Pojecie roznorodnosc biologiczna oznacza bogactwo (liczbe roznych) elementow na poszczegolnych poziomach organizacji przyrody oraz czestosc ich wystepowania.

Roznorodnosc biologiczna dzieli sie na :
* roznorodnosc gatunkowa- bogactwa roslin i zwierzat wystepujacych na Ziemi
* roznorodnosc genetyczna (wewnatrzgatunkowa)- zroznicowanie genow zawartych w pulach genowych poszczegolnych gatunkow
* roznorodnosc ekosystemow bogactwo siedlisk warunkujacych bogactwo ekosystemow.

Na konferencji ONZ \"Środowisko i Rozwoj\" zwanej tez Szczytem Ziemi zwolanej w 1992 r w Rio de Janeiro podstawowym zagadnieniem byla ochrona roznorodnosci biologicznej. Wowczas wprowadzono zalecenia dla rzadow panstw ktore mialy na celu chrone roznorodnosci biologicznej. Na tej samej konferencji zostal podpisany dokument Agenda 21 (Globalny Program Dzialan) ktorego zalecenia brzmia nastepujaco:

opracowanie krajowych ocen stanu roznorodnosci bilogicznej
przygotowanie krajowych planow i strategii dzialania w celu zachowania i wlasciwego korzystania z roznorodnosci biologicznej
prowadzenie wielokierunkowych badan nad znaczeniem roznorodnosci ekosystemow
zachecenie do stosowania tradycyjnych metod w rolnictwie i racjonalnego korzystania z zasobow przyrody
ochrona naturalnych siedlisk
opracowania zasad pomocy finansowej dla krajow biednych i rozwijajacych sie oraz okreslenie sposobow, ktore maja ulatwic tym krajom dostep do nowoczesnych, niezatruwalnych dla srodowiska technologii

I tak wlasnie Polsce i kilku innym panstwom zalecono przygotowanie Krajowego Studium Roznorodnosci. Zostalo one opracowane przez zespol Narodowej Fundacji Ochrony Srodowiska pod kier. prof. Romana Andzrzejewskiego. Sklada sie ono z 2 czesci. W pierwszej- przyrodniczej opisano stan roznorodnosci roslin i zwierzat oraz ich siedlisk i ekosystemow. Zawiera ona takze listy gatunkow rzadkich i zagrozonych, gatunkow obcych, endemitow i reliktow. Zawiera ona rowniez opis parkow narodowych w Polsce oraz strategie ochrony przyrody. Druga czesc- ekonomiczna, zawiera ona ocene wydatkow, korzysci oraz potrzeb finansowych. Oceniono w niej takze stan swidomosci ekologicznej spoleczenstwa polskiego. Duza swiadomosc o degradacji srodowiska => mniejsze zainteresowanie sprawami jego ochrony!

Ochrona roznorodnosci bilogicznej w Polsce szczegolnie wazna jest w odniesieniu do Puszczy Bialowieskiej i Bieszczadow, wystepuja tam naturalne zespoly lesne. Tak samo wazna jest ochrona bagien biebrzanskich, ktore sa najwiekszym naturalnym kompleksem torfowisk w Europie Srodkowej.


ROZNORODNOSC GATUNKOWA:
Na ochrone gatunkowa skladaja sie: ochrona in situ i ochrona ex situ. Ochrona in situ to ochrona ekostystemow i naturalnych siedlisk gatunkow, a ochrona ex situ to ochrona gatunkow poza ich naturalnym srodowiskiem np. w ogrodach zoologicznych i botanicznych. Ma ona na celu zachowanie wymierajacych gatunkow, ktore zyja tylko w ogrodac zoologicznych i botanicz., poza swoimi naturalnymi siedliskami, oraz zachowanie ich materialu genetycznego, a takze ich reintrodukcje.
Reintrdukcja to ponowne wprowadzenie organizmow danego gatunku zwiezrat na tereny zajmowane w przeszlosci, na ktorych z roznych przyczyn wyginely. W Polsce do najbardziej znanych nalezy reintrodukcja bobra na obszarze nizu polskiego i Karpat oraz zubra w roznych regionach kraju.


