Studia kultury wizualnej

Studia Kultury Wizualnej’ jako metodologiczne wyzwanie. Problemy dyscyplinarności (Inter-, Multi i Trans), przedmiot, definicja, instytucja.



Mieke Bal

Wizualny esencjalizm i przedmiot kultury wizualnej ( ‘The Journal of Visual Culture – Kwiecień 2003)

Ponieważ jednak widzenie jest aktem interpretacji, interpretacja ,może wpływac na sposoby widzenia, a zatem i na sposoby wyobrażania możliwości zmiany.”



Czym jest ‘ kultura wizualna’ i jak to się przekłada zarówno na wymiar metodologiczny jak i instytucjonalny?



Jaki jest status „studiów kultury wizualnej’ w obrębie myśli i organizacji akademickiej?

Center for Visual Cultures at the University of Wisconsin-Madison develops and sustains vital connections and collaborations between the study and practice of the visual with bridges across the arts, humanities, social sciences, and sciences. As a leader in the field since 2002, we support cutting edge creative production and interdisciplinary research, programming, and community outreach activities in the new and developing field of visual cultures studies. Engaged with the rapidly changing demands for visual literacy in the age of digital communications, the dynamic field of visual cultures responds to the necessity of confronting the major technological changes that contribute to the saturation of everyday environments with visually mediated information and entertainment. The field also takes its imperative from the forces of globalization. The study of visual cultures considers visuality in a global context and attends seriously to differences.

New York University has taken a leading role in the expansion of visual culture as a field of study through doctoral and masters degree programs, undergraduate courses, and research groups. Visual Culture @ NYU is cross-disciplinary, cross-school, and cross-department, with a broad range of faculty and students exploring visual culture through diverse strategies and approaches. The field of visual culture is the interdisciplinary study of images across diverse media (such as photography, television, and film), new media (such as the Web and digital imaging), architecture, design, and art (including traditional media such as painting and sculpture as well as new multimedia art forms) across a range of social arenas, including news, art, science, advertising, and popular culture. It emphasizes the role of visual media in everyday life and the importance of visual media in the dissemination of ideas in the public sphere. By means of cross-cultural, cross-platform and cross-temporal comparison, visual culture endeavors to create critical approaches to the convergence of war, economy, religion, the environment, technology, and other issues in globalized visual media.



Universty of Rochester Graduate Program in Visual and Cultural Studies - Art & Art History Home > Visual and Cultural Studies

The Graduate Program in Visual and Cultural Studies provides students with an opportunity to study critically and analyze visual culture from a social-historical perspective. The Program stresses the close interpretation of artistic production within historical and cultural frameworks. Housed in the Department of Art and Art History, the Program offers an interdisciplinary doctoral degree drawing on coursework and faculty expertise in several University of Rochester humanities departments. Because the primary faculty work in Art and Art History, Film Studies, Modern Languages and Cultures, and Anthropology, students are able to relate literary and cultural theory to visual culture, and to investigate the connections between cultural productions, critical theory, and society. Students may also take courses in such departments as History, English, Music, and Philosophy.



Visual Culture Studies in France

Par Lorraine Audric - 24 février 2010 - 2:48  - 3 Commentaires [English] [PDF] [Twitter] [FB]

(Text presented on Feb.5th 2010 in London, at the Visual Culture Studies in Europe Conference.)

When thinking of introducing Lhivic to you today, it occurred to us that an important aspect to start with would be to put it in context. Not within the broader frame of Visual Culture Studies, but within the French institutional and intellectual framework, which has been incredibly discrete, not to say completely mute, on the Visual Culture Studies front. Indeed, we are very sad to say that Lhivic is the only program, in French higher education, dedicated to the study of Visual Culture. One could object to this statement that it may be just a title or naming issue: unfortunately it is not; drawing a picture of the state of Visual Culture Studies in France ends up in the description of…quite a desolated landscape! This field of study & research, despite being a fully recognized one in English-speaking countries, is mostly ignored, not only by French Schools and Universities, but more generally by scholars, publishers, students, well, almost all actors of the French intellectual life.

