Bezpośredni i pośredni monolog wewnętrzny w prozie międzywojennej (Kuncewiczowa, Joyce)
Maria Kuncewiczowa „Cudzoziemka” (1936 rok)
dwa plany czasowe: na pierwszym dominuje obiektywny czas narratora, a na drugim subiektywny czas wspomnień
plan czasu teraźniejszego otwiera i zamyka powieść oraz przypomina o czasie ich trwania
nie toczy się w sposób linearny ale podlega polityce skojarzeń zgodną z zasadą funkcjonowania pamięci (przemieszania i nawroty; koncentracja wokół pewnych tematów i wątków biograficznych)
James Joyce „Ulisses”
jeden dzień, jedna ulica - wszystkie wydarzenia z perspektywy różnych postaci
zastosowanie odmiany monologu wewnętrznego: strumienia świadomości (oparty na pamięciowym rytmie skojarzeń, brak uporządkowania, nielinearność wspomnień, często ciąg asocjacyjny wywołuje jeden przedmiot)
brak trzecioosobowego narratora
wyraźna monologizacja całej powieści (wypowiadają się tylko postacie)
problem z chronologią oraz odróżnieniem przejść (powieść nieuporządkowana - jej chaos ma nawiązywać do chaosu pamięci)
przyczyną do jej powstania były odkrycia z zakresu nauk humanistycznych (psychoanaliza)