Zmniejszanie sie liczebnosci organizmow, a w konsekwencji ich wymieranie spowodowane jest roznorodnymi czynnikami, sa to:
niszczenie i przeksztalcanie srodowiska przez czlowieka- dzialalnosc ta powoduje m.in. zbyt duza i szybka eksploatacje zasobow przyrody
zanieczyszczenia wod oraz spuszczanie do zbiornikow wodnych podgrzanych wod przemyslowych wplywa nagatywnie na rozmnazanie sie gatunkow zwierzat oraz zmienia istostnie warunki zycia wystepujacych tam organizmow i moze prowadzic do ich smierci!
budowa autostrad i drog szybkiego ruchu bez uwzglednienia tras wedrowek zwierzat
zmechanizowanie prac lesnych i polowych
wiele gatunkow traci swoje siedliska, bo czlwoek wycina lasy i zmienia je na pola uprawne, zajmuje tereny pod budownictwo oraz szlaki komunikacyjne zaoruje laki.
wypalanie wyschnietych tra przyczynia sie do smierci wielu gatunkow roslin i zwierzat zyjacych w glebie
zbieranie roslin w celach dekoracyjnyc, przemyslowych i handlowych.

Ogolnie flora Polski liczy oklo 5000 gatunkow rosli. W naszym kraju wystepuje rowniez oklo 6600 gatunkow grzybow i porostow. Fauna Polski liczy natomiast oklo 600 gatunkow kregowcow i oklo 31000 gatunkow bezkregowcow.
Ochrona gatunkowa roslin ma na celu zachowanie gatunkow dzisko rosnacych. Istsnieja dwie metody ochrony roslin- ochrona scisla i chorona czesciowa. W ochronie scislej zabrania sie umyslnego nieszczenia roslin dziko wystepujacych, ich wyrywania, scinania, sprzedazy, kupna przenoszenia oraz wywozenia za granice. Ochrona czesciowa objeto gatunki roslin leczniczych ora przemyslowych, czyli gatunki majace znaczenie gospodarcze. Zgdanie z ustawa monza je pozyskiwac ale tylko na obszarach i w ilosciach zgdnionych z Ministrem Srodowiska.

Ochrona polskiej fauny polega przede wszystkim na ochronie gatunkowej i ochronie obszarowej, realizowanej w rezerwatach i parkach narodowych. Ochrona gatunkowa ma na celu zachowanie wszystkich istniejacych gatnkow organizmow, ich pelnej puli genowej. Lista chronionych gatunkow zwraca uwage na zagrozenie polskiej fauny i flory. Przyczynia sie do ksztaltowania w spoleczenstwie swiadomosci potrzeby szanowania roslin i zwierzat, a tym samym zachowania ich roznorodnosci.

Flora i fauna Polski wciaz sa jeszcze dosc bogate, choc obecnie wielu gatunkom grozi wyginiecie. Wsrod zwierzat ginacymi gatunkami sa np. niepylak apollo, losos, zolw blotny, orzel przedni i zbik. Do roslin zagrozonych wymarciem naleza np. szachownica kostkowata, pierwiosnka omączona, kotewka, orzech wodny, fiolek bagienny i brzoza karlowata.

W 1992 roku ukazala sie \"Polska czerwona ksiega ziwerzat\", a rok pozniej \"Polska czerwona ksiega roslin\", ktore zawieraja rejestr gatunkow skrajnie zagrozonych i ginacych, gatunkow rzadkich i narazonych na wyginiecie oraz ich opis. Ksiegi te przyczyniaj sie do poznania stopnia i przyczyn zagrozenia wileu gatunkow organizmow oraz do wprowadzenie odpowiednich kompleksowych form ich ochrony.
CIEKAWOSTKA:
Juz w sredniowieczu wydawano zakazy wycinania niektorych drzew i tepienia zwierzat lownych. Najstarsze zarzadzenie dotyczace ochrony zwierzat w Polsce to wydany przez Boleslawa Chrobrego zakaz polowania na bobry. Z kolei za panowania Wladyslawa Jagielly, w 1423, wprowadzono zakaz wycinania cisow.


