Fotografie robione pod światło

Funkcja Obrazek - Dopasuj - Cień / Światło, dostępna od wersji Photoshop CS, jest fenomenalnym narzędziem, umożliwiającym efektywne równoważenie jasności zdjęcia nawet w skrajnych przypadkach, jakimi niewątpliwie są fotografie wykonane pod światło.

Funkcja Obrazek - Dopasuj - Cień / Światło, dostępna od wersji Photoshop CS, jest fenomenalnym narzędziem, umożliwiającym efektywne równoważenie jasności zdjęcia nawet w skrajnych przypadkach, jakimi niewątpliwie są fotografie wykonane pod światło. Ilustracja Z1 prezentuje zdjęcie, na którym widać zaledwie zarys obiektu - efekt taki uzyskany został poprzez sfotografowanie Pałacu Kultury i Nauki pod światło. Zresztą wyraźna jest promieniująca plamę światła, która wychyla się zza korpusu budynku. Tego rodzaju zdjęcia bywają wprawdzie bardzo interesujące, bowiem wspaniale pokazują kształt fotografowanego obiektu, ale częstokroć taki efekt uzyskuje się z niemożności fotografowania w innej porze dnia, czy też z innej perspektywy. Użyjemy tego karkołomnego przypadku, aby poznać potencjał funkcji Cień / Światło.

 

Ilustracja Z1

 

Po użyciu komendy Cień / Światło otworzy się małe okno, zawierające zaledwie dwa suwaki - pierwszy odpowiedzialny za Cienie, drugi za Światła na zdjęciu (ilustracja Z2). Jednak u dołu tegoż okna jest jeszcze funkcja Pokaż więcej opcji, po włączeniu której, okno znacznie zwiększa swój rozmiar, ujawniając bardziej zaawansowane możliwości
edycji obrazu (ilustracje Z3).

 

Ilustracja Z2

 

Ilustracja Z3

 

Warto w tym miejscu zauważyć, że nierzadko samo wywołanie okna Cień / Światło da już bardzo dobre rezultaty - wszak podziałają domyślne wartości ustawienia suwaków - 50% dla Cienia i 0% dla Światła, co znacznie rozjaśni zacienione obszary, wydobywając zeń detale (ilustracja Z4).

 

Ilustracja Z4

 

Mniej wymagający użytkownicy mogą poprzestać na prostej wersji tej funkcji, manipulując tylko suwakiem Cień, unikając przesadnego rozjaśnienia cieni, a jednocześnie optymalnie wydobywając szczegóły i zachowując prawidłową jakość zdjęcia. Najważniejsze jest nie tylko poprawne rozjaśnienie cieni, czy przyciemnianie świateł, ale też uniknięcie pojawienia się poświaty na krawędziach kontrastujących ze sobą fragmentów zdjęcia (tak zwany efekt halo widoczny na ilustracji Z5, występujący niekiedy przy manipulowaniu obydwoma suwakami funkcji Cień / Światło).

 

Ilustracja Z5

Bardziej zaawansowani użytkownicy z pewnością zapragną skorzystać z w wersji rozszerzonej funkcji Cień / Światło. Zanim przejdziemy do omówienia poszczególnych opcji, należy zauważyć, że najlepsze rezultaty da samodzielne eksperymentowanie z położeniem suwaków przy włączonej opcji Podglądu, gdyż tylko wówczas w sposób bezpośredni widzi się efekty wprowadzanych ustawień.

 

RAMKA CIEŃ
 

Wartość - przeciągając suwak w prawo, zwiększamy wartość tego parametru maksymalnie do 100%. W praktyce powoduje to rozjaśnianie obszarów, które Photoshop zaklasyfikował do cieni na zdjęciu. Wartość 0% oznacza brak jakiejkolwiek ingerencji w cienie na zdjęciu, a zatem przy takim ustawieniu suwaka widoczny jest obraz z cieniami w wersji pierwotnej. Co dość oczywiste, przy położeniu 0% nie będą też zachodziły żadne zmiany podczas manipulowania pozostałymi suwakami z ramki cienia.

Szerokość tonalna - suwak ten służy do kontrolowania zakresu edycji cieni, co innymi słowy oznacza, że manipulując tym suwakiem decydujemy czy edytowane mają być tylko piksele ewidentnie przynależące do obszaru cieni na zdjęciu, czy może również pozostałe piksele poza tym obszarem. Tłumacząc to jeszcze inaczej, wybieramy tym suwakiem które piksele obrazu mają ulec rozjaśnieniu o uprzednio wybraną Wartość. Najlepiej jest zrobić drobny eksperyment, aby doskonale zrozumieć działanie tego narzędzia - wykonujemy go, ustawiając suwak Szerokość tonalna na 20% i manipulując suwakiem Wartość (rozjaśniane są wówczas tylko bardzo ciemne piksele obrazu) oraz ustawiając suwak Szerokość tonalna na 80% i manipulując suwakiem Wartość (rozjaśniane są zarówno piksele z najciemniejszych obszarów, z półcieni, a nawet te piksele, które są stosunkowo jasne). Co ciekawe, także przy ustawieniu suwaka Szerokość tonalna na 0%, manipulowanie Wartością daje pewne rezultaty - w taki sposób można rozjaśnić wyłącznie te piksele, które ponad wszelką wątpliwość przynależą do cieni na zdjęciu.

Promień - pomijając skomplikowaną definicję tego parametru, skoncentrujmy się na widocznych rezultatach manipulowania tym suwakiem. Niewłaściwe jego użycie może mieć tragiczne konsekwencje - rozjaśniany lub przyciemniany obszar może bowiem zostać pozbawiony kontrastu i szczegółów. Przy mniejszych wartościach promienia potęgowana jest wyrazistość detali zdjęcia jak kłosy trawy, czy faktura ścian, zaś przy większych wartościach bardziej wyeksponowane są krawędzie pomiędzy dużymi fragmentami obrazu. Niższy promień to bardziej skupiona edycja, wyższy promień to bardziej rozproszona obróbka obrazu.

 

W przypadku zdjęć wykonanych aparatem cyfrowym, czasem warto poświęcić wyrazistość detali, ponieważ wraz z nimi wydobywane są także wszelkie niedoskonałości obrazu, jak szum występujący w głębokich cieniach. Widać to na ilustracjach Z6a oraz Z6b, które prezentują rozjaśniane zdjęcie z ilustracji Z6. W pierwszym przypadku użyto promienia 60 pikseli, a w drugim przypadku promienia 179 pikseli. Wprawdzie przy mniejszym promieniu obraz jest bardziej wyraźny, co bardzo dobrze widać na objętym białym kwadratem wzgórzu - każdy głaz i skała są świetnie widoczne, ale jednocześnie wyeksponowane są niedoskonałości obrazu w rozjaśnionym cieniu na wodzie. Okazuje się zatem, że każdorazowo należy szukać optymalnego  promienia, zamiast poprzestawać na jednej domyślnej wartości.

 

 

Ilustracja Z6

 

Ilustracja Z6a (kliknij, aby powiększyć)

 

Ilustracja Z6b (kliknij, aby powiększyć)

 

RAMKA ŚWIATŁO

Wartość - podobnie jak w przypadku cieni, tak i tutaj, parametr Wartość decyduje o intensywności obróbki obrazu, z tą różnicą, że tu przeciąganie suwaka w prawo do maksymalnie 100%, powoduje przyciemnianie świateł na zdjęciu. W praktyce działanie to jest jednak znacznie bardziej ograniczone, aniżeli rozjaśnianie cieni. Otóż dużo mniej danych rejestrowanych jest na bardzo jasnych obszarach fotografii cyfrowych, a w konsekwencji ich nadmierna obróbka prowadzi do efektu pasteryzacji (paskowania), co pokazuje ilustracja Z7. Posługując się suwakiem Wartość w ramce Światło, należy postępować wyjątkowo ostrożnie.

 

Ilustracja Z7

 

Szerokość tonalna - im niższe wartości tego parametru w ramce Światła, tym jaśniejsze piksele ulegają przyciemnieniu o uprzednio wybraną Wartość. Teoretycznie, gdy suwak przeciągnięty jest maksymalnie w lewo, powinny być rozjaśniane najjaśniejsze piksele w danym obrazie - w rzeczywistości przyciemniane są te, które zawierają jakiekolwiek szczegóły. Innymi słowy, nie da się w ten sposób przyciemnić fragmentów prześwietlonych do stopnia białej plamy. Przeznaczeniem funkcji Cień / Światło jest wydobywanie detali ze zbyt jasnych i zbyt ciemnych obszarów fotografii - gdy więc dany fragment nie posiada żadnych szczegółów, bowiem jest całkowicie przepalony, wówczas narzędzie z nim po prostu nie pracuje. Jest to o tyle dobre rozwiązanie, że wskutek użycia funkcji Cień / Światło nigdy nie doprowadza się do zupełnie nienaturalnego zaszarzenia białych fragmentów zdjęcia.

