obecność śluzu. Niezbędne jest dokładne badanie śluzu przez kobietę. W fazach niepłodności szyjka macicy jest twarda jak czubek nosa, a w fazie płodności - miękka jak warga.
Temperatura
Hormon progesteron, którego poziom wyraźnie rośnie tuz po owulacji, powoduje zmiany podstawowej temperaturze ciała, co pozwala na ustalenie fazy niepłodności poowulacyjnej. Raptowny skok temperatury, zwany SKOKIEM, oznacza, że rozpoczęła się produkcja progesteronu, a więc wcześniej nastąpiło jajeczkowanie.
Temperaturę należy mierzyć codziennie rano, o tej samej godzinie, zaraz po przebudzeniu, na czczo, nie wstając przedtem z łóżka. Jest to tzw. podstawowa temperatura ciała. Kobiety pracujące w nocy mierzą temperaturę po nie mniej niż 3 godzinach wypoczynku w pozycji leżącej, zawsze o tej samej godzinie.
Skok temperatury o minimum 0.2 stopnie Celsjusza - dwie kreski na termometrze - następuje zaraz po jajeczkowaniu. Temperatura opada ponownie pod koniec cyklu przy rozpoczynającej się następnej menstruacji.
Badania przed planowaną ciążą
Przyszła matka powinna wykonać niezbędne badania internistyczne i ginekologiczne, nawet jeśli czuje się zupełnie zdrowa. Dzięki tym badaniom można wykryć ewentualne schorzenia, zagrażające zdrowiu dziecku.
Podstawowe badania, to podstawowa analiza laboratoryjna moczu i krwi.
Dodatkowe badania to badania krwi w poszerzonym zakresie:
- badanie poziomów hormonów tarczycy
- badanie na obecność antygenu Hbs, świadczącego o nosicielstwie wirusa zapalenia wątroby typu B (żółtaczki)
- badanie na obecność przeciwciał groźnego wirusa cytomegalii
- badania na toxoplazmozę
- badania grupy krwi
Zaleca się również wykonać badania ginekologiczne:
- wymazy z szyjki macicy, tzw. cytologia;
- USG Twoich narządów rodnych i piersi;
- podstawowe badania hormonalne określające poziomy hormonów kobiecych.
- test wykrywający przeciwciała wirusa HIV (jeśli miałaś np. przygodne kontakty seksualne).
Kiedy kobieta jest płodna ?
Kobieta zaczyna być płodna między 12, a 15 rokiem życia i przestaje około 50 roku. W tym czasie płodność występuje przez kilka dni w comiesięcznym cyklu menstruacyjnym. Kobieta jest zatem płodna mniej więcej przez 4% swojego życia.
Cykl menstruacyjny zaczyna się miesiączką i trwa do ostatniego dnia przed kolejnym krwawieniem:
Fazy cyklu menstruacyjnego:
niepłodność względna - długość tej fazy bywa zmienna. Przy bardzo krótkich cyklach wzrost komórki jajowej rozpoczyna się tak wcześnie, że dni płodne mogą pojawić się już pod koniec miesiączki. U kobiet z normalnymi cyklami (około 28 dni) czas miesiączki to okres niepłodny.
płodność - gdy komórka jajowa dojrzeje i uwolni się z jajnika kobieta jest płodna. Jajeczko żyje do 24 godzin, a plemniki do 5 dni w związku z tym już od piątego dnia przed owulacją mówimy o okresie płodnym.
niepłodność - okres ten jest stały i trwa zazwyczaj 14 dni, czyli od momentu obumarcia komórki jajowej do miesiączki.
Jak obliczamy dni płodne:
Aby obliczyć na jaki dzień przypada owulacja, czyli szczyt płodności od pierwszego dnia przewidywanej miesiączki odejmujemy 14 dni.
Przykład:
Kolejna miesiączka powinna rozpocząć się 25 maja.
Od 25 maja odejmujemy 14 dni, czyli 11 maja powinna pojawić sie owulacja.
Ze względu na to, że plemniki żyją nawet 5 dni, a komórka jajowa do 24 godzin to już od 6 maja do 13 maja może dojść do zapłodnienia.
Oczywiście należy pamiętać, że są to tylko orientacyjne wyliczenia. Nie da się bowiem 100% przewidzieć daty wystąpienia miesiączki, bo wystarczy stres, zmiana klimatu, leki, zmęczenie, czy choroba i krwawienie może nam się przesunąć.
Po skończonej miesiączce szyjka macicy jest zaczopowana gęstym, śluzowym korkiem. Gdy komórka jajowa zaczyna dojrzewać pojawia się śluz. Początkowo jest mętny, ale stopniowo staje się przejrzysty, bardziej rozciągliwy, obfity i śliski.Wtedy kobieta wyraźnie odczuwa mokrość. Gdy pojawiają się dni płodne śluz wygląda jak białko jaja kurzego.
Od chwili pojawienia się śluzu do momentu w którym przypomina surowe białko mija około 6 dni. Następnie następuje jajeczkowanie podczas którego uwolniona komórka jajowa przedostaje się do jajowodu. Gdy spotka się z plemnikiem dojdzie do zapłodnienia. Śluz jest niezbędny to transportu i utrzymania przy życiu plemników. Dzięki niemu mogą żyć nawet do 5 dni, bez niego giną po 3 godzinach.
Po owulacji szyjka macicy znowu zostaje zamknięta przez czop gęstego śluzu.
