ZASADY NACZELNE USTROJU

Główne, podstawowe rozstrzygnięcia polityczne ustrojodawcy określające formę i ustrój danego państwa o charakterze ogólnym i wielkiej doniosłości społecznej.

Zasada suwerenności narodu

Nazywana zasadą zwierzchnictwa narodu (ludu)

Suwerenem (podmiotem władzy) w państwie jest naród.

Sposoby wyrażania suwerenności narodu w konstytucji:

• Expressis verbis (wyraźnie)

• Dorozumiane (np. w konstytucji USA)

Marsyliusz z Padwy, J. J. Rousseau - suwerenność narodu

Ujęta została również wprost w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela.

Konsekwencje tej zasady:

• Lud (naród) może sprawować władzę bezpośrednio (demokracja bezpośrednia)

• Zasada przedstawicielstwa (naród sprawuje władzę poprzez swoich przedstawicieli)

Formy demokracji bezpośredniej:

• Zgromadzenie ludowe (Zebranie ogółu obywateli, którzy mogą zadecydować w jakiejś sprawie)

• Referendum (Głosowanie ogółu obywateli dotyczące wyrażenia opinii lub podjęcia decyzji w określonej sprawie)

Rodzaje:

- obligatoryjne (dotyczy sprawy, która musi zostać przeprowadzona w drodze referendum)

- fakultatywne (sprawa, która może, ale nie musi być w referendum głosowana)

Ze względu na materię:

- konstytucyjne

- ustawodawcze

- w sprawach lokalnych

Ze względu na obszar:

- ogólnokrajowe

- lokalne

Ze względu na skutek:

- konsultatywne (ma charakter badania opinii społecznej)

- wiążące (wyniki obligują prawodawcę do określonego zachowania)

Referendum:

- ante legem (przed prawem) - jeszcze nie ma prawa, rozstrzygnięcie przez przyjęciem aktu

- post legem (po prawie) - ratyfikacyjne

---