Plan pracy:

I.CZĘŚĆ TEORETYCZNA.

1.Sztuka-nieodłączny element życia człowieka.

2.Wychowanie przez sztukę ze szczególnym uwzględnieniem muzyki.

3.Rola muzyki w działalności dydaktyczno-wychowawczej.

4.Programy nauczania muzyki w ujęciu tradycyjnym i współczesnym.

5.Zajęcia umuzykalniające w świetlicy.

6.Muzykoterapia.

II.CZĘŚĆ PRAKTYCZNA.

1.Formy zajęć umuzykalniających.

1. Percepcja muzyki.

2. Śpiew.

3. Zabawy ze śpiewem.

4. Zabawy rytmiczno-metryczne.

5. Ćwiczenia pobudzająco-hamujące.

6. Zabawy dynamiczno-agogiczne.

7. Ilustracje ruchowe.

8. Proste układy taneczne.

9. Ilustracje instrumentalne (swobodne i kierowane przez nauczyciela.

10. Radiowe i telewizyjne audycje umuzykalniające.

III.ZAKOŃCZENIE.

1. CZĘŚĆ TEORETYCZNA.

l. Sztuka - nieodłączny element życia człowieka.

Sztuka to dziedzina ludzkiej działalności i twórczości artystycznej, wyróżniana ze względu na związane z nią wartości estetyczne a zwłaszcza piękno. Jej wytwory stanowią stały dorobek kultury narodowej. Jest ona nieodłącznym elementem życia człowieka. Towarzyszy mu od zarania dziejów i zaspakaja wymagania piękna, harmonii i estetyki.

Sztuka jako integralny składnik kultury współczesnego społeczeństwa ma wartość autonomiczną, a zarazem niesie w sobie ogólnoludzkie wartości ważne w rozwoju i kształtowaniu osobowości. Dzięki niej ludzie tworzą swój własny świat wzruszeń i przeżyć wzbogacających życie duchowe. Dziecko poprzez kontakty ze sztuką przyswaja sobie specyficzne sposoby poznawania świata. Dzięki sztuce osiąga szeroki zakres swych przeżyć zintegrowanych z rozwojem jego cech osobowości.

2. Wychowanie przez sztukę ze szczególnym uwzględnieniem muzyki.

„Wychowanie przez sztukę zakłada nie tylko kształcenie wrażliwości na piękno, ale włączenie sztuki w całokształt procesu wychowania rozumnego, wrażliwego i twórczego człowieka".¹ Przedmiotami nauczania, które mają największe możliwości wychowawczego oddziaływania przez sztukę na dziecko są: plastyka, muzyka, technika. Mnogość form aktywności tych przedmiotów sprawia, że dochodzi w nich do bezpośredniego kontaktu ze sztuką. Formy te odpowiednio wykorzystywane skutecznie oddziaływują na kształcącą się psychikę dziecka.

¹ Anna Dasiewicz-Tobiasz „Umuzykalnienie w przedszkolu", WSIP Warszawa 1977.

Wrażliwość na piękno działa również pobudzająco na aktywność poznawczą dziecka, a wychowawcza działalność sztuki jest ogromna, pod warunkiem, że nie nadużyjemy jej do realizacji doraźnych zadań w procesie dydaktyczno-wychowawczyrn.

Muzyka to przedmiot, na którym musi być integralnie powiązane kształcenie wrażliwości estetycznej i umiejętności praktycznych. Dlatego przedmiot ten, jako przedmiot artystyczny wymaga szczegółowego doboru kadry nauczycielskiej, rzetelnych pedagogów, koneserów sztuki z dobrym przygotowaniem warsztatowym.

3. Rola muzyki w działalności dydaktyczno-wychowawczej.

Proces dydaktyczno-wychowawczy w szkole zawiera trzy ściśle ze sobą powiązane zakresy pojęciowe nauczanie, kształcenie, i wychowanie. Nauczanie utożsamiamy potocznie z nabywaniem wiedzy, kształcenie z rozwijaniem umiejętności, zaś wychowanie z formowaniem pozytywnych postaw i cech charakteru, a w konsekwencji całej osobowości.

Nauczyciel otrzymując w swoje ręce „bezkształtną masę kruszków drogocennych" ² jaką jest dziecko, formuje postawę, kształtuje charakter, uczy zasad moralnych i zachowań w kontaktach międzyludzkich, tworzy istotę, która w przyszłości ma być pełnowartościowym człowiekiem.