Tuż po jajeczkowaniu rośnie także poziom progesteronu. Ponieważ powoduje on zmianę temperatury ciała pozwala określić czas niepłodności poowulacyjnej. Skok temperatury o minimum 0,2° C następuje zaraz po jajeczkowaniu.
Oblicz swoje dni płodne w naszym kalkulatorze płodności.
Menstruacja
Cykl menstruacyjny kobiety jest wynikiem niesłychanie delikatnie wyważonego procesu wymiany informacji między podwzgórzem (obaszarem mózgu), przysadką mózgową, jajnikami i macicą. Nośnikami informacji są substancje zwane hormonami, związki chemiczne wyprodukowane przez gruczoły znajdujące się w organizmie kobiety, przenoszone w układzie krwionośnym, by wywrzeć pożądny wpływ na działanie narządu znajdującego się na drugim krańcu ciała. Procesy te są najwyraźniej wzajemne od siebie i powiązane ze sobą, lecz dla uproszczenia zagadnienia można rozważyć trzy oddzielne skłądniki cyklu hormonalnego kobiety:
- pomiędzy podwzgórzem, przysadką mózgową i jajnikami (cykl hormonalny)
- rozwój pęcherzyka Graffa - zawierającego komórkę jajową i następnie ciałka żółtego, z otoczki pęcherzyka pozostającej po wydostaniu się komórki jajowej na zewnątrz (cykl owulacyjny lub jajnikowy)
- cykl endometrialny lub maciczny
Wymienione powyżej poszczególne składniki zostaną omówione oddzielnie, należy jednak pamiętać, iż w rzeczywistości składają się one na nierozerwalną całość cyklu aktywności płciowej i gotowość organizmu kobiety do podjęcia funkcji rozrodczych.
CYKL HORMONALNY
Podwzgórze wyzwala jeden rodzaj hormonu, gonadolibernę (GnRH), który pobudza przysadkę do wytworzenia dwóch różnych hormonów: lutotropiny (LH) i folitropiny (FSH), wpływających na funkcjonowanie jajników. Podczas (lub nawet bezpośrednio przed rozpoczęciem) menstruacji zaczyna wzrastać poziom hormonu folikulotropowego FSH, co inicjuje w jajnikach proces powstawania i rozwoju jednego lub więcej pęcherzyków Graafa, wypełnionych przejrzystym płynem, w którym dojrzewa komórka jajowa. Ścianki pęcherzyka utworzone są z komórek, które w odpowiedzi na stymulację FSH wytwarzają estrogen, hormon żeński odpowiedzialny za zdolność kobiety do osiągania stanu podniecenia seksualnego i za rozwój drugorzędnych cech płciowych. W reakcji na wzrastający poziom FSH jeden z pęcherzyków zaczyna dominować, jego tempo rozwoju powoduje, iż wyprzedza pozostałe; ten pęcherzyk wytwarza wzrastające wciąż ilości estrogenu, a informacje o wzroście poziomu tego hormonu, dotarłszy do przysadki mózgowej, powodują zmniejszenie produkcji hormonu FSH.
Po pewnym określonym upływie czasu, o ile produkcja estrogenu utrzymuje się na jednolicie wysokim poziomie, przysadka mózgowa reaguje jednorazowym wytworzeniem wysokiej dawki lutotropiny LH (napływ pik LH), która inicjuje końcowe procesy dojrzewania komórki jajowej i przygotowywuje ją do zapłodnienia, zapoczątowując łańcuch wydarzeń, prowadzących do jajeczkowania (pęknięcie pęcherzyka Graafa, uwolnienie komórki jajowej); zjawisko to ma miejsce po upływie około trzydziestu godzin od chwili wytworzenia hormonu. Napływ LH daje sygnał do przetworzenia resztek pęcherzyka Graafa w ciałko nazwane żółtym (corpus luteum), które w uzupełnieniu do hormonu wytwarzanego dotychczas przez pęcherzyk, estrogenu, zaczyna wytwarzać także duże ilości progestrogenu.
Ciałko żółte ma ograniczoną żywotność, chyba iż dojdzie do zapłodnienia i ciąży. W takim przypadku utrzymuje ono poprzedni poziom produkcji estrogenu i progestrogenu. W innych okolicznościach przestaje wytwarzać hormony, a gwałtowny spadek poziomów tych substancji w organizmie stanowi dla przysadki sygnał do rozpoczęcia produkcji FSH, zapoczątkowując tym samym nowy cykl hormonalny.
