Główne cele ochrony przyrody: utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów; zachowanie różnorodności gatunkowej organizmów; zachowanie dziedzictwa geologicznego; zapewnienie ciągłości istnienia gatunków i ekosystemów, w szczególności zagrożonych; kształtowanie proekologicznych postaw człowieka wobec przyrody;
|
Ustawa o ochronie przyrody wyróżnia następujące formy ochrony przyrody: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe stanowiska dokumentacyjne
|
Natura 2000 – program sieci obszarów objętych ochroną przyrody na terytorium Unii Europejskiej. Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważane są za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Wspólne działanie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy w oparciu o jednolite prawo ma na celu optymalizację kosztów i spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów.
Podstawą programu Natura 2000 są dwie unijne dyrektywy – dyrektywa ptasia, przyjęta w 1979 roku, a następnie zastąpiona dyrektywą z 2009 roku oraz dyrektywa siedliskowa (habitatowa) z 1992 roku. Cała sieć Natura 2000 liczy ponad 26400 obszarów zajmujących ponad 318 tys. km² powierzchni morskiej i ponad 788 tys. km² powierzchni lądowej, co stanowi 18% powierzchni krajów Unii Europej
|
Zanieczyszczenie środowiska — stan środowiska wynikający z wprowadzania do powietrza, wody lub gruntu, substancji stałych, ciekłych lub gazowych lub energii w takich ilościach i takim składzie, że może to ujemnie wpływać na zdrowie człowieka, przyrodę ożywioną, klimat, glebę, wodę lub powodować inne niekorzystne zmiany, np. korozję metali |
Zanieczyszczenia środowiska dzielą się na: Zanieczyszczenie powietrza – występowanie w atmosferze różnych substancji w takiej koncentracji i przez tak długi czas, że prowadzi do szkodliwych konsekwencji dla zdrowia lub samopoczucia ludzi, dla organizmów żywych albo do uszkodzeń obiektów nieożywionych (np. przez korozję). Główne zanieczyszczenia powietrza: dwutlenek siarki (SO2), tlenki azotu (NOx), tlenek węgla (CO), ozon troposferyczny (O3), ołów (Pb), pyły[2] Zanieczyszczenia wody – zmiany cech fizycznych, chemicznych i biologicznych, uniemożliwiające wykorzystanie wód do celów pitnych lub gospodarczych. Główne zanieczyszczenia wód: pestycydy, węglowodory, fenole, metale ciężkie[3]. Zanieczyszczenia gleby – zmiana cech gleby uniemożliwiająca jej normalne użytkowanie. Główne zanieczyszczenia gleby: metale ciężkie, nawozy sztuczne[4]. Skażenia promieniotwórcze – to skażenie wody, gleby lub powietrza substancjami promieniotwórczymi powstałe przeważnie podczas awarii urządzeń jądrowych (np. elektrowni jądrowej), wybuchu bomby atomowej[5] itp. Zanieczyszczenie hałasem to zanieczyszczenie spowodowane dużą emisją hałasu przez urządzenia mechaniczne np. maszyny budowlane, środki transportu – takie jak samoloty, samochody, głośniki nadające muzykę w miejscach publicznych, muzak itp. Jest typowe dla środowiska miejskiego[6]. Zanieczyszczenie krajobrazu polega na zmniejszeniu wartości estetycznych otoczenia przez ingerencję człowieka, np. hałdy. Zanieczyszczenie światłem to emisja światła, która przeszkadza m.in. w funkcjonowaniu człowieka, w obserwacjach astronomicznych czy w żerowaniu zwierzętom |
|
Gospodarka wodami – to wszelkie działania z zakresu planowania, rozwijania, dystrybuowania i zarządzania optymalnym zużyciem wody. Zrównoważone planowanie w obszarze gospodarki wodami uwzględnia konkurencję o zasoby w taki sposób, by przyczynić się do sprawiedliwej alokacji wody, która w całości zaspokoi popyt i różnorodne rodzaje przeznaczenia wody. |
Mechaniczne oczyszczanie ścieków To tzw. I stopień oczyszczania. Procesy te mają na celu usunięcie ze ścieków ciał stałych pływających i grubych zawiesin mineralnych oraz organicznych. Polegają na rozdrabnianiu, cedzeniu, sedymentacji, flotacji, wypienianiu i odwirowaniu. Metody mechaniczne mogą zapewnić redukcję zawiesin w granicach 60-70%, BZT5 do 20%. Urządzenia wykorzystywane w mechanicznym oczyszczaniu ścieków: |
Podstawowym celem biologicznego oczyszczania ścieków jest usunięcie ze ścieków biologicznie rozkładalnych zanieczyszczeń. Do prowadzenia procesów biologicznego rozkładu zanieczyszczeń organicznych wykorzystuje się populacje mikroorganizmów zawieszone w toni ścieków (metody osadu czynnego) lub mikroorganizmy tworzące utwierdzoną biomasę (złoża biologiczne). Zanieczyszczenia organiczne podczas przemian biochemicznych są wykorzystywane przez mikroorganizmy jako pokarm przyczyniając się do przyrostu biomasy bakteryjnej. Pozostała część rozłożonych zanieczyszczeń uwalniania jest w warunkach tlenowych jako dwutlenek węgla i woda. W przypadku procesów beztlenowych produktami gazowymi rozkładu materii organicznej jest dwutlenek węgla oraz metan). Nadmiar masy organicznej wytworzonej podczas rozkładu biologicznego zanieczyszczeń zawartych w ściekach oddzielana jest od strumienia ścieków w osadnikach wtórnych. W technologii biologicznego oczyszczania ścieków wyróżnia się procesy prowadzone w warunkach: tlenowych – biologiczne utlenianie, nitryfikacja anoksycznych (niedotlenionych) – denitryfikacja |
