ODPADY STAŁE organiczne - kompostownie, potem do użytkowania i rekultywacji, zwierzęce powstałe w chowie, drzewne, kopalin, gumy, szkła, chemiczne, metali żelaznych, ropy, włókien syntetycznych, papieru, tekstyliów, drewna, denne, pyłu, paleniskowe, radioaktywne

NAWOZY-ma swoje +/-,wpływa na środowisko biologiczne, podwyższa plony w 60%zależy od nawozów mineralnych, w 40% innymi czynnikami, stosuje się nawozy Ca, N, P, K, Ca-Mg, organiczne czyli obornik, komposty, gnojowica. Negatywne skutki spowodowane są nawozami mineralnymi, gnojowicą, bo dostarcza dużo N co powoduje poparzenia skóry, alergie

N - nawozy nie zatrzymywane w glebie to azotowe gdzie nadmiar N jest wypłukiwana; im kwaśniejsza gleba tym więcej NH4+ przechodzi do roztworu skąd są wymywane lub utleniane do azotanów, powyżej 140kg/ha N powoduje nagromadzenie się w roślinie Co jest złe dla spożywających, bo azotan wiąże się z hemoglobiną i tworzy z methemoglobiną, azotany i aminy tworzą w komórkach nitrozoaminy - związki rakotwórcze

K - sorbowany wymiennie przez KS gleby, pobierany jest przez rośliny jako jon, duże pobieranie powoduje że Na, Mg jest pobierane w mniejszym stopniu, spadek zawartości Mg2+ w glebie przez co u krów powoduje tężyczkę pastwiskową

P - dodany do gleby superfosfat ulega przemianom do nierozpuszczalnych osadów, zatrzymywany w glebie nie jest asymilowany jak N lub K, ujemne skutki: wiąże mikroelementy w sole nierozpuszczalne niedostępne dla roślin

Ca-2+ obniżenie kwasowości, poprawa struktury - zmniejszenie pobierania Mn, zachwianie równowagi biolog w organ

MIKROELEMENTY-stosować rozważnie, nadmiar powoduje skażenie i nazywane wtedy metale ciężkie.

GLEBA - twór żywy, w warstwie wierzchniej mikroorg=10t/ha. aktywność mikroorganizmów wpływa na żyzność, połączeń materii żywej i martwwej, wymienność energii i materii na powierzchni

FUNKCJA GLEB - magazynowanie składników pokarmowych dla roślin, warunki do życia dla roślin, filtr i magazyn dla składników pokarmowych, rola sanitarna - reducenci rozkładają organiczne elementy; organizowanie, zasobów nieodnawialnych, zbiornik retencyjny wody

DEGRADACJA GLEB zniszczenie i obniżenie aktywności biologicznej środowiska glebowego, pogorszenie ekologicznych walorów szaty, obniżenie plonów, stanu higienicznego gleb. Powoduje to powstawanie gleb i podstawowe ich właściwości fiz - chem, zmiana w kierunku zagospodarowania, erozja, wietrzenia, zniszczenia przez kopalnictwo, zakwaszenie, zasolenie, alkalizacja , odwodnienie, nawodnienie, zmęczenie gleby, zanieczyszczenie metalami ciężkimi, związkami chemicznymi

Czynniki naturalne - erozja wodna -żłobienie, rozmywanie powierzchni, typ erozji wód: powierzchniowa, liniowa, suffozja - chemiczne ługowanie, wymywanie materii organicznej po próchnicznej; erozja eoliczna - wywołana przez wiatr, wywiewa i niszczy poz. gleb. 28,2%PL środkowej i nadmorskiej podlega jej