CYKL JAJNIKOWY
Noworodek płci żeńskiej w chwili przyjścia na świat wyposażony jest już w określoną i skończoną liczbę komórek jajowych, stanowiących zapas na całe przyszłe życie zdolnej do podjęcia czynności rozrodczych kobiety. Komórki te otacza warstwa komórek nabłonka pęcherzykowego (komórek ziarnistych); w stanie przetrwalnikowym określa się je mianem pęcherzyków pierwotnych. Oczekują one na sygnał, który wyrwie je z uśpienia - dziesięć, dwadzieścia, trzydzieści, czterdzieści lub nawet pięćdziesiąt lat później. Liczbę gotowych do dojrzewania pęcherzyków przechowywanych w jajnikach dziewczynki zaczynającej doświadczać drugorzędowych oznak rozwoju seksualnego (przekwitania) szacuje się na około czterysta tysięcy; każdy z nich zawiera jeden oocyt, czyli jajo. Co miesiąc zaczyna się rozwijać mniej więcej tysiąc pęcherzyków, niezależnie od tego, czy kobieta miesiączkuje, zażywa pigułkę hormonalną, próbuje zajść w ciąże, jest ciężarna czy karmi piersią. Początkowe etapy dojrzewania pęcherzykówwydają się zachodzić niezależnie od jakiejkolwiek zewnętrznej stymulacji hormonalnej. Gdy osiągają one pewne zaawansowanie w rozwoju, wypełniają się płynem rozsuwającym komórki, co prowadzi do utworzenia jamy pęcherzyka. Część komórek tworzy wzgórek jajonośny wypuklający się do pęcherzyka, odsunięte od jaj komórki tworzą warstwę ziarnistą. Jest to równocześnie chwila, w której dalszy proces dojrzewania pęcherzyków uzależniony jest od wciąż rosnących dawek FSH. Ten z licznych pęcherzyków, który w chwili, gdy poziom FSH zaczyna wzrastać, znajduje się w najbardziej zaawansowanym stadium rozwoju i osiągnął największą dojrzałość zaczyna dominować nad pozostałymi, a tempo jego dalszego wzrostu i dojrzewania pozostawi niebawem daleko w tyle rozwój pozostałych pęcherzyków. Dominujący pęcherzyk wytwarza rosnące ilości estrogenu, a znajdujący się wewnętrz pęcherzyka oocyt stanowi tę komórkę jajową, która została przez los wyznaczona do jajeczkowania. Pozostałe dziewięćset dziewięćdziesiąt dziewięć pęcherzyków ulegnie atrofii, obumrze, nie uwalniając nawet znajdującego się wewnątrz nich oocytu.
Jak już zaznaczyliśmy, gdy dominujący pęcherzyk osiągnie pewien określony etap rozwoju, zaczyna on wytwarzać rosnące ilości estrogenu, co po oznaczonym upływie czasu pobudza przysadkę mózgową do wyzwolenia napływu hormonu lutotropiny LH. Hormon ten inicjuje ostateczne fazy dojrzewania komórki jajowej, przygotowując ją do zapłodnienia, wywołuje pęknięcie pęcherzyka Graafa i uwolnienie jaja, a następnie kieruje pęcherzyka w ciałkożółte. Ciałko żółte ma ograniczoną żywotność, utrzymując aktywność przez około dwanaście dni, w czasie których produkuje zarówno estrogen, jak i progestron. Jeśli po upływie tego czasu nie otrzyma sygnału o zapoczątkowniu ciąży, zaprzestaje produkcji hormonów i przemienia się w ciałko białawe, które stopniowo zanika, tworząc na powierzchni jajnika niewielką bliznę. Wczesna ciąża powoduje wytworzenie przez odpowiednie komórki hormonu hCG (ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej), który stymuluje ciałko żółte do nie słabnącej produkcji estrogenu i progestrogenu, koniecznych dla utrzymania ciąży. W takiej sytuacji ciałko żółte będzie kontynuować swoją czynność wydalniczą aż do ukończenia pierwszego trymestru ciąży. Pierwsza faza cyklu jajnikowego, polegająca na dojrzewaniu pęcherzyków, trwająca aż do chwili jajeczkowania, określana jest mianem fazy folikularnej (odnosząc się do wydarzeń zachodzących w jajniku) lub fazy proliferacyjnej (odnosząc się do zmian zachodzących w błonie śluzowej macicy), a następna, od chwili jajeczkowania do pojawienia się krwawienia miesiączkowego, zwana jest fazą lutealną. Trzecia faza - krwawienie miesiączkowe - określana bywa fazą "menstruacjyjną".
CYKL MACICZNY
Wnętrze jamy macicy wyścieła warstwa błony śluzowej zwana endometrium, o grubości około pół centymetra. W czasie trwania cyklu miesiączkowego endometrium przechodzi zadziwiające zmiany.
W proliferacyjnej fazie cyklu endometrium reaguje na zwiększony poziom estrogenu wzrostem i pogrubieniem tkanek. W chwili jajeczkowania (a ściśle biorąc, w reakcji na pojawienie się progestronu) endometrium tylko nieznacznie powiększa swą grubość, lecz jednocześnie przechodzi głebokie przemiany przygotowujące je do przyszłęgo przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej. Gruczoły endometrialne zaczynają wydzielać płyn, którym odżywia się zarodek w ciągu pierwszych trzech dni spędzonych w macicy, gdy będzie się swobodnie unosić w jej wnętrzu, zanim zagnieździ się w błonie endometrialnej. Jeśli nie dojdzie do prawidłowo przebiegającego zapłodnienia, po około dwunastu dniach produkcja estrogenu i progestronu ustanie, i w obliczu braku podtrzymania hormonalnego rozpocznie się aktywaność menstruacyjna. Miesiączkowanie oznacza wydalanie złuszczonych tkanek zbędnej już błony śluzowej macicy. Wraz z rozpoczęciem następnego cyklu hormonalnego i zapoczątkowaniem dojrzewania kolejnego "zbioru" pęcherzyków jejnikowych, rozwój błon śluzowych wkracza w nową fazę bęącą powtórzeniem poprzedniej.
