Rachunkowość  zarządcza:
- jest systemem informacyjno-kontrolnym wykorzystywanym w procesie zarządzania,
- stosuje własne metody przetwarzania, prezentowania i analizy danych,
- dostarcza danych liczbowych umożliwiających stosowanie alternatywnych rozwiązań i wybór najlepszego wariantu,
- zaspokaja potrzeby informacyjne kierownictwa jednostki w celu racjonalnego wykorzystania zasobów zapewniających osiągnięcie przyjętych założeń i celów

• jest ukierunkowana na użytkowników wewnętrznych w organizacji.

Informacje dostarczane przez rachunkowość zarządczą: strategiczne, taktyczne, operatywne (standardowe rutynowe, awaryjne (interwencyjne).

Funkcje rachunkowości zarządczej planistyczna (biznes plan) optymalizacyjna, motywacyjna, kontrolna)

Koszty stałe - są to takie składniki kosztów, których poziom nie zależy od wielkości produkcji.

Koszty zmienne - Koszty zmienne są to takie składniki kosztów, których poziom zależy od wielkości produkcji. Koszty zmienne są zazwyczaj rosnącą funkcją wielkości produkcji, ponieważ powiększenie produkcji wymaga poniesienia dodatkowych nakładów.

Klasyfikacja kosztów

1.     według rodzajów kosztów:

        amortyzacja- oznacza rozłożenie wartości przez pewien okres czasu. Amortyzacja księgowa służy przypisaniu ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do całego okresu ekonomicznej użyteczności tych aktywów. Amortyzacja jest kosztem niepieniężnym. Jest także źródłem finansowania inwestycji restytucyjnych;

        zużycie materiałów i energii - obejmuje koszty zużycia materiałów podstawowych,  artykułów handlowych-energii gazu wody i innych mediów, opakowań, części zapasowych maszyn i urządzeń;

        usługi obce - koszt usług świadczonych przez zewnętrznych dostawców. Do usług obcych można zaliczyć usługi np.: najmu obiektów, remontowe, łączności, bankowe, transportowe;

        podatki i opłaty - podatek od nieruchomości, od środków transportu, podatek akcyzowy, opłaty skarbowe, opłaty notarialne, roczne opłaty licencyjne

        wynagrodzenia - wartości wynagrodzenia brutto wypłacanego w formie pieniężnej, wartości świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalent;

        ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia - składki z tytułu ubezpieczeń społecznych, składki na fundusz pracy, składki na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, odzież ochronna i robocza,  szkolenie pracowników;

        pozostałe koszty rodzajowe - ubezpieczenia majątkowe, koszty krajowych i zagranicznych podróży służbowych, koszty reprezentacji i reklamy;

2.     według rodzajów działalności:

        koszty działalności produkcyjnej (wytwórczej) - koszty proste związane z prowadzeniem działalności produkcyjnej, usługowej i handlowej poniesione w celu uzyskania określonych przychodów;

        koszty działalności usługowej - koszty świadczenia usług;

        koszty działalności handlowej - koszty sprzedaży towarów;

3. według działalności operacyjnej i finansowej:

        koszty normalnej działalności operacyjnej (koszty działalności podstawowej, pomocniczej, ogólnego zarządu)

        pozostałe koszty operacyjne - zgodnie z ustawą o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. są to koszty związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki. Są one "symetryczne" względem pozostałych przychodów operacyjnych. Obejmują one: wartość netto sprzedawanych lub likwidowanych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, koszty prowadzonej działalności socjalnej, przekazane darowizny, zapłacone kary, odpisy aktualizujące wartość środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, zapasów i należności;

        koszty operacji finansowych - koszty operacji finansowych (głównie odsetki od kredytów i pożyczek) i obciążenia podatkowe przychodów (podatek akcyzowy);

3.     według struktury wewnętrznej kosztów:

        koszty proste - koszty bieżącej działalności, które faktycznie zostały poniesione;

        koszty złożone - koszty siły roboczej, koszty utrzymania budynków;