Proces dydaktyczno-wychowawczy w szkole podstawowej obejmuje dzieci w wieku młodszoszkolnym i starszoszkolnym. Mają one się rozwijać harmonijnie i wielostronnie to znaczy pod względem intelektualnym, estetycznym, społeczno-moralnym, politechnicznym, emocjonalnym', fizycznym i zdrowotnym.

Muzyka jako przedmiot artystyczny dysponuje różnorodnymi formami aktywności muzycznej: śpiew, granie na instrumentach, ruch zespolony z muzyką, tworzenie i percepcja muzyki.

² Leopold Staff „Kowal".

Oddziaływanie muzyki na dziecko przynosi duże korzyści wychowawcze i wpływa na jego rozwój intelektualny. W wychowaniu zdrowotnym funkcje muzyki połączonej z ruchem wywierają korzystny wpływ na harmonijny rozwój fizyczny.

Ważne jest to, żeby dziecko już od najmłodszych lat przyzwyczajało się do obcowania z muzyką, a pierwszym zorganizowanym i uporządkowanym kontaktem dziecka z muzyką są zajęcia umuzykalniające w przedszkolu, szkole podstawowej w tym także świetlicy szkolnej.

4. Programy nauczania muzyki w ujęciu tradycyjnym i współczesnym.

Muzyka jako przedmiot według wskazań programu nauczania do 1977 roku, zapoczątkowuje umuzykalnianie dzieci przez rozwijanie słuchu muzycznego, poczucia rytmu, kształcenie głosu oraz rozbudzanie zamiłowania do śpiewu i muzyki. Jako formy wychowania muzycznego w szkole stosuje się śpiew, grę na instrumentach muzycznych, słuchanie muzyki.

Celem pełniejszego rozwinięcia uzdolnień muzycznych uczniów pożądane jest zorganizowanie w szkole zespołu gry na instrumentach odbywającego zajęcia w czasie pozalekcyjnym.

Może tu być wykorzystany zestaw instrumentów perkusyjnych, stosowany na lekcjach w klasie, jak również dostępne i łatwe w użyciu instrumenty muzyczne np.: dzwonki chromatyczne, harmonijki ustne, mandoliny. ³ Na zajęciach świetlicowych dzieci mogą według własnej inwencji twórczej wykonywać dowolne, o różnym brzmieniu instrumenty perkusyjne niemelodyczne jak i melodyczne.

Współczesne koncepcje wychowania muzycznego charakteryzuje wielorakość treści i form. W II połowie XX wieku rozwinęły się w wielu krajach nowe i zróżnicowane systemy powszechnego kształcenia muzycznego

³ Tadeusz Krystyniak „Muzykowanie na lekcjach" PZWS Warszawa 1972.

Systemy te powstawały często z różnych założeń dydaktycznych zawsze jednak dążyły do jednego celu. Jest nim wyposażenie każdego dziecka w taką wrażliwość i wyobraźnię, które trwale pobudzać będą jego zainteresowania mu2yczne. U jednych dzieci będzie to czynne uprawianie muzyki - śpiew czy gra na instrumentach - u innych tylko aktywne i emocjonalne jej słuchanie.

W każdym systemie wychowania muzycznego można wyodrębnić dominującą formę aktywności muzycznej.

W metodzie Zoltana Koday'a ⁴ rolę taką pełni śpiew i słuchanie muzyki. Natomiast w systemie edukacji muzycznej Carla Orffa ⁵ główną formą zajęć jest gra na instrumentach połączona ze spontaniczną twórczością dziecięcą.

Metodę Emila Jaques'a - Dalcroze'a ⁶ charakteryzuje tzw. „gimnastyka rytmiczna", której założeniem było aktywne, świadome i precyzyjne przeżycie rytmu muzycznego w ruchu.

Na podstawie tych trzech systemów kształcenia muzycznego powstała polską współczesna koncepcja wychowania muzycznego.

W 1978 roku opracowano nowy program nauczania, który w swych założeniach wykorzystywał trzy formy aktywności muzycznej, śpiew ze słuchaniem muzyki, grę na instrumentach oraz ruch z elementami tanecznymi, który zasługuje na szczególną uwagę, bowiem w starym programie go niedoceniano.

Program przedmiotu muzyka zaleca rozśpiewanie dzieci, rozwinięcie uzdolnień muzycznych, uwrażliwienie ich na piękno muzyki instrumentalnej, zwiększanie zakresu wiadomości i działalności muzycznej dzieci. Jest on realizowany przede wszystkim przez czynne formy muzykowania jak śpiew, gra na instrumentach, ruch przy muzyce, słuchanie muzyki i improwizacja.

