„Czy Piotr pisał swój pierwszy list w Babilonie?”
Autor:
Jan Lewandowski
Do druku przygotował:
SCORP1ON
J 8:44 „Wy macie diabła za ojca i chcecie spełniać pożądania waszego ojca. Od początku był on zabójcą i w prawdzie nie wytrwał, bo prawdy w nim nie ma. Kiedy mówi kłamstwo, od siebie mówi, bo jest kłamcą i ojcem kłamstwa.”
Prz 30:5-6 „Każde słowo Boga w ogniu wypróbowane, tarczą jest dla tych, co Doń się uciekają.(6) Do słów Jego nic nie dodawaj, by cię nie skarał: nie uznał za kłamcę.”
Ap 22:18 „Ja świadczę każdemu, kto słucha słów proroctwa tej księgi: jeśliby ktoś do nich cokolwiek dołożył, Bóg mu dołoży plag zapisanych w tej księdze.”
Ap 22:19 „A jeśliby ktoś odjął co ze słów księgi tego proroctwa, to Bóg odejmie jego udział w drzewie życia i w Mieście Świętym - które są opisane w tej księdze.”
2Kor 4:2 „Unikamy postępowania ukrywającego sprawy hańbiące, nie uciekamy się do żadnych podstępów ani nie fałszujemy słowa Bożego, lecz okazywaniem prawdy przedstawiamy siebie samych w obliczu Boga osądowi sumienia każdego człowieka.”
Prz 19:5 „Fałszywy świadek nie ujdzie karania, kto kłamstwem oddycha, nie zdoła się wymknąć.”
Prz 19:9 „Fałszywy świadek nie ujdzie karania, zginie - kto kłamstwem oddycha.”
Prz 28:13 „Nie zazna szczęścia, kto błędy swe ukrywa; kto je wyznaje, porzuca - ten miłosierdzia dostąpi.”
Syr 34:4 „Co można oczyścić rzeczą nieczystą? Z kłamstwa jakaż może wyjść prawda?”
Ap 22:15 „Na zewnątrz są psy, guślarze, rozpustnicy, zabójcy, bałwochwalcy i każdy, kto kłamstwo kocha i nim żyje.”
Syr 36:19 „Jak podniebienie rozróżni pokarm z dziczyzny, tak serce mądre - mowy kłamliwe.”
Ef 5:6-17 „Niechaj was nikt nie zwodzi próżnymi słowami, bo przez te [grzechy] nadchodzi gniew Boży na buntowników.(7) Nie miejcie więc z nimi nic wspólnego!(8) Niegdyś bowiem byliście ciemnością, lecz teraz jesteście światłością w Panu: postępujcie jak dzieci światłości!(9) Owocem bowiem światłości jest wszelka prawość i sprawiedliwość, i prawda.(10) Badajcie, co jest miłe Panu.(11) I nie miejcie udziału w bezowocnych czynach ciemności, a raczej piętnując, nawracajcie [tamtych]!(12) O tym bowiem, co u nich się dzieje po kryjomu, wstyd nawet mówić.(13) Natomiast wszystkie te rzeczy piętnowane stają się jawne dzięki światłu, bo wszystko, co staje się jawne, jest światłem.(14) Dlatego się mówi: Zbudź się, o śpiący, i powstań z martwych, a zajaśnieje ci Chrystus.(15) Baczcie więc pilnie, jak postępujecie, nie jako niemądrzy, ale jako mądrzy.(16) Wyzyskujcie chwilę sposobną, bo dni są złe.(17) Nie bądźcie przeto nierozsądni, lecz usiłujcie zrozumieć, co jest wolą Pana.”
J 8:32 „i poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli.”
Strona WWW:
Jedyną wzmianką w Biblii, w jakiej można dopatrywać się informacji, że Piotr był w Rzymie, jest werset z 1 listu Piotra 5:13, który brzmi:
„Pozdrawia was zbór w Babilonie, wespół z wami wybrany, i Marek, syn mój”
(Biblia warszawska).
W wersecie tym nie ma co prawda wprost mowy o Rzymie, jednakże współcześni komentatorzy, wraz z całą tradycją starochrześcijańską są zgodni co do tego, że w terminologii judeochrześcijańskiej pod nazwą Babilonu rozumiano symbolicznie literalny Rzym. Świadczą o tym takie dzieła wczesnochrześcijańskie i żydowskie jak Talmud, IV księga Ezdrasza (III, 1 nn. 28, 31, por. Eugeniusz Dąbrowski, Prolegomena do Nowego Testamentu, Warszawa 1952, str. 227), II Barucha, Apokalipsa Barucha, i pisarze wczesnochrześcijańscy.
