Filozofia (ćw), 19.03.2012
Św. Tomasz z Akwinu - teolog i filozof XIII w. Należał do okresu tzw. scholastyki (łac. schola - szkoła, uczenie się) - okres filozofii średniowiecznej między X a XV w. Nurt ten podejmował problem zgodności prawd wiary chrześcijańskiej z rozumem naturalnym. Ze scholastyką jest związana metoda nauczania na uniwersytetach, polegająca na rozwiązywaniu problemów przez racjonalne badanie argumentów za i przeciw.
Św. Tomasz twierdził, że człowiek nie posiada w swoim umyśle idei Boga. Prawda o istnieniu Boga nie jest prawdą aprioryczną, wrodzoną. W związku z tym fakt istnienia Boga należy udowodnić, a można to zrobić, wychodząc z doświadczenia. Św. Tomasz skonstruował zatem 5 dróg dowodzących istnienia Boga. Mają one charakter aposterioryczny, znaczy to, że punktem ich wyjścia jest doświadczenie zmysłowe i kosmologiczne, gdyż opierają się na regułach rządzących światem.
Pierwsza droga pochodzi z ruchu, wskazuje na Boga jako Pierwszego Poruszyciela. Możemy stwierdzić zmysłami, że niektóre rzeczy na świecie poruszają się. Wszystko zaś, co się porusza, zostało wprawione w ruch przez coś innego. Ponieważ nie możliwy jest nieskończony łańcuch przyczyn, musi zatem istnieć Pierwsza Przyczyna, którą jest Bóg.
Druga droga pochodzi z przyczynowości sprawczej. Wskazuje na Boga jako Pierwszą Przyczynę. W świecie zmysłowym panuje porządek przyczyn i skutków. Musi istnieć Pierwsza Przyczyna, którą jest Bóg, bo żadna inna nie mogłaby być przyczyną dla siebie samej.
Trzecia droga pochodzi z przypadkowości rzeczy. Wskazuje na Boga jako Byt Konieczny. Doświadczenie zmysłowe uczy nas, że niektóre byty powstają i giną. Wskazuje na to fakt, że nie są one konieczne, lecz przypadkowe. Należy więc założyć istnienie Bytu Koniecznego, który jest źródłem istnienia bytów przypadkowych.
Czwarta droga pochodzi ze stopnia doskonałości. Wskazuje na Boga jako Najwyższą Doskonałość. Niektóre byty są lepsze od innych. Występuje zatem różny stopień doskonałości bytów. Musi więc istnieć Byt Najdoskonalszy, który stanowi przyczynę istnienia bytów względnie doskonałych, sam będąc Doskonałością.
Piąta droga pochodzi z celowości. Wskazuje na Boga jako Rządcę Rozumu. W świecie zmysłowym wszystkie ciała organiczne dążą do jakiegoś określonego celu, który jest dla nich dobrem. Musi zatem istnieć Byt Rozumny, dzięki któremu całość rzeczy ma swój cel.