Filozofia - ćw. 1 [20.10.14]

Temat: Filozofia jako sztuka życia.

Karl Jaspers formułuje pojęcie sytuacji granicznej jako ciężkiego problemu w świetle którego człowiek przerywa swój naturalny proces bytowania, a jego dotychczasowe myślenie nabiera zupełnie nowego znaczenia. Dokonuje się swoistego rodzaju przebudzenie, które wyrywa człowieka z jego codzienności.

Egzystencja (łac. ex - "od" + sistens - "pozostający") [definicja]:

Akt istnienia rozumiany jako najbardziej immanentny (wewnętrzny) czynnik bytu. Egzystencja oznacza istnienie człowieka.

"Dasein" - termin używany przez Martina Heideggera (przedstawiciela egzystencjalizmu), oznaczający byt człowieka. Mówiąc ściślej oznacza to samą autentyczność istnienia człowieka, czyli jemu właściwy sposób bytowania. Sposób ten charakteryzuje się określonymi cechami wyjaśnianymi w sposób wyczerpujący w filozofii egzystencjalnej. Życie traktowane jest w niej jako zadanie, a zarazem postulat opanowania istnienia. W filozofii współczesnej, w przeciwnieństwie do ujęć abstrakcyjnych, egzystencję rozumie się jako zasadniczo przeżywaną przez człowieka rzeczywistość. Nie w znaczeniu biologicznym, ale jako coś doświadczanego i odczuwanego przez świadomość zanurzoną w świecie i w czasie.

Søren Kierkegaard - pojmuje egzystencję człowieka jako prawdziwy i autentyczny byt człowieka.

Martin Heidegger - pojmuje egzystencję jako zadanie i wyzwanie możliwe do urzeczywistnienia.

Gabriel Marcel - pojmuje egzystencję jako podróż, bycie w drodze.

Ujęcie egzystencji według Sorena Kierkegaarda:

Filozof ten podkreślał znaczenie spełnionej przez człowieka egzystencji, która, jak pisze w pracy pt. "Okruchy Filozoficzne", ponosi osobistą odpowiedzialność i w której myślenie, chcenie i działanie tworzą jedność. Warto podkreślić, iż według Kierkegaarda "egzystowanie jest sztuką w której nie chodzi o jakieś dowolne jej spełnienie, lecz o ludzkie życie we wzmożonym sensie - o prawdziwe bycie człowiekiem." Podstawową kategorią myśli Kierkegaarda jest wątpienie oraz związana z nim konieczność wyboru. Św. Augustyn stwierdził, że "Dubito ergo sum." ("Wątpię, więc jestem."). To do niego nawiązał później Kartezjusz mówiąc "Cogito ergo sum." ("Myślę, więc jestem.") Kierkegaardowi chodzi o egzystencjalny wymiar wątpienia. Zwątpienie w tym ujęciu jest punktem wyjścia i asumptem do zajęcia postawy aktywnej wobec świata, wobec wszelkich wyzwań egzystancjalnych i zmusza do podjęcia decyzji. Nie ma postawy pasywnej i pesymistycznej - zawsze jest jakiś wybór. Postawa człowieka jest aktywna. Zwątpienie w tym ujęciu stanowi początek wyższej formy istnienia - jest czynnością którą trzeba spełnić samodzielnie o własnych siłach i bez niczyjej pomocy.

Znaczenie wątpienia:

W egzystencjalnym zwątpieniu człowiek uświadamia sobie swoje własne rozdarcie i zadanie jakie stawia przed nim egzystencja. Zadanie polega na tym, aby owo rozdarcie albo przezwyciężyć, albo przetrzymać. Człowiek jest osobą, którą sam decyduje się być i która wybierając, zawsze coś tworzy. Egzystecnja wiąże się z wyborem, odpowiedzialnością i z wątpieniem.

Rezyliencja [definicja]:

Potocznie rzecz ujmując: umiejętnosć odbicia się od dna. Nie chodzi o to aby nigdy nie upaść, ale by szybko i skutecznie się podnieść. Historia badań nad rezyliencją sięga lat 40' XX wieku, kiedy to amerykańscy naukowcy badali umiejętność radzenia sobie w życiu osób z rodzin dysfunkcyjnych. Dostrzeżono wówczas odporności na trudne warunki życiowe. Prof. Werner porównała osoby obdarzone taką odpornością do niektórych odmian metali, które cechuje wysoka odporność na złamanie czy skruszenie. Odtąd termin ten na trwałe zagościł w psychologii czy coachingu. Uściślając, rezyliencję można rozumieć jako zdolność do pokonywania przeciwności losu oraz elastycznego przystosowywania się do trudnych warunków życiowych. Obok tego pojęcia używane są również takie terminy jak: sprężystość, odporność psychiczna czy też umiejętność odbicia się od dna.