Psychologia - ćw. 1 [22.10.14]

Temat: Spostrzeganie.

Spostrzeganie (percepcja):

Proces rozpoznawania, wybierania, organizowania i interpetowania bodźców zmysłowych w celu nadania sensu otaczającego świata. Spostrzeganie nie jest tożsame z odbieraniem wrażeń zmysłowych, dochodzi bowiem jeszcze proces ich interpretacji, czyli podmiot (odbiorca wrażeń) nie jest w tym procesie bierny. Zmysł wzroku odbiera ok. 70% wszystkich bodźców, a słuch jest na drugim miejscu pod tym względem.

Według psychologii filozoficznej, obraz świata w naszym mózgu powstaje na zasadzie metafory zwierciadła - rzeczywistość odzwierciedlona jest w dokładnie takiej formie w jakiej istnieje w materii i dla każdego wygląda tak samo. Jednak w erze psychologii naukowej wiemy, że dzieje się to na zasadzie metafory kreatora lub reżysera. Każdy z interpretuje rzeczywistość w inny sposób. Człowiek aktywnie dokonuje selekcji odbieranej rzeczywistości. Dwaj różni widzowie zwykle mają różne wrażenia z tego samego filmu. Jeden mógł zapamiętać dialogi, a drugiemu w pamięci zapadł wygląd postaci.

Wilhelm Wundt - uważany jest za twórcę psychologii eksperymentalnej. Rozpoczął badania wrażliwośći na bodźce. Przykładowo: jakie częstotliwości statystyczny człowiek jest w stanie zinterpretować, a które wychodzą już poza zakres słyszalności.

Próg bodźca - minimalna wielkość bodźca, którą człowiek jest w stanie dostrzec. Przykładowo: zakres częstotliwości, które człowiek jest w stanie zinterpretować zamyka się między 16Hz a 20kHz. Poza granicami interpretacji bodźców przez mózg może występować zjawisko spostrzegania podprogowego. Bodźce otrzymane w ten sposób, zmysły rejestrują, ale mózg nie potrafi zinterpretować. Powstał problem czy sygnały podprogowe mogą wpływać na ludzkie zachowanie, ale badania tego nie potwierdziły.

Próg różnicy oraz prawo Webera:

Prawo wyraża się wzorem:

k (wyrażone w %) - próg różnicy (zdolność dostrzeżenia różnicy między sąsiadującymi bodźcami)

I - wielkość boźca - w zależności od badanego boźdźca używa się różnych jednostek

ΔI - przyrost wielkości bodźca wystarczający do stwierdzenia różnicy

Przykład:

O ile trzeba zwiększyć natężenie światła, aby statystyczny odbiorca był w stanie zauważyć, że światło stało się jaśniejsze?

Próg różnicy dla światła wyniósł 9%. Oznacza to, że przy żarówce 100vat, człowiek zauważy różnicę dopiero kiedy zamontujemy żarówkę 109vat - jasność wzrosła o 9%. Dla głośności k = 5%; dla ciężaru k = 2%. Wyniki badań mają zastosowanie na przykład w marketingu. Producenci żarówek nie produkują modeli różniących się mocą o 10vat, ponieważ statystyczny człowiek i tak nie zauważy między nimi różnicy. Znane są także przypadki oszustw, kiedy to producent zmniejsza wagę swojego produktu o 2%, ponieważ przeciętny klient różnicy nie dostrzeże, a dla producenta oznacza to oszczędności przy produkcji.