⁴ Zoltan Koday (1882-1967) węgierski kompozytor, pedagog, badacz folkloru. Zreformował
system nauczania muzyki w szkolnictwie węgierskim.

⁵ Carl Orff (1895 —) niemiecki kompozytor, pedagog, dyrygent. Twórca oryginalnej metody
wychowania muzycznego, w której kładzie nacisk na aktywne uprawianie muzyki, śpiew

i grę na łatwych technicznie instrumentach.

⁶ Emil Jaąues - Dalcroze (1865-1950) szwajcarski pedagog i kompozytor w swej działalności
kładł głównie nacisk na intensywne rozwijanie aktywności i wrażliwości muzycznej.
Twórca tzw. „rytmiki Dalcroze "a".

Kształtowanie umiejętności słuchania prostych utworów muzycznych ma na celu dostarczanie dzieciom doraźnej satysfakcji, podstawowych wiadomości o muzyce, a także wychowanie przyszłych odbiorców muzyki. Wiadomości przyswajane przez małe dzieci nie mogą zostawać w sferze abstrakcyjnej, powinny być wprowadzane i utrwalane na materiale muzycznym gdyż wiek młodszoszkolny charakteryzuje się jeszcze myśleniem konkretno-obrazowym. Pojęcia umysłowe powinny być wprowadzane dopiero po opanowaniu umiejętności. Muzykowanie powinno być dla dzieci zabawą, jej uprawianie - przyjemnością i relaksem.

5. Zajęcia umuzykalniające w świetlicy.

Praca świetlicowa wymaga stosowania odpowiednich metod. Dobór ich wiąże się ściśle z celami i zadaniami wychowawczymi, bowiem znajomość tych celów i zadań pozwala określić, jakimi metodami mogą być one osiągnięte.

Przez metody prowadzenia zajęć świetlicowych należy rozumieć sposoby organizowania wychowawczej działalności dzieci pozostających w zasięgu oddziaływania świetlicy.

Metody te są oparte na stałych zasadach, wyznaczających kierunki pracy wychowawczej. Znajomość zasad warunkuje właściwy wybór metod, zaś lekceważenie ich sprawia, że praca ta jest doraźna, chaotyczna i mało skuteczna.

Do podstawowych zasad pracy świetlicowej należą:

1. Zasada dobrowolności.

2. Zasada aktywizacji i usamodzielnienia.

3. Zasada przystępności.

4. Zasada odmienności.

5. Zasada bezpieczeństwa i higieny.

Zajęcia umuzykalniajace stanowią powszechną formę zajęć świetlicowych.

Obejmują one: słuchanie śpiewu i muzyki, śpiewanie piosenek, inscenizacje pieśni, zabawy ze śpiewem i muzyką, ćwiczenia muzyczno-ruchowe, proste formy taneczne i próby muzykowania przez udział w zespołach instrumentalnych.

Wychowanie muzyczne w świetlicy odgrywa doniosłą rolę we wszechstronnym rozwoju dziecka. Różnorodne formy umuzykalniajace prowadzone na zajęciach świetlicowych, jak: śpiew, muzyka, zabawy ze śpiewem, tańce - wdrażają dzieci do aktywności artystycznej, do świadomego korzystania z dorobku polskiej i światowej kultury muzycznej, wyrabiają wrażliwość na piękno, uczą kulturalnie spędzać wolny czas.

6. Muzykoterapia.

Muzyka jest siłą kształtującą osobowość człowieka, budzi twórczy stosunek do świata. Ruch Nowego Wychowania, którego przedstawicielem jest Steiner, który w swej teorii eurytmii opiera się na idei wyrażania uczuć ruchem, nawet myśli i wszelkich w ogóle treści życia psychicznego. Ruch stał się impulsem do teoretycznych i praktycznych poszukiwań programów i metod wychowania w różnych dziedzinach sztuki. Potrzebę wychowania estetycznego uzasadniają pedagodzy O. Decroly, J. Dewey i wielu innych. ⁷

Obecnie rytmika E. J. Dalcroze'a stosowana jest w szkołach muzycznych wielu państw także w szkołach specjalnych dla dzieci opóźnionych umysłowo, dla dzieci niewidomych i niesłyszących. (Szwajcaria, Stany Zjednoczone). ⁸

Ćwiczenia rytmiczne maksymalnie aktywizują ciało i psychikę dziecka przyzwyczajają do bacznej postawy w oczekiwaniu na polecenia muzyczne a następnie również na inne bodźce, do gotowości reakcji.

⁷ Muzyka i Wychowanie. M. Przychodzińska Kacziczak.

8Muzyka i Wychowanie. M. Przychodzińska Kacziczak.

Ćwiczenia te tworzą nowe odruchy i rozwijają sprawność aparatu

mięśniowo-ruchowego, to zaś ważne jest dla każdego człowieka a przede

wszystkim dla dzieci w okresie rozwoju.

Przez ćwiczenia rytmiczno-muzyczne dziecko dochodzi do zupełnego

podporządkowania aparatu ruchowego - swej woli.

Wielki wpływ mają też ćwiczenia rytmiczne w opanowaniu nieśmiałości

i nerwowości dzieci, są one doskonałą formą pobudzenia aktywności,

wiary we własne siły, pełnią rolę relaksu i terapii.

Rytmika wpływa niezawodnie na rozwój pewnych zdolności

intelektualnych, ćwiczy i rozwija umiejętności koncentracji

i równoczesnej obserwacji kilku zjawisk, kształci szybką reakcję

intelektualną, przyczynia się do rozwoju spostrzegawczości, umiejętności

porównywania i analizy, pamięci, wreszcie rozwoju wyobraźni i twórczej

gotowości.

Metoda C. Orffa pozwala na twórczą samodzielność dzieci, poszukiwanie różnych rozwiązań, odkrywanie coraz to innych bogatszych środków wyrazu. Taka aktywność prowadzi do intensywnego rozbudzenia wyobraźni i wrażliwości w ogólnym i muzycznym znaczeniu, do wejścia nawet przy niewielkiej wiedzy muzycznej w bogaty świat muzyki. Metoda ta pozwala także na odwrócenie uwagi dziecka od problemów trudnych, złożonych wymagających określonych umiejętności i zdolności. Metoda ta jest najbardziej umuzykalniającą formą twórczości dziecka. Twórczość ta polega na zbiorowym lub indywidualnym poszukiwaniu rytmu i melodii w mowie ludzkiej czyli słowach, zwrotach, wierszykach, zawołaniach, imionach i nazwiskach. Nie tylko rytmu i melodii również barwy tego dziś ważnego elementu muzyki.

Podsumowując można stwierdzić, iż muzyka działa dobroczynnie na sferę psychiczną jak i fizyczną dziecka. Ćwiczenia oddechowe, głosowe i dykcyjne usprawniają aparat oddechowy, fonacyjny i artykulacyjny. Rytmika dalcrozowska wzmacnia motorycznie i doskonali koordynację wzrokowo-ruchowo-słuchową. Zabawy muzyczne wpływają na rozwijanie procesów intelektualnych tj. koncentracja uwagi, spostrzeganie, analiza i synteza oraz logiczne myślenie które to usamodzielniają dziecko, rozwijają twórczą aktywność i podnoszą samoocenę dziecka.

II. CZĘŚĆ PRAKTYCZNA.

1. Formy zajęć umuzykalniających.

Formy zajęć umuzykalniających w świetlicy muszą być różnorodne, gdyż kierując się zasadami...

1. PERCEPCJA MUZYKI.

2. ŚPIEW.

3. ZABAWY ZE ŚPIEWEM.

4. ZABAWY RYTMICZNO-METRYCZNE.

W zakres zabaw rytmiczno-metrycznych wchodzą:

1. ćwiczenia autoorientacji i orientacji przestrzennej,

2. utrwalanie pulsacji ćwierćnutowej poprzez klaskanie, tupanie, marsz,
   podskoki,

3. rytmiczne powtarzanie tekstów,

4. próby powtarzania rytmów podawanych przez nauczyciela,

5. akcentowanie mocnej części taktu,

VI. taktowanie oburącz w metrum dwu, trój i czterodzielnym.
- próby zapisu rytmu podawanego przez N.

Przykłady

I. np. „Zabawa talarek",

II.-V. np. przykładem może być każda piosenka wybrana i klaskanie

akcentujące mocną część taktu (na raz)., III. N - mówi podczas poznawania dzieci w świetlicy

Jak masz

na imięD - odpowiadają

mam na imię ..

VI. Piosenka np. „Warszawska poleczka", - dzieci

taktowanie dalcrozowskie w metrum dwudzielnym jako przygotowanie do układu tanecznego.

l. Tańcowała ryba z rakiem

raz i dwa i raz i dwa,

i pietruszka z pasternakiem,

raz i dwa i raz i dwa. Refren:

Raz podskoczyć, raz zaklaskać,

0 tak (takt pusty)!

Raz podskoczyć, raz zaklaskać, Polka warszawska raz i dwa.

2. Daj mi obie rączki w tańcu,
raz i dwa i raz i dwa.

W tej poleczce warszawiance, raz i dwa i raz i dwa.

3. Tak na rysunku co niedzielę,
   raz i dwa i raz i dwa,
   tańczą polkę najweselej,
   raz i dwa i raz i dwa.

4. Tańczą też na MDM-ie,
   raz i dwa i raz i dwa,

1 my też zatańczmy z nimi,
raz i dwa i raz i dwa.

Opis: Dzieci dobierają się parami i podają sobie ręce. Tańczą podskokami z nogi na nogę wirując w małych kółeczkach w dowolnym kierunku, ale zmienionym w połowie zwrotki.

„Raz podskoczyć" „raz zaklaskać" o „tak"

Przy refrenie zatrzymują się zwrócone do siebie twarzami i kładą ręce na biodra:

• wykonują w miejscu podskok,

• rytmicznie klaszczą w dłonie,

• pochylają głowę w bok, raz w jedną,
  raz w drugą stronę.

W takcie pustym, po Słowach: „o tak" trzy razy przytupują z nogi na nogę lub klaszczą w dłonie (do wyboru przez prowadzącego).

Druga część refrenu jest powtórzeniem wszystkich czynności jak wyżej.

Przykład

Piosenka np. „Nie chcę cię",

-dzieci

taktowanie dalcrozowskie w metrum trójdzielnym jako przygotowanie

do układu tanecznego.

Przykład

Wiersz „Maszynista".

Maszynista, maszynista.

Tę melodię sobie śwista.

A wtóruje mu piskliwy.

Świst i gwizd lokomotywy.

Dzieci - mówią rytmicznie tekst,

• mówią rytmicznie wraz z akcentowaniem mocnej części taktu,

• taktowanie dalcrozowskie w metrum czterodzielnym,

• taktowanie + recytacja swobodna,

• zabawa w pociąg.

e) ĆWICZENIA POBUDZAJĄCO-HAMUJĄCE.

Swobodny marsz po obwodzie koła lub rozbieganie po sali.

Na jedno uderzenie w bębenek stoją na jednej nodze, na dwa uderzenia

na dwóch, na trzy leżą lub kucają.

f) ZABAWY DYNAMICZNO-AGOGICZNE.

• rozpoznawanie tempa wolnego i szybkiego,

• rozpoznawanie dźwięków wysokich i niskich,

• rozpoznawanie melodii wznoszącej i opadającej,

• rozpoznawanie tempa przyśpieszającego i zwalniającego,

• rytmiczne mówienie tekstów z zastosowaniem zmian agogicznych
  i dynamicznych oraz barwy brzmienia,

Przykład

Dzieci mówią wierszyk rytmicznie.

Jedzie kareta dzwonek dzwoni

zgaduj panie ile koni?

N - poprzez rozkładanie rąk daje sygnał do mówienia od pp do ff, piano pianissimo do forte fortissimo.

N - poprzez unoszenie ręki góra-dół sygnalizuje zmianę barwy brzmienia od jasnej do ciemnej.

• chodzenie i bieganie zgodnie z tempem,

• chodzenie i bieganie zgodnie z melodią głośną lub cichą.

g) ILUSTRACJE RUCHOWE.

Są to dziecięce improwizacje ruchowe na tle opowiadanej przez nauczyciela bajki, scenki z teatrzyku, wiersza. Opowiadaniu powinien towarzyszyć akompaniament instrumentu. Dzieci winny dobrze znać treść opowiadania. Nastrój wytworzony przez nauczyciela sprawia, że na nowo przeżywają opowieść, uczestnicząc przez ruch w jej tworzeniu. Mają tu doskonałą okazję do twórczych pomysłów.

Przykład

Piosenka „Zielona ściana tataraku".

Dzieci swobodnie ilustrują ruchem treść piosenki.

Przykład

Piosenka „Bociek i żaby".

h) PROSTE UKŁADY TANECZNE.