W podsumowaniu naszych rozważań zwróćmy uwagę na fakt, iż hormony produkowane przez obszar podwzgórza, przysadkę mózgową oraz jajniki sterują i dyrygują powiązanymi ze sobą procesami rozwoju pęcherzyków Graafa, zawierających dojrzewającą komórkę jajową (oocyt), i równoległymi procesami przemian zachodzących w błonie śluzowej macicy (endometrium), w której po zapłodnieniu jaj ma się zagnieździć dojrzewający zarodek. W razie nieobecności ciąży cykl przemian powtórzy się po upływie około dwudziestu ośmiu dni.
KULTUROWE I PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY MENSTRUACJI
Postawa naszych przodków wobec menstruacji nie była jednorodna na wszystkich obszarach globu; w zależności od kręgu kulturowego wahała się od odrazy i pogardy do uświęcenia i gloryfikacji. Niektóre społeczności postrzegały w tym comiesięcznym zdarzeniu coś magicznego, co należało otaczać szacunkiem, skoro najwyraźniej zwiążane było ściśle z tajemnicą powstawania nowego życia. Z drugiej strony większość tradycji kulturowych traktowała miesiączkę jako coś obrzydliwego. W wielu krajach miesiączkujące kobiety zamykano w odosobnieniu, z dala od mężczyzn, czasami w chatach specjalnie w tym celu wybudowanych. W starożytnej Sumerii miesiączkująca kobieta nosiła w widocznym miejscu ręcznik, "krwawą opaskę", aż do dnia ustania krwawienia. W tym czasie nie było wolno jej dotykać roślin ani zbiorów, a przez swoich współplemieńców postrzegana była jako źródło zła i chorób.
Wraz z upływem wieków utrwaliło się przekonanie, iż krew miesiączkowa jest nieczysta, skażona, a mężczyzna, który jej dotknął, na przykład w wyniku kontaktu płciowego z miesiączkującą, ulegnie zatruciu. Wychodząc z tego błędnego założenia niektóre społeczeństwa zabraniały seksu z kobietą miesiączkującą. Przekoanie, iż menstruacja ma w sobie coś grzesznego czy niezdrowego, jest oczywiście czystym zabobonem. Krwawienie miesiączkowe stanowi oznakę naturalnych procesów w organizmie kobiety. Mimo to do dziś w praktycznych poradach dla miesiączkujących kobiet, którym zakazuje się aktywności fizycznej, wspinaczki górskiej, pływania czy kontynuacji swoich codziennych przyzwyczajeń - w tym również kontaktów płciowych - odzywa się echo pradawnych lęków.
W rzeczywistości menstruacja bynajmniej nie osłabia organizmu kobiety pod względem fizycznym i nie ogranicza jej możliwości. Fizyczna aktywność, z pływaniem włącznie, może nawet okazać się w tym okresie cyklu bardzo korzystna; tranujące lekkoatletki rzadziej niż bardziej pasywne kobiety uskarżają się na dolegliwości w postaci bolesnych skurczów menstruacyjnych. Fizyczna aktywność pobudza także układ krążenia do żywszego funkcjonowanie, dzięki czemu napięte mięśnie łatwiej się rozluźniają, a naczynia krwionośne ulegają rozszerzeniu. Co się zaś tyczy seksu, to wiemy, iż niektóre kobiety tracą w tym czasie zainteresowanie miłosnymi igraszkami, podczas gdy inne znajdują w nich źródło szczególnie intensywnej rozkoszy. Orgazm może nawet okazać się pomocny w osiągnięciu stanu relaksacji i zwiększeniu upływu krwi, co jest równoznaczne z uruchomieniem mechanizmu skutecznego przeciwdziałania skurczom (pod warunkiem, iż nie są one zbyt silne).
Inny uporczywie pokutujący w dzisiejszym społeczeństwie mit dotyczy obniżenia intelektualnych czy emocjonalnych możliwości miesiączkującej kobiety. "Przesąd starych bab" mówi o tym, jak to w czasie miesiączki cała krew kobiety odpływa z jej mózgu. Oczywiście nikt w to już dzisiaj nie wierzy, lecz nadal funkcjonuje w społeczeństwie przekonanie, iż kobieta miesiączkująca jest mniej opanowana i nie potrafi racjonalnie myśleć. Czasami, gdy kobieta oczekuje po sobie okerślonych reakcji i przemian, tego rodzaju przekonanie może się urzeczywistnić. Negatywne postawy wobec doświadczanego przez siebie procesu biologicznego mogą wpłynąć niekorzystnie na odbiór emocjonalny, czyniąc dni miesiączki okresem naprawdę nieprzyjemnym, zarówno pod względem psychicznym, jak i fizycznym.
Ważne jest więc, by nastolatkom wraz z wiedzą dotyczącą natury zachodzących w ich organiźmie procesów biologicznych, przekazywać zdrowe, pozbawione lęków nastawienie psychiczne i intelektualne przekonanie, iż miesiączkowanie jest czymś normalnym, zjawiskiem, które pewnego dnia umożliwi im urodzenie dziecka. Dziewczęta powinny otrzymywać specjalne wskazówki instruujące je w specyfice zmian fizjologicznych charakterystycznych dla kobiet i w sposobach utrzymania czystości i hignieny. Najważniejsze, by rodzice zademonstrowali dumę na wieść o tym, że ich córka przekroczyła granicę dzielącą dzieciństwo od wieku dojrzałego; kto wie, czy pojawienie się pierwszej miesiączki - menarche - nie powinno być okazją do uroczystego świętowania?
