Subiektywne i obiektywne czynniki trwałości rodziny i małżeństwa
1.E. Jabłońska - Deptuła wskazała trzy bloki przyczyn destabilizacji rodziny w Polsce:
Zmiany w strukturach powodujące dezaktualizację tradycyjnego modelu rodziny
Zmiany mentalności wywołane przez” pęknięcie łańcucha tradycji”
Rozbicie wartości osobowych w rodzinie przez konsumpcjonizm
2. Wobec tak wielu czynników w dezintegracji rodziny, sił zagrażających jej trwałości i spoistości, musiały z czasem nastąpić nieuchronne pęknięcia w strukturze rodziny w wyniku osłabienia siły i zdolności przystosowanych.
3.Silna więź rodzinna, mimo nawet niesprzyjających warunków zewnętrznych, stanowi źródło sukcesu rodzinnego, jest gwarantem przetrwania sytuacji kryzysowych, elementem wzbogacającym osobowośc członków rodziny.
4.Rodzina jest także, instytucją społeczną, którą współtworzą takie elementy, jak:
mieszkanie i jego wyposażenie
styl życia sprzyjający zdrowiu
samopoczucie sprzyjające prawidłowemu procesowi socjalizacji
wartośc związana z zaspokajaniem potrzeb warunkujących dobrostan zdrowotny(do których należą potrzeby gatunkowe i indywidualne)
5. Do naistotniejszych zagrożeń zdrowia, według A. Sicińskiego, należą:
konflikty światopoglądowe
procesy migracyjne
sytuacja mieszkaniowa
uciążliwośc życia codziennego (patologia)
problemy związane z pracą ( bezrobocie)
zagrożenia ekologiczne związane z miejscem zamieszkania, pracy, nauki
brak dostępu do informacji
nadmiar uwagi skierowanej na własny organizm i wycofanie się ról społecznych, których podjęcia czy dalszego odgrywania oczekuje rodzina
degradacja żywicieli rodzin(np.: pijaństwo, alkoholizm, narkomania, lekomania)
negatywne skutki leczenia cytostatykami i sterydami, np.: w postaci zmian odporności u małych dzieci oraz higiena ciąży)
6.Czynniki zagrażające dziecku, jego rozwojowi i osobowości, zdrowiu fizycznemu, psychicznemu i społecznemu:
-rozpad
-uzależnienie
-przemoc
-przestępczoś
-bieda
-złe traktowanie dziecka przybierające formę przemocy fizycznej
-przemocy seksualnej
-przemocy emocjonalnej
-zaniedbania
-opóźnienia rozwoju fizycznego(np.: celowe niedostarczanie dziecku odpowiedniej ilości pożywienia)
-wykorzystywania rytualnego( tzn. działania o religijnych, magicznych lub ponadmaterialnych aspektach połączone z przemocą seksualną, fizyczną, emocjonalną)
7. Wśród relacji stanu choroby w życiu rodziny można wyróżnic cztery zależności między RDZOINĄ a CHOROBĄ( Z.Kawczyńska-Butrym)
-rodzina jako element zabespieczający zdrowie
-rodzina jako element zagrażający zdrowiu.
-choroba jako element zagrażający rodzinie
-choroba jako element wzmacniający rodzinę.
8. Rodzina zajmuje bardzo ważne miejsce w Narodowym programie zdrowia.
Oczekuje się, iż zapewni ona:
rodzinie zdrowego potomstwa
właściwy przebieg funkcjonowania dorosłym czlonkom rodzin, tj. ułatwi realizację ról rodzinnych, zawodowych oraz innych ról społecznych
warunki materialne zaspokojenia potrzeb swych członków oraz ich potrzeb psychospołecznych
ochronę swych czlonków przed zjawiskami patologicznymi
ukształtowanie wzorców życia, które służą zdrowiu wszystkich jej członków
9. J. Szczepański uważa, że rodzinę normalnie funkcjonującą pod względem wychowawczyn określamy jako:
Rodzinę w statystycznym sensie, a więc zaweirającą jak najwięcej cech typowych, najczęściej występujących w rodzinach zamieszkujących określone środowisko. Rodzina taka posiada szereg elementów wychowawczych, które w danym środowisku wystepują najczęściej. Mogą to by, m.in. najczęściej występujący zawód rodziców lub zawody, statystyczna wielkośc rodziny, najbardziej powszechne warunki mieszkaniowe rodziny, wykształcenie rodziców itd.
Rodzinę funkcjonującą ogólnie, a wtym samym i pod względem wychowawczym, w ramach ustalonych kryteriów społecznych. Idzie tu o taką rodzinę która stwarza przez swoją działalnośc warunki sprzyjające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu i fizycznemu dzieci, niesprzecznemu z ogólnospołecznym kierunkiem wychowania. Rodzina taka sespala swoje wysiłki wychowawcze z innymi instytucjami wychowawczymi działającymi w danym środowisku, np.: domem kultury, kościołem, stowarzyszeniem.