Chinese University of Hong Kong - Graduate Division of Cultural Studies

Master of Arts in Visual Culture Studies



With increased emphasis on nurturing critical thinking and creativity through life-long learning in primary and secondary school education, visual culture studies has become an essential part of educational reform in broadening students’ understanding of their everyday cultural experience. This new MA in Visual Culture Studies is aimed at equipping students with the scholarly contexts and technical/creative tools for a more sophisticated understanding of technological changes in contemporary society. It will train students to be acquainted with digital media and more fully understand the impact of digital technologies on art and culture. Visual culture studies is understood as perspectives on digital media as they affect everyday experiences with visuality, audio-visual signals, virtual environments and media immersion, and digital media networks. It gives an introduction to technical and creative aspects to understanding these experiences, while focusing on how they are influenced by visual art, performing arts, and new media arts.

POLSKA

UW – wydział polonistyki – Instytut Kultury Polskiej; Zakład Filmu i Kultury Wizualnej; kierownik: dr Iwona Kurz Zakład zajmuje się badaniem kultury (audio)wizualnej oraz obrazu w różnych jego postaciach ontycznych i technologicznych. Członkowie Zakładu badają antropologiczne aspekty różnych tekstów wizualnych i audiowizualnych: od wizerunków malarskich, przez fotografię i film, po najnowsze obrazy cyfrowe. Badania opierają się na poszukiwaniach teoretycznych, zwłaszcza w perspektywie antropologicznej, oraz na analizie konkretnych przekazów, zarówno w perspektywie estetycznej i teoretycznej, jak i w ich uwarunkowaniu historyczno-kulturowym. Szczegółowe tematy badań obejmują historię filmu polskiego, analizę dzieła filmowego, krytykę społeczno-kulturowych kontekstów przedstawień medialnych, antropologię i teorię obrazu, rolę obrazu i audiowizualności w kulturze polskiej XIX i XX wieku oraz zagadnienia ciała i płci w obrazie. Specjalizacja "Kultura wizualna"



UW : Antropologia kultury wizualnej 3002-1AFA3OCE; Organizowany przez: Instytut Kultury Polskiej Związany z programami studiów: Kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, stacjonarne, pierwszego stopnia –patrz załączony program

UMK Toruń – przedmiot : Współczesna kultura wizualna - Katedra Historii Sztuki i Kultury -


Celem zajęć jest zapoznanie studentów z wybranymi najistotniejszymi zjawiskami z obszaru współczesnej kultury wizualnej, a także stematyzowanie teoretycznego zaplecza tzw. Visual Culture Studies i zarysowanie procesu stopniowego wyłaniania się tej „dyscypliny” z badań nad kulturą masową i popularną. Akcent położony zostanie zarówno na interdyscyplinarność, wpisaną w Visual Culture Studies u ich zarania, jak również na pluralizm metodologii, stosowanych do badania kultury wizualnej, a wynikający z różnych perspektyw jej definiowania. Stąd szeroka rozpiętość poruszanych kwestii – od semiotyki po antropologię, a także ich wymiar polityczny i światopoglądowy.

Zajęcia te są przeznaczone dla studentów ostatniego roku, a więc ich profil jest nakierowany na rozwijanie umiejętności dyskusji oraz zdolności samodzielnego interpretowania tychże zjawisk na bazie współczesnej metodologii nauk humanistycznych.

UŁ – przedmiot: Kultura wizualna- Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych


Truizmem jest stwierdzenie, że żyjemy w kulturze obrazu. Podkreślana jest konieczność kształcenia umiejętności odczytywania i rozumienia przekazów audiowizualnych. Apele rozmijają się z praktyką życia codziennego. Odbiorcy nie mają trudności z rozróżnieniem „lepszych” i „gorszych” obrazów. Proszeni o uzasadnienie, swojego wyboru rozkładają bezradnie ręce.

Zajęcia z „Kultury wizualnej” adresowane są do studentów chcących rozwinąć swoją kompetencję w sferze analizy, rozumienia i interpretacji przekazów audiowizualnych. Zajęcia składają się z dwóch części: teoretyczno-metodologicznej oraz praktycznej. W części praktycznej analizować będziemy wybrane przekazy (fabuły, dokumenty, dzienniki telewizyjne, wideoklipy oraz fotografie). Część teoretyczno-metodologiczna poświęcona zostanie wprowadzeniu podstawowych pojęć i narzędzi analizy oraz najbardziej rozpowszechnionych podejść metodologicznych, czyli sposobów analizy, interpretowania, wartościowania i problematyzaowania tekstów wizualnych.

