IMPLEMENTACJA EUROPEJSKIEGO PRAWA WSPÓLNOTOWEGO

Implementacja ( ang. Implementation) - to wprowadzenie w życie, wykonanie, realizacja.

I. nie ma jednoznacznego odpowiednika terminologicznego.

W znaczeniu ogólnym implementacja to skuteczne wprowadzenie w życie aktu prawnego(normy).

W znaczeniu precyzyjnym to podejmowanie wszelkich, niezbędnych działań, które zapewniłyby warunki dla efektywnego stosowania i przestrzegania prawa wspólnotowego w krajowych systemach prawnych.

Implementacja nie ogranicza się do wydawania aktów prawnych, lecz obejmuje także wszelkie działania związane z zapewnieniem warunków dla efektywnego działania przyjętych norm generalnych, tzn. powiązanie ze stosowaniem i kontrolą przestrzegania prawa.

Za podstawę prawną i. można uznać art. 10 TWE, który nakłada zwł. na państwa członkowskie, i jak wynika z orzecznictwa ETS, instytucje wspólnot europejskich szeroko pojęty obowiązek współpracy w osiąganiu celów wspólnotowych.

• STRUKTURA NORMATYWNA IMPLEMENTACJI

Pod względem normatywnym implementacja ma do pewnego stopnia złożoną strukurę. Wyróżniamy 4 normy związane z i. :

1. Normy implementowane - to normy materialne prawa wspólnotowego, które podlegają i. w krajowych systemach prawnych.

2. Normy nakazujące implementację - to reguły wspólnotowe o charakterze kompetencyjnym określające podmiot odpowiedzialny za i. oraz zakres obowiązku implementacyjnego lub władzy implementacyjnej.

3. Normy implementujące - to normy wydawane w wykonaniu norm nakazujących i. Nadają sie wprost do stosowania i egzekwowania przestrzegania i sa podstawą aktów indywidualnych.

4. Normy zabezpieczające implementację - to normy wyróżnione ze względów funkcjonalnych. Określają one środki zapewniające efektywność i.

• RODZAJE IMPLEMENTACJI

1. Implementacja wspólnotowa - jej podmiotami są organy wspólnotowe (zwł. Komisja i związane z nią agendy). I.w. dotyczy prawa pierwotnego, w tym rozporzadzeń oraz dyrektyw. Szczególne znaczenie mają tu procedury komitologiczne.

2. Implementacja krajowa - jej podmiotami są państwa członkowskie, a zwł. ich parlamenty i rządy. I.k. doryczą przede wszystkim dyrektyw, a w mniejszym stopniu prawa pierwotnego i rozporządzeń.

Implementacja wspólnotowa i krajowa nie wykluczają się wzajemnie. Dość często najpierw dokonywana jest i. wspólnotowa, która potem podlega i. krajowej. Zarówno i. wspólnotowa, jak i krajowa mogą być dokonywane w drodze prawodawczej (to tzw. implementacja normatywna) lub czynności i aktów administracyjnych(tzw. implementacja administracyjna).

• KOMITETOWE PROCEDURY IMPLEMENTACJI PRAWA WSPÓLNOTOWEGO

Głównym organem odpowiedzialnym za implementację prawa wspólnotowego na poziomie UE jest Komisja Europejska. Pomagają jej w tym różnego rodzaju komitety, których obecnie jest ok. 400. Procedury współdziałania Komisji z komitetami nie były jednak przez dłuższy czas prawnie uregulowane. Ostatecznie dopiero 28.06.1999r. Rada przyjęła tzw. decyzję komitologiczną, okreśłającą sposoby wykonywania kompetencji wykonawczych powierzonych Komisji. Celem tej decyzji jest wskazywanie niewiążących kryteriów wyboru procedur komitetowych, upraszczenie procedur i zapewnienie większego udziału Parlamentu Europejskiego, zapewnienie lepszej informacji Parlamentowi o pracach komitetów oraz służyć lepszemu poinformowaniu opinii publicznej i zapewnienie dostępu jednostek do dokumentów.

Procedury komitetowe i kryteria ich wyboru:

• Procedura zarządzania - wg niej powinny być uchwalane środki zarządzania, takie jak wydawane w ramach wspólnej polityki rolnej, wspólnej polityki rybołówczej czy w związku z wykonywaniem programów mających odczuwalne implikacje budżetowe;

• Procedura regulacyjna - powinny być w niej przyjmowane środki o zasięgu ogólnym zmierzające do zastosowania istotnych elementów aktu podstawowego, w tym środki dotyczące ochrony zdrowia lub bezpieczeństwa osób, zwierząt lub roślin;

• Procedura konsultacji - należy ją wykorzystywać dla stosowania lub uaktualnienia elementów nieistotnych aktu podstawowego, o ile przewidziane są w tym zakresie procedury wykonawcze.

Decyzja komitologiczna przewiduje także procedure specyficzną, związaną z możliwością przyjmowania przez Komisję na podstawie aktu podstawowego decyzji w sprawie środków ochronnych.

Od nazw procedur komitetowych zostały utworzone nazwy komitetów. Wyróżniamy więc komitety konsultacyjne, zarządzające i regulacyjne. Ich skład tworzą przedstawiciele państw członkowskich, którym przewodniczy przedstawiciel Komisji. Komitety mają regulaminy wewnętrzne, które podlegają publikacji w dzienniku Urzędowym Wspólnot. Komisja zobowiązana jest opublikować listę komitetów w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich. Co roku ma ona również przedstawiać sprawozdanie z ich prac. O pracach komitetów na bieżąco jest informowany jest szczegółowo Parlament Europejski.

• ZASADY IMPLEMENTACJI

• Zasada efektywności - polega na konieczności:

a) osiągnięcia zakładanego rezultatu

b) osiągnięcia go w należyty sposób (np., co do czasu).

c) wprowadzania sankcji za naruszanie norm wynikających z prawa wspólnotowego, które powinny być efektywne, proporcjonalne i odstraszające.

• Zasada asymilacji (równoważności) - oznacza, że państwa członkowskie zobowiązane są podjąć takie środki i działania implementujące, które zapewnią aktom, roszczeniom opartym na prawie wspólnotowym ochronę, co do warunków materialnych i proceduralnych nie mniej korzystną niż roszczeniom opartym na prawie krajowym. Zasada asymilacji w szczególny sposób odnosi się do rozporządzeń.

• IMPLEMENTACJA POSZCZEGÓLNYCH ŹRÓDEŁ PRAWA WSPÓLNOTOWEGO

Uwzględniając specyfikę poszczególnych źródeł prawa wspólnotowego implementacja oznacza, że każde ze źródeł tego prawa jest wprowadzane w życie w inny sposób, niż pozostałe.

• IMPLEMENTACJA TRAKTATÓW PRAWA PIERWOTNEGO (w szczególności traktatów założycielskich).

Może przybrać różne formy, zależnie od tego, jaki charakter ma konkretna norma prawa pierwotnego. Jeśli przepis traktatowy nie wymaga wydawania aktów wykonawczych prawa wtórnego, jest on implementowany przez państwa członkowskie, które zobowiązane są:

• usunąć ze swego systemu prawnego wszelkie przepisy sprzeczne z zakazem

• podjąć wszelkie czynności faktyczne prowadzące do zapewnienia jego przestrzegania.

W wypadku gdy koniecznie okazuje się wydanie aktów prawa pochodnego odpowiednie czynności prawne muszą przedsięwziąć uprawnione instytucje i organy.

• IMPLEMENTACJA ROZPORZĄDZEŃ

Rozporządzenia na ogół wymagają implementacji. Może to być albo:

• implementacja wspólnotowa albo

• zarazem implementacja wspólnotowa i krajowa.

Implementacja wspólnotowa - polega na stanowieniu aktów wykonawczych, gdy to niezbędne, i na tworzeniu wszelkich warunków dla uruchomienia przewidzianych w

rozporządzeniach procedur i środków implementacyjnych oraz na powołaniu czuwających nad stosowaniem ich i organów wyspecjalizowanych.

Implementacja wspólnotowa i krajowa - polega na przyjmowaniu prze państwa członkowskie norm i działań implementacyjnych.

W efekcie pożądana jest współpraca między Wspólnotą a państwami członkowskimi. Przejawem tej współpracy ze strony państw członkowskich jest obowiązek przedstawiania organom wspólnotowym (głównie Komisji) sprawozdań z implementacji rozporządzeń.

• IMPLEMENTACJA DYREKTYW

Najwięcej problemów wywołuje implementacja dyrektyw. Z natury dyrektyw wynika, że są one w najwyższym stopniu uzależnione od implementacji przez państwa członkowskie. Główne znaczenie będzie miała:

• implementacja krajowa

• implementacja wspólnotowa dopełniająca implementację krajową.

Implementacja krajowa dyrektyw - wiążę się zazwyczaj ze stanowieniem prawa w terminie w nich przewidzianych i w zakresie tam oznaczonym.

TRANSPOZYCJA - to czynność stanowienia prawa krajowego wykonującego dyrektywy.

Formalny wyraz obowiązku transpozycji znajduje się w postanowieniach końcowych dyrektyw, które określa się mianem klauzuli wzajemnego powiązania. Mówi się w nich, że adresaci dyrektyw muszą wydać odpowiednie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne w celu osiągnięcia rezultatu zakładanego przez dyrektywę.

Proces transpozycji - to następstwo wielu czynników, do których można zaliczyć zwłaszcza:

• niejednorodność normatywną dyrektyw oraz

• specyficzną terminologię wspólnotową (treść dyrektywy będzie musiała być włączona do wszystkich systemów prawnych państw członkowskich).

Transpozycja dyrektyw powinna wiązać się z nadaniem ich substancji niekwestionowanej mocy wiążącej w prawie krajowym z zachowaniem wymaganej specyfiki, precyzji i jasności. Implementacja dyrektywy nie zawsze musi polegać na dosłownym i formalnym przeniesieniu jej postanowień do przepisów krajowych. Transpozycja musi być dokonana w czasie ustalonym przez dyrektywę. Państwa członkowskie mają swobodę w wyborze formy i metod osiągnięcia rezultatu zakładanego przez dyrektywę.

Obowiązek dyrektywy został naruszony m.in. gdy:

• państwo jedynie odsyła do dyrektywy, bo władze krajowe uznały, że jest ona zbyt szczegółowa, aby przetwarzać ją do prawa krajowego bądź gdy reguluje materię dyrektywy wyrywkowo,

• państwo zadowala się tym, że dyrektywa wywiera skutki bezpośrednio i nie dokonuje jej transpozycji,

• państwo zadawala się wydaniem zwykłego okólnika, które może być zmienione przez administrację,

• państwo nie dokona transpozycji dyrektywy tłumacząc się, że dokonała jej w odniesieniu do dyrektywy wcześniejszej z tej samej dziedziny.

• IMPLEMENTACJA DECYZJI

Organem odpowiedzialnym za implementację decyzji jest organ wspólnotowy (w szcze-gólności Komisja). Decyzją mogą nakładać na państwa obowiązek podjęcia środków dla ułatwienia ich implementacji, a także obowiązek przekładania sprawozdania do Komisji z implementacji decyzji.

---