LITERATURA CZWARTA.

O NATURZE I SPOSOBACH ISTNIENIA LITERATURY DLA DZIECI.^∗

1. Spór o zakres literatury dla dzieci.

2. Strefy konkretyzacji znaczeniowej i funkcjonalnej literatury dla dzieci:

1. wypowiedzi literackie lub przyliterackie, w których „dziecko”, „dzieciństwo”, „dziecięcy” pojawiają się jako temat, np. Janko Muzykant,

2. utwory, które powstały z powodu dziecka, okazjonalnie (wiersze okolicznościowe z okazji narodzin dziecka, epitafia, treny, kołysanki, rymowanki dziecięce),

3. teksty pisane jak dla dzieci,

4. rzeczywista literatura dla dzieci.

3. Historia literatury dla dzieci:

XIX w.	Lata późniejsze
literatura o funkcji wychowawczo-dydaktycznej, twórczość moralizatorsko- dydaktyczno- przedstawieniowa, praktyczny sens komunikatu, dydaktyzm,	funkcja autoteliczna, twórczość moralizatorsko- dydaktyczno- rozrywkowa, humanistyczny sens komunikatu, artyzm,

4. Podział literatury wg C. Harnasa (w Potrzeby i metody badania literatury brukowej):

1. pierwsza - literatura narodowa, wysoka,

2. druga - literatura ludowa,

3. trzecia - literatura brukowa (co nie znaczy gorsza, grafomańska).

5. Podejmując podział C. Harnasa autor art. proponuje, aby literaturę dla dzieci i młodzieży nazwać literaturą czwartą.

6. 
   
   
   Brak możliwości wyznaczenia konkretnej granicy między literaturą dla dzieci a dla młodzieży oraz literaturą dla młodzieży i dla dorosłych.








7. Literatura dla dzieci i młodzieży - teksty pisane i adresowane świadomie do dzieci i młodzieży oraz te, które również świadomie i celowo były przeadresowane z literatury ogólnej i zamieszczane
   w książkach dla dzieci.

8. Znaczenie książki dla dzieci.

9. Bajka z ustnego przekazu literatury ludowej.

10. Piosenkowość tekstów dziecięcych - odwieczna i powszechna (z poetyki śpiewanej) kołysanka.

11. Osią fabularyzacji tekstu dziecięcego jest topos lub motyw.

12. Książka z obrazkami jest osobnym gatunkiem, może być i zabawką, formalnie i faktycznie mieć strukturę i mechanizm przedmiotu do manipulacji.

^∗ Jerzy Cieślikowski, Literatura czwarta. O naturze i sposobach istnienia literatur dla dzieci. [w:] Jerzy Cieślikowski, Literatura osobna, Warszawa 1985, str. 9-21.

Literatura
dla dzieci

Literatura
dla młodzieży

Literatura
dla dorosłych

---