„Zaklęcie” Czesława Miłosza - nawiązanie do racjonalizmu i klasycyzmu

Racjonalizm był nierozerwalnie związany z głównym prądem ideowym oświecenia - krytycyzmem. Racjonalizm, którego ojca dopatrywano się w Kartezjuszu stanowił oparcie dla krytycyzmu. Racjonalizm szczególną wagę przywiązywał do roli rozumu w poznawaniu prawdy.

Klasycyzm wyznaczał poezji cele utylitarne, zaangażowanie w społeczno-kulturowe przemiany. Klasycyzm odwołuje się do literatury starożytnej eksponując język jasny, przejrzysty, pełen harmonii i elegancji. Budowę taką reprezentuje "Zaklęcie" Miłosza.

• Pochwała ludzkiego rozumu, jego możliwości poznawczych

" Piękny jest ludzki rozum i niezwyciężony"

• rozum jako oparcie, nieomylne narzędzie człowieka

"Nieprzyjaciel rozpaczy, przyjaciel nadziei"

• wiersz zawiera ideały rewolucji francuskiej => równość, jedność, braterstwo

"On nie zna Żyda ni Greka, niewolnika ni pana"

• pochwała filozofii i poezji jako wartości służących celom utylitarnym, dydaktyczno-moralizatorskim

"I prowadzi nam rękę, więc piszemy z wielkiej litery

Prawda i Sprawiedliwość, a z małej kłamstwo i krzywda"

• ogromna rola poezji i słowa jako narzędzi oddziaływania na społeczeństwo

• poezja i filozofia strażnicą moralności i etyki człowieka

• motyw gospodarstwa świata => fizjokratyzm

"W zarząd oddając nam wspólne gospodarstwo świata"

• ideały prawdy i sprawiedliwości

• optymizm i wiara w wartości humanistyczne i szeroko pojęty humanizm mający moc ocalającą człowieka i świat

"Piękna i bardzo młoda jest Filo-Sofija

I sprzymierzona z nią poezja w służbie Dobrego"

• poezja i filozofia sprzężona z rozumem zwyciężają czas i przeciwności

Budowa wiersza:

• forma rozprawki, dyskursy filozoficznej

• stylizacja na kaznodziejski patos

• personifikacja filozofii, natury, rozumu

• proste epitety

• kontrasty (rozum - zło , prawda - kłamstwo)

---