Badanie nasienia
Niepłodność wg WHO rozpoznajemy gdy u danej pary nie zaistnieje ciąża pomimo regularnego współżycia w celach koncepcyjnych przez co najmniej 12 miesięcy. WHO postuluje, żeby niepłodność małżeńską traktować jako chorobę społeczną.
Za niepłodność par w:
20% odpowiada mężczyzna
32% kobieta
21% oboje
14% nie ustalono
Niepłodność męską rozpoznaje się wykonując badanie nasienia oraz inne dodatkowe badania. Poniżej przedstawiamy Parametry nasienia prawidłowego wg WHO.
Objętość
Wartości prawidłowe: powyżej 2ml
Wartości nieprawidłowe:
Aspermia - 0-0,5 ml
Hipospermia - 0,5-2,0 ml
Normospermia - 4ml ± 2 ml
Hiperspermia - >6,0 ml
Czas upłynnienia
Wartości prawidłowe: do 30 min
pH
Wartości prawidłowe: 7,2 - 8,0
W chwili emisji wzrasta z czasem do 8,2-8,5
Liczba plemników / ml
Wartości prawidłowe: 20-250 mln/ml
Wartości nieprawidłowe:
Azoospermia - brak plemników
Oligozoospermia ekstremalna -pojedyńcze plemniki
Oligozoospermia bardzo ciężka - 1-5 mln/ml
Oligozoospermia ciężka - 5-10 mln/ml
Oligozoospermia lekka - 10-20 mln/ml
Polizoospermia - powyżej 250 mln/ml
Liczba plemników / ejakulat
Wartości prawidłowe: > 40 mln
Kolor
Wartości prawidłowe: białawy
Zapach
Wartości prawidłowe: kasztanów
Ruch plemników
Wartości prawidłowe: > 50% kat A i B i > 25% kat A
Wartości nieprawidłowe: Asthenozoospermia - niespełnia tych kryteriów
Żywotność
Wartości prawidłowe: > 75% żywych plemników
Morfologia
Wartości prawidłowe: > 30% o prawidłowej budowie
Wartości nieprawidłowe: Jeżeli mniej niż 30 % prawidłowych to mówimy o teratozoospermii
Jak zajść w ciążę? Długo oczekiwania ciąża nadal nie nadchodzi?
W pierwszej kolejności bardzo ważne jest dokładne oznaczenie dni płodnych pomaga w zainicjowaniu długo oczekiwanej ciąży. Taka metoda często pozwala uniknąć drogiej i męczącej diagnostyki. Jeżeli natomiast sa potrzebne badania diagnostyczne, np. badania hormonalne, to prowadzona przez kobietę samoobserwacja umożliwi ich wykonanie w wybranej i prawidłowo oznaczonej fazie cyklu.
Samoobserwacja jest bardzo ważne zwłaszcza przy cyklach niezbyt regularnych, kiedy opóźnia sie termin owulacji i związany z nią termin tworzenia się ciałka żółtego.
W trakcie cyklu komórka jajowa zdolna jest do zapłodnienia zaledwie przez jedną dobę. Krwawienie - zaczyna ono cykl miesięczny - związane jest ze złuszczaniem się nabłonka w macicy. Jest to jednocześnie najbardziej widoczny objaw występujący w czasie cyklu. Pozostałe procesy toczą się niezauważalnie. Sterują nimi hormony - substancje chemiczne wytwarzane przez organizm. Ich subtelne działania przypominają funkcjonowanie dobrze skonstruowanego (tyle że chemicznego!) zegara.
Do zapłodnienia dochodzi w czasie owulacji.Do poczęcia może dojść tylko w ciągu tych 24 godzin ale ze względu na to, że plemniki mogą żyć w śluzie macicy nawet przeciętnie 3-5 dni (niektóre źródła mówią o 7 dniach) dlatego 5 dni przed uwolnieniem się komórki jajowej (owulacją) mówimy o czasie płodnym. W związku z tym bardzo ważne jest zaobserwowanie jej przez kobietę.
Jak rozpoznać zbliżającą się owulację:
Śluz:
Po skończonej miesiączce w większości cykli szyjka macicy jest zaczopowana korkiem gęstego śluzu. W miarę dojrzewania komórki jajowej pojawia się śluz. Początkowo śluz jest mętny i lepki, ale stopniowo zmienia się w bardziej rozciągliwy, przejrzysty i śliski. Zwiększa się tez jego ilość. Kobieta czuje mokrość i jakby naoliwienie w przedsionku pochwy. Wreszcie śluz wygląda jak surowe białko jaja kurzego. To właśnie jest śluz płodny.od koniec obecności białkopodobnego śluzu następuję owulacja.
Temperatura:
Temperaturę należy mierzyć codziennie rano, o tej samej godzinie, zaraz po przebudzeniu, na czczo, nie wstając przedtem z łóżka. Jest to tzw. podstawowa temperatura ciała. Kobiety pracujące w nocy mierzą temperaturę po nie mniej niż 3 godzinach wypoczynku w pozycji leżącej, zawsze o tej samej godzinie.
Skok temperatury o minimum 0.2 stopnie Celsjusza - dwie kreski na termometrze - następuje zaraz po jajeczkowaniu. Temperatura opada ponownie pod koniec cyklu przy rozpoczynającej się następnej menstruacji.
Wiemy już, jak określić okresy płodne i niepłodne na podstawie obserwacji śluzu i temperatury.
