Stabilizacja stawu mostkowo-obojczykowego plastrami Kinesio Tex

STRESZCZENIE

Celem pracy jest przedstawienie możliwości wykorzystania kinesiotapingu jako metody wspomagającej leczenie fizykalne u pacjentów po złamaniu obojczyka i podwichnięciu stawu mostkowo-obojczykowego, leczonych metodą operacyjną. W pracy opisano przypadek 62-letniej kobiety po złamaniu lewego obojczyka, którą poddano terapii w ZOZ Szkół Wyższych w Szczecinie. Terapia opierała się na różnych metodach fizjoterapeutycznych i zabiegach fizykalnych. Metoda kinesiotapingu stosowana była przez okres 7 miesięcy, wpływając na poprawę funkcjonowania kończyny górnej. W wyniku terapii uzyskano zwiększenie zakresu ruchomości w różnych płaszczyznach w stawie ramiennym, zwiększenie siły mięśniowej, zmniejszenie obrzęku w obrębie lewego barku, poprawę stanu blizny i jakości życia pacjentki. Metoda kinesiotapingu w stabilizacji podwichniętego stawu mostkowo-obojczykowego znacznie wpływa na proces usprawniania fizjoterapeutycznego.

WSTĘP

Metoda kinesiotapingu zrodziła się około 40 lat temu w Japonii, a jej twórcą jest dr Kenzo Kase, japoński chiropraktyk, absolwent Uniwersytetu w Meiji i Narodowej Szkoły w Chicago. Jego długotrwała praktyka zaowocowała stworzeniem plastra, który umożliwia przedłużenie pozytywnego efektu po zabiegach manualnych. Obecnie jest on wykorzystywany na całym świecie w rehabilitacji i sporcie oraz innych specjalnościach klinicznych, jako wspomaganie procesów samoleczenia organizmu. [4]

Metoda polega na aplikacji specjalnych taśm bawełnianych, np. Kinesio Tex, przyklejanych bezpośrednio na oczyszczoną skórę. Warstwę klejącą stanowi akryl bez domieszek lateksu, co minimalizuje występowanie podrażnień skóry i uczuleń. Ciężar, grubość i rozciągliwość plastra zbliżona jest do właściwości ludzkiego naskórka. Jego bawełniane włókienka zostały utkane sinusoidalnie, dzięki czemu jest wodoodporny oraz przepuszcza powietrze, co pozwala na wymianę cieplną. Przyklejony plaster tworzy fałd skórny między skórą właściwą a warstwą brodawkową. Powiększona przestrzeń pozytywnie wpływa na krążenie krwi oraz chłonki. W wyniku tego dochodzi do szybszej regeneracji i samoleczenia w obrębie zmienionych chorobowo tkanek. Ponadto plaster nie powoduje ograniczeń funkcji stawu jak i mięśni. Ma również działanie sensomotoryczne poprzez podrażnianie zakończeń nerwowych, znajdujących się w warstwie właściwej skóry. Co więcej, koryguje ustawienie dwóch sąsiadów stawowych. Działa również na obniżenie wzmożonego tonusu mięśniowego w mięśniach przeciążonych, zaś w mięśniach osłabionych i nadmiernie rozciągniętych podnosi ich napięcie. Funkcja korekcyjna plastra znalazła zastosowanie zarówno w sporcie (np. urazach sportowych) oraz w neurologii (np. porażenie nerwu twarzowego, korekcja stopy opadającej u chorych po udarze). [2, 6]

Do głównych technik aplikacji plastra Kinesio Tex zaliczamy:

- technikę mięśniową,

- technikę więzadłową,

- technikę powięziową,

- technikę korekcji powięziowej,

- technikę funkcjonalną,

- technikę limfatyczną. [3]

Przykładem skutecznego wspomagania rehabilitacji przez plastry Kinesio Tex jest przypadek 62-letniej kobiety K. K., która została poddana leