Stanisław Wyspiański - Bóg Ojciec
W projekcie tym, artysta odszedł od tradycyjnego ujęcia tematu. Jego Stwórca jest odrealniony i odczłowieczony. Spowity w płomienie i barwne łuny wyłania się z ognistych języków niczym zjawisko metafizyczne. Chaos jest wszechogarniający. Prawa ręka Stwórcy zdaje się opanowywać żywioły, usytuowane w dolnych partiach kompozycji, zmieniające się w zależności od pory dnia i roku, natężenia i kierunku światła, będące żywym ogniem bądź żywiołem wody. Jest on jednocześnie ich źródłem - bowiem to od niego wszystko bierze swój początek. Przypomina wizerunkiem Boga Ojca ze sklepienia kaplicy sykstyńskiej, jednocześnie powtarzając ekspresyjny gest apokaliptycznego Chrystusa z Sądu Ostatecznego Michała Anioła. Wyspiański przedstawił tutaj Boga powołującego świat do istnienia z chaosu, a więc według koncepcji hebrajskiej, w odróżnieniu od przekazanej za pośrednictwem greckiego tekstu Pisma Świętego, konwencji kolejnych dni - etapów stwarzania świata.
Bóg Ojciec - Stań się zwany pierwotnie Bóg wyprowadza świat z chaosu jest jednym z siedmiu witraży, zaprojektowanych przez Wyspiańskiego dla ojców franciszkanów podczas prac, które oprócz wykonania witraży początkowo obejmowały jedynie projekt polichromii krakowskiego kościoła (od maja do listopada 1895 r.). W 1897 r. artysta został zaskoczony kolejną propozycją, wykonania projektów witraży zdobiących gotyckie okna prezbiterium oraz fasady zachodniej świątyni. Nad kompozycją Boga Ojca wyprowadzającego świat z chaosu artysta pracował od X.1897 do 24.I.1898 r. Na przełomie 1897 i 1898r. Wyspiański wziął udział w wystawie konkursowej obrazów o treści religijnej Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, wystawiając 5 monumentalnych kartonów do witraży franciszkańskich, za które został nagrodzony poza konkursem oraz odznaczony dyplomem honorowym za całokształt działalności. Ostateczny projekt witraża, ten, który już wkrótce będziemy podziwiać w płockim muzeum, powstał 1904 r., wtedy również dokonano realizacji witraża. Od strony technicznej, wykonaniem witraży, zajęła się fabryka szkieł w Innsbrucku, Tiroler Glasmalerei und Cathedralen - Glashutte.
Obok Błogosławionej Salomei , Św. Franciszka oraz kompozycji przedstawiających Cztery Żywioły to Bóg Ojciec uznany jest za szczytowe dzieło w twórczości Wyspiańskiego.
Witraże Stanisława Wyspiańskiego w krakowskiej bazylice św. Franciszka z Asyżu mają już 100 lat. Są bardzo plastyczne i nadal zachwycają mistrzowskim wykonaniem i nowatorstwem. Poprzez niepowtarzalne ujęcie przedstawianych tematów, ciągle robią wielkie wrażenie na widzach.
Najbardziej znanym i największym w bazylice witrażem jest "Bóg Ojciec - Stań się!" (na zdjęciu / fot. W. Pobiedziński OFMConv), zdobiący okno nad chórem. W wizji artystycznej autor ukazał wyobrażenie Boga, który z niebytu powołuje do istnienia wodę oraz oddziela jasność od ciemności. Często zdarza się, że osoby oglądające ten witraż po raz pierwszy, dostrzegają jedynie spadające kaskady wód, nie widząc olbrzymiej postaci Boga Stwórcy. Witraż ten jest swoistą pochwałą energii, siły natury i żywiołów, powstałych przez sprawczą interwencję Boga.
Kolejne wielkie witraże zdobią prezbiterium. Są to "Bł. Salomea", wypuszczająca z rąk królewską koronę i "Św. Franciszek", pokazany w chwilii stygmatyzacji. Pozostałe cztery witraże Wyspiańskiego o motywach roślinnych wyobrażają dwa żywioły: ogień i wodę.
Witraże te Wyspiański projektował w latach 1897-1902, a zostały wykonane w tyrolskim Innsbrucku między rokiem 1899 a 1904.
Bazylika franciszkańska zawdzięcza Wyspiańskiemu nie tyko witraże. W 1895 r. wykonał on również polichromie, które zdobią najstarszą, gotycką część kościoła. Przedstawiają one polską przyrodę, szczególnie kwiaty. Urzekające jest również wyobrażenie Matki Bożej w krakowskim stroju ludowym, trzymającej Dzieciątko. Na uwagę zasługuje także galeria szesnastu orłów piastowskich.
Stanisław Wyspiański (1869-1907) był malarzem, grafikiem, dramatopisarzem i poetą. Malarstwo studiował w Krakowie i Paryżu, był uczniem i współpracownikiem Jana Matejki. Projektował polichromie i witraże do wnętrz kościelnych, wykonywał projekty wnętrz, mebli, kostiumów, dekoracji teatralnych, tworzył grafiki oraz ilustracje do książek. Był wykładowcą w krakowskiej ASP. Przez wielu krytyków uważany jest za najbardziej oryginalną indywidualność w dziejach polskiej kultury.