4.     według miejsc powstania kosztów:

        koszty wydziałów podstawowych - koszty wydziałowe, obejmujące koszty wydziałów podstawowych przedsiębiorstwa, zużycie materiałów, energii i paliw, amortyzacja majątku trwałego wydziałów podstawowych;

        koszty wydziałów pomocniczych - , koszty remontów, konserwacji środków trwałych wykonywanych przez wydziały pomocnicze;

        koszty zakupu - koszty, które mogą być bezpośrednio odniesione do poszczególnych partii nabywanych materiałów, można je przypisać bez dodatkowych kalkulacji poszczególnym wyrobom;

        koszty sprzedaży - obejmują koszty sprzedaży wyrobów gotowych, towarów i innych rzeczowych składników majątku, w tym także utrzymania sieci handlowej, koszty opakowań bezzwrotnych, załadunku, wyładunku, przewozu, reklamy, koszty udziału w targach itp.;

        koszty zarządu - koszty związane z kierownictwem przedsiębiorstwa;

5.     według związku kosztów z procesem produkcji:

        koszty podstawowe - koszty nierozłącznie związane z procesem technologicznym, zalicza się do nich zużycie materiałów podstawowych i pomocniczych bezpośrednio wytwórczych, płace robotników produkcyjnych, amortyzację urządzeń wytwórczych;

        koszty ogólne - są uwarunkowane organizacją procesu pracy, a więc są związane tylko z obsługą procesów wytwórczych, organizacją i kontrolą pracy wydziałów produkcyjnych oraz całości przedsiębiorstwa jako wyodrębnionego podmiotu samodzielnie gospodarującego. Do kosztów tych należą np. płace zarządu i pracowników obsługi, amortyzacja pomieszczeń biurowych, zużycie materiałów na cele ogólne itp.

6.     według związku kosztów z przedmiotem odniesienia np. z produktami:

        koszty bezpośrednie - elementarne składniki wyrobów wyprodukowanych lub nabytych w celu sprzedaży. Zwykle są to koszty które można przypisać do produktu za pośrednictwem dokumentów księgowych. Są to głównie materiały bezpośrednie, robocizna bezpośrednia o raz inne koszty bezpośrednie, np. poniesione koszty przygotowania nowej produkcji rozliczone na jednostkę produktu;

        koszty pośrednie - wiążą się z istniejącym potencjałem produkcyjnym, mniej z bezpośrednio prowadzoną działalnością. Niektóre pozycje kosztów pośrednich wiążą się z upływem czasu ( czynsze, płace administracji itp.);

7.     według okresu, którego dotyczą:

        koszty okresu bieżącego - koszty, które powstały w danym okresie;

        koszty innych okresów (rozliczane w czasie) - koszty, które prawdopodobnie powstaną w przyszłości;

8.     według reakcji kosztów na zmianę rozmiarów działalności:

        koszty stałe - koszty, których wielkość nie zmienia się przy zmianach produkcji. Są to takie koszty, które nie zamieniają się wraz ze zmianami wolumenu produkcji. Dzielimy je na koszty względne i bezwzględne;

        koszty zmienne - to nakłady przedsiębiorcy związane bezpośrednio z produkcją. Ich poziom zależy wprost od rozmiarów produkcji. Tak więc wynoszą zero gdy nic się nie produkuje, a rosną wraz ze zwiększaniem się rozmiarów produkcji. Dzielimy te koszty na koszty zmienne proporcjonalne, zmienne degresywne i zmienne progresywne;

9.     według istotności przy podejmowaniu decyzji:

        koszty istotne (decyzyjne) - koszty związane z określoną decyzją, których poniesienie jest zależne od pojętej decyzji, np.: ile należy wytworzyć wyrobów, o ile należy zwiększyć produkcję, czy należy zakupić dodatkowe maszyny i urządzenia produkcyjne;

        koszty nieistotne (niedecyzyjne) - koszty, które należy ponieść bez względu na podjęte decyzje np. koszty wynikające z wcześniej podjętych decyzji (koszty zapadłe) lub przyszłe koszty, których wysokość będzie taka sama dla rozpatrywanych alternatyw;

10. według możliwości kontroli;

        koszty kontrolowane - mogą być przedmiotem racjonalnej regulacji przez zarządzającego ośrodkiem odpowiedzialności, którego odpowiedzialność za te koszty została zidentyfikowana,;

        koszty niekontrolowane - takie koszty, na których kształtowanie się zarządzający ośrodkiem odpowiedzialności nie ma wpływu.

