CZYNNIKI RYZYKA ZDROWOTEGO

Definicja zdrowia wg WHO (1948r.)

„ZDROWIE JEST STANEM ZUPEŁNEGO DOBROSTANU FIZYCZNEGO, PSYCHICZNEGO I SPOŁECZNEGO, A NIE TYLKO BRAKIEM CHOROBY LUB NIEDOMAGANIA”

Zdrowie jest „ zespołem cech fizycznych, psychicznych i społecznych, gwarantującym jednostce najwyższy z możliwych stopień przystosowania do środowiska”.

B.GÓRNICKI

CZYNNIKI RYZYKA ZDROWOTNEGO (RISK FACTORS) TO SYGNAŁY ZAGROŻENIA ZDROWIA.

• Pojęcie czynników ryzyka zdrowotnego wynika ze statystycznego związku między pewnymi cechami jednostek i środowisk a pojawieniem się chorób.

DETERMINANTY ZDROWIA:

• 50% STYL ŻYCIA CZŁOWIEKA

• 20-25% ŚRODOWISKO SPOŁECZNE

• 10-20% MEDYCYNA NAPRAWCZA

• 5-15% CZYNNIKI GENETYCZNE

• 5-10% CZYNNIKI ŚRODOWISKOWE NATURY FIZYCZNEJ, CHEMICZNEJ I BIOLOGICZNEJ

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE STAN ZDROWIA wg HENRYKA KIRSCHNERA:

I. MAKROŚRODOWISKO

• czynniki ekologiczne

• czynniki społeczno- ekonomiczne

II. ŚRODOWISKO INDYWIDUALNE

• czynniki zdeterminowane pozycją społeczno-zawodową

• zachowania o znaczeniu zdrowotnym

• czynniki wpływające na zachowania o znaczeniu zdrowotnym

Czynniki ekologiczne:

• warunki klimatyczne: nasłonecznienie, czynniki termiczno-wilgotnościowe,zmienność ciśnienia atmosferycznego, zjawiska inwersji termicznej;

• naturalne i spowodowane działalnością człowieka czynniki fizyczne: promieniowanie elektromagnetyczne, jonizujące i ultrafioletowe, hałas, wibracje;

• spowodowane działalnością człowieka zanieczyszczenia chemiczne powietrza, gleby, żywności, wody;

• bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty znajdujące się w powietrzu, glebie, wodzie szerzące się za pośrednictwem żywych przenosicieli;

• biologiczne alergeny: roztocza, pyłki kwiatowe.

Czynniki społeczno-ekonomiczne:

• wielkość dochodu narodowego przypadająca na 1 mieszkańca;

• respektowanie praw człowieka i stan bezpieczeństwa obywateli;

• system edukacyjny;

• system opieki zdrowotnej;

• dostępność pracy;

• polityka społeczna państwa;

• polityka w zakresie ochrony środowiska;

• wzorce kulturowe określające styl życia;

• jakość stosunków międzyludzkich;

• obecność ogólnie jednoczących wartości;

• społeczna gotowość do wzajemnej pomocy i współdziałania.

Czynniki zdeterminowane pozycją społeczno-zawodową:

• wykształcenie

• rodzaj i warunki pracy

• dochody

• warunki mieszkaniowe i ogólnobytowe

Zachowania o znaczeniu zdrowotnym:

• sposób odżywiania się

• palenie tytoniu

• nadużywanie alkoholu

• narkomania i lekomania

• umiejętność wypoczywania i radzenia sobie ze stresem

• aktywność fizyczna

• higiena osobista

• zachowania w sferze seksualnej

• zachowania wpływające na higienę i bezpieczeństwo pracy

• przestrzeganie przepisów drogowych.

Czynniki wpływające na zachowania:

• wiek

• płeć

• aktualny stan zdrowia

• wykształcenie

• poziom kultury zdrowotnej

• istniejące więzi społeczne

• stabilizacja rodzinna

• system wyznawanych wartości

• posiadanie wyraźnych celów życiowych

• indywidualne cechy osobowościowe i charakterologiczne.

---