Alicja Helman „Kino wymyślił Platon”
Morin: w poszukiwaniu kina cofnął się aż do czasów jaskiniowych, kiedy to płomienie ogniska rzucały na ścianę drżące cienie, budząc zaciekawienie i trwogę ludzi pierwotnych
Św. Augustyn: rozróżniając rzecz i znak pouczył nas zarazem, że obok znaków służących do tego, by coś oznaczać, istnieją rzeczy, których można używać w funkcji znaków
Lionel Landry: w latach 20 odkrył, iż model kina syntetyzuje wynalazek dwu jaskiń: jaskini Platona (sala kinowa) i jaskini Ali baby (big business)
w „Państwie”, Sokrates posługuje się alegorią jaskini, by objaśnić stosunek ludzkości do prawdy
współczesny Platon porównałby swoją jaskinię do podziemnego kina, gdzie publiczność śledzi grę cieni rzutowaną przez film za pomocą światła znajdującego się z tyłu; sam film jest tylko obrazem „rzeczywistych” rzeczy i zdarzeń rozgrywających się w świecie poza kinem
metaforę jaskini szczegółowo zanalizował Jean-Louis Baudry:
utrzymuje, iż Platon opisuje w istocie Freudowski mechanizm przeniesienia
aby wyjaśnić jak ulegamy złudzeniu rzeczywistości będącej tylko iluzją, tworzy model, który dzisiaj objaśnia nam sposób działania kinematografu i sytuację widza w kinie
nieruchomość więźnia w jaskini jest wymuszona, widza w kinie - dobrowolna, ale nieodzowna aby uczestniczyć w spektaklu
psychoanalitycy utrzymują, że kinowe powtórzenie post- czy nawet prenatalnej prowadzi umysł widza ścieżkami regresji do fazy pierwotnego narcyzmu, kiedy to kształtujący się dopiero podmiot uważa się za centrum świata
najbardziej istotne jest to, że źródłem iluzji nie jest sama rzeczywistość (więźniowie jej nie znają, nic o niej nie wiedzą) lecz sam aparat
metafora jaskini oznacza jakieś odwieczne pragnienie ludzkości, pragnienie wpisane w naszą strukturę psychiczną, które ma jakiś związek z wrażeniem realności; ale „powtórzenie realności” jest mniej istotne, powtórzyć należy pewne szczególne uwarunkowanie i miejsce, gdzie ten warunek może zostać zrealizowany (w duchu Freuda)
to co dzieje się w Platońskiej jaskini i w kinie bardziej przypomina sen niż jawę; we śnie bariery dzielące świadomość, przedświadomość i nieświadomość zostają zniesione, co sprawia, że katetyczne przedstawienia jawią się jako percepcje
procesy prymarne: charakteryzuje nieodróżnianie przedstawień od percepcji; rządzi nimi zasada przyjemności
procesy sekundarne: rządzi nimi zasada rzeczywistości
aparat kinematograficzny nie eliminuje procesów sekundarnych i zasady rzeczywistości, ale je jak gdyby zawiesza, trzyma na stronie
kino oferuje nam symulację regresywnego ruchu, który jest charakterystyczny dla snu = aparat kinematograficzny reprodukuje aparat psychiczny w czasie snu
jednak we śnie i halucynacjach przedstawienia są brane za rzeczywistość pod nieobecność percepcji; w kinie obrazy są brane za rzeczywistość, lecz wymaga to pośrednictwa percepcji => symulacja warunków podmiotu i pozycji przez podmiot zajmowanej
kino stwarza nam świat wyobraźni posłuszny naszym pragnieniom; nie możemy w nim żyć, ale możemy uczestniczyć = identyfikacja