Okresy w dziejach społeczeństw pierwotnych:

• Horda pierwotna (wychowanie niecelowe i nieplanowane, jedna wielka grupa)

• Ustrój rodowy (pojawiły się „rody rodziny”, dzieci wychowywało starsze rodzeństwo)

• Demokracja wojenna (metal, hierarchia bogaty - biedny, wychowywanie poprzez naśladowanie)

Inicjacja - wtajemniczenie

Sankcja - wykluczenie z plemienia

Etapy wychowania w Atenach 0-20

• do 7 roku przy matce

• 7-18do szkoły prowadził je pedagog czyli niewolnik uczono się czytania, pisania, specjalizacji, później gramatyki, śpiewu, gry na lutni, gimnastyki

• 18-20 efebia- przygotowanie do służby wojskowej 1 rok -koszary, 2 rok -służba polowa

Etapy wychowania w Sparcie 0-30

• do 7 roku przy matce, później opuszcza Sparcie i idzie do obozów wojskowych

• 7-12 zabawy i gry ruchowe z nastawieniem na zajęcia fizyczne

• 13-17 przedsmak życia wojskowego na bagnach

• 18-21 okres efebii

• 20-30 10-cioletnia służba wojskowa

PLATON:

Celem Akademii było kształcenie idealnych rządców państw, a więc przyszłych uczonych a zarazem polityków. Nauka była bezpłatna.

• Niewolnicy nie dopuszczani do edukacji.

• Wiek matek dozwolony do rodzenia dzieci: 20-40 lat, ojców 30-50 lat.

• Wychowaniem objęte dziewczęta i chłopcy.

• Dziecko od urodzenia wychowywane pod opieką państwa

• 3-7 przedszkole, gry i zabawy na wolnym powietrzu, nauka muzyki, wiersze i gimnastyka

• 7-10 nauka szkolna: czytanie, deklamowanie, matematyka, pisanie psuje pamięć

• 10-18 -gramatysta (nauczyciel), lutnista (muzyk), pajdotryba (w-fista)

• 18-20 okres efebii

• 20-30 10-cioletnie studia matematyczne

• 30-35 5-cioletnie studia filozoficzne

ARYSTOTELES:

„LIEKO” -szkoła Arystotelesa, nazwa pochodzi od bohatera Ateńskiego

3 stadia poznania świata rzeczywistości:

• 1. postrzeganie przy pomocy zmysłów

• 2. spamiętywanie i gromadzenie doświadczeń

• 3. przetwarzanie doświadczeń na wewnętrzną treść

urzędnik który zajmował się dzieckiem to pajdoni.

Początek szkół III w.

Szkoły elementarne „Ludis” - zakłady prywatne (mogłu chodzić dziewczynki)

• 1 nauczyciel literator

• 2 nauczyciel kalkulator

szkoły gramatyczne

• gramatyka

• retoryka

• dialektyka

szkoły retoryczne (dla bogatych 14-latków)

• szkoła 4-letnia,

• zadaniem było wychowanie mówcy lub urzędnika państwowego

studia do 20 roku życia

Św. Augustyn „De magistrato” - rozprawa a pracy nauczyciela, zachęcała chrześcijan do nauki.

Marcjana Capelli „O zaślubinach Merkurego i Filologii”

7 sztuk wyzwolonych

• gramatyka

• 
  
  
  retoryka

• dialektyka

• 
  
  arytmetyka

• astronomia

• 
  
  geometria

• 
  muzyka

Uniwersytety (3 wzorce):

• Bolonia (Włochy) studiowano tam Prawa Rzymskie

• Sorbona (Paryska) podporządkowany był Papieżowi wykładano na nim teologię.

• Montpellier (Francja) medycyna

Wychowanie rycerskie:

• paź

• giermek

• rycerz

Wychowanie rzemieślnicze

• terminator

• czeladnik

• mistrz

Akademia Krakowska

• założył ją Kazimierz Wielki w 14 wieku

• Papież nie wydał zgody na powstanie wydziału teologii.

• Wydział Prawa - 3 katedry

• Wydział Medycyny - 2 katedry

• 7 Sztuk wyzwolonych - 1 katedra

Uniwersytet Jagielloński

• Królowa Jadwiga / Władysław Jagiełło

• Prawo kościelne - 7 katedr

• Medycyna - 1 katedra

• 7 sztuk wyzw. - 1 Katedra

Bakałarz atrium

Szkoły renesansu

• szkoła we Włoszech „szkoła radości” zał. Vittorino de Felte

• szkoła we Francji „gimnazjum humanistyczne” Sztrasburg zał. Johanes Sturn

• gimnazjum ariańskie w Pinczowie zał Piotr Statorius-Staniecki

• szkoła w Gdańsku „gimnazjum akademickie” (protestancka szkoła)

• szkoła „Braci wspólnego życia” w Holandii zał. John Cetle

Szkoła wg Vivesa

Miejsce pod szkołę:

• poza miastem

• w dobrym klimacie

• otoczenie szkoły nie może być urocze

• w miejscu zasobnym w żywność

Szkoła powinna być w każdej gminie, wiosce i mieście

• rodzice stracą mniej pieniędzy

• bliżej domu

• mniej demoralizujące otoczenie

Szkoła na próbę - jeżeli uczeń się nadaje to zostaje. Należy rozwijać uzdolnienia ucznia. Ważny jest czas wypoczynku a czas na naukę to indywidualna sprawa.