12. związek kosztów z osiągniętymi przychodami:

        koszty uzyskania przychodów - wydatek, kategoria z zakresu prawa podatkowego oznaczająca wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodu lub utrzymania źródła przychodów. O koszty uzyskania przychodów zmniejsza się przychód uzyskując w ten sposób dochód;

        koszty nie stanowiące kosztów uzyskania przychodów - koszty kar umownych i odszkodowań, zakupy na paragon, odsetki budżetowe

Schemat ewidencji kosztów

W układzie rodzajowym - PRZYKŁADY

Zużycie materiałów i energii - na koncie tym ujmuje się rozchodowane z magazynu lub przyjęte bezpośrednio do zużycia z zakupu materiały podstawowe i pomocnicze, biurowe na potrzeby technologiczne i gospodarcze jednostki.

Usługi obce na konto to trafiają koszty wykorzystanych usług np. transportowych remontowych ogólnie robót wykonanych przez obce jednostki.

Podatki i opłaty - konto to obejmuje podatki i opłaty obciążające koszty zwykłej działalności operacyjnej jednostki.

Według typów działalności - przykłady

Koszty wydziałowe to koszty wytwarzania poniesione w wydziałach produkcji podstawowej. Są to koszty utrzymania w ruchu maszyn i urządzeń, koszty kierowania wydziałem oraz koszty stworzenia odpowiednich warunków pracy w wydziale. Do konta tego prowadzi się ewidencję analityczną uwzględniając rozgraniczenia kosztów według miejsc ich powstawania tj. (wydziałów, oddziałów, stanowisk,)oraz według pozycji sprawozdawczo - analitycznych np. amortyzacja śr. Trwałych, remont i konserwacja śr trwałych materiały i paliwo na cele ogólne.

Koszty zarządu - to koszty utrzymania zarządu oraz koszty organizacji i obsługi działalności jednostki jako całości. Analityczna ewidencja kosztów zarządu powinna zapewnić wyodrębnienie takich kosztów jak np. wynagrodzenia na rzecz kierownictwa, koszty podróży służbowych, koszty biurowe.

Koszty zakupu - koszty ponoszone w związku z zakupem poszczególnych partii materiałów np. koszty załadunku i rozładunku, transportu, do chwili dostarczenia do miejsca składowania w danej jednostce.

Ogólny pełen schemat ewidencji kosztów -

Np. w kontach ukł według typów działalności koszty produkcji pomocniczej - obejmują koszty wyodrębnionych organizacyjnie komórek działalności pomocniczej np. komórki transportu mających na celu ułatwienie realizację zadań innym komórką danej jednostki, głównie wydziałom produkcji podstawowej.

Np. na kontach ukł rodzajowego - np. świadczenia na rzecz pracowników - konto to służy do ewidencji obowiązkowych składek obciążających danego pracodawcę zgodnie z obowiązującymi przepisami np. składki z tytułu ubezpieczeń społecznych. Amortyzacja - na koncie tym ewidencjonuje się odpisy amortyzacyjne ustalone wg. Przyjętej metody odzwierciedlające zużycie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych powstałe w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej.

Charakterystyka RKZ ( zastosowanie wady zalety)

Zastosowanie RKZ"- to rachunek w którym odrębnym procedurom rozliczeniowo kalkulacyjnym poddaje się koszty zmienne i koszty stałe, przy czym:
• koszty zmienne są rozliczane na produkty i według nich następuje wycena zapasów i produktów,
• koszty stałe - grupowane w celach kontrolnych w miejscach ich powstania, są następnie w
całości zaliczane do kosztów okresu i odnoszone w 100% na rachunek zysków i strat.
Poddanie odrębnym procedurom ewidencyjnym i rozliczeniowym kosztów zmiennych i stałych powoduje dwu- i wielostopniowe oraz wieloblokowe formy rachunku wyników.

Zalety
1/ Rachunek kosztów zmiennych szybciej ujawnia wpływ wielkości sprzedaży na wynik jednostki.
2/ Rachunek kosztów zmiennych dostarcza użyteczniejszych informacji dla podejmowania de­cyzji krótkookresowych.

3/ Rachunek kosztów zmiennych zmniejsza wpływ zapasów na wynik na sprzedaży.

4/ Rachunek kosztów zmiennych ułatwia podejmo­wanie decyzji cenowych oraz podejmowanie decyzji w warunkach ograniczonych czynników produkcji.

5/ Rachunek kosztów zmiennych pozwala przenosić część kompetencji na niższe szczeble zarządza­nia.

6/ Rachunek kosztów zmiennych ułatwia stosowa­nie analizy progu rentowności.