Są to tańce postaci z baśni, opowiadań, wierszy. Nie ma tu stałych prawideł i figur, których nie można zmieniać, a twórcza inwencja nauczyciela jest niezbędna.

W tańcach powinny być uwypuklone cechy charakterystyczne, np. taniec niedźwiedzi - ciężki, wolny, albo jesiennych liści - zwiewny, lekki. Można też dzieciom umożliwić zapoznanie się z niektórymi tańcami regionalnymi lub narodowymi, jak polonez, mazur, oberek, kujawiak - są to tańce trudne dla młodszych dzieci. Jedynie krakowiak w łatwym układzie może być przez nie przyswojony.

Wszystkie tańce powinny się opierać na prostych elementach ruchowych, które mogą być wykonane przez dzieci.

Najlepiej uczyć tańca przy akompaniamencie fortepianu. Jeśli nie ma takich możliwości, korzystamy z płyt lub taśm magnetofonowych. Dzieci nie powinny nigdy jednocześnie śpiewać i tańczyć. Intensywny ruch przy śpiewie bardzo szybko męczy głos, płuca, serce.

Przykład

1. „Dwom tańczyć się zachciało"

2. „Stań ze mną w koło"

3. „Kareta"

4. „Karlusy"

5. „Taniec marynarzy"

6. Wiązanka tańców ludowych śląskich dla dzieci od 9-10 lat.

7. „Walczyk świetlicowy"

i ) ILUSTRACJE INSTRUMENTALNE.

Jest szczególnie popularne wśród dzieci młodszych. Gra na instrumentach perkusyjnych to początek muzykowania dzieci. Kształci ona przede wszystkim poczucie rytmu, a jednocześnie ma duże wartości wychowawcze: wyrabia śmiałość decyzji, odwagę, opanowanie i skupienie uwagi.

Często znana, piosenka inspiruje do gry na instrumencie. Dobieramy jednak piosenki o prostym rytmie.

Przykłady

wiosna

lato

jesień

zima

lub np. opowiadanie czytane przez N a dzieci po dobraniu instrumentów

perkusyjnych niemelodyjnych ilustrują opowiadanie muzyką.

zima

Mroźny słoneczny dzień, bardzo odpowiednia pora na kulig.

Dzieci są ciepło ubrane i nie boją się mrozu. Wsiadają do sań, konie

potrząsają grzywami. Ruszamy!

Dzwonki przy saniach dzwonią wesoło, jedziemy coraz szybciej do

naszych uszu dolatuje świst wiatru i rżenie koni.

Wiatr żartowniś, razem z dziadkiem mrozem usiłuje zerwać dzieciom

czapki z głów i odmrozić uszy. Świszczę wiatr między saniami, drzewa

pochylają się skrzypiąc od nadmiaru śniegu. Śnieg skrzy się przed

oczami, jak przyjemnie tak jechać przed siebie.

Nagle chmury pojawiają się na niebie, zaczyna padać ciężki gęsty śnieg,

wiatr przybiera na sile.

To przecież zamieć czy trafimy z powrotem do domu.

Ale dzielne koniki przedzierają się przez puszystą zasłonę ze śniegu,

nie boją się szalejącego wiatru, który stara się zniszczyć wszystko na swej

drodze.

Śnieg skrzypi pod ich kopytami.

Już widać dom, dzieci wpadają o izby gdzie mama czeka już z gorącą

kolacją.

SPOSÓB REALIZACJI

mroźny wiatr zimny wiatr

kulig

(dzwonek przy saniach)

most padający śnieg

rżenie koni

zgrzyt śniegu pod stopami

zamieć śnieżna (wiatr zimny i mroźny)

skrzypiące drzewa

pocieranie stłumionym trójkątem po strunach gitary bębenek pocierany ręką

tętent koni

pudełko akustyczne, drewienka, trójkąt,

tamburyno, bębenek baskijski

uderzenie dłońmi po klatce piersiowej

przykładanie i odrywanie dłoni od bębenka i bębenka baskijskiego

- iaaa, - iaaa, - iaaa

zgniatanie i rozprostowywanie papieru oraz folii ze sztucznego tworzywa

pocieranie strun gitary stłumionym

trójkątem

bębenek pocierany ręką oraz trójkątem

zgniatanie styropianu

wiatr w lesie duży bęben pocierany małymi talerzami

(zakola wokół drzew j szuranie nogami)

wiosna

Dzieci widzą, że wszystko wokół się zieleni, budzi się do życia.