Dodatkowe objawy:
Istnieją jeszcze inne dodatkowe objawy, które towarzysza jajeczkowaniu. Niektóre z nich występują u jednych kobiet a niektóre u innych. Są to:
napięcie piersi, wrażliwość brodawek;
ból w podbrzuszu, po jednej lub po drugiej stronie, zwany bólem owulacyjnym;
plamienie owulacyjne, objawiające się pojawieniem w śluzie niewielkiej domieszki krwi.
Pół roku przed zajściem w ciążę
- wylecz mięśniaki i inne schorzenia narządów rodnych, które częściej dopadają cię w twoim wieku; jeśli masz grzybicę lub mięśniaki, koniecznie je wylecz; mięśniaki mogą ci utrudnić zajście w ciążę lub spowodować poronienie, grzybicą w czasie porodu zainfekujesz dziecko; zabierz się za kurację wcześniej, aby twój organizm miał szansę oczyścić się z pozostałości leków (np. przeciwgrzybiczych)
- masz nadwagę? pozbądź się jej! to pomoże ci wypracować nowy, lżejszy sposób odżywiania i nie wrócisz już tak łatwo do starych przyzwyczajeń; jadłospis oparty na niskokalorycznych potrawach z dużą ilością warzyw i owoców pomoże ci w dobrej kondycji przetrwać czekające cię dziewięć miesięcy
- zmień tryb życia
pływanie albo dwa razy w tygodniu zajęcia w fitness clubie zaowocują lżejszym porodem i szybszym powrotem do normalnej sylwetki; nadwaga lub otyłość w twoim wieku to dodatkowo większe prawdopodobieństwo pojawienia się nadciśnienia i cukrzycy; ale uważaj: żadnych eksperymentów z dietami-cud
- zaszczep się przeciw różyczce, gdy na nią nie chorowałaś; ta choroba jest bardzo niebezpieczna zwłaszcza na początku ciąży: wtedy twojemu dziecku grożą poważne wady rozwojowe; ważne, abyś w czasie trzech miesięcy po szczepieniu nie zaszła w ciążę
Trzy miesiące przed
- idź do lekarza pierwszego kontaktu, powiedz mu o swoich planach i poproś o gruntowne przebadanie; być może cierpisz na nadciśnienie lub cukrzycę; co to dla ciebie znaczy? a to, że mogą się pojawić powikłania w czasie ciąży i porodu; w takim wypadku będziesz przez całą ciążę pod opieką odpowiedniego specjalisty: kardiologa lub diabetologa; jeśli wiesz, że jesteś nadciśnieniowcem lub cukrzykiem, przed zajściem w ciążę zapytaj swojego lekarza, czy możesz nadal brać leki, które łykałaś do tej pory
- spotkaj się z ginekologiem, wykona ci cytologię i USG, aby sprawdzić stan twoich narządów rodnych; poproś go też, aby przepisał ci kwas foliowy, który uchroni twoje dziecko przed wadami wrodzonymi układu nerwowego
- zrób badanie na toksoplazmozę - zakażenie pierwotniakiem Toxoplasma gondii w pierwszym trymestrze może wywołać poronienie, a w późniejszej ciąży nieodwracalne zmiany w mózgu twojego dziecka!
- odstaw pigułkę, by dać swojemu organizmowi szansę na powrót do naturalnego rytmu hormonalnego; jeśli masz spiralę, poproś ginekologa o jej wyjęcie
- rzuć palenie i najlepiej już do niego nie wracaj! jeśli nie chcesz, aby twoje dziecko było podduszane i podtruwane przez całe dziewięć miesięcy, a potem urodziło się mniejsze, gorzej rozwinięte i ze skłonnością do alergii, rozstań się wreszcie z nałogiem!
Miesiąc wcześniej...
- zapisz się na gimnastykę i ćwicz przez całą ciążę (jeśli ci pozwoli lekarz); wtedy po urodzeniu dziecka powrót do formy nie będzie dla ciebie problemem!
- walcz z rozstępami, których jeszcze co prawda nie masz, ale to się zmieni; zawczasu wybierz się do drogerii albo apteki po preparaty na rozstępy (np. Mustela na rozstępy, Action Integrale Vergepures Vichy); gdy będziesz ich używała przez całe dziewięć miesięcy, twoja rozciągnięta przez ciążę skóra nie podda się tak łatwo rozstępom.
- zrezygnuj z kąpieli słonecznych tego lata chociaż uwielbiasz się opalać na czekoladkę; leżenie plackiem na plaży przypłacisz skórą w brunatne cętki!
Defekt enzymatyczny
Niedobór kwasu foliowego u przyszłej mamy może doprowadzić do zaburzenia rozwoju układu nerwowego dziecka. Dlatego lekarze specjaliści tak bardzo podkreślają znaczenie uzupełniania diety tą witaminą z grupy B. Tymczasem co druga kobieta może mieć problemy z przyswajaniem kwasu foliowego - substancji niezbędnej dla prawidłowego rozwoju płodu.