7/ Rachunek kosztów zmiennych ułatwia ocenę ośrodków odpowiedzialności przez pryzmat osiąganych wyników.

Wady

1/ W większości przedsiębiorstw występują trudno­ści z podziałem kosztów na zmienne i stałe.

2/ Rachunek kosztów zmiennych jest nieprzydatny przy podejmowaniu decyzji długookresowych.

3/ Rachunek kosztów zmiennych nieprzydatny jest dla rachunkowości finansowej, gdyż nie spełnia zasady wspólmicrności przychodów i kosztów.

Rachunek wyników przy zastosowaniu klasycznego rachunku kosztów zmiennych
Przychody ze sprzedaży — Koszty zmienne = Marża brutto (na pokrycie)- Koszty stałe (wydziałowe, ogólnozakładowe i sprzedaży) = Wynik na sprzedaży (operacyjny)

RKP zastosowanie wady zalety
Rachunek kosztów pełnych, nazywany również absorpcyjnym rachunkiem kosztów, wykorzystywano głównie do kalkulacji jednostkowego kosztu wytworzenia. Koszt ten był kosztem historycznym, służącym ustaleniu rentowności, wycenie zapasów produktów wytworzonych a nie sprzedanych. W rachunku kosztów pełnych koszty całkowite dzieli się na koszty bezpośrednie oraz koszty pośrednie produkcji (tzw. koszty wydziałowe).

Zastosowanie Jest inaczej zwany tradycyjnym systemem rachunku kosztów.

Jego główne cechy to:

- powiązanie z rachunkowością finansową. Koszt wytworzenia skalkulowany według zasad rachunku kosztów pełnych

jest podstawą w ewidencji księgowej stosowanej z obowiązku przez podmioty gospodarcze,

- koszty dzielą się na bezpośrednie, pośrednie produkcyjne i pośrednie nieprodukcyjne,

- koszt pełny jest podstawą do wyceny produktów gotowych i produkcji niezakończonej,

- dostarcza informacji o rodzaju kosztów, miejsc powstawania oraz nośnikach kosztów czyli produktach,

- główne jego zastosowanie w zarządzaniu to decyzje długookresowe, gdyż koszt wytworzenia zawierający wszystkie

koszty produkcyjne uwzględnia tę część kosztów wydziałowych, które mają charakter stały i dotyczą dłuższej

perspektywy czasowej.

Wady

Pośrednie koszty produkcyjne są dzielone według klucza. Proporcjonalny podział tych kosztów według klucza jest sztuczny i niesie ryzyko złego skalkulowania kosztu jednostkowego.

Rachunek kosztów pełnych zniekształca wpływ segmentów na wynik sprzedaży całego przedsię­biorstwa.

Rachunek kosztów pełnych powoduje orientację menadżerów na produkcję a nic na rynek.

Niewielka jest przydatność rachunku kosztów pełnych w podejmowaniu decyzji krótkoter­minowych.

Zalety

Rachunek kosztów pełnych lepiej kalkuluje koszt wytworzenia produktu, gdyż do kosztów produk­cyjnych zalicza zarówno koszty stale jak i zmienne.

Rachunek kosztów pełnych podkreśla znaczenie kosztów stałych (kalkulacja cen na podstawie kosztów pełnych gwarantuje ich pokrycie).

Rachunek kosztów pełnych neutralizuje wpływ sezonowości na wynik na sprzedaży przedsię­biorstwa.

Wynik finansowy przy zastosowaniu rachunku kosztów pełnych:
Przychody ze sprzedaży - Koszty wyrobów (produktów, towarów) sprzedanych = Wynik ze sprzedaży

Rozliczanie kosztów pośrednich:

Jedna z podstawowych metod rozliczenia kosztów pośrednich opiera się na kluczach rozliczeniowych. Kluczem rozliczeniowym jest parametr wyrażający rzeczywisty bądź umowny związek między podstawą rozliczenia a kosztami podlegającymi rozliczeniu. Klucz rozliczeniowy musi wykazywać następujące cechy: musi występować związek przyczynowo skutkowy z rozliczanym kosztem, związek ten musi być wprost proporcjonalny, silny a także musi istnieć możliwość przyporządkowania liczby jednostek klucza obiektom odniesienia kosztów.