Kto to sprawił? WIOSNA.

A co to takiego... pójdziemy na łąkę, może ją spotkamy.

Tak zielono wszędzie „O" konik polny!!!

Gdzie skaczesz koniku, chcesz nas zaprowadzić do wiosny.

Konik jednak woli uniknąć dzieci, ma własne tajemnice,

o których szepce tylko swojej żonie.

Ptaki szybko uwijają się budując gniazda. Szpaki podgwizdują wesoło

przy robocie, a wróble jak zwykle się zacięcie kłócą.

Kukułko! Ile lat szczęścia nam przyniesiesz?

Na drzewie widać bocianie gniazdo, siedzą w nim małe bocianiątka.

Kwilą głośno bo mają puste brzuszki. A gdzie ich rodzice... Ach tak stoją

nad sadzawką i wypatrują żabek. Żabki uważajcie!

Niepotrzebnie się dzieci boją, żabki choć głośno kumkają, to jednak

pozostają bezpieczne w trawie, są przecież też zielone. Kto to tak głośno

stuka w drzewo? Ach to pan dzięcioł z panią dzięciołową kują dziuplę dla

swoich dzieci! Wieje lekki przyjemny wietrzyk, trawki chwieją się to

w jedną to w drugą stronę. Lecz co to, to już nie jest ten przyjemny ciepły

wietrzyk.

Zbierają się chmury, pioruny błyskają na niebie. Pada deszczyk, to znów

burza. Dzieci z piskiem uciekają do domu. Dzisiaj wiosny już chyba nie

znajdą. A może to właśnie była wiosna?

SPOSÓB REALIZACJI

konik polny ptaki

bocian

(budowanie

gniazda)

malutkie talerze wymawianie sylaby „cyt"

cicha gra na częściowo stłumionym trójkącie, talerzach małych i średnich

uderzanie stłumionymi małymi talerzami

kukułka żaby

szelest trawy wiaterek

mocny chłodny wiatr

uderzanie drewienkami

złożone dłonie energicznym ruchem oddalać i przybliżać

ciągłe ciche wymawianie głosek „sz", „s"

lekkie pocieranie bębenka rękami

pocieranie bębenka dużym talerzem

pocieranie bębenka baskijskiego małym talerzem

jednostajny deszcz uderzanie opuszkami palców o blat ławki

pioruny silne uderzenia w bęben pałeczkami filcowymi

równomierne uderzenia dużymi talerzami

burza oddanie nastroju i odgłosów w sposób indywidualny

(wszyscy U)

dzięcioł równomierne uderzenia pałeczką drewnianą

w pudełko akustyczne

lato

My małe wesołe pszczółki jesteśmy bardzo pracowite. Każdego ranka

wyruszamy z naszej pasieki na łąkę, by zebrać nektar, a potem już w ulu

przerabiamy go na miód, który ludzie tak lubią. Dzisiaj wyruszamy

również, nasza łąka jest niedaleko.

Najpierw przelatujemy nad rzeczką, pluszcze ona zawsze cichutko

i opowiada nam wesołe historie.

Między kamykami przepływają rybki połyskując w słońcu. Ale gorąco jest

dzisiaj, żaden powiew wiatru nie mąci ciężkiego nagrzanego powietrza.

O, już jesteśmy na łące. Ilu tu znajomych i biedronki i chrząszcze, o pani

stonoga, ależ się pani musi ciężko nachodzić.

Dzień dobry panie koniku polny czy zagra pan nam coś wesołego?

Dziękujemy.

Szkoda tylko, że kosiarki chodzą tak głośno, buczą, ryczą, hałasują, ale

pomagają ludziom w pracy, tak jak i traktory, które jadą za nimi.

Niektórzy ludzie jednak wolą pracować inaczej, o ile milszy jest nam

brzęk ich kos, pod którymi padają ścięte źdźbła traw i zbóż.

Niespokojne są tylko nasze koleżanki mrówki, które boją się o swoje

mrowisko.

Uwijają się szybko, znosząc z całej łąki budulec na swój wspólny dom.

Mrówki nie mają czasu na rozmowy są bardzo zajęte. Nagle co to, takie

duże białe ch...! uciekamy szybko by nas nie dogonił. Nie bójcie się, jestem

bocianem i jadam tylko żaby. A tu nagle jak to latem bywa, oberwanie

chmury!!! Deszcz pada, grad się sypie z nieba. Uciekajmy! Oj bocianie,

dzisiaj to ty nam szczęścia nie przyniosłeś.

