Angiografia fluoresceinowa siatkówki nie jest badaniem nowym. Została ona wprowadzona w latach sześćdziesiątych XX wieku początkowo jako jedna z metod badań naukowych. Stopniowo, wraz z rozwojem techniki i urządzeń do rejestracji obrazów angiograficznych badanie to upowszechniło się w praktyce okulistycznej i obecnie stanowi jedno z podstawowych narzędzi do analizy patologii siatkówki i naczyniówki.
Charakterystyka barwnika (kontrastu) - fluoresceiny.
Podobnie jak w innych badaniach angiograficznych, czyli badaniach naczyniowych, do wykonania angiografii fluoresceinowej potrzebna jest substancja kontrastująca,w tym przypadku fluoresceina. W angiografii fluoresceinowej (AFL) używamy soli sodowej fluoresceiny o masie cząsteczkowej 376,67 D. Charakterystyczną cechą tej substancji jest zdolność do fluorescencji, czyli emisji światła o określonej długości fali po pobudzeniu wiązką światła o krótszej długości fali. W przypadku fluoresceiny szczyt absorpcji przypada na zakres 465 - 490 nm (światło niebieskie), a szczyt emisji na długość fali 520 - 530 nm (światło zielone).
Po dożylnym podaniu 60 % fluoresceiny łączy się z białkami osocza, głównie albuminami. Jej pozostała część, tzw. wolna fluoresceina ma możliwość przenikania przez niektóre bariery anatomiczne. Najczęściej podaje się 2,5 do 5 ml 10% roztworu fluoresceiny do żyły łokciowej. Eliminacja barwnika trwa 24 do 36 godzin i odbywa się przede wszystkim przez nerki i wątrobę. Toksyczność barwnika jest niska. Główne skutki uboczne po podaniu kontrastu to żółty kolor skóry i zmiana koloru moczu na pomarańczowy utrzymujące się około 1 doby. Rzadziej zdarzają się nudności , które występują u około 10-15 % pacjentów po 30 -60 sekundach po podaniu dożylnym barwnika. Łagodne reakcje uczuleniowe (pokrzywka) zdarzają się rzadko, a poważne reakcje alergiczne są notowane sporadycznie. Wykonanie AFL jest przeciwskazane u osób z udokumentowaną reakcją alergiczną na fluoresceinę, osób z wieloczynnikowym wywiadem alergicznym oraz u kobiet w ciąży.
Aparatura do wykonania badania i jego technika.
Do wykonania zdjęć angiograficznych używa się urządzenia o nazwie fundus kamera, które umożliwia obserwację dna oka i przedniego odcinka gałki ocznej w powiększeniu oraz rejestrację obrazu. Do niedawna do rejestracji przebiegu angiografii fluoresceinowej używano filmów fotograficznych o wysokiej czułości (400 ASA), obecnie jednak, ze względu na wygodę, częściej stosuje się urządzenia do cyfrowej rejestracji obrazu.
RYCINA 1 - fundus kamera
Istotnymi elementami urządzenia są flitry: pobudzający , o barwie niebieskiej i „odcinający”, o barwie zielonej. W czasie badania fundus kamera emituje silny snop światła (flesz) , który przechodzi przez filtr pobudzający i trafia do wnętrza gałki ocznej. Światło emitowane przez wzbudzone cząsteczki fluoresceiny wraca do urządzenia i po przejściu przez zielony filtr odcinający jest rejestrowane przez aparat fotograficzny lub kamerę. Zwykle pierwsze obrazy pojawiają się 10- 15 sekund po podaniu kontrastu. W czasie wczesnych faz zdjęcia wykonuje się co 1 sekundę, później z mniejszą częstotliwością.
Przydatność angiografii fluoresceinowej:
Metoda diagnostyczna ułatwiająca postawienie rozpoznania.
„Wstęp” do laseroterapii siatkówki - umożliwia precyzyjne wykonanie fotokoagulacji laserowej siatkówki (retinopatia cukrzycowa, zakrzepy żył sitkówki).
Kwalifikacja do terapii fotodynamicznej siatkówki w zwyrodnieniu plamki żołtej ziazanym z wiekiem (postać wysiękowa).
Forma monitorowania progresji zmian chorobowych i skuteczności leczenia n.p. AMD, zmiany zapalne, nowotwory.