Wymagania wstępne: Zajęcia szczególnie polecane są osobom, które mają krytyczne i refleksyjne nastawienie do otaczającej rzeczywistości lub/i chcą pracować w public relations i mediach.



Czym jest PRZEDMIOT kultury wizualnej???

[W wymiarze akademickim dyscypliny i ich pola badawcze definiowane są przede wszystkim poprzez właściwe im domeny przedmiotowe ( historia sztuki/literatury, studia kulturowe ( to co rozumiemy przez kulturę – co zaistniała u podłoża powstania studiów kulturowych) itd.)]

Problem ze studiami wizualnymi: Definiowanie przez opozycję – idea, że wizualne rzeczy stawiają opór językowi, że wizualność jest niewysłowiona, że to co wizualne jest niemożlwe do wypowiedzenia – często kończy się wytwarzaniem długich , wielosłownych, ale nieweryfikowalnych dyskursów o tej niemożliwej do wypowiedzenia rzeczy.

Widziane traktowane jako oczywistość, prawda, fakt, na tej samej zasadzie, na jakiej wzrok ustanwia szczególną relację podmiotową do rzeczywistości, w której wizualny aspekt przedmiotu uznawany jest za własność samego przedmiotu – inne modalności nie oferują tego poziomu ‘obiektywności’, rzekomej ;autonomii’ ‘odseparowania’



Dyscyplina – ‘ konsensualnie skategoryzowane przedmioty’ wokół których wykrystalizowane są założenia i podejścia

Interdyscyplina – domena przedmiotowa nie jest oczywista, musi zostać ‘stworzona na nowo’ – Barthes – nie chodzi, o to żeby podjąć jakiś ‘temat’ ( subject) i zgrupować wokół niego kilka dyscyplin, z których każda podchodzi do niego w odmienny sposób.’ Studia interdyscyplinarne konstytuują się dzięki stworzeniu nowego przedmiotu, który nie należy do nikogo.’

Bal pokazuje iż w obrębie ‘kultury wizualnej’ mamy często do czynienia z podejściem ‘multidyscypinarnym’ a nie ‘interdyscyplinarnym’ – wyliczanie dyscyplin uczestniczących w danym przedsięwzięciu ( co zrobić z socjologią czy antropologią wizualną -Polityka odgraniczania? Metodologiczny dogmatyzm? Czy jednak szansa stworzenia interdyscyplinarnego pola?)

Artykuł – oryginalnie pomyślany jako recenzja książki Eilean Hooper- Greenhil – Musems and the Intepretation of Culture ( I rozdz. przenikane się studiów muzealnych, studiów kultury wizualnej i materialnej – ale przywołane dyscypliny nie ustanawia wyczerpującej liczby pytań – raczej sam przedmiot ( jego ustalenie) wymaga analizy wewnątrz konglomeratu tych dyscyplin – każda wnosi swoje swoje element metodologiczne tworząc w ten sposób pewien model analityczny. Tego rodzaju ‘kaskadowe’ połączenie dyscyplin może legać przesunięciu, rozluźnieniu bądź zacieśnieniu, ale nie ‘wiązka ‘ dyscyplin (Multi-dyscyplinarność0 ani supradyscyplinarnym ‘parasolem’ ( np.semiotyka)

kultura wizualna’ jako nowy przedmiot ( Bal odżegnuje się od traktowania kultury wizulanej jako ufundowanej na nowych mediach, gdyż wg niej to „ antyhistoryczny i antyintelektualny’ nurt, który ‘cechuje amnezja i ignorancja oraz teoria spiskowa’)

Przeanalizowanie elementów ‘wizualna’ i ;kultura’ w ich wzajemnej relacji

Próba zdefiniowana przedmiotu nie na bazie zbioru lub kategorii przedmiotów – ale na ‘wizualności’ jako przedmiocie badań

Dwuznaczność kategorii ‘przedmiotu’

  1. Materialna rzecz

  2. Cel lub zamiar,intencja, osoba lub rzecz, na którą skierowane jest działanie, uczucia lub myśli

‘ cień intencji podmiotu rzucany na przedmiot’ ( XIX w pedagogika „ NApierw powinno się uczyć percepcji, następnie pamięci, potem rozmienia, a w końcu sadzenia”- edukacja rozwojowa zdolności formułowania własnych ocen opartych na percepcji) – sekwencja uprzedmiotowienia doświadczenia, retoryka wytwarzająca ‘efekt realności’ i ‘efekt materialności’ – percypowane własności materialne, interpretacja w oparciu o akt percepcji