Na przykład, na przełomie II i III wieku Tertulian pisał:
„Tak i Babilon, nawet u naszego Jana, jest figurą miasta Rzymu, a więc wielkiego i pysznego z królowania i prześladowania świętych Bożych” (Przeciw Marcjonowi, III,13,10, por. Przeciw Żydom, IX).
Tertulianowi chodzi w tym miejscu o Apokalipsę św. Jana, która używając słowa Babilon opisuje Rzym, mówiąc o jego słynnych 7 pagórkach (por. Ap 17:4-5, 9, i przypis do Ap 17:9 w Biblii Tysiąclecia).
Żyjący w III wieku po Chrystusie Euzebiusz pisał w swej Historii Kościoła:
„O Marku wspomina Piotr w swym Pierwszym Liście, który miał napisać w samym Rzymie, na co zresztą sam wskazuje, zowiąc Rzym obrazowo Babilonem w takich oto słowach:
>>Pozdrawia was kościół w Babilonie, wybrany razem z Wami, I Marek, syn mój<<” (Euzebiusz, Historia Kościoła, II, 15, 2, por. Ireneusz, Przeciw herezjom, V,26,1).
Tak samo pisał Hieronim (którego świadectwa historyczne Świadkowie Jehowy uważają za wiarygodne kiedy im to wygodne, por. Imię Boże, które pozostanie na zawsze, Brooklyn 1987, str. 24; Chrześcijańskie Pisma Greckie, Brooklyn 1994, str. 412) w V wieku:
„Wspomina tego Marka również Piotr w swym pierwszym liście, obrazowo zowiąc Rzym Babilonem (...)” (De Viris Inlustribus, VIII).
Nawet taki adwersarz chrześcijaństwa jak Karlheinz Deschner, który usiłuje podważać niemal wszystko co chrześcijańskie, nie odważył się podważyć tego, że Babilon to Rzym dla autora 1 listu św. Piotra: „W każdym razie autor 1 listu św. Piotra, >>apostoł Jezusa Chrystusa<< w >>Babilonie<<, to znaczy w Rzymie, nie przedstawił się jako biskup (...)” (Kryminalna historia chrześcijaństwa, tom II, Gdynia 1999, str. 45).
Michael Grant (historyk ateistyczny) o napisaniu 1 P: „Został on napisany w siostrzanym Kościele w >>Babilonie<<, którym to mianem, jak wiadomo, określano grzeszne miasto Rzym” (M. Grant, Święty Piotr, Warszawa 2001, str. 49).
Jednak Świadkowie Jehowy są wręcz pewni tego, że wers z 1 listu Piotra 5:13 mówi o tym, iż święty Piotr w czasie pisania tegoż listu przebywał tak naprawdę nie w Rzymie, a w literalnym Babilonie:
„Z 1 Piotra 5:13 wynika, iż przebywał w Babilonie. Czy był to kryptonim Rzymu? Pobyt Piotra w Babilonie wiązał się z wyznaczonym mu zadaniem głoszenia Żydom (jak na to wskazuje Galatów 2:9), gdyż w Babilonie była duża kolonia żydowska” (Prowadzenie rozmów na podstawie Pism, Brooklyn 1991, str. 329).
Cytowana przed chwilą książka Świadków Jehowy pt. Prowadzenie rozmów....., sugeruje następnie, że w czasach Jezusa Babilon był zamieszkały przez Żydów:
„W Encyclopaedia Judaica (Jerozolima 1971, t. 15, kol. 755) wspomniano w związku z powstaniem Talmudu babilońskiego o judaistycznych >>wielkich akademiach Babilonu<<, działających tam na początku naszej ery” (Prowadzenie rozmów....., str. 329).