Czynniki antropogeniczne - przejmowanie gruntu na cele nierolnicze, przekształcenia typu geomechanicznego w wyniku eksploatacji zmienia się ukształtowania powierzchni środowiska, górnictwo odkrywkowe niszczy gleby, zmieniają się też stos wodno-powietrzne, przesuszenie gleb, osiadanie budynków, pękanie ścian; przekształcenia chemiczne główne źródło z powietrza, zawodnienie gleb; zanieczyszczenia typu chemicznego; emisja zanieczyszczeń z powietrza atmosferycznego, alkalizacja gleb -odpady sodowe, popioły kominów elektro-ciepłowni, zakwaszenie związkami CO2,SOx powstają kwasy które spadają z wodą i zakwaszają glebę, powoduje to zahamowanie rozwoju mikroorganizmów, niszczy tkanki i ap.asymilacyjny, zasolenie-solami do odsiniczania, wodami pokopalnianymi, spada zdolność pobierania pokarmu przez rośliny, bo rośnie siła osmotyczna; zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi Cr, Zn, Cu, Hg, Pb Ni blokują bielicowienie występujące w post: pyłów, aerozoli, akumulowanych w roślinach - zagrożenia dla zwierz

Klasy gleb zanieczyszczonych metalami wg Younga O - gleba naturalna, I-podwyższona zawartość, II - słabo zanieczyszczona, III - średnio, IV - silnie

OCHRONA GLEB metod agrotechnicznych, fitobiologiczne, melioracyjna, rekultywacja techniczna, biologiczna, zagospodarowanie odpadami

SPOSOBY UNIKANIA DEGRADACJI unikanie negatywnych oddziaływań na środowisko glebowe, stworzenie optymalnej agrotechniki, zapobieganie erozji przez orkę, zadrzewień śródpolnych, unikanie monokultury, naprawa gleb zdegradowanych - rekultywacja terenów: techniczna-ukształtowanie rzeźby terenu, szczegółowa-neutralizacja utworów szkodliwych, użyźnianie-poprowadzenie mat organ jako torfu, obornika, odbudowa biolog-rekultywacja przedplonowa - obsianie trawami, roślin które można przyorać, później wprowadzane rośliny docelowe i rekultywacja docelowa-wysiew roślin docelowych; odpowiednie nawożenie w celu oczyszczenia z metali ciężkich

MECHANIZACJA ROLNICTWA: Użytkowane jest 1,1mln ciągników, 130tyś samochodów rolniczych, 360tyś rozsiewaczy nawozów, 150tyś opryskiwaczy, 70tyś kombajnów, 12tyś sieczkarni polowych.

Przewidywania: na 1ha - zużycie 65 ciągnikogodzin (obecnie 35)

= rozwój motoryzacji zwiększa zapotrzebowanie na paliwo a tym samym wzrost zanieczyszczeń

- agresywne oddziaływanie na glebę (ugniatanie gleby do C1=2,2g/cm3)

- zwiększenie wydzielania etylenu, H2S, CH4, hamuje to kiełkowanie i wzrost siewek

- gdy O2<1% to rośliny giną

PRODUKCJA ZWIERZĘCA: emisja gazów i pyłów, mikroorganizmów, soki kiszonkowe w glebach, pyły (domieszki org. i nieorg.), suche rośliny, pyłki roślin, nawozy, naskórek, sierść, cząstki pasz, larwy, jaja owadów, sadza, cząstki gleby, pył z przemysłu lokalnego (choroby skórne, odzwierzęce i pylice płuc)

>4 kg pyłu/24h z brojlerni jest emitowana, zwiększa się podczas podawania pasz

> gazowe: NH3 (daje największe zanieczyszczenie w pobliżach ferm, wydziela się 26 t azotanów np. 25000 tuczników = 10kg/h NH3), CH4, H2S (bezbarwny, rozpuszczalny, duża gęstość, trudno się rozprzestrzenia, zalega w zagłębieniach terenu, wydziela się przy fermentacji)

> CH4, CO2 - trujące właściwości tych gazów wynikają w H2S, bo jest cięższy i zalega na dole

>odory - związki karbonylowe, merkaptany, indol i skatol, aminy - słaba mieszalność z powietrzem, przenoszą się strumieniem

>w pomieszczeniach ze ściółką zeolity, bentonit, formalina, superfosfat, pył, węgiel brunatny hamują wydzielanie odoru

