Międzynarodowe prawo humanitarne stanowi istotną część międzynarodowego prawa publicznego i
zawiera normy zmierzające do ochrony w czasie konfliktu zbrojnego osób, które w ogóle nie
uczestnicz± w walce albo przestały w niej uczestniczyć, a także do ograniczenia stosowanych metod i
środków prowadzenia działa zbrojnych.
Bardziej dokładną definicję podaje MKCK, według którego międzynarodowym prawem humanitarnym
stosowanym w konfliktach zbrojnych są międzynarodowe normy traktatowe lub zwyczajowe, które
służą rozwiązywaniu problemów humanitarnych bezpośrednio wynikających z międzynarodowych lub
niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych; ze względów humanitarnych normy te ograniczają prawo
stron konfliktu do stosowania metod i środków walki według własnego uznania oraz chronią osoby i
mienie, które są lub mogłyby być zagrożone przez konflikt.
GENEWA I HAGA
Międzynarodowe prawo humanitarne (MPH) - znane równie jako prawo konfliktów zbrojnych lub prawo
wojenne - dzieli się na dwie odrębne części:
- prawo genewskie lub właściwe prawo humanitarne, które powstało w celu zapewnienia ochrony
członkom personelu wojskowego, którzy w ogóle nie uczestniczą w walce albo przestali w niej
uczestniczyć, oraz osobom nie biorącym czynnego udziału w działaniach zbrojnych, zwłaszcza
osobom cywilnym;
- prawo haskie lub prawo wojenne, które określa prawa i obowiązki stron walczących w trakcie
prowadzenia operacji wojskowych oraz ogranicza zakres dozwolonych środków szkodzenia
nieprzyjacielowi.
Te dwie części MPH nie są jednak zupełnie odrębne, gdy stosowanie niektórych norm prawa haskiego
prowadzi do ochrony ofiar konfliktów, natomiast stosowanie niektórych norm prawa genewskiego
prowadzi do ograniczenia działa wojennych, jakie strony walczące mogą podejmować . Po przyjęciu
protokołów dodatkowych z 1977 r., w których doszło do połączenia obu części MPH, rozróżnienie to
ma współcześnie wartość wyłącznie historyczną i dydaktyczną
Prawo humanitarne to:
1. reguły postępowania służące człowiekowi, jego godności, zdrowiu i życiu,
2. normy uchwalone wspólnie przez państwa i przyjęte powszechnie w prawie międzynarodowym,
3. normy prawne ujęte w formie konwencji i innych umów międzynarodowych, a także przyjęte zwyczajowo,
4. normy prawna międzynarodowego mające zastosowanie na całym świecie w czasie pokoju, podczas wojny oraz w innych okolicznościach,
5. zespół przepisów prawa międzynarodowego uchwalonych i przyjętych z myślą o niesienie pomocy oraz w trosce o człowieka,
6. przede wszystkim Konwencje Genewskie (I - IV) z 12 sierpnia 1949 r. o ochronie ofiar wojny oraz Protokoły Dodatkowe (I -II) z 1977r. do tych Konwencji.
KONWENCJE GENEWSKIE Z 12 SIERPNIA 1945
ROKU O OCHRONIE OFIAR WOJNY:
I-o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych na lądzie.
II- o polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu.
III- o traktowaniu jeńców.
IV-o ochronie osób cywilnych podczas wojny.
Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża- MKCK
Jego normy określają:
sposób wszczynania i kończenia konfliktów zbrojnych;
wymogi stawiane członkom sił zbrojnych i ich sytuację prawną;
kwestie związane z okupacją nieprzyjacielskiego terytorium;
ochronę osób cywilnych w tym ludności nieprzyjacielskiego państwa;
formy ochrony chorych i rannych;
środki i metody prowadzenia walki;
prawne następstwa stanu wojny w sferze stosunków międzynarodowych