Rodzaje podstaw rozliczenia kosztów: liczba okresów sprawozdawczych na które suma kosztów ma być rozliczona, efekty działalności obiektów odniesienia kosztów tj. nośniki kosztów, parametry obiektów odniesienia kosztów nie mające charakteru efektów działalności nazwane kluczami rozliczeniowymi kosztów. Wyróżniamy następujące rodzaje kluczy rozliczeniowych : wg jednostek miary - ilościowe wartościowe mieszane: wg zmienności w czasie - stałe zmienne;

Przykłady kluczy rozliczeniowych:

• dla kosztów zakupu: ilość lub wartość materiałów

• dla produkcji pracochłonnej: wynagrodzenia bezpośrednie

• dla produkcji zmechanizowanej: czas pracy maszyn zużycie energii elek.

Dla produkcji materiałochłonnej : ilość zużytych materiałów lub ich wartość.

PRÓG RENTOWNOŚCI

Oznacza taką wielkość sprzedanych produktów (towarów, usług), przy której przychody ze sprzedaży  w całości pokrywają koszty ich uzyskania
    Odpowiada na pytania:
- ile należy sprzedać wyrobów (towarów, usług) aby zostały pokryty całkowite koszty przedsiębiorstwa,
- o ile trzeba zwiększyć rozmiary sprzedaży aby ociągnąć zaplanowaną wielkość zysku,
- jak ukształtować wielkość i strukturę kosztów własnych,
- jaka powinna być wysokość cen na sprzedawane wyroby
    Założenia:
- zachowanie kosztów i przychodów przebiega liniowo w stosunku do zmian wielkości produkcji,
- wielkość produkcji równa się wielkości sprzedaży,
- koszty całkowite są wprost proporcjonalne do wielkości produkcji, tj.:
- koszty stałe są kosztami bezwzględnie stałymi 
- koszty zmienne są kosztami proporcjonalne zmiennymi,
- czynniki nieuwzględnione w analizie, m.i.:
- ceny i jednostkowe zużycie czynników produkcji,
- wydajność pracy i produktywność środków produkcji,
- ceny produktów (bez względu na wielkość sprzedaży) nie ulegają zmianom.

Analiza progu rentowności

Na podwyższenie progu rentowności wpływają:

• obniżenie ceny sprzedaży

• wzrost jednostkowego kosztu zmiennego

• wzrost kosztów stałych

Na obniżenie progu rentowności wpływają

• wzrost ceny sprzedaży

• obniżenie jednostkowego kosztu zmiennego

• obniżenie kosztów stałych.

Zmiana ceny sprzedaży produktów, przy niezmiennych dwóch pozostałych parametrach, powoduje przesuniecie progu rentowności:
1) jeśli cena sprzedaży rośnie, to próg rentowności ulega obniżeniu,
2) jeśli cena sprzedaży spada, to próg rentowności ulega podwyższeniu.

Zmiana jednostkowego kosztu zmiennego, przy niezmienionej cenie sprzedaży i kosztach stałych, powoduje przesunięcie progu rentowności:
1) jeśli jednostkowy koszt zmienny rośnie, to próg rentowności ulega podwyższeniu,
2) jeśli jednostkowy koszt zmienny maleje, to próg rentowności ulega obniżeniu.

Zmiana kosztów stałych

1. jeśli koszty stałe wzrosną próg rentowności podwyższy się
   2)jeśli koszty stałe spadną to próg rentowności także spadnie

PRÓG PŁYNNOŚCI
Definicja progu rentowności wg. RKP i RKZ
- według RKP - jest to taka ilość/wartość produkcji, przy których przychody ze sprzedaży równe są kosztom całkowitym, będącym jednocześnie wydatkami,
- według RKZ - jest to taka ilość/wartość produkcji, przy których marża na pokrycie (marża brutto) równa jest kosztom stałym, będącym jednocześnie wydatkami

STREFA BEZPIECZENSTWA

Strefa bezpieczeństwa informuje o ile można obniżyć sprzedaż, aby nie ponieś straty.

Wartościowa Strefa bezpieczeństwa - (wskaźnik pewności) różnica między planowanym lub rzeczywistym poziomem przychodów ze sprzedaży, a przychodem zapewniającym uzyskanie progu rentowności

Ilościowa strefa bezpieczeństwa - jest różnicą między ilością produkcji / sprzedaży realizowanej bądź zawierzanej i ilością produkcji /sprzedaży w punkcie krytycznym.

