Rola Jazzu w wychowaniu muzycznym młodego pokolenia
Jazz inspirowany różnorodnymi formami i gatunkami muzycznymi może służyć jako asumpt i wartościowy element wychowawczy, edukacyjny, kulturowy w rozwoju młodego pokolenia. Wpływa na kreowanie głębszej wyobraźni twórczej młodych ludzi i inspiruje do własnych poszukiwań.
W jaki sposób, tak trudny z pozoru gatunek muzyki , tak różnorodny stylistycznie, tak zmieniający się w ramach upływających dziesiątek lat może mieć wpływ na wychowanie
Jazz drążący coraz to nowe nurty, ścieżki, krwiobiegi zasilające inne gatunki muzyczne, sam inspirowany innymi gatunkami, może służyć jako asumpt i wartościowy element wychowawczy, edukacyjny, kulturowy w rozwoju młodego pokolenia. Dlaczego akurat ten rodzaj edukacji, wydaje mi się tak ważny i jednocześnie tak zaniedbywany przez lata żelaznej kurtyny, późnego PRL-u, wczesnego „żarłocznego” kapitalizmu? Zaniedbywany przez muzykologów, humanistów, nauczycieli, wreszcie przez samych muzyków. Jak mało zostało zrobione, jak wiele należałoby uczynić, z pożytkiem dla młodego pokolenia, aby ten stan uległ zadawalającej poprawie.
Istotny to temat, ponieważ tu właśnie, na tym poletku nienamacalnych wartości, dźwiękowego filozofowania dzieje się, w mojej opinii najwięcej, najbarwniej, inspirująco i kolorowo. Tylko w tym gatunku muzycznym elementy improwizacji stanowią walor pierwszy i najważniejszy.
Tu pokazują swój kunszt najlepsi z najlepszych zarówno pod względem technicznych umiejętności gry na instrumencie, jak może przede wszystkim umiejętności budowania napięć, nastrojów, przeplatania się barwnych światów. Tu właśnie, jak może nigdzie w takiej skali, intelekt, rzemiosło oraz emocje znajdują swoje pełne uwznioślenie. Ten trzyelementowy spójny warkocz aury, dźwiękowej ściany bije w odbiorcę z niespotykaną, intrygującą mocą.
Zwróćmy jeszcze uwagę na wachlarz instrumentarium spotykany w jazzie w jego podgatunkach, stylach i okresach. Czego my tu nie mamy: na początku orkiestry dęte , instrumenty blaszane, perkusyjne w bardzo różnorodnych, rozbudowanych często własnego pomysłu zestawach (Future Mann u Beli Fleck'a ), gitara klasyczna , e lektryczna jako instrument solowy . Ogromna rola saksofonów , głównie tenorowy , altowy , sopranowy . Klarnet z wariacjami na swój temat, kontrabas , gitara basowa , „malarstwo i poezja” Eberharda Webera , pianino , piano Fendera , bogate wieloelementowe zestawy instrumentów elektronicznych oraz przebogata ilość instrumentów orientalnych, ludowych ze wszystkich zakątków świata, stanowiących niebywałe bogactwo brzmień, niezwykle inspirujące wyzwanie dla muzyków.
Ale, co równie ważne intrygujące muzycznymi kolorami spektakle dla odbiorców, szczególnie młodych. Jakaż to przecież przyjemność móc słuchać i oglądać te przeróżne zestawy instrumentów, słuchać ich często zaskakujących brzmień. Patrzeć na kolorowo ubranych, o różnych kolorach i odcieniach skóry wspaniałych muzyków i chłonąć to wszystko w atmosferze wielkiego wydarzenia artystycznego, bo jazz jest wydarzeniem artystycznym, spektaklem muzycznym na najwyższym poziomie. To tylko stereotypy, lenistwo i brak inspiracji oraz próżność mediów nadały mu rys niezrozumiałej formy. Czym są i jaka rolę pełnią twórcze, inspirujące, poszerzające wyobraźnię elementy jazzu? Czym jest kontakt, najlepiej bezpośredni, namacalny z tego rodzaju sztuką? Co może dać kontakt z czymś, co jest drążeniem wyobraźni, poszukiwaniem coraz to nowych planów, intelektualnych i emocjonalnych horyzontów? Wyzwanie ani proste ani łatwe, szczególnie dla młodego człowieka! Ale jakże rozwojowe i pożądane edukacyjnie.
Wróciwszy jeszcze do pytania, dlaczego jazz? Jazz, to nie tylko świat, również polska cegiełka w rozwoju tego gatunku muzyki ma swoją wartość. Jakże fascynująco brzmią utwory mistrzów polskiego jazzu z lat 50-tych, 60-tych, 70-tych w nowych reedycjach Pol Jazzu i Polskich Nagrań.
Jakaż tam atmosfera, skupienie, twórczy lot! Ile emocji, intelektu i kunsztu zaklętych w tych sekretnych dźwiękach z przeszłości. Dla młodego człowieka niewątpliwie najlepszą formą edukacji jazzowej jest bezpośrednie uczestnictwo w wydarzeniach muzycznych, koncertach, warsztatach (Puławy, Chodzież), prelekcjach. W dziedzinie tak „żywej” jak jazz nie ma lepszej szkoły. Nie zapominajmy jednak o przebogatej muzycznej historii utrwalanej na płytach, zapisanej w encyklopediach, opowiadanej przez artystów i uczestników, ocenianej przez krytyków.
Bywanie w tym świecie i samodzielne pogłębianie wiedzy muzycznej to istotny składnik edukacji młodego jak i później dorosłego odbiorcy. To istotny składnik kulturalnego człowieka w połączonej Europie na początku kolejnego wieku.
Przykładem podręcznika spełniającego edukacyjne oczekiwania w tej dziedzinie jest „ Świat Muzyki ” Wacława Panka , podręcznik kl. I-III, gdzie w rozdziale „ Jazz w Europie i Polsce” przedstawił genezę jazzu, w tym polskiego, z wydarzeniami i rozwojem tego gatunku muzycznego z ważnymi nazwiskami: Grażyna Auguścik , Zbigniew Namysłowski , Tomasz Stańko, Adam Makowicz, Urszula Dudziak i inni.
Jak wiele od nas nauczycieli muzyki zależy, aby młodzież gimnazjalna poznawała tajniki Jazzu , w szczególności polskiego i przez to włączyła się w życie kulturalne, udoskonalając i ubarwiając świat własnych przeżyć i wrażliwości na piękno.