ochrona atmosfery, ograniczanie ilości lub usuwanie substancji wprowadzanych do powietrza atmosferycznego (emisja zanieczyszczeń) przez zakłady produkcyjne i usługowe, pojazdy mech., hałdy, wysypiska i in. źródła zanieczyszczeń oraz zapobieganie przekraczaniu w powietrzu atmosferycznym dopuszczalnych stężeń substancji zanieczyszczających (imisja zanieczyszczeń). |
Wyróżnia się trzy główne źródła emisji zanieczyszczeń do atmosfery:
punktowe – są to głównie duże zakłady przemysłowe emitujące pyły, dwutlenku siarki, tlenku azotu, tlenku węgla, metale ciężkie; powierzchniowe (rozproszone) – są to paleniska domowe, lokalne kotłownie, niewielkie zakłady przemysłowe emitujące głównie pyły, dwutlenek siarki; liniowe – są to głównie zanieczyszczenia komunikacyjne odpowiedzialne za emisję tlenków azotu, tlenków węgla, węglowodorów aromatycznych, metali ciężkich (dawniej głównie ołowiu z etyliny, obecnie platyny, palladu i rodu z katalizatorów samochodowych). |
Biofiltracja – biologiczna metoda oczyszczania gazów z zanieczyszczeń organicznych. Polega na przepuszczaniu gazów wraz z zanieczyszczeniami przez złoże stałe, organiczne, nawilżone, będące siedliskiem mikroorganizmów. Mechanizm procesu: I etap – absorpcja składników gazowych w środowisku mokrym, II etap – przyswajanie przez bakterie substancji rozpuszczonych, III etap – przemiany chemiczne wewnątrz komórek stymulowane przez enzymy wewnątrzkomórkowe. Biofiltracja jest szczególnie przydatna w procesie dezodoryzacji gazów odlotowych (oczyszczalnie ścieków, kompostownie, produkcja mączki rybnej, przemysł przetwórczy, spożywczy i chemiczny).
W procesie mogą brać udział: bakterie heterotroficzne (cudzożywne) – pobierają substancje odżywcze i energię z rozkładu związków organicznych, bakterie autotroficzne (samożywne) – pobierają węgiel aktywny z CO a energię z utleniania amoniaku lub siarkowodoru, inne mikroorganizmy. |
Gospodarka odpadami – szereg procesów związanych ze zbieraniem, przetwarzaniem, nadzorem nad tego typu działaniami, jak również późniejsze postępowanie z miejscami unieszkodliwiania odpadów oraz działania wykonywane w charakterze sprzedawcy odpadów lub pośrednika w obrocie odpadami. Gospodarka odpadami jest jednym z najpoważniejszych problemów dotyczących współczesnej cywilizacji. Powstawanie odpadów to poważniejszy problem w skali światowej ze względu na rosnącą liczbę ludności, wraz z rozwojem gospodarczym i technicznym człowiek stał się największym producentem odpadów w przyrodzie. Ze względu na miejsce powstawania odpady dzielimy na odpady przemysłowe i komunalne. Pojęcie gospodarki odpadami nie jest więc tożsame z gospodarowaniem odpadami lecz jest pojęciem szerszym i obejmuje dodatkowo wytwarzanie odpadów. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy o odpadach, gospodarka odpadami to "wytwarzanie odpadów i gospodarowanie odpadami". Samo gospodarowanie odpadami to według ustawy: zbieranie, transport, przetwarzanie, nadzór, unieszkodliwianie i obrót odpadami. Pierwsze zdanie niniejszego artykułu podaje więc definicję gospodarowania, a nie gospodarki odpadami. Monitoring Środowiska – system pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania wyników badań i oceny elementów środowiska. Celem PMŚ jest systematyczne informowanie organów administracji i społeczeństwa o: |
||||||||||||||||||||||||||||||||
Zgodnie z zasadami gospodarowania odpadami unieszkodliwianie odpadów, powinno nastąpić w chwili gdy powstaniu odpadów nie udało się zapobiec i których nie udało się poddać odzyskowi. Oznacza to, iż ważna jest kolejność postępowania z odpadami. Unieszkodliwienie to tak w zasadzie ostateczność kiedy inne działania są już niemożliwe. Jakie rozróżniamy procesy unieszkodliwiania odpadów? Procesy unieszkodliwiania odpadów określono w załączniku nr 6 do ww. ustawy:
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
Sposoby kompostowania
Istnieją dwie podstawowe metody kompostowania, wszystkie stosowane są kombinacją tych dwóch podstawowych:
aktywna (gorąca) – pozwala na rozwój najbardziej efektywnych bakterii, zabija większość zarazków chorobotwórczych i nasion, szybko daje gotowy kompost, pasywna (zimna) – pozostawia się materiał, by został poddany naturalnemu, powolnemu kompostowaniu, które pozostawia mikroorganizmy chorobotwórcze i nasiona. |