O roli kwasu foliowego w procesie kształtowania się układu nerwowego dziecka już od dłuższego czasu mówi się dużo, dzięki czemu świadomość przyszłych matek w tym obszarze jest coraz wyższa. Większość z nich stara się uzupełniać niedobory kwasu foliowego w okresie planowania ciąży i na jej początku - zwracają uwagę na sposób odżywiania, wzbogacają swoją dietę o preparaty bogate w tę witaminę. Tymczasem okazuje się, że nie każdy organizm ma zdolność prawidłowego przyswajania kwasu foliowego. Nieprawidłowości związane z jego przyswajaniem nazywane są defektem enzymatycznym
i występują u około 50% kobiet . Pomimo powszechnego występowania defekt enzymatyczny jest trudny do zdiagnozowania, a badania są kosztowne i skomplikowane. Specjaliści zalecają więc profilaktyczną suplementację diety kwasem foliowym.
Kwas foliowy jest substancją syntetyczną, a w naturze występuje pod postacią folianów. Dostarczone w pożywieniu foliany są przetwarzane w procesach metabolicznych do formy, która jest przyswajana przez nasz organizm - pod warunkiem, że nie mamy defektu enzymatycznego. Produkty żywnościowe, które zawierają foliany to m.in. szparagi, szpinak, brukselka, kalafior, bób, otręby pszenne. Należy zdawać sobie sprawę, że foliany są bardzo wrażliwe - m. in. na obróbkę termiczną. Stanowi to dodatkową trudność w osiągnięciu odpowiednio wysokiego poziomu kwasu foliowego w organizmie wyłącznie przez spożywanie produktów bogatych w foliany. „Produkty przechowywane przez dłuższy czas albo poddane obróbce termicznej tracą od 30 do 80% folianów. Dlatego też tak trudno jest utrzymać zbilansowaną dietę o odpowiedniej zawartości kwasu foliowego” - twierdzi dr inż. Beata Bilska, specjalista z zakresu żywienia człowieka i dietetyki. Specjaliści zalecają zatem suplementację kwasu foliowego w postaci tabletkowej. Przyjmując suplementy diety dostarczamy do organizmu kwas foliowy w formie syntetycznej, która następnie jest przetwarzana do biologicznie aktywnej formy folianu.
Dotychczas na rynku polskim dostępne były tylko suplementy diety z kwasem foliowym. Obecnie, dzięki wieloletnim staraniom naukowców, opracowana została metafolina, czyli już przetworzona, aktywna forma folianu. Metafolina jest substancją odżywczą gotową do bezpośredniego wykorzystania przez organizm i lepiej przyswajalną niż kwas foliowy. Dostarczając foliany właśnie pod postacią metafoliny ułatwiamy organizmowi ich przyswajanie i nie musimy się martwić ewentualnym defektem enzymatycznym. Warto więc wybierać preparaty, które mają metafolinę w swoim składzie.
Niewystarczająca ilość folianów w organizmie kobiety ma wyraźny związek
z uszkodzeniem cewy nerwowej u dziecka, czego następstwem może być między innymi rozszczepienie kręgosłupa, przepuklina mózgu i rdzenia kręgowego oraz bezmózgowie. Ponieważ często kobieta dowiaduje się o tym, że będzie mamą zbyt późno, by na czas rozpocząć uzupełnianie niedoboru folianów w organizmie, ważne jest aby suplementację rozpocząć na długo przed podjęciem decyzji o zajściu w ciążę. „Profilaktyka jest niezbędna, gdyż większość ciąż jest nieplanowana - zwykle kobieta dowiaduje się o tym, że będzie mamą między 4 a 6 tygodniem, kiedy mózg i rdzeń kręgowy dziecka są już ukształtowane” - mówi prof. dr hab. Romuald Dębski z Kliniki Położnictwa i Ginekologii CMKP. „Wyeliminowanie ryzyka wystąpienia wad rozwojowych płodu, powinno być zatem priorytetem dla każdej kobiety, która jest w wieku rozrodczym, a nie tylko w okresie planowania ciąży”.
Niedobór kwasu foliowego u przyszłej mamy może doprowadzić do zaburzenia rozwoju układu nerwowego dziecka. Dlatego lekarze specjaliści tak bardzo podkreślają znaczenie uzupełniania diety tą witaminą z grupy B. Tymczasem co druga kobieta może mieć problemy z przyswajaniem kwasu foliowego - substancji niezbędnej dla prawidłowego rozwoju płodu.
O roli kwasu foliowego w procesie kształtowania się układu nerwowego dziecka już od dłuższego czasu mówi się dużo, dzięki czemu świadomość przyszłych matek w tym obszarze jest coraz wyższa. Większość z nich stara się uzupełniać niedobory kwasu foliowego w okresie planowania ciąży i na jej początku - zwracają uwagę na sposób odżywiania, wzbogacają swoją dietę o preparaty bogate w tę witaminę. Tymczasem okazuje się, że nie każdy organizm ma zdolność prawidłowego przyswajania kwasu foliowego. Nieprawidłowości związane z jego przyswajaniem nazywane są defektem enzymatycznym
i występują u około 50% kobiet . Pomimo powszechnego występowania defekt enzymatyczny jest trudny do zdiagnozowania, a badania są kosztowne i skomplikowane. Specjaliści zalecają więc profilaktyczną suplementację diety kwasem foliowym.