ROZNORODNOSC GENETYCZNA:
Zmiennosc genetyczna w obrebie gatunku umozliwiw jego przystosowanie do zmieniajacych sie warunkow srodowiska. Zapewnia trwanie gatunku mimo zmain srodowiska. Zmiennosc te mozna badac pomiedzy osobnikami w populacji, miedzy populacjami w obrebie gatunku oraz miedzy gatunkami. Ochrona roznorodnosci genetycznej, czyli zmiennosci puli genowej, zwieksza szanse przetrwania gatunku. Na pule genowa populacji wywieraja wplyw mutacje, dobor naturalny i dryf genetyczny. Szczegolne znaczenie maja imigrancie dostarczajacy populacji nowe gentypy.
Dla ochrony roznorodnosci genetycznej utworzono tzw. banki genow- sa to instytucje, ktorych zadaniem jest przechowywanie nasion, tkanek lub zywych kolekcji roznych odmian roslin. Zasoby genowe gromadzi sie juz od wielu lat, a szczegolnie inttensywnie w ostatnim 40leciu. Najwiecej uwagi poswiecono roslinom uprawnym.

Polska ma rowniez duze osiagniecia w ochronie zasobow genowych drzew lesnych. Powstal nowy obiekt - Lesny Bank Genow w Kostrzycy kolo Jeleniej Gory, gdzie sa gromadzone nasiona drzew i krzewow lesnych z tereny calego kraju. Nasiona przechowywyane sa w odpowiednich warunkach zachowuja zdolnosc kielkowania nawet przez kiladziesiat lat. Takie nasiona pozwalaj prowadzic nasadzenia w wypadku zniszczenia drzewostanu spowodowanego przez szkodniki, pozary lub zanieczyszczenia spowietrza.

Material genetyczny dziko wystepujacych gatunkow organizmow wykorzystuje sie do rozmnazania gatunkow, do odtwarzania gatunkow zagrozonych wyginieciem oraz do doskonalenia gatunkow rosli uprawnych. Inzyneria genetyczna wykorzystuje do badan geny dziko zyjacych gatunkow organizmow w celu otrzymania gatunkow o nowych korzystnych dla czlowieka cehchach. Prowadzi to do zmiany czestosci wystepowania genow w danej populacji. Wiele nadziei wiaze sie z uszlachetnieniem odmian roslin uprawnych i ras zwierzat hodowlanych genami pochodzacymi z roznych gatunkow czy tez z wykorzystaniem dziskich gatunkow do produkcji lekow. Istotna zacheta do podejmowania takich decyzji jest fakt ze sprzeadaz np> gatunku pomidora uszlachetnionego genami pomiedora dzikiego z Peru, a takze leku antybialaczkowego wyprodukowanego z ekstraktu barwinka madagaskarskiego- przynosi korzysci materialne.


ROZNORODNOSC EKOSYSTEMOW:
Ochrone roznorodnosci ekosystemowmozna rozumiec jako ochrone wewnetrznego zroznicowania krajobrazu, w ktorego sklad wchodza rozne typy ekosystemow. Zwykle zachowanie duzej roznorodnosci gatunkowej i siedliskowej warunkuje stabilnosc ekosystemu. Duze zroznicowanie getunkowe ekosystemu zwieksza liczbe powiazan i wspozaleznosci miedzy poszczegolnymi gatunkami (drapieznictwo, pasozytnictwo itd,). Daje to mozliwosc ustalenia sie stanu rownowagi dynamicznej, czyli stanu stabilnego. Rowniez obieg materii i przeplyw energii w ekosystemie sa zalezne od bogactwa gatunkow, ktore tworza siec pokarmowa. Problem pojawia sie wtedy, gdy liczebnosc jakiejs populacji zaczyna gwaltownie spadac, a innej nadmiernie wzrastac.