>w syst. bez ściółki - intensywne napowietrzanie areatorami lub dezynfekcja, ozonizacja powietrza

>biopreparaty - cerbiolisier, biosat

>zanieczyszczenia mikrobiologiczne - saprofityczne bakterie, bakterie chorobotwórcze - od kilku tyś do kilkudziesięciu mln/m3

>ograniczenie: - dezynfekcja, filtry, lampy z UV, higiena ogólna zwierząt, strefy ochronne

>odchody zwierzęce stanowią też zagrożenie dla środowiska

>gnojowica - płynna mieszanina kału, moczu, paszy, wody technologicznej - sucha masa tylko 8%, procesy gnicia, nie zachodzi biotermiczne odkażanie, skażenie gleb, wód i pasz, rośnie ilość azotanów w glebach lub wodach (pod wpływem dużego nawożenia), dużo azotanów gromadzi się u zwierząt w tkankach; oczyszczanie: dezynfekcja przez dodanie 1l formaliny - preparaty jodofenowe, taropnin, diaparen, virkorn; fermentacja metanowa - wyprodukowanie z gnojowicy gazu do otrzymania energii

>soki kiszonkowe - zanieczyszczają wody powierzchniowe i gruntowe, studniowe; śnięcie ryb; padanie jagniąt, cieląt; pH=4.2-4.8; z lucerny pH=6.2-6.4; sucha masa 3-10%; dużo zanieczyszczeń; powinny być rozcieńczane przed wprowadzeniem do cieków; oczyszczanie: wprowadzanie do gleby łatwo mineralizowanych na 3-4 tyg przed siewem; wylewać na gleby lekkie=20-30t/ha

PROBLEMY PRZYRODY CHRONIONEJ: konwencja w Rio de Janeiro ('92) na Szczycie Ziemi i UNCED przyjął dokumenty: deklaracja z Rio, Agenda 21, deklaracja o lasach, Konwencję o Ochronie Różnorodności Biologicznej

>3 cele:

- utrzymanie systemów (ostoi życia) - racjonalne gospodarowanie przestrzenią, racjonalne użytkowanie gruntów, ograniczenie przeznaczanie gruntów na cele pozarolnicze, rekultywacja terenów zdegradowanych, zachowanie mokradeł, ochrona gleb przed chemizacją i erozją, zwiększanie ekosystemów leśnych

- zachowanie różnorodności genetycznej - ochrona zasobów genowych w organizmach zwierząt i roślin, niezbędnej do utrzymania ciągłości i doskonalenia nowych odmian roślin i zwierząt, wyginięciem jest zagrożone 25000 roślin, 1tyś kręgowców, mięczaków, owadów; przyczyną jest ich eksploatacja lub wypieranie przez gatunki obce, w Polsce - zachować jak najwięcej odmian i ras hodowlanych i gatunków uprawnych, zachowanie drzew nasiennych, ekosystemów, rozwój ogrodów zoologicznych, botanicznych i arboretrów

- zapewnienie trwałości użytkowania gatunków i ekosystemów (nie dopuścić do wyczerpania zasobów)

>Parki narodowe (w '94 było 20) - rozległe obszary o faunie, florze, ekosystemach o szczególnej wartości naukowej, dydaktycznej, wypoczynkowej. Władze dają środki do ochrony, udostępnianie pod specjalnymi warunkami - >1000ha, chronione jest wszystko - pierwotne ekosystemy - biocenozy naturalne i ½ naturalne o przyrodzie przekształconej, z ekosystemami sztucznymi (łąki, domy)

>Rezerwaty - zachowane ekosystemy w stanie naturalnym o wartości naukowej - leśne, stepowe, gadów (ptaków), przyrody nieożywionej; ścisłe (nie działa się gospodarczo), częściowe (tylko niektóre elementy są chronione); działanie nadzoruje wojewódzki konserwator przyrody, ponad 1000 rezerwatów o pow. 144 tyś ha, najwięcej leśnych (świerk, brzoza karłowa, modrzew, cis)