Rodzinę zintegrowaną, tzn. taką w której poszczególne elementy składające się na działalnośc wychowawczą współdziałają ze sobą Idzie tu o elementy wymienione w poszczególnych grupach czynników(ekonomicznych, kulturalnych i psychospołecznych). Elementy te osiągają w rodzinnie pewien optymalny poziom. W swym funkcjonowaniu rodzina taka realizuje podstawowe funkcje bez wiekszości zakłóceń. Stwarza swoim dzieciom najlepsze warunki wychowawcze.
10. Rodzina jeszcze wydolna wychowawczo charakteryzuje się tym, że
-warunki wychowawcze bywają tam niekiedy zachwiane, podobnie jak jej ogólne funkcjonowanie.
-Mimo tych zakłóceń czyni ona wysiłki, aby swą niepoewną chwilowo sytuację poprawic.
-Jest w niej poczucie odpowiedzialności za wychowanie dzieci.
W rodzinie niewydolnej wychowawczo dochodzi często do
-zaburzeń we współżyciu rodziny, co wiąże się na ogół z niepowodzeniami życiowymi poszczególnych jej członków.
-Aspiracje życiowe rodziców i innych członków rodziny są na ogół małowartościowe społecznie lub nierealne.
-Większośc elementów działalności wychowawczej rodziny wyraźnie odbiega od poziomu rodziny normalnej.
Rodziny patologiczne stanowią margines każdego społeczeństwa. Zaliczamy do nich takie, których członkowie pozostają w stałej kolizji z prawem i moralnością. Mogą to być następującą przejawy tej kolizji:
nagminne kradzieże,
rabunki
rozboje
przemoc
gry hazardowe
przemyt
prostytucja
stręczycielstwo
alkoholizm
W rodzinie wzorcowej poszczególne składniki struktury i funkcjonowania są odpowiednio wysokie, korzystne dla egzystencji i rozwoju jej wszystkich członków.
11. A. Makarenko zwolennik wychowania kolektywistycznego uważał iż: „Tylko tam, gdzie w rodzinie jest kilkoro dzieci, piecza rodzicielska jest może miec charakter normalny. W dużej rodzinie dziecko od najmłodszych lat przyzwyczaja się do życia w zespole i zdobywa umiejętności współżycia. Między starszymi i młodszymi dziecmi wytwarza się miłośc i przyjaźń w najrozmaitrzych postaciach. Życie w takiej rodzinie daje dziecku sposobnośc wdrażania się w rózne formy stosunków między ludźmi”
12. Przyczyny stosowania przemocy wobec dziecka
*4 grupy czynników wyzwalających przemoc wobec dziecka:
czynniki krzywdzenia dziecka tkwiące w osobie dopuszczającej się przemocy
czynniki krzywdzenia dziecka tkwiące mikrosystemie
czynniki krzywdzenia dziecka tkwiące w exosystemie
czynniki krzywdzenia dziecka tkwiące w makrosystemie
Czynniki krzywdzenia dziecka w osobie rodzica. Przyczyną takiego postępowania są:
-specyficzne cechy rodziców, takie jak skłonności sadomasochistyczne i charakterologiczne zaburzenia osobowości,
-słaba kontrola emocji,
-uszkodzenia organiczne
W badaniach Spinetta, Riglera ukazano, że objawy patologiczne przejawiło 10% rodziców znęcających się nad dzieckiem, a analiza osób, które dokonały zabójstwa własnego dziecka, ukazała, że większośc z nich nie wykazała cech choroby psychicznej. Do zabójstw dochodziło najczęsciej przez przypadek, gdyż zbyt silnie uderzono dziecko z powodu jego nieposłuszeństwa.
A Miller, odsłonił światu, że większośc rodziców dopuszczających się przemocy wobec dzieci stykały się we własnym dzieciństwie z podobnymi sytuacjami - doświadczali braku adekwatnej opieki lub byli poddawani ostrym karom, zmuszani do bezwzględnego posłuszeństwa, maltretowani psychicznie czy seksualnie wykorzystywani.
Lekarze i psychologowie zwracają uwagę, że na stosunek rodziców do dziecka i ewentualną przemoc wobec niego duży wpływa ma przebieg ciąży i porodu.
Dla kształtowania się zachowań macierzyńskich i przywiązania matki do dziecka duże znaczenie ma wczesny z nim kontakt, a szczególną rolę odgrywa w tym kontakt fizyczny.
Badania J.K. Kennella i współpracowników wykazały, że matki wcześniaków, mające z nimi bliski kontakt w ciągu dwóch pierwszych godzin po porodzie, po upływie miesiąca zachowywały się wobec swych dzieci inaczej niż matki, które zetknęły się ze swoimi dziecmi dopiero po trzech tygodniach. Matki z pierwszej grupy przejawiły wobec swoich miesięcznych niemowląt więcej zachowań przywiązania, takich jak pieszczenie , całowanie, tulenie itd.
-Różnice w zachowaniu matek były widoczne także po dwóch latach.