Roznorodnosc ekosystemow daje ciekay, mozaikowy i zroznicowany krajobraz, dostarczajacy wielu wrazen estetycznych. Polska ma stosunkowo duza roznorodnosc obszarowa. Skladaja sie na nia m.in. naturalny prabor nizowy Puszzy Bialowieskiej, duze tereny bagienne, torfowiska, nadmorskie wydmy, naturalne zbiorowiska roslinne, nizinne i gorskie. Wiele z tych terenow objeto roznymi formami ochrony (parki narodowe, krajobrazowe, rezerwaty przyrody, uzytki ekologiczne, obszary chronionego krajobrazu, zespoly przyrodniczo-krajobrazowe, ktore pomagaja zachowac roznorodnosc biologiczna.



Polska ma stosunkowo duza roznorodnosc biologiczna. Jest ona uwarunkowana polozeniem geograficznym, niewielka chemizavja rolnictwa i lesnictwa.
Roznorodnosc biologiczna ma olbrzymie znaczenie dla ludzkosci. Srodowisko przyrodnicze chrakteryzuje sie bogactwem i roznorodnoscia gatunkowa, ktore powstawaly przez setki milionow lat i koniecznie trzba je zachowac dla przyszlych pokolen.
Wartoscia bezcenna jest rowniez piekno przyrody. Dostarcza czlowiekowi niezapomnianych wrazen estetycznych, pozwala odpoczywac oraz regenerowa sily fizyczne i psychiczne.

Cechy budowy geologicznej Polski
a)podział na jednostki geologiczno-tektoniczne
-prekambryjska platforma paleozoiczna wschodnio-europejska
-platforma paleozoiczna i paleozoiczne masywy orogeniczne
-obszary fałdowań alpejskich
b)mozaikowatość w budowie geologicznej
c)różnowiekowość i różnorodność tektoniczna budowy geologicznej Polski
d)przez Polskę przechodzi ważna granica oddzielająca obszar platform wschodnio-europejskiej od młodych struktur fałdowych
Podział Polski na jednostki geologiczno-tektoniczne
a)jednostki platformy wschodnio-europejskiej
-wzniesienie Łeby
-obniżenie perybałtyckie
-niecka Brzeźna
-wzniesienie mazursko-suwalskie
-obniżenie podlaskie
-wzniesienie podlaskie
-obniżenie nadbużańskie
b)jednostki tektoniczne platformy paleozoicznej
-wał kujawsko-pomorski
-niecka łódzka
-niecka miechowska
-niecka mogileńska
-niecka szczecińska
-monoklina przedsudecka
-monoklina śląsko-krakowska
c)obszary fałdowań alpejskich w Polsce
-zapadlisko przedkarpackie
-Karpaty
-Pieniny
-Tatry
Powierzchnia Polski
-nachylenie obszaru z południowego wschodu ku północnemu zachodowi
-zdecydowana przewaga nizin (zajmuja91%)
-równoleżnikowa pasowość rzeźby czyli wyżyny i góry (zajmują 6,5%)
-występowanie rzeźby wysokogórskiej napołudniu kraju (2,5%)
-istnienie rozległego krajobrazu staro glacjalnego w środkowej Polsce i krajobrazu młodo glacjalnego na obszarze ostatniego zlodowacenia
Przebieg zlodowacenia plejstoceńskiego w Polsce
Są 3 zlodowacenia glacjały i 3 interglacjały
a)zlodowacenie południowo-polskie
b)interglacjał wielki
c)zlodowacenie środkowopolskie
d)interglacjał emski
e)zlodowacenie północnopolskie -bałtyckie
Czynniki komatyczne
a)masa powietrza
b)położenie
c)odległość od wody
d)wysokość nad p.m.
e)rzeźba terenu
f)podłoże
Zlewisko-to obszar z którego wody spływają do jednego zbiornika wodnego
Dorzecze- to obszar z którego wody spływają do rzeki głównej i z nią do morza
Zlewiska i dorzecza Polski
-zlewisko Bałtyku-99,7%
-zlewisko Morza Czarnego-(Strwiąż i Orawa)0,2%
-zlewisko morza Północnego-(Izera i Orlica)0,1%
Cechy fizyczno geologiczne M. Bałtyckiego
-powierzchnia(415,3 tyś. km2)
-wyspy
-zatoki
-cieśniny
-zasolenia
-głębokość
Typy lasów
-bory-lasy iglaste zajmują 78% powierzchni lasów mogą być też mieszanie :dąb, lipa, topola
-grady-wielogatunkowe lasy liściaste z przewagą grądu i dęby zajmują 10%
łęgi- porastają tereny rzeczne :wierzby, wiązy
-olsy- porastają bagniste :olsza czarna, brzozy
-buczyny-żyzne lasy liściaste i mieszane
Typy gleb
-bieluicowe-35%
-brunatne-53%
-płowe-5%
-czarnoziemy-1%
-czarne ziemy-2%
-bagienne-9%
-mady-5%
-rędziny-1%