DZWIGNIA OPERACYJNA

Dźwignia operacyjna - wyjaśnia jak za pomocą niewielkiego wzrostu sprzedaży można uzyskać odpowiednio wyższy przyrost wielkości zysku:
Wysoki udział kosztów zmiennych w strukturze kosztów- mała dźwignia operacyjna
Wysoki udział kosztów stałych w strukturze kosztów- duża dźwignia operacyjna
Stopień dźwigni operacyjnej - stosunek marży pokrycia do zysku ze sprzedaży

MARŻA BRUTTO
Marża brutto różnica pomiędzy przychodem netto ze sprzedaży a ponoszonymi kosztami zmiennymi wytworzenia dóbr materialnych przeznaczonych na sprzedaż lub świadczonych usług. Rachunek marży brutto za podstawę przyjmuje podział kosztów całkowitych na koszty stałe i koszty zmienne. Przy czym koszty stałe rozumiane są jako koszty utrzymania pełnej zdolności produkcyjnej podmiotu gospodarczego. Koszty zmienne natomiast wiążą się z poziomem i strukturą wytwarzanych produktów lub usług. Marżę brutto obliczamy dla poszczególnych wytwarzanych produktów lub świadczonych odpłatnie usług. Marża brutto jest podstawowym miernikiem wykorzystywanym w rachunkowości zarządczej.

INWESTOWANIE

Pozycja przedsiębiorstwa zależy nie tylko od sprawnego bieżącego zarządzania a przede wszystkim od podejmowania optymalnych decyzji dot. kierunków rozwoju i źródeł jego finansowania, tj. od realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych.
Inwestowanie jest procesem długotrwałym, wymagającym zgromadzenia kapitału niezbędnego do finansowania początkowych nakładów, które przynoszą (bądź nie) efekt zawsze z pewnym opóźnieniem.
Kryterium oceny działalności gospodarczej - max. zysk z zaangażowanego kapitału
Czynniki istotne dla działalności inwestycyjnej: ryzyko i czas
Decyzji inwestycyjne bazuję na optymalizacji zysku, zapewniającą przedsiębiorstwu rozwój w dłuższym horyzoncie czasowym i gwarantują maksymalny wzrost jego wartości

Inwestycyjne przepływy pieniężny netto (NCF):
- nakłady kapitałowe (na majątek trwały, na fazę przedprodukcyjną, na majątek obrotowy),
- przychody ze sprzedaży,
- koszty operacyjne (bez amortyzacji i odsetek),
- inne wydatki (podatek doch., raty i odsetki od kredytu inwestycyjnego)
- zmiana stanu kapitału obrotowego (pracującego)
- wartość likwidacyjna
Przy obliczeniu  przepływów pieniężnych uwzględnia się następujące zasady:
- wydatki powstają w chwili poniesienia (np. w momencie spłaty raty kredytu),
- nie zalicza się nakładów utopionych (tj. wydatków poniesionych przed  podjęciem decyzji o realizacji inwestycji),
- niektóre nakłady wycenia się według kosztów utraconych korzyści a nie według rzeczywistej wartości

Wartość zaktualizowana netto NPV (Net Present Value) opiera się na 3 założeniach:
1. złotówka jest dzisiaj warta więcej niż złotówka jutro,
2. wielkość ta zależy wyłącznie od przewidywanych w przyszłości przepływów pieniężnych oraz kosztów utraconych korzyści,
3. wartość NPV różnych projektów jest mierzona wartością bieżącą

NPV = ∑_(i=1)^n NCF x ai,
gdzie:
NPV - wartość zaktualizowana netto- bezwzględna miara oceny efektywności projektów,
NCF 1,…n - przepływy netto w kolejnych latach okresu obliczeniowego,
a1,2…n - poziom współczynnika dyskontowego w kolejnych latach okresu oblicz.(a=1 / (1 + r))

Projekt jest opłacalny i przyjmuję się go do realizacji przy NPV > 0,
Przy NPV = 0 projekt przynosi dochód w wysokości stopy zwrotu równej stopie dyskontowej

Wewnętrzna stopa zwrotu IRR (Internal Rate of Return)jest rzeczywistą stopą rentowności ocenianego projektu inwestycyjnego (jest względną miarą oceny efektywności projektu).
Jest to stopa procentowa (dyskontowa) przy której NPV =0.
IRR = i1 + (PV x (i2 - i1))/PV +NV,
gdzie:
IRR - wewnętrzna stopa zwrotu,
i1 - poziom stopy procentowej, przy której NPV > 0,
i2 - poziom stopy procentowej, przy której NPV < 0,
PV - poziom NPV przy stopie i1,
NV - poziom NPV przy stopie i2.
Inwestycja jest opłacalna wówczas, gdy IRR jest wyższa od stopy granicznej, będącej najniższą możliwą do zaakceptowania przez inwestora stopą rentowności

