T: Unia lubelska 1569

Cel ogólny:

• Poznanie przyczyn, postanowień i następstw unii polsko- litewskiej z 1569 r.

Cele operacyjne:
Uczeń pamięta:

• Datę i miejsce zawarcia unii polsko-litewskiej w XVI wieku

• Postanowienia unii {wspólne i oddzielne organy władzy i urzędy Rzeczpospolitej Obojga Narodów}

Uczeń rozumie:

• Pojęcia: unia personalna, unia realna, magnateria, Rzeczpospolita Obojga Narodów, państwo wielonarodowościowe

Uczeń potrafi:

• Wymienić przyczyny unii w Lublinie

• Analizować tekst źródłowy, interpretować źródło obrazowe

• Wskazać na mapie: ziemie włączone do Korony, wspólne ziemie Polski i Litwy, ziemie lenne, Lublin

• Wymienić następstwa unii

• Pracować z różnymi źródłami informacji

Środki dydaktyczne:

• Tekst źródłowy- List o zawarciu unii lubelskiej,

• Obraz Jana Matejki, Unia Lubelska

• Mapa ścienna Rzeczpospolita Polska w latach 1505- 1648

• Atlas historyczny, Podręcznik

Metody:

• Praca pod kierunkiem nauczyciela, praca ze źródłem obrazowym

• Praca z tekstem źródłowym, praca w grupach, z podręcznikiem

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie. Sprawy organizacyjno- porządkowe. Sprawdzenie pracy domowej związanej unią polsko- litewską w Krewie Nauczyciel prosi o:

• Przypomnienie przyczyn zawarcia unii w 1385 r.

• Określenie wspólnych elementów łączących oba państwa po unii w Krewie i pojęcia unia personalna

• Wskazanie na mapie ziem Korony i Litwy na początku XVI wieku oraz ziem ruskich będących w granicach państwa litewskiego

Rozwinięcie. Nauczyciel podaje temat lekcji, główne zagadnienia i metody pracy.

• Przyczyny zawarcia unii polsko- litewskiej w Lublinie

• Postanowienia unii w sprawie państwa, ziem i narodów

• Następstwa i znaczenie unii

• Nauczyciel prosi uczniów, aby z wykorzystaniem podręcznika ustalili przyczyny zawarcia unii w 1569 r. Omawiając przyczyny wskazujemy na jej zwolenników i przeciwników.

• Następnie wspólnie z uczniami opisujemy obraz J. Matejki "Unia Lubelska" zwracając uwagę na postacie i symbole, jakie trzymają np. króla Zygmunta Augusta z krzyżem, Mikołaja Radziwiłła Rudego z mieczem i Zborowskiego przysięgającego na mszał trzymany przez prymasa.

• Uczniowie w/w postacie kwalifikują do zwolenników i przeciwników zawarcia unii.

• Pracując w grupach uczniowie na podstawie tekstu źródłowego{załącznik nr1}określają najważniejsze postanowienia unii lubelskiej.

• Następnie wspólnie określamy znaczenie postanowień w sprawie jedności państwa, jego nazwy, ziem i narodów. Zapisujemy do zeszytów wspólne i odrębne instytucje Rzeczpospolitej.

• Wyjaśniamy pojęcie unii realnej.

• Polecamy, aby uczniowie na mapie pokazali zmiany terytorialne po zawarciu unii np.:

• Rzeczpospolitą Obojga Narodów,

• Ziemie włączone do Korony,

• Obszar Wielkiego Księstwa Litewskiego po unii

• oraz wymienili sąsiadów Rzeczpospolitej.

• Prosimy, aby uczniowie na podstawie wykresu struktury narodowościowej i nazwy państwa Rzeczpospolita Obojga Narodów{polskiego i litewskiego} krótko odpowiedzieli na pytania:

• Czy Rzeczpospolita była państwem tylko dwóch narodów?

• Jakie zagrożenia wewnętrzne mogły wynikać ze struktury wielonarodowościowej państwa?

• Podsumowanie. Nauczyciel prosi, aby uczniowie wskazali zasadnicze różnice między unią personalną a realną oraz symbole zwolenników i przeciwników unii przedstawione w obrazie J. Matejki.







ZAŁĄCZNIK NR 1
POSTANOWIENIA UNII LUBELSKIEJ

Oznajmiamy tym listem naszym wszem ninie i na potym będącym ludziom, do których jeno ten list nasz przyjdzie... Iż już Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie jest jedno nierozdzielne i nierożne {niepodzielne} ciało, a także nierożna {niepodzielna}jest jedna a spólna {wspólna} Rzeczpospolita, która się z dwóch państw i narodów w jeden lud zniosła i spoiła. A temu obojemy narodowi, żeby już wiecznymi czasy jedna głowa, jeden pan i jeden król spólny rozkazywał, którymi spólnymi głosy od Polaków i od Litwy, obran, a miejsce obrania w Polsce, a po tym na Królestwo Polskie pomazan i koronowan w Krakowie będzie...ma być obwołan zaraz królem polskim i tenże wielkim księciem litewskim, ruskim, pruskim, mazowieckim, żmudzkiem, kijowskiem, wołyńskiem, podlaskiem i inflanckiem. Sejmy i Rady ten oboj {oba narody mają mieć}ma zawsze mieć spólne koronne, pod królem polskim, panem swym.

---