Europa jest kontynentem, na który składają się liczne zróżnicowane państwa nie tylko pod względem religii, czy gospodarki, ale również kultury.
Polska jest położona w centrum Europy i dlatego nic co działo się w Europie nie mogło w jakimś stopniu nie oddziaływać na historię i kulturę naszego narodu.
Papież Jan Paweł II powiedział „W dziedzinie kultury człowiek jest zawsze faktem: pierwszym i podstawowym".
Dzieje kultury na Ziemiach polskich sięgają 4 i pół tysiąca lat. Najstarsze pomniki jakie zachowały się na terenach polskich to chociażby gród w Biskupinie - siedziba zamożnych rodów.
W naszym kraju znajduje się wiele ważnych i godnych obejrzenia obiektów. Każde miasto, każdy budynek ma swoją historię.
Stolicą Polski jest Warszawa leżąca w centralnej części kraju nad Wisłą. Do XVII w. stołecznym grodem był Kraków, gdzie zachowało się wiele zabytków z okresu średniowiecza i renesansu z Wawelem - siedziba polskich władców.
Liczne zabytkowe pałace i zamki pochodzą z czasów renesansu (Baranów, Niepołomice, Brzeg, Krasiczyn).
Barok w sztuce polskiej reprezentują m.in.: Królewska Rezydencja w Wilanowie, magnackie pałace w Łańcucie i Ujeździe, a także Zamek Królewski w Warszawie. Z budowli sakralnych na uwagę zasługują: Kościół Mariacki w Krakowie i w Gdańsku oraz Kościół Świętego Piotra i Pawła i Świętej Anny w Krakowie.
Zabytkowa architektura Warszawy pochodzi z okresu tzw. klasycyzmu stanisławowskiego. Wśród obiektów z tego okresu można wymienić budynek Belwederu oraz Zespół pałacowo - parkowy w Łazienkach. Dzisiejsza stolica Polski równie serdecznie zachęca nas do odwiedzenia i obejrzenia obiektów historycznych jak i współczesnych. Stare Miasto, Zamek Królewski - to budowle, w których kryje się wiele historii. O współczesnym wyglądzie Warszawy zdecydowały nowoczesne, przeszkolone „drapacze chmur”, metro, które znacznie ułatwiło życie mieszkańcom a także szybkie ciągi komunikacyjne. Na północy Polski warto odwiedzić Szczecin, by zobaczyć Zamek Książąt Pomorskich, a w Gdańsku - Stare Miasto z dworem Artusa, fontannę Neptuna, Kościół Mariacki, Zbrojownię i Wielki Młyn nad Motławą. Niezwykłą osobliwością są koncerty organowe w Katedrze Oliwskiej.
Toruń, to kolejne miasto, w którym historia odegrała niezwykłą rolę. Jednak sławę temu miastu przyniósł wielki uczony i astronom Mikołaj Kopernik.
Wrocław, Opole, Lublin, Częstochowa, Licheń, Kielce i wiele innych mniejszych i większych miejscowości naszego kraju warte są obejrzenia. Każde z nich ma swoją historię, każde z nich jest na swój sposób ciekawe i piękne.
Na dorobek kulturalny naszego kraju zapracowało wielu wybitnych i słynnych Polaków w różnych dziedzinach nauki. Możemy się szczycić wybitnymi dowódcami wojskowymi, uczonymi, artystami i duchownymi, którzy odegrali wielką i ważną rolę w historii naszej ojczyzny a nawet Europy i świata.
Jan Matejko - wielki artysta malarz podziwiany i nagradzany
w Polsce i za granicą. Na swych obrazach (Bitwa pod Grunwaldem, Hołd pruski) uwiecznił ważne wydarzenia z dziejów naszej ojczyzny. Dzieła te są nadal żywą kroniką. Tę formę sztuki w późniejszych latach utrzymywali uczniowie Jana Matejki - Stanisław Wyspiański i Jacek Malczewski. Artysta głosił jak że cenną i mądrą myśl, „Sztuka jest obecnie dla nas pewnego rodzaju orężem w ręku, oddzielić sztuki od miłości ojczyzny nie wolno”. Mówiąc o polskich artystach nie można nie wspomnieć o Wicie Stwoszu, autorze ołtarza w Kościele Mariackim w Krakowie. Wielu zagranicznych artystów pracujących w Polsce przyczyniło się do wzbogacenia naszej kultury, która stała się symbolem naszej państwowości.
Mistrzowie sztuki to także pisarze i poeci. Dzieła wielu naszych słynnych twórców - Kochanowskiego, Mickiewicza, Słowackiego, Sienkiewicza, Prusa, Reymonta, Miłosza czy Szymborskiej były, są i będą skarbnicą polskiej tradycji i wartości narodowej.