SPOSÓB REALIZACJI

chrząszcz pasieka

nastrój ciężkości gorąca

rzeczka

obijanie się wody rzecznej o kamienie

szum trawy

bocian (klekanie)

traktory kosiarki

konik polny brzęk kos szum lasu

mrówki

nagłe opady

deszczu

gradobicie

uderzanie filcową pałeczką w pudełko akustyczne pocieranie stłumionego trójkąta patykiem pocieranie bębenka dużym talerzem

stałe wydobywanie C ¹ na flecie prostym sopranowym

potrząsanie słoika z wodą, szybkie, delikatne uderzanie dłońmi o pałeczki

pocieranie i uderzanie w małe i maleńkie talerzyki

pocieranie trójkątem po bębenku

pocieranie talerzem średnim po bębenku baskijskim

ciche, ciągłe wymawianie głoski „sz"

równomierna gra na pudełku akustycznym

poruszanie drewienkiem po wewnętrznej stronie tamburyna oraz bębenka baskijskiego; wymawianie „trrr, buuu"

wymawianie sylaby „cyt", gra na maleńkich stłumionych talerzykach

stłumione talerze, średnie energiczne pocieranie pod kątem prostym

ciągłe wymawianie głoski „s", pocieranie bębenka, talerza i pudełka akustycznego

uderzanie opuszkami palców o blat stołu i pudełko uderzanie opuszkami palców o szybę

jesień

Nastała jesień, niezwykle kolorowa pora roku.

W lesie, w parkach, na skwerach, słychać szelest opadających liści.

Wietrzyk leciutko powiewa i przenosi liście z miejsca na miejsce.

Słyszymy opadające kasztany i żołędzie.

A cóż to, na przeciw szumiących topoli, na których śpiewają jeszcze

ostatnie ptaki odlatujące niebawem do cieplejszych krajów, widzimy

małego przestraszonego jeża. Jeż biegnie szybciutko nie oglądając się na

nikogo.

Dzieci przyglądają się jeżowi i wspominają wycieczkę do lasu, w której

napotkały niedźwiadka.

Niedźwiedź wtedy stąpał głośno, bardzo wolno, pomrukując życzliwie.

Dzieci tak się zagadały, że nawet nie zauważyły jak zaczął kropić

deszczyk.

Najpierw, to był rzeczywiście mały deszczyk, ale po chwili stał

się ogromną ulewą. Dzieci podbiegły do starego opuszczonego domku

i skryły się pod jego daszkiem. Słyszały jak deszcz raz padał wolniej, raz

szybciej i głośniej, jak bębnił po parapecie, po rynnach aż powoli się

wyciszał i ustał.

Dzieci ucieszyły się bardzo z tego jesiennego deszczu, gdyż to on

zazwyczaj przynosi z sobą mnóstwo grzybów.

SPOSÓB REALIZACJI

opadające liście

wietrzyk

jeż

niedźwiedź odloty ptaków

wiatr

odgłosy padającego deszczu

na parapet na ziemię na rynnę

talerze średnie uderzane pałeczkami filcowymi pocieranie bębenka stłumionym trójkątem

uderzanie całymi dłońmi o blaty ławek oraz głośne stąpanie po podłodze

uderzanie opuszkami palców o blaty ławek

uderzanie stłumionymi dużymi talerzami od strony zewnętrznej i wewnętrznej

pocieranie talerzem średnim bębenka baskijskiego pocieranie bębenka trójkątem

bęben odwrócony, położony na kolanach, uderzany pałeczkami filcowymi i gumowymi

uderzanie pałeczką filcową bębenka baskijskiego uderzanie różnymi przedmiotami o podłogę uderzanie opuszkami palców w bębenek baskijski

Przykłady

Akompaniamenty do piosenek z wykorzystaniem instrumentów

perkusyjnych niemelodycznych i melodycznych: „Siedzi ptaszek", „Zegar".

j ) RADIOWE I TELEWIZYJNE AUDYCJE UMUZYKALNIAJĄCE.

Stanowią jeden ze środków umuzykalnienia dzieci.

Uwzględniają naukę piosenek, ćwiczenia rytmiczne, słuchowe, głosowe itp. Dużo uwagi poświęcają również na zaznajomienie dzieci z brzmieniem niektórych instrumentów muzycznych, rozróżnianie głosu wysokiego -niskiego, śpiewu solowego i zespołowego.

---