Argument ten z pozoru jest bezsporny, jednak w rzeczywistości nie dowodzi on tego co chce Towarzystwo Strażnica. Jak zobaczymy, określenie „na początku naszej ery” nie stosuje się już bowiem do czasu, gdy Piotr pisał swój pierwszy list. Nawet wedle datacji przedstawianej w publikacjach Świadków Jehowy, Piotr pisał swój list w latach 62- 64 po Chrystusie (por. Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata, Brooklyn 1997, str. 1561; leksykon Świadków Jehowy pt. Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne, Brooklyn 1998, str. 12, 251). Co działo się więc w latach 62-64 w literalnym Babilonie, gdy (nawet wedle datacji Świadków Jehowy) Piotr miał stamtąd rzekomo pisać swój list? Po odpowiedź udamy się do kogoś kto w tej kwestii nie może być posądzony o stronniczość na korzyść strony katolickiej - do protestanckiego biblisty Oscara Cullmanna, który napisał:
„Babilon, stolica Babilonii, o świetnej przeszłości, (...) istniał jeszcze w tych czasach według Józefa Flawiusza i Filona, lecz utracił swe dawne znaczenie, i nawet kolonia żydowska opuściła to miasto, mniej więcej w połowie I wieku, aby osiedlić się w Seleucji. Nieprawdopodobne jest, aby Piotr tam się udał. (...) Pozostaje symboliczna interpretacja, według której Babilon oznaczałby Rzym. (...) Na przykład w księdze Apokalipsy, w rozdziale 17, Babilon oznacza Rzym. (...) Sądzimy więc, że Babilon w 1 P 5:13 również oznacza Rzym” (Oscar Cullmann, Zarys historii ksiąg Nowego Testamentu, Warszawa 1968, str. 109-110, podkreślenia od JL).
Jak więc widać ze słów Cullmanna, określenie „na początku naszej ery” odniesione do pobytu Żydów w Babilonie, może co najwyżej oznaczać ich pobyt tam do ok. roku 50. Potem, zgodnie z tym co pisze Cullmann, Żydów w Babilonie już nie było, i nieprawdopodobne jest, aby Piotr tam się udał.
To co pisze Cullmann jest zgodne z relacjami historycznymi z I wieku n.e., jakie posiadamy ze źródeł żydowskich. Żyjący w pierwszym wieku naszej ery Józef Flawiusz pisze, że Żydzi z powodu prześladowań wyemigrowali etapami z Babilonu do Seleucji i innych obszarów (Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, XVIII, IX, 8-9). Filon, Żyd który zmarł właśnie w roku 50 naszej ery (por. broszurę Świadków Jehowy pt. Imię Boże......, str. 14 przypis), wyliczając obszary zamieszkałe przez Żydów pisał, że już wtedy nie było Żydów w literalnym Babilonie:
„A nie tylko prowincje kontynentalne pełne są koloni żydowskich, ale i najsławniejsze z wysp: Eubea, Cypr i Kreta. Zamilczę o prowincjach z tamtej strony Eufratu, gdyż wszystkie z niewielkim wyjątkiem: Babilon i prefektury, położone w najżyźniejszej części kraju, zamieszkałe są przez Żydów” (Filon, De Legatione ad Caium, cytuję za Eugeniusz Dąbrowski, Nowy Testament na tle epoki, tom II, Poznań 1958, str. 266, podkreślenia od JL).
Zatem i Filon poświadcza, że na kilkadziesiąt lat przed napisaniem przez św. Piotra swego listu, w Babilonie nie było już osadników żydowskich.
Podsumowanie
Niniejszy tekst nie miał na celu „udowadniać”, że Piotr był w Rzymie. Pomyślałem, że aby było ciekawiej warto zrobić coś nowego, i z punktu widzenia historycznego spróbować zastanowić się nad tezą Świadków Jehowy, która głosi, że św. Piotr pisał swój pierwszy list w literalnym Babilonie. Jak widać, nie tylko bezstronni badacze (których z racji ich opcji wyznaniowej trudno posądzić o trzymanie strony katolickiej), ale i nawet świadectwa pochodzące bezpośrednio od świadków historii pierwszego wieku naszej ery, jednoznacznie wykluczają dziwaczną tezę Świadków Jehowy, zgodnie z którą święty Piotr pisał swój list z literalnego Babilonu. Na koniec warto też odnotować pewną niekonsekwencję wyżej przytaczanego leksykonu Świadków Jehowy pt. Całe Pismo......,. Zauważmy, że aby potwierdzić autentyczność 1 listu Piotra, wspomniany przed chwilą leksykon powołuje się na m.in. takich autorów jak Tertulian i Euzebiusz (Całe Pismo...., str. 251, par. 2). Jednakże, jak widzieliśmy z cytatów jakie przytoczyłem wyżej, Tertulian i Euzebiusz uważali, iż Piotr w swym liście pisząc o Babilonie ma na myśli Rzym. Świadkowie Jehowy jednak w to nie wierzą, czemu zatem przywołują Euzebiusza i Tertuliana jako wiarygodnych świadków dla poparcia Piotrowego autorstwa jego pierwszego listu, skoro dla obu tych autorów (dla Tertuliana pośrednio, dla Euzebiusza bezpośrednio) Piotrowe autorstwo jego listu nieodzownie wiąże się z Rzymem jako Babilonem w 1 P 5:13?
[11 2002]
4