Kwas foliowy jest substancją syntetyczną, a w naturze występuje pod postacią folianów. Dostarczone w pożywieniu foliany są przetwarzane w procesach metabolicznych do formy, która jest przyswajana przez nasz organizm - pod warunkiem, że nie mamy defektu enzymatycznego. Produkty żywnościowe, które zawierają foliany to m.in. szparagi, szpinak, brukselka, kalafior, bób, otręby pszenne. Należy zdawać sobie sprawę, że foliany są bardzo wrażliwe - m. in. na obróbkę termiczną. Stanowi to dodatkową trudność w osiągnięciu odpowiednio wysokiego poziomu kwasu foliowego w organizmie wyłącznie przez spożywanie produktów bogatych w foliany. „Produkty przechowywane przez dłuższy czas albo poddane obróbce termicznej tracą od 30 do 80% folianów. Dlatego też tak trudno jest utrzymać zbilansowaną dietę o odpowiedniej zawartości kwasu foliowego” - twierdzi dr inż. Beata Bilska, specjalista z zakresu żywienia człowieka i dietetyki. Specjaliści zalecają zatem suplementację kwasu foliowego w postaci tabletkowej. Przyjmując suplementy diety dostarczamy do organizmu kwas foliowy w formie syntetycznej, która następnie jest przetwarzana do biologicznie aktywnej formy folianu.
Dotychczas na rynku polskim dostępne były tylko suplementy diety z kwasem foliowym. Obecnie, dzięki wieloletnim staraniom naukowców, opracowana została metafolina, czyli już przetworzona, aktywna forma folianu. Metafolina jest substancją odżywczą gotową do bezpośredniego wykorzystania przez organizm i lepiej przyswajalną niż kwas foliowy. Dostarczając foliany właśnie pod postacią metafoliny ułatwiamy organizmowi ich przyswajanie i nie musimy się martwić ewentualnym defektem enzymatycznym. Warto więc wybierać preparaty, które mają metafolinę w swoim składzie.
Niewystarczająca ilość folianów w organizmie kobiety ma wyraźny związek
z uszkodzeniem cewy nerwowej u dziecka, czego następstwem może być między innymi rozszczepienie kręgosłupa, przepuklina mózgu i rdzenia kręgowego oraz bezmózgowie. Ponieważ często kobieta dowiaduje się o tym, że będzie mamą zbyt późno, by na czas rozpocząć uzupełnianie niedoboru folianów w organizmie, ważne jest aby suplementację rozpocząć na długo przed podjęciem decyzji o zajściu w ciążę. „Profilaktyka jest niezbędna, gdyż większość ciąż jest nieplanowana - zwykle kobieta dowiaduje się o tym, że będzie mamą między 4 a 6 tygodniem, kiedy mózg i rdzeń kręgowy dziecka są już ukształtowane” - mówi prof. dr hab. Romuald Dębski z Kliniki Położnictwa i Ginekologii CMKP. „Wyeliminowanie ryzyka wystąpienia wad rozwojowych płodu, powinno być zatem priorytetem dla każdej kobiety, która jest w wieku rozrodczym, a nie tylko w okresie planowania ciąży”.
Kiedy najlepiej zdecydować się na dziecko
Nie ma ściśle wyznaczonej granicy, kiedy powinniśmy podjąć decyzję o zostaniu rodzicami. Najlepszy czas na podjęcie tej decyzji to nasz instynkt.
Kiedy z zazdrością zaglądamy do dziecięcych wózków, coraz częściej oglądamy dziecięce ubranka i zabawki, myślimy jakby to było gdyby pojawiło się dziecko, nasze rozmowy skupiają się wokół dziecka to właśnie odpowiedni czas na zostanie rodzicami.
Niestety nie zawsze nasz instynkt idzie w parze z zegarem biologicznym i niekiedy może okazać się za późno na macierzyństwo.
Jaki wiek kobiety jest najlepszy na ciążę, plusy i minus ciąży związane z wiekiem przyszłej mamy.
Wiek kobiety 18 - 25 lat
Plusy - bardzo wysoki poziom hormonów płciowych, najwyższa płodność, silny organizm, małe ryzyko komplikacji
Minusy - kobieta w tym wieku może być jeszcze niedojrzała emocjonalnie, nie zawsze jest gotowa na zmianę w życiu, potrzebuje czasu na usamodzielnienie się, zdobycie wykształcenia, pracy zawodowej
Wiek kobiety 26 - 35 lat
Plusy - wysoki poziom hormonów płciowych, silny organizm, małe ryzyko komplikacji, psychicznie i emocjonalnie kobieta jest już dojrzała by zostać mamą
Minusy - wzrasta ryzyko zaburzeń hormonalnych i owulacyjnych, szczególnie po 30rż., niektóre kobiety mogą mieć trudności z zajściem w ciążę
Wiek kobiety 36 lat plus
Plusy - emocjonalnie i psychicznie kobieta jest gotowa na całkowite oddanie się dziecku zapewniając mu komfort emocjonalny i stabilizację
Minusy - coraz niższy poziom hormonów płciowych, występuje ryzyko wystąpienia wad genetycznych u dziecka
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
12 ALB Kons przed ciaza nieplo Nieznany (2)
przed ciaza edziecko
SZCZEPIENIA OCHRONNE PRZED CIAZA I W CIAZY
Ćw dla kobiet w ciąży, ciąża- przed i po
Ciąża przed, w trakcie i po
Ćw dla kobiet w ciąży, ciąża- przed i po
Ciąża obumarła 2
WykĹ‚ad ochrona pacjenta przed zakażeniem
ciaza
Techniki ochrony gleb i gruntów przed erozją
Etapy cyklu zycia rodzinnego, ciaza
Wykład Postępowanie przed s±dem I instancji cz 3
więcej podobnych podstron