„ <<Rzeczowatość>> przedmiotów, konkretna <<rzeczywistość>>, przydaje interpretacji – dosłownie- wagi. Ona <<dowodzi>>, że jest <<tak, jak (ona) jest>>, znaczenie jest <<tym, co (ona) znaczy>>”Davey, 1999 ( przykład Comolli „Maszyny Widzialności” jak słusznie stwierdza Comolli w sami jądrze reprezentacji tkwi pragnie odzwierciedlania/rozpoznania i to ono pozwalała w skaczącym, czarno-białym, ziarnistym obrazie bez głosu rozpoznawać widzom wczesnego kina kopię samego życia, tak jak pozwalało to robić wcześniej w kolejnych konwencjach malarskich tak wciąż wraz z rozwojem technicznych ulepszeń aparatu optycznego kontynuuje ideologię „realistycznej” reprodukcji świata.) jak dowodzi Jean-Louis Comolli w Maszynach widzialnego to nie aparatura zdeterminowała powstanie kina, to „maszyna społeczna stworzyła reprezentacje, bo poprzez reprezentacje stwarza samą siebie”1. Jak stwierdza autor fotografia i film stały się ekwiwalentem i standardem wszelkiego „realizmu”, walutą „tego, co realne”2. Stały się nawet czymś więcej, jego gwarantem, mechaniczne oko potwierdziło „realność” naturalnego widzenia

Ramowania ( framings) nie tylko przedmiotu, ale także aktu patrzenia na przedmiot

Reżimy skopiczne – krytyczna analiza – w ten sposób możemy odróżnić przedmiot studiów kultury wizualnej od innych dyscyplin ( np. Laura Mulvey –„ Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne”)

Czy to wystarcza? Gdyby zapytać inaczej, zamiast definiowania nowo-stworzonego przedmiotu badań

Inne pytanie: Co się wydarza, gdy ludzie patrzą i co wyłania się z tego aktu?

Czasownik „wydarza’ – wizualne zdarzenie; ‘wyłania’ – obraz wizualny – ale w rozumieniu subiektywnego, krótkotrwałego obrazu a więć 2 rezultaty aktu patrzenia : zdarzenie wizualne i doświadczany obraz

[ zdarzeniem wizualnym może być też czytanie i słuchanie, instalacje dźwiękowe, a więc literatura, dźwięk i muzyka nie są wykluczone z przedmiotu kultury wizulanej]

nieczysty’ akt patrzenia : „ akt zmysłowy , a zatem zakorzeniony biologicznie ( nie bardziej jednak niż wszelkie akty ludzkie), patrzenie jest ujęte w ramy i zarazem samo ujmuje w ramy, interpretuje. Jest nacechowane emocjonalnie a zarazem jest kognitywne i intelektualne”

Widzenie jest samo w sobie immanentnie syntetyczne – akt percepcji

Skutkiem izolacji wdzenia – hierarchia zmysłów – dyscyplinarność w naukach humanistycznych

To możliwość dokonywania aktów widzenia a nie materialność widzialnych przedmiotów decyduje więc o tym, czy dany artefakt może być rozumiany z perspektywy studiów kultury wizualnej – praktyki patrzenie zaangażowane w każdy przedmiot, splot afektu i kognicji w każdym akcie percepcyjnym

Wiedza/władza wykonywana w samych aktach patrzenia, które opisuje, analizuje i krytykuje

Foucault – splot wiedza/władza nigdy nie jest wolny od wizualności, ani nie jest wyłącznie kognitywny – władza operuje tą mieszanką , wiedza kieruje i zabarwia spojrzenie, czyniąc widzialnym te aspektu przedmiotów, które inaczej pozostałyby niewidzialne, widzialność jest też praktyką – strategią selekcji – determinującą które aspektu przedmiotów lub nawet całe przedmioty pozostaną niewidzialne– histeryczki;

Bal w tym kontekście stawia tezę, że „ ‘studia kultury wizualnej’ definiowane za pomocą kategorii rodzajów przedmiotów, poddane są temu samemu reżimowi prawdy, który usiłują zostawić za sobą lub co najmniej zakwestionować” – czynią widzialnymi, ‘rzeczowymi’, metody gwarantujące kontrolę nas wytwarzaniem, konceptualizacją i podtrzymywaniem ‘prawdy’ – histeryczki, to co racjonalne