„A niechaj narodowie, wżdy postronni znają,
iż Polacy nie gęsi i swój język mają”

To przesłanie określiło całą działalność pierwszego piszącego po polsku Mikołaja Reja. Twórczość literacka naszych pisarzy
i poetów przez lata ożywiała ducha patriotycznego w sercach Polaków.
Muzyka polska ma również swoich wielkich przedstawicieli - Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Henryk Wieniawski i Karol Szymanowski. Ich twórczość wykroczyła poza granice naszego kraju, świadczy o tym zainteresowanie ich kompozycjami.
O Fryderyku Chopinie - Cyprian Kamil Norwid powiedział:
„Rodem - warszawianin, sercem - Polak, a talentem - świata obywatel”.
Ta myśl może odnosić się również do papieża Polaka pochodzącego z Wadowic, który jest autorytetem moralnym nie tylko dla Polaków ale i dla ludzi świata.

Na różnorodność krajobrazu Polski składają się górzyste rejony na południu (Karpaty z pasmem Beskidów, Bieszczad, Tatr i Pienin oraz na południowym zachodzie Sudety, wyżyny zajmujące południowe i centralne partie kraju, pasm nizin rozciągający się w środkowej i północnej Polsce, przechodzący
w pojezierza z malowniczym jeziorami polodowcowymi
i wzgórzami morenowymi oraz wybrzeże Bałtyku na północy kraju. Najwyższe wzniesienie znajduje się w Tatrach - (2499m. n.p.m.) Zaś najniżej położony punkt leży w Raczkach Elbląskich (-1.8 m.).
22 Parki Narodowe zajmują 0,9% powierzchni Polski. Są to obszary o szczególnych unikatowych właściwościach przyrodniczych. Polskie Parki zostały wpisane na listę Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Zasobów Naturalnych.

Do najważniejszych bogactw mineralnych w Polsce należą: węgiel kamienny, węgiel brunatny, rudy miedzi, cynku i ołowiu, siarka i gaz ziemny.
Gospodarka Polski jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się w Europie Środkowowschodniej. Notowany od kilku lat systematyczny wzrost gospodarczy jest wynikiem m.in. zaawansowanej prywatyzacji.
Produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca jest wprawdzie daleki od państw Unii Europejskiej (wynosi 8 800 euro), ale ulega ciągłemu zwiększeniu.
Wciąż bardzo dużą rolę w gospodarce odgrywa sektor rolny, mimo niskiej efektywności. Modernizacja rolnictwa jest jednym
z najpilniejszych zadań polskiej gospodarki.