>Parki krajobrazowe - chronione ze względu na wartości kulturowe i przyrodnicze 3-50000ha; nie ma hodowli ano przemysłu uciążliwego dla środowiska

>Obszary chronione krajobrazu - tereny wyróżniające się krajobrazowo, o różnych ekosystemach; ogranicza się urbanizację, duża powierzchnia (30-190000ha), największe - poj. Lubuskie, wsch. Beskid

>Pomniki przyrody - pojedyncze twory przyrody żywej lub nieożywionej lub ich skupiska (drzewa, głazy, skały, wodospady, jaskinie); 18000tyś sztuk w Polsce

>Parki wiejskie - pozostały po dworach z XIX i XX wieku, uległy dewastacji podczas parcelacji gruntów i PGR

>Zieleń osiedlowa - w miastach - Łazienki w Warszawie

>Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt - w 1983 dz.ust.nr. 27 - lista gatunków chronionych - ścisła ochrona: 5 gat. Drzew, 20 krzewów, 187 zielnych, kilkanaście gat. Grzybów; łącznie 524 gatunki: 37 owadów, 6 ryb, 12 płazów, 318 ptaków, 62 ssaków; zaginął po wojnie bóbr, ale sprowadzono go z ZSRR i rozmnożono

>Gatunki chronione: kret, jeż, bobry, kozice, niedźwiedź, kuna, łasica, norka, żbik, zając bielak, zaskroniec, żuraw zwyczajny, czapla purpurowa, kormoran czarny, żubr, łoś, jesiotry, kos, orlik, sowy, myszołów, jaskółka, skowronek, żółw, cis, wiśnia karłowata, kosodrzewina, widłaki, sasanki, orzech wodny, szarotka alpejska, grzybień biały, turzyca piask

>Skład gatunkowy drzewostanu: sosna i modrzew (69), świerk (5.8), jodła (2,5), dąb, jesion, klon, jawor, wiąz (6,2), buk (4,2), grab (0,4), brzoza (6,0), olcha (5,3), osika, lipa, wierzba, topola (0,6)

>za wycinanie lasu - opłata w zł za 1cm obwodu na wysokości cięcia np topola 57,5zł

>Polityka ekologiczna państwa:

- instrumenty prawne - ustawy, zarządzenia Rady Unii, zarządzenia ministrów i wojewodów, kodeks karny cywilny

- instrumenty administracyjne - normy ekologiczne, pozwolenia i decyzje administracyjne, wstrzymanie działalności

- instrumenty ekonomiczne - opłaty, subwencje, systemy depozytowe, kreowanie rynków, bodźce wymuszające

- instrumenty społeczne - edukacja, pozarządowe organizacje ekologiczne

>Wyznaczone w 1991 cele:

-obniżenie emisji do atmosfery SO2 i NOx

-obniżenie emisji pyłków o 50%

-obniżenie CO2 do poziomu uzgodnionego na forum międzypaństwowym

-zmniejszenie ładunku brudu do Bałtyku

- wprowadzenie zakazu składowania na wysypisku odpadów bez ich utylizacji

-zwiększenie lesistości o 30%

-spójny system dla obszarów przyrody chronionej obejmującego 30% terenów kraju

>Zasady:

-praworządności - konieczność przebudowy systemu prawa tak, aby każdy przepis był ściśle egzekwowany i nie mógł być obchodzony dla wyimaginowanych celów

-likwidacji zanieczyszczeń u źródła - unikanie zanieczyszczeń czyli likwidacja u źródła - recykling, unikanie tworzenia zanieczyszczeń, neutralizacja zanieczyszczeń

-uspołecznienia - poparcie społeczne dla działań i programów proekologicznych

-ekonomizacji - mechanizmy rynkowe, interwencjonalizm państwa, budowa urządzeń ochrony, finalizacja edukacji

-zanieczyszczający płaci - odpowiedzialność sprawcy za degradację środowiska musi ponieść koszty naprawy szkód, nie można kosztów przerzucić na społeczeństwo

-regionalizacji - przeniesienie uprawnień na samorządy terytorialne i terenową administrację rządową do tworzenia lokalnej polityki ekologicznej