Propozycje czym studia kultury wizualnej powinny się zająć aby metodologicznie się bardziej określić Bal:



METODY I CELE KULTURY WIZUALNEJ:



BAl„ Każda próba sformułowania celów i metod studiów kultury wizualnej musi na serio uwzględniać oba terminy w ich negatywności: ‘to, co wizualne’ jako ‘nieczyste’ – synestetyczne, dyskursywne i pragmatyczne; oraz ‘kultura’ jako przemieszczająca się, zróżnicowana, umiejscowiona m-dzy ‘strefami kultury’ i realizowana w praktykach władzy i oporu”

Hooper – Greenhill: „ Kultura wizualna pracuje w kierunku społecznej teorii wizualności, ogniskując swoją uwagę na pytaniach o to, co jest czynione widzialnym, kto co widzi oraz jakie relacje wzajemnie zachodzą m-dzy widzeniem, wiedzą a władzą. Ona bada akt widzenia jako wytwór napięcia m-dzy zewnętrznymi obrazami lub przedmiotami i wewnętrznymi procesami myślowymi”



Studia kulturowe jako metodologiczny poprzednik , gdyż „ przyczyniły się do absolutnie nieodzownego otwarcia dyscypinarnej struktury nauk humanistycznych”. Bal wymienia 3 problemy , z którymi się one spotkały, a które ‘kultura wizualna’ powinna przeanalizować:

1/ zwróciły uwagę na odmienny rodzaj przedmiotu – ale nie udało im się wypracować wystarczającej metodologii, któ®a mogłaby się przeciwstawić ekskluzywnym metodom izolowanych dyscyplin, przedmiot – to, co się bada – zmienił się, metoda- to, jak się to robi- nie; cena za interdyscyplinarność? Odejście od sztywnej metodologi?; pomijanie „sztuki wysokiej’ nie spowoduje zniknięcia społecznej dystynkcji, któ®a wygenerowała tę kategorię

2/ problem instytucjonalny, zmiany osób na stanowiskach ale utrzymania hierarchi-dyscyplinarności, polityka- ale też postrzeganie jako obalenia jakiegoś starego porządku , sarkastyczne odrzucenie przez studia wizualne historii sztuki

3/ zaangażowanie – pragmatyczne nastawienie – „ Studia kulturowe zademonstrowały zainteresowanie politykę kulturalną z perspektywy teoretycznej; jednak wykazują one o wiele mniejszą gotowość do zaangażowania się w politykę kulturalną, tak w kształtowanie polityki jak i jej analizę”



CELE KULTURY WIZUALNEJ

1/ nie opisywać konkretnych artefaktów i ich pochodzenia ( historia sztuki), czy też całych kultur ( antropologia), ale na sposób krytyczny analizować miejsca spojeń i artykulacje kultury wizualnej – ‘podkopywać ich naturalizowane trwanie’ - społeczna konstrukcja widzialności – koncentrować się na miejscach, w których przedmioty wizualnej natury przecinają się z innymi procesami i praktykami danej kultury. Za prymarne przedmioty swojej krytycznej analizy powinny uznać wszelkie wielkie narracje, prezentowane jako naturalne, uniwersalne, prawdziwe i nieuchronne i naruszyć je w takim stopniu, by widzialne mogły się stać narracje alternatywne – a więc powinny badać i wyjaśnić silne więzi kultury wizualnej z nacjonalizmem ( muzea, szkoły), czy dyskursem imperalzmu i rasizmu



2/ zrozumienie niektórych motywacji faworyzowania realizmu – celu promocji realizmu jako stymulacji mimetycznego zachowania – kategoria przeźroczystości ( klasy dominujące – wzór do naśladowania – kult portretu , Hollywood



3/ zrozumienie motywacji esencjalizmu wizualnego promującego spojrzenie wiedzącego ( Foucault) utrzymując je w stanie niewidzialności – relacja między jednostkowym aktem patrzenia i wspólnotą interpretacyjną, płciowe nacechowane widzenia, retoryka materialności



