Magnus Carlsen - "Mozart szachów"

"Mo­zart sza­chów", "ge­niusz" - tak mówi się o 22-let­nim Nor­we­gu Ma­gnu­sie Carl­se­nie, który gra w sza­chy, jak żaden inny za­wod­nik. Tytuł ar­cy­mi­strza otrzy­mał, mając za­le­d­wie 13 lat. W 2010 roku zo­stał naj­młod­szym w hi­sto­rii li­de­rem świa­to­we­go ran­kin­gu, z kolei na po­cząt­ku tego roku pobił re­kord Garri Ka­spa­ro­wa, uzy­sku­jąc ran­king 2872 punk­ty. To naj­wyż­szy ran­king w hi­sto­rii sza­chów.

Magnus Carlsen Foto: DANIEL SANNUM LAUTEN / AFP

W Chen­nai Carl­sen zmie­rzy się z 43-let­nim Vi­swa­na­tha­nem Anan­dem, który od sze­ściu lat jest mi­strzem świa­ta. Nor­weg jest na­dzie­ją Za­cho­du na to, że po raz pierw­szy od bar­dzo wielu lat tytuł ten wy­wę­dru­je ze Wscho­du. Nie­któ­rzy twier­dzą, że Carl­sen może stać się sza­cho­wym ido­lem na miarę Bobby'ego Fi­sche­ra. Dzię­ki niemu też sza­chy mogą od­zy­skać blask.

Pierw­szych sza­cho­wych reguł na­uczył się od swo­je­go ojca w wieku pię­ciu lat. I od tego czasu gra ta stała się jego pasją. Jego pierw­szym celem było po­ko­na­nie star­szej sio­stry Ellen. Trzy lata póź­niej wy­stą­pił w swoim pierw­szym tur­nie­ju. W ko­lej­nym roku zo­stał mi­strzem Nor­we­gii w ka­te­go­rii do 11 lat. W 2001 roku wziął udział w pierw­szym mię­dzy­na­ro­do­wym tur­nie­ju i od razu sku­pił na sobie uwagę eks­per­tów. I rze­czy­wi­ście mieli oni rację, bo już trzy lata póź­niej był ar­cy­mi­strzem. Młod­szy za­wod­ni­kiem od niego z tym ty­tu­łem był w hi­sto­rii sza­chów tylko Sier­giej Ka­ria­kin.

W marcu 2004 roku eks­per­ci ob­wie­ści­li po­ja­wie­nie się no­we­go króla na sza­chow­ni­cy. Na tur­nie­ju sza­chów bły­ska­wicz­nych w Rey­kja­vi­ku Carl­sen naj­pierw po­ko­nał by­łe­go mi­strza świa­ta Ana­to­li­ja Kar­po­wa. Dzień póź­niej mie­rzył się z innym wiel­kim tej dys­cy­pli­ny spor­tu Garri Ka­spa­ro­wem, który był wów­czas li­de­rem świa­to­we­go ran­kin­gu. Ten naj­wy­raź­niej zlek­ce­wa­żył 13-lat­ka, który do po­je­dyn­ku przy­stą­pił bez re­spek­tu. W pew­nym mo­men­cie Nor­weg wy­glą­dał nawet na mocno znu­dzo­ne­go. Zresz­tą taki ma do dzi­siaj styl gry. Czę­sto można za­ob­ser­wo­wać, jak za­miast sku­piać się na sza­chow­ni­cy, roz­glą­da się do­oko­ła. Zu­peł­nie, jakby gra kom­plet­nie go nie in­te­re­so­wa­ła. Osta­tecz­nie po­tycz­ka z Ka­spa­ro­wem za­koń­czy­ła się re­mi­sem. Wiel­ki mistrz zre­wan­żo­wał się jed­nak, kiedy grał bia­ły­mi. Po­ko­nał mło­ko­sa w 32 po­su­nię­ciach.

Drogi Carl­se­na i Ka­spa­ro­wa po raz ko­lej­ny skrzy­żo­wa­ły się w 2009 roku. Wie­lo­let­ni mistrz świa­ta, który ka­rie­rę za­koń­czył w 2005 roku, zo­stał tre­ne­rem Nor­we­ga. Współ­pra­co­wał z nim do 2010 roku. Obaj szcze­gól­nie sku­pia­li się na opra­co­wa­niu opty­mal­ne­go re­per­tu­aru de­biu­to­we­go. Wiel­ki wpływ na ka­rie­rę Carl­se­na miał też jego pierw­szy tre­ner ar­cy­mistrz Simen Ag­de­ste­in.