-wspólnego rozwiązywania globalnych zanieczyszczeń - podejmowanie współnych wysiłków w celu ochrony środowiska

>emisja SO2 - najwięcej ener. zawodowa, źródła stacjonarne, en. Przemysłowa, technologia przemysłowa i źródła mobilne - od 90r wszędzie widać spadek emisji

>emisja NO2 - najwięcej źródła mobilne, energ, zawodowa, źródła stacjonarne, en. przemysłowa, technologia przem. - wszędzie spadek prócz źródeł stacjonarnych, gdzie jest wzrost

>emisja pyłu - najwięcej en. przemysłowa, źródła stacjonarne, najmniej en. zawodowa; wszędzie spadek emisji

>emisja CO2 - Polska - 372 tys t, USA 5214600, Niemcy 904500

>spadek CH4, CO2, NO2, pyłów, SO2, NO2

Stężenie SO2 poza miastem - 8,51 μg/m3, miasto 10,19 μg/m3

Zanieczyszczenie wód:

>ścieki komunalne - spadek; nieoczyszczone - spadek; mało mamy kanalizacji przy dużej ilości wodociągów

>zan rzek (bakterie coli) bakteriologiczne: klasa 1 - 0%, 2 - 3.9%, 3 - 29.7%

>wg kryterium fizykochemicznego: klasa 1 - 3.3%, 2 - 25.8%, 3 - 39%, nadmiernie - 32%

Zatem mamy brudne rzeki.

Opady:

>przemysłowe (mln ton) składowane - 92, wykorzystywane - 31, unieszkodliw - 3

>komunalne: płynne - wzrost, stałe 0 spadek

>wykorzystanie: OECD - 500 kg/mieszk/rok, Polska - 320, Francja - 590

>Opady niebezpieczne - spadek, ale dlatego, że w '99 przekwalifikowano wiele grup do przemysłowych

Efekty polityki:

-w 10 lat zredukowano emisję SO2 o 50%, pyłu o 65%

-znaczna redukcja ładunku zanieczyszczeń odprowadzanych do rzek, bo uruchomiono oczyszczalnie

-wyraźna poprawa jakości powierzchniowej wód płynących - o 50%, zmalała długość rzek nadmiernie zanieszyszczanych

-ograniczenie uciążliwości hałasu pochodzącego z dużych źródeł przemysłowych

-od `95r poprawa zdrowotności lasów

>Dobre cechy (porównanie do Europy):

-emisja NO2 na mieszkańca Polski jak w Europie

-stężenie SO2 w miastach o dużym stopniu uciepłowienia nie różnią się zbytnio niż w Europie, a synteza NO2 wygląda korzystniej

-poziom zanieczyszczeń naszych rzek podobny do poziomu UE

-narażenie na hałas jest podobne a mniejsze pod względem hałasu pociągów

-walory przyrodnicze Polski są wysokie, obszar chroniony to 30% kraju, przez co jesteśmy na jednym z pierwszych miast

>Złe cechy:

-wyższy wskaźnik SO2 na mieszkańca

-niski stopień wykorzystania odpadów przemysłowych (UE - 80%, Polska - 56%)

-zły stan sanitarny wsi

-zła jakość wód pitnych

>Państwowy monitoring środowiska to (PMŚ):

-system pozyskiwania, gromadzenia, przetwarzania i udostępniania informacji o środowisku

-realizacja w oparciu o wieloletnie programy zatwierdzone przez MOŚ

-zapewnia porównywalność informacji dotyczących Polski z danymi europejskimi

>ZMŚ - zintegrowany monitoring środowiska

-program w ramach PMŚ jako podsystem

-obejmuje różne cechy środowiska, badane są zazwyczaj zlewnie oraz różne zanieczyszczenia (dlatego zintegrowany)

-w Polsce kilka stacji ZMŚP (7): Warszawa, Wigierski Park Narodowy, Storków, Koniczynka, Pożary, Szymbork, św. Krzyż

copyright reserved

WILU&Marta

---