Inne zadania : analiza podtrzymywania i wzmacniania stereotypów płciowych i rasowych, dychotomia publiczne, prywatne – hierarchiczne i chronologiczne uporządkowane praktyki, rynek sztuki, koneserstwo ( ekspertyza, materialna własność, koncepcje estetyczne, styl i eurocentryczny uniwersalizm a hermeneutyka podejrzeń wobec pozostałości pozytywizmu w kulturze wizualnej)



PROBLEM METODY



Jeśli zadania wyprowadzone z przedmiotu, to metody do realizacji zadań muszą zostać wyprowadzone w sposób eksplicytny z samych zadań- zazwyczaj pierwszeństwo przysługuje metodologii, bo jeśli metody wyprowadzone z celów to niebezpiecześtwo popadnięcia w błędne koło – Metody powinny być niezależne od przedmiotów i celów, chroniąc przed projekcją i ‘spełnianiem życzeń’

Ale uprzednie ustalenie metodologii może skutkować ‘udaremnieniem poznania’, przeoczeniem tego co w metodologii się Ne mieści, zaprojektowaniem wyniku i podatnością na kompulsywność stosunku wiedza/władza – polityka- pragmatyka



1/ analiza – przedmiot empiryczny nie istnieje „tam oto”, ale jest powołany do istnienia w sytuacji konfrontacji przedmiotu i analityka, zapośredniczonej przez bagaż teoretyczny, który wnosi do konfrontacji – a nie metodyczna aplikacja teorii do empirycznych aspektów kultury

2/ praktyki interpretacyjne zarówno metodą jak i przedmiotem zapytania – krytyczne zadania ruchu. Dialogiczność znaczenia, znaczenie wyłania się z interpretacji

3/ ciągłość między analiza a pedagogiką – każde działanie w studiach kultury wizualnej jest momentem nauczania umiejętności lektury wizualnej, treningiem w receptywności wobec obiektu [ „ Ludzkie pragnienie sensu opiera się na rozpoznawaniu schematu; z uczeniem się mamy do czynienia, gdy nowa informacja może zostać wpasowana w znane już schematy”, chociaż „ nowa informacja zawsze opracowywana jest na podstawie ram i struktur, do których może pasować, nie jest możliwa jakakolwiek percepcja bez udziału pamięci”), ale odpowiednia doza ‘niesubordynacji’ wobec ustalonego uprzednio schematu

4/ historyczno – analityczne badanie reżimów wizualno-kulturowych ucieleśnianych przez instytucje i praktyki przez nie propagowane np. muzeum modernistyczne ( ambicja encyklopedyczna, organizacja taksonomiczna, retoryka przeźroczystości, przesłanki nacjonalistyczne - > naturalizacja tego rodzaju ekspozycji) – pozostałości takich reżimów w kulturze, ich hybrydalne formy



Przedmiot współ-wykonuje analizę!!!

1J.L. Comolli, Maszyny Widzialności, w: Wiek Ekranów...op.cit, s. 447

2Ibidem, s. 459


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Od kultury wizualnej do teologi Nieznany
Kiedy mówimy o technofobach, Studia - Kulturoznawstwo, SOCJOLOGIA
Kultura wizualna cześć 1., Socjologia kultury
Platon Uczta Streszczenie Opracowanie, STUDIA, KULTUROZNAWSTWO
J Storey Studia kulturowe i badania kultury popularnej streszczenie
Kino bez tajemnic, STUDIA, KULTUROZNAWSTWO, FILMOZNAWSTO
USTAWA o bezpieczeństwie imprez masowych, Studia - Kulturoznawstwo, PRAWO - PRAWNE ASPEKTY ZARZĄDZAN
Model Topograficzny, Studia - Kulturoznawstwo, TEORIA KULTURY
Księga Pieśń nad pieśniami, STUDIA, KULTUROZNAWSTWO
Storey - Studia kulturowe i badania kultury popularnej, Podstawy teorii kultury
Teoria Popędów, Studia - Kulturoznawstwo, TEORIA KULTURY
Pieśń nad pieśniami - streszczenie, STUDIA, KULTUROZNAWSTWO
słownictwo filmowe, STUDIA, KULTUROZNAWSTWO, FILMOZNAWSTO
Antropologia kultury wizualnej Nieznany (2)
Od kultury wizualnej do teologi Nieznany
Kiedy mówimy o technofobach, Studia - Kulturoznawstwo, SOCJOLOGIA
Od kultury wizualnej do teologii wizualnej

więcej podobnych podstron