Po zmianach ustrojowych w Polsce szczególnego znaczenia nabierają regiony, „Małe ojczyzny”, w których przyszło nam żyć.
Nikt z podróżujących po Europie nie ma wątpliwości, że Polska stanowi jej centrum, a w sercu Polski nasze województwo. Przebiegają tu najważniejsze szlaki komunikacyjne i turystyczne.
Wytrawni krajoznawcy wiedzą, że atuty naszego województwa to: piękne zróżnicowane krajobrazy, bogata historia, stare zabytkowe miasta i budowle, folklor - w tym sztuka ludowa oraz możliwość aktywnego wypoczynku we wszystkich odmianach.
Rozległe parki krajobrazowe (Sulejowski, Bolimowski, Spalski, Wzniesień Łódzkich), piękne doliny rzek - Warty, Bzury i Pilicy sąsiadują z cennymi budowlami sięgającymi XI w.
Monumentalne świątynie, delikatne drewniane kościoły a także zamki pałace i dwory zachęcają do odwiedzin naszego województwa. Województwo łódzkie to dziś teren o powierzchni 18 219 km.2 mieszka tu 2.7 mln. osób. Na dzisiejszy region złożyły się historyczne ziemie dawnych księstw z miastami o znaczącej randze: Łęczyca, Sieradz, Łowicz, Piotrków Tryb., Skierniewice, Radomsko, Uniejów, Brzeziny.
Niespodziewanym zrządzeniem losu w XIX w. wyrosło miasto, które przejęło wszystkie funkcje administracyjne. Tym miastem jest Łódź. Za sprawą przemysłu włókienniczego stało się drugim co do wielkości miastem w kraju. O wielkiej fabrycznej Łodzi pisał nasz noblista Władysław Stanisław Reymont w „Ziemi Obiecanej”.
Do najstarszych a zarazem najciekawszych miejscowości województwa zaliczamy dawne ośrodki władzy książęcej: Łęczycę, Sieradz, Wieluń i Rawę Maz., siedziby władz duchownych: prymasowski Łowicz, Skierniewice i Uniejów, biskupie: Pabianice i Wolbórz a także miasta królewskie: Inowłódz, Przedbórz i Piotrków.
Wielki wkład w rozwój naszych ziem miały zgromadzenia klasztorne a wysokiej klasy zabytkowe budowle sakralne są ozdobą: Sulejowa, Paradyża, Gidel, Tumu, Studzianny, Warty
i Złoczewa. Zabytkowe budowle są często tłem dla dorocznych imprez obrzędowych. W okresie Bożego Ciała warto obejrzeć wielobarwne procesje w Łowiczu, Mąkolicach i Spicymierzy (cała trasa jest pokryta dywanem, misternie ułożonym z kwiatów).
Bogactwo rodzimego folkloru odkryjemy w Lipcach Reymontowskich (Wesele Boryny) w Łowiczu i jego okolicach, Opocznie i Sieradzu. Wielką atrakcją naszego regionu są wędrówki po województwie śladami znanych osób.

Największe z nich to: Wł. St. Reymont (Kobiele Wielkie, Tuszyn, Czarnocin, Lipce) i Św. Maksymiliana Kolbe (Zduńska Wola, Pabianice, Niepokalanów). Na terenie województwa znajduję się wiele atrakcyjnych miejscowości wypoczynkowych takich jak: Borki, Uniejów, Sulejów, Spała i tym podobne. Osobliwości przyrody możemy obejrzeć w alpinarium i arboretum w Rogowie.

„Piękna nasz Polska cała…”

Tak o naszej ojczyźnie śpiewa Zespół Pieśni Tańca „MAZOWSZE”.
Przytoczone powyżej fakty świadczą o wielkim dorobku kulturalnym naszego kraju.
Jej piękno, bogactwo i urok opiewano w pieśniach, wierszach
i literaturze.

---