RACHUNEK WARTOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA

Wartość przedsiębiorstwa może być oceniona metodami:
1) opartymi na majątku przedsiębiorstwa,

Metody majątkowe - przedmiotem kalkulacji jest majątek przedsiębiorstwa.
Wartość księg. skorygowana netto = wartość skorygowana aktywów - zadłużenie bilansowe
Wartość rynkowa likwidacyjna=  przychody ze sprzedaży majątku - koszty likwidacji - zadłużenie wymagalne
Wady: nie uwzględnia się goodwill, nie ustala się możliwe do osiągnięcia korzyści
2) dochodowymi  (np., DCF),

Metody dochodowe
Metoda zdyskontowanych nadwyżek pieniężnych (DCF) pozwała oszacować sumę zdyskontowanych dochodów, które przedsiębiorstwo może wygenerować w przyszłości.
Na dochody wpłyną:
1) okres dochodotwórczy przedsiębiorstwa (horyzont czasowy),
2) poziom dochodów w poszczególnych latach,
3) poziom stopy kapitalizacji,
1 - analiza strategiczna (SWOT) => określony lub nieskończenie długi okres dochodotwórczy,
2 - wycena zdyskontowanych nadwyżek pieniężnych lub zysku lub dywidendy,
3 - stopa procentowa zaakceptowana przez inwestora (np., zob. metodę CAPM).
Wady: subiektywność oceny, wymaga od wyceniających dużej wiedzy i doświadczenia
3) mieszanymi.

Metody mieszane:
- metoda średnia berlińska,
- metoda średnia szwajcarska
(wartość przedsiębiorstwa wylicza się jako średnia arytmetyczna lub ważona  wartości dochodowej i majątkowej)
Oszacowanie wartości reputacji przedsiębiorstwa, wartości goodwill (jako nadwyżki wartości przedsiębiorstwa nad sumą wartości materialnych i niematerialnych lub zdolności firmy do osiągania zysków większych niż przeciętne w branży)

Metody  oceny opłacalności projektów inwestycyjnych:
Proste (statyczne) metody oceny finansowej:
- okres zwrotu początkowych nakładów inwestycyjnych,
- prosta stopa zwrotu,
- przeciętna księgowa stopa zwrotu,
- test pierwszego kroku,
- analiza progu rentowności wraz z analizą wrażliwości
Wady: 
• wykorzystanie nominalnych i średniorocznych wielkości,
• nieuwzględnienie zmiennej w czasie wartości pieniądza

Dyskontowe (dynamiczne) metody oceny inwestycji:
- wartość zaktualizowana netto (NPV),
- wewnętrzna stopa zwrotu (IRR),
- wskaźniki efektywności inwestycji (ogólnej, rentowności, nakładochłonności)
- zdyskontowany okres zwrotu.
Przy metodach dyskontowych określamy:
- okres życia projektu (= okres budowy projektu + okres eksploatacji projektu),
- wydatki inwestycyjne,
- nadwyżkę pieniężną,
- stopę dyskontową.

Kluczowe czynniki sukcesu  to są najważniejsze problemy, mające podstawowe znaczenie dla osiągnięcia celów przedsiębiorstwa
Pośród kluczowych czynników przedsiębiorstwa na szczególną uwagę kierownictwa zasługują krytyczne czynniki sukcesu, które wyróżniają się dużym stopniem niepewności, podwyższonym ryzykiem i mogą stworzyć zagrożenie osiągnięcia celu strategicznego

Np., jeżeli celem strategicznym przedsiębiorstwa jest osiągnięcie określonego udziału w rynku to czynnikami sukcesu będą:
- posiadanie odpowiedniego kapitału,
- dywersyfikacja produktu,
- wykorzystanie zjawiska korzyści skali,
- obniżenie kosztów (lokalizacja, technologii, materiały),
- dostęp do kanałów dystrybucji,
- sprzyjająca polityka państwa

Klasyfikacja czynników sukcesu może być przedstawiona w pięciu wymiarach:
1. Cele,
2. Klienci,
3. Pracownicy,
4. Procesy,
5. Informacje

4

---