Promień - parametr ten generalnie kontroluje wielkość obszaru, który jest edytowany, choć w istocie należałoby tu mówić o skali edycji, aniżeli o namacalnym rozmiarze, co błędnie sugerowałoby pewien rodzaj selekcji. Należy zapamiętać: mały promień to skupiona obróbka, duży promień to edycja bardziej rozproszona. Pozostawiając teorię programistom, zwróćmy uwagę, że w praktyce, suwak ten przydaje się przede wszystkim, gdy na skutek rozjaśniania cieni i przyciemniania świateł, na krawędziach kontrastujących fragmentów obrazu, pojawia się charakterystyczna biała poświata. Zwiększając promień w ramce Światło, skutecznie owy niepożądany efekt można usunąć. Nie zawsze jest on jednak problemem, czasem ani obraz na tym nie traci, ani oko nad tym nie boleje - wręcz przeciwnie, bywa, iż miękka, biała obwiednia, w ciekawy sposób podkreśla kształt fotografowanego obiektu. Chcąc jednak zachować nienaganny i naturalny wygląd fotografii, warto znaleźć optymalny promień, który dostatecznie wyraźnie traktuje duże fragmenty - jak na przykład niebo - a jednocześnie nie powoduje białej poświaty.

 

Ilustracja Z8a (Promień dla korekcji światła = 30 pikseli)

 

Ilustracja Z8b (Promień dla korekcji światła = 130 pikseli)

 

RAMKA DOPASOWANIE

Korekta koloru - ponieważ wskutek rozjaśniania danych fragmentów obrazu, mogą zostać odsłonięte barwne elementy, konieczne może się okazać dosycenie ich kolorów, aby nie wyglądały na wyblakłe - w tym celu przeciągamy suwak w prawo. W przypadku odwrotnym, gdy na skutek przyciemniania wybranych obszarów, nasycenie niektórych kolorów nadmiernie wzrosło, przeciągając suwak Korekta koloru w lewo neutralizujemy przesadzone nasycenie. Gdy natomiast pracujemy akurat na czarno-białym obrazku w trybie Skala szarości, suwak Korekta koloru jest zastąpiony suwakiem Jasność. Jego nazwa jest bardzo wymowna - suwak ten służy to rozjaśniania i przyciemniania obrazu. Nadmienić należy, że czyni to w sposób bardziej wyrachowany niż niemal bezużyteczna dla fotografów funkcja Obrazek - Dopasuj - Jasność / Kontrast. 

Kontrast półtonu - przeciąganie tego suwaka w prawo powoduje przyciemnienie cieni i rozjaśnienie świateł, co powoduje zwiększenie kontrastu. Podobnie jak z innymi parametrami funkcji Cień / Światło, należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ nieumiejętne manipulowanie tym suwakiem, może znacząco pogorszyć jakość obrazu (w tym przypadku poprzez radykalne zmniejszenie detali w skrajnie jasnych i skrajnie ciemnych fragmentach).

Przycięcie czerni i przycięcie bieli - parametry te pozwalają zdefiniować w jakim stopniu zostaną przycięte - odpowiednio - maksymalne cienie i maksymalne światła. Zwiększanie wartości powoduje zmianę kontrastu zdjęcia, ale za wyjątkiem bardzo szczególnych zdjęć, nie jest polecane, ponieważ może spowodować nadmierną redukcję szczegółów w wymienionych obszarach.

 

PAŁAC KULTURY I NAUKI

Na koniec zerknijmy jakie ustawienia sprawiły, że wersja ostateczna zdjęcia jest poprawna technicznie i zgodna z wyobrażeniem fotografującego.

 

Ilustracja Z9 (kliknij, aby powiększyć)
 

Na ilustracji Z9 widać efekt przemyślanej obróbki zdjęcia. Wyraźna jest nie tylko sylwetka obiektu, ale również detale jego budowy. Widoczna jest także niejednolita faktura ścian. Okna zawierają intensywnie niebieskie odbicia błękitnego nieba, które zawiera odpowiednią liczbę niezatartych detali chmur. Na zegarze widać, która była godzina w chwili wykonywania zdjęcia. Antena na szczycie obiektu oraz tablice informacyjnie zawieszone na jego korpusie mają intensywne kolory, pomimo faktu, że w oryginale znajdowały się w strefie smolistego cienia. Kwestią dyskusyjną pozostaje perspektywa, z której wykonano zdjęcia oraz fakt łagodnego przechylenia obiektu w kadrze, ale poza tym, zdjęcie wygląda teraz znakomicie.

---