Nie­speł­na pię­cio­mi­lio­no­wa Nor­we­gia, która sły­nie przede wszyst­kim ze zna­ko­mi­tych przed­sta­wi­cie­li spor­tów zi­mo­wych, zu­peł­nie zwa­rio­wa­ła na punk­cie 22-lat­ka, który w wol­nych chwi­lach lubi po­grać w piłkę, czy wspiąć się na jakąś górę. W ran­kin­gach po­pu­lar­no­ści prze­bił samą Marit Bjo­er­gen. Zresz­tą Carl­sen na­le­ży do no­we­go po­ko­le­nia sza­chi­stów, któ­rzy do tur­nie­jów przy­go­to­wu­ją się nie tylko przy sza­chow­ni­cy, czy kom­pu­te­rze, ale przede wszyst­kim upra­wia­jąc inne spor­ty. Mało kto wie, ale w sza­chach kon­dy­cja od­gry­wa nie­ba­ga­tel­ną rolę.

Od 2010 roku Nor­weg jest też mo­de­lem ho­len­der­skiej firmy odzie­żo­wej G-Star. Po­dob­no w 2012 roku jego do­chód wy­niósł 1,2 mi­lio­na do­la­rów. Samo to świad­czy o tym, że Carl­sen wpro­wa­dzi sza­chy na zu­peł­nie inny po­ziom po­strze­ga­nia spo­łecz­ne­go. Co cie­ka­we, ma­ga­zyn "Co­smo­po­li­tan" uznał go za jed­ne­go ze 100 naj­sek­sow­niej­szych męż­czyzn, z kolei ty­go­dnik "Time" umie­ścił go w gro­nie w 100 naj­bar­dziej wpły­wo­wych ludzi na świe­cie.

Jego pierw­szy tre­ner i men­tor Simon Ag­de­ste­invpa­trzy na roz­wój tego za­wod­ni­ka z mie­sza­ny­mi uczu­cia­mi.

- Ma­gnus jest coraz bar­dziej ta­jem­ni­czą osobą, jak James Dean - miał po­wie­dzieć kie­dyś nor­we­ski ar­cy­mistrz.

Ci, któ­rzy znają Carl­se­na, twier­dzą, że ma on fe­no­me­nal­ną pa­mięć. Zresz­tą kie­dyś zda­rzy­ło mu się ro­ze­grać sy­mul­ta­nę (gra z kil­ko­ma ry­wa­la­mi naraz) na dzie­się­ciu sza­chow­ni­cach. Tyle tylko, że Nor­weg stał od­wró­co­ny do ry­wa­li tyłem. Carl­se­no­wi za­rzu­ca­ją jed­nak też le­ni­stwo. Zda­niem Ag­de­ste­ina, gdyby jego wy­cho­wa­nek pra­co­wał tak cięż­ko jak inni mi­strzo­wie, to grał­by jesz­cze le­piej.

Co cie­ka­we Carl­sen nigdy nie grał prze­ciw­ko kom­pu­te­ro­wi. Urzą­dze­nie to wy­ko­rzy­stu­je je­dy­nie do ana­li­zy, bo w cza­sie gry bar­dziej po­le­ga na in­tu­icji.

- Nigdy nie lu­bi­łem grać z kom­pu­te­rem. Po pro­stu je­stem zda­nia, że jeśli chcesz być na szczy­cie mu­sisz robić coś wię­cej niż tylko grać z kom­pu­te­rem. Trze­ba po­czuć sza­chy, a tego nie do­sta­nie się na ekra­nie - twier­dzi Nor­weg.

Nie ma co ukry­wać, że po­je­dy­nek z Anan­dem bę­dzie jed­nym z naj­bar­dziej ocze­ki­wa­nych starć sza­cho­wych od cza­sów po­ty­czek Fi­sche­ra ze Spas­skim czy Kar­po­wa z Ka­spa­ro­wem. Mistrz świa­ta pod­cho­dzi do tego po­je­dyn­ku bar­dzo po­waż­nie. Od trzech mie­się­cy in­ten­syw­nie przy­go­to­wu­je się do walki. Carl­sen przy­stę­pu­je na wiel­kim luzie. To wła­śnie jest chyba część jego ge­niu­szu.

---