Architektura awangardowa - XX wiek: - fabryczna
- willowa
Główne tendencje:
1.Konstruktywizm
- nie tyle, jako użyteczność, ale jako sprowadzenie bryły i wnętrza do pozbawienia dodatków nie wynikających z konstrukcji = Prostota
- szkieletowe konstrukcje ścian (szkoła chicagowska - pierwsze wieżowce budowane ze względu na małe działki). Założycielem szkoły był Louis Missouri
2. Funkcjonalizm
- idea prostych budowli, kubiczna bryła i kąt prosty
- w Europie pierwsze budowle fabryczne - funkcjonalność - architekci niemieccy
- Hala Turbin - początek wieku
- 1910 - 1914 Walter Gropius - Fabryka Fagus - kubiczna bryła, wartości estetyczne sprowadzone do elementów niezbędnych, po raz pierwszy zastosowano szklany narożnik, portyk nawiązuje do klasycyzmu
- Fabryka Chemiczna w Lubaniu - początki rozwoju ekspresjonizmu w architekturze
- Siedziba Bauchausu 1925 - Walter Gropius
- Willa Schrodera w Utrechcie - T. Rietvelda - płaszczyzna jako środek wyrazu, funkcjonalna - wszystkie elementy są niezbędne, funkcja sprowadzona do konstrukcji, przesuwane ścianki działowe
- T. Rietveld - funkcjonalność jako użyteczność - wcześniej ta idea funkcjonowała w Anglii
- Pieter Oud - prosta kubiczna bryła jako masowe budownictwo mieszkaniowe: Osiedle mieszkaniowe w Stuttgardzie - 1923r. - wystawa architektoniczna i konkurs na projekt osiedla, w którym brali udział:
- Ludwig Mies Vander Rohe (były dyrektor Bauchausu)
- W. Gropius
- Le Corbusier (budował wille) :
- Willa Seroye - we wnętrzach antresole, niepodzielone wnętrza, głębokie portyki, ustawienie budynku na mniejszej formie, ciąg okien w poziomie, nie dzielony filarkami
- Dom studentów szwajcarskich w Paryżu - kubiczna bryła z elementami płynnej płaszczyzny
Po II wojnie światowej wyszkształcił się tzw. Styl międzynarodowy - architekci wyjeżdżali do Stanów.
- Van der Rohe
- Le Corbusier - jednostki mieszkaniowe - Berlin, Marsylia - dom spełniający wszystkie potrzeby człowieka, jednakowe mieszkania, oparcie na standaryzacji, loggie, portyk - zawieszenie budynku na potężnych filarach
Modula - zespół proporcji - wysokość pomieszczeń - człowiek z podniesioną ręką
Jednostki mieszkaniowe były popularne w Polsce do końca lat 80.
- Neomodernizm - nawiązywanie do architektury modernistycznej: Akademia Sztuki w Berlinie, dom wielorodzinny w Zurychu, Ratusz i biblioteka w Hadze
- Brutalizm - potraktowanie betonu jako wartości estetycznej - masywność i surowość: Dworzec w Katowicach, Sedesowce we Wrocławiu, Teatr Narodowy w Londynie, Szkoła średnia w Londynie
- Tradycje ekspresjonistyczne - odchodzenie od linii prostej i kąta prostego, iniwidualność:
Erick Mendelson - Obserwatorium Einstaina w Poczdamie
Le Corbusier - Kaplica w Ronchamp - łuki i krzywizny - podstawa
Bruno Taut - Szkalny Pawilon - czyste, wyraziste barwy
Przed II wojną światową - nurt architektury organicznej.
Frank Loyd Wright - domy, wille, inspiracja sztuką indiańską i japońską, przeciwnik standaryzacji, wtopienie formy w krajobraz, wykorzystanie surowców występujących na danym terenie.
- Dom nad wodospadem (Dom Kaufmanna) - tarasy naśladujące półki skalne
- Dom Robiego - linie poziome - są bardziej naturalne niż pionowe, poziom wiąże się z ziemią, z horyzontem - sposób percepcji świata
- wnętrze zakładu Johnson Wax - inspiracja grzybami, na zewnątrz - wieżowiec - inspiracja drzewem
Po II wojnie światowej:
- Muzeum Gugenhaima w Nowym Jorku - z betonu, na podstawie muszli ślimaka
Styl wyrazistych obiektów - jednostkowy wyraz idei architekta:
- Muzeum Gugenhaima w Nowym Jorku
- Opera w Sydney - Jon Utson
- Katedra w Tokio - Kenzo Tange
Współcześnie - postmodernizm - przeciwieństwo stylu międzynarodowego, powrót do indiwidualizmu, powrót do zabudowy ulicznej, powrót do tradycji - budynki mają być różne, wpływ architektury na społeczeństwo
Neomanieryzm - Plac włoski w Nowym Orleanie
Architektura wysokiej technologii:
- Centrum Pompidou w Paryżu - rury na wierzchu
- Budynek Millenium w Londynie
Dekonstruktywizm - możliwość łatwych efektów - krzywizny, skosy, swobodna kompozycja
- Frank Gehry - Muzeum Gugenhaima w Bilbao
- Centrum w Cambidge
- Tańczące domy w Pradze