Thomas Moore „Utopia” - idealny świat

„mają wszystko wspólne”

1. kowal

2. murarz

3. cieśla

4. tuacz

Akademia Zamojska

• wyższa uczelnia założona w 1594 roku przez Jana Zamoyskiego w Zamościu.

Kształciła na etapach od 7-0 lat

• poziom elementarny 6 lat nauki

• poziom średni około 13 lat kwadrywium

• poziomy wyższe:

• prawo historia prawa prawo polskie itp.

• filozofia moralna i polityka moralność bez religii

Dzieła Jana Amosa Komeńskiego: ojciec pedagogiki nowożytnej

1. Wielka dydaktyka

2. Drzwi języków

3. List do nieba

4. Pompedia - nieskończone

5. Świat w obrazach

„Szkoła bez wychowania jest jak młyn bez wody”

Podział wychowania wg. Komeńskiego

1. Szkoła macierzysta (okres dziecinny)

2. Szkoła elementarna (okres chłopięcy)

3. gimnazjum (okres młodzieńczy)

4. akademia(okres dojrzewającej męskości)

5. wszystkie po 6 lat

Dzieła John'a Loock'a

1. List o tolerancji

2. Rozważania dydaktyczne rozumu ludzkiego

3. Myśli o wychowaniu

Poglądy: adresował je do dzieci bogatych, model wychowania dżentelmena

Działy obejmujące:

• zdrowie

• charakter

• wiedza

5 stron życia wg Spencera:

• życie fizyczne organizmu ludzkiego

• życie zarobkowe

• życie rodzinne

• życie obywatelskie

• życie estetyczne

Jan Władysław Dawid:

1. „Nauka o rzeczach” - nauka o rzeczach oparta na systematycznym zapoznaniu dzieci z przedmiotami najbliższego pochodzenia

2. „O duszy nauczyciela” - cechy idealnego nauczyciela, najważniejsza miłość dusz ludzkich

3. „Uwagi pedagogiczne” - nauczyciel ma kształcić w wychowanku podstawowe wartości: prawdę, dobro, piękno.

Dzieło B. Trentowskiego

• Howanna

1. „kochaj sam przedmiot a uczniowie...”

2. „jak zjadłem....”

3. „zaczynaj od rzeczy łatwych...”

Uniwersytet Ludowy

Znajdował się terenie zaborów Rosyjskich, był nielegalny, uczono w nim młodzież rzemieślników i robotników.

Uniwersytet Latający

Tajna szkoła działająca w Warszawie; początkowo (1882-1885) w formie kursów dla kobiet, później przekształciła się w szkołę wyższą koedukacyjną, a 1906 w legalne Towarzystwo Kursów Naukowych.

Reforma Jędrzejewiczowska

Stopnie organizacyjne szkół

• Elementarne

• Rozszerzone

• Przysposobienie do życia społecznego, obywatelskiego i gospodarczego

Jan.F. Herbart 5 ideii

1. idea doskonałość, która określa siłę i harmonię jednostki

2. idea życzliwość polega na podporządkowaniu własnej woli, woli innych

4. idea prawa zapobiega konfliktu z innymi jednostkami

5. idea wewnętrznej wolności

5 etapów prowadzenia lekcji:

1. analiza wstępna lekcji

2. podanie materiału

3. powiązanie nowych wiadomości ze starymi

4. usystematyzowanie całości

5. zastosowaniu zdobytej wiedzy.

Maria Montessori

stworzyła metodę wychowania przedszkolnego, w której najważniejsza jest spontaniczna aktywność i podmiotowość dziecka

• nie rań

• nie niszcz

• nie przeszkadzaj

• swobodnego wyboru materiału

• -----------()----------- miejsca pracy

• -----------()----------- czasu pracy

• -----------()----------- formy pracy

• porządku

• ograniczenia

• izolowanie trudności-uczy po kolei

• transferu - pomoce dydaktyczne

• własnego działania i powtarzania

• samokontroli

Johan Dewey

• założył Szkoły pracy

• nie ma nagród kar ani ocen

• nie ma podziału na klas

• nie ma określonego podziału lekcji

• dzieci zbierały się w grupach i pracowały razem nad problemami

- określił pełny akt myślenia:

odczucie trudności;

wykrycie jej i określenie;

formułowanie sposobu możliwego rozwiązania;

wysunięcie wniosków z przypuszczalnego rozwiązania

sprawdzenie i zastosowanie

System Daltoński Helen Parkhurst
- Likwidacja systemu klasowo-lekcyjnego przedmiotowego schematu nauczania

- Indywidualne uczenie się młodzieży w pracowniach szkolnych przez wykonywanie wybranych „przydziały pracy” zestawu zadań

Cytaty:

„nie ma złej...” - Macarello

„dewiza 20 złych” - Korczak

„każde wychowanie jest spotkaniem przedmiotów...” - ks. Józef Tiszner

„kto mówi językiem niezrozumiałym...” - Hans Gadamer

„mówić to mówić do kogoś” - Hans Gadamer

„przez telewizję świat stał się...” - Herbert Marshall

„wychować tzw. Uczynić nie ...” - Herbert Marshall

Ellen Key

• rozpoczęcie nauki w wieku 9-10 lat

• 6-letnie nauczanie

• szkoła koedukacyjna

• szkoła powinna uczyć życia w rodzinie i państwie

• przedmioty nauczane miały być poglądowo i rozłożone w czasie

• prace domowe odrabiane w szkole (książki)

• dzieci mogą uczyć się wszystkiego na lekcjach

• klasa 12 osób

Aleksander Neill

Założył szkołę w Summerhilt

Jest twórcą pedagogiki wyzwolenia dziecka

Józef Dietl 6 reform

- nauka po polsku

-

-

-

-

-

KEN- szkolnictwo przejęła Komisja Edukacji Narodowej, pierwsza instytucja narodowa w Polsce- Ministerstwo oświecenia publicznego. KEN stworzył towarzystwo do ksiąg elementarnych (wydali 27 podręczników). Stworzył 2 szkoły główne :

• Kraków

• Wilno

Przeprowadzono w nich reformy w Krakowie przez Hugo Kołłątaja a w Wilnie przez Marcina Poczobuta- Odlanickiego. Hierarcha:

- szkoła główna

• wydziałowa

• podwydziałowa

- parafialna

KEN

Szkoły główne:

Kraków Wilno

Szkoły wydziałowe Szkoły wydziałowe

Szkoły podwydziałowe Szkoły podwydziałowe

Szkoły parafialne Szkoły parafialne

Rektor - Hugo Kołłątaj Rektor - Marcin Poczobutt

Tadeusz Czacki

członek Komisji Edukacji Narodowej, współtwórca Konstytucji 3 Maja, współzałożyciel warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, twórca Biblioteki Poryckiej, główny organizator Liceum Krzemienieckiego

Inicjatywy Waligórskiego i Prószyńskiego

Waligórski:

• towarzystwo oświaty ludowej

• towarzystwo czytelni ludowej

• kolportarz tanich książek

• wspieranie ochronek

Prószyński

• elementarz ścienny

• encyklopedie

• rocznik pedagogiczny

• przegląd pedagogiczny

Herbert Marshall

Największy wizjoner swoich czasów, przewidział koniec ery pisania a zapowiedział erę komputerów.

Środki przekazów gorące -radio film środki zimne- telefon

Antypedagogika - wspierać zamiast wychowywać

Kolegium Maius - najstarsza część Uniwersytetu, dziś muzeum.

Etapy wychowania w Rzymie (12-21)

Podzielone na 3 okresy:

• królestwa

• dziecko wychowywało się w rodzinie

• uczono je 3 zasad: surowego i pros tego trybu życia, przywiązania do ojczystego języka, tradycji rodzinnych i zasad

• ideałem wychowania był pobożny rolnik

• republiki

• po 7 roku życia ojciec sam wychowywał syna lub powierzał jego opiekę nauczycielowi

• ojciec miał przygotowac syna do życia prywatnego, publicznego i służby wojskowej

• dziewczynkami opiekuje się matka

• cesarstwo

• szkoły elementarne

• szkoła gramatyczna

• szkoła retoryczna

• dla wybranych studia

Zasady Marka Kwintyliana

• charakterystyka mówcy

• czowiek moralnie dobry

• prawdziwy obywatel szanujący tradycję i przodków, doświadczony działacz polityczny, mistrz wymowy

• rola rodziców w wychowaniu

• wiara w dziecko od chwili narodzin ( w syna )

• rodzice powinni być dobrym przykładem

• dzieciństwo jest okresem w którym człowiek uczy się wszystkiego bardzo łatwo

• kształcenie umiejętności czytania i pisania

• najlepiej uczyć się poznawać litery tak jak ludzi

• troszczyć się o szybkie i wyraźne pisanie

• przerabiać głoski po kolei

• ciągle powtarzać materiał

• nie spieszyć się przy czytaniu

• wędzidła - wierszyki trudnych wyrazów

• dzieła Cycerona

• zabawy

• objaw bystrości

• ujawniają charakter ucznia

• należy zachować umiar ale ich nie zabraniać

• zabawą było zadawanie trudnych pytań

Przedstawiona przez niego pierwsza teoria szkoły publicznej powinna spełniać następujące warunki :

• odpowiednio dostosowany do wieku uczniów program nauczania

• dobry nauczyciel

• stosowanie przemienności lekcji

• robienie przerw między lekcjami

• zapewnienie uczniom wypoczynku

Według Kwintyliana mowa powinna uczyć, bawić i motywować. Aby poprawnie zbudować mowę należy uwzględnić następujące elementy:

• inventio - zebranie materiału;

• disputatio - skomponowanie materiału;

• elocutio - nadanie odpowiedniej formy stylistycznej;

• memoria - zapamiętanie mowy;

• actio - wygłoszenie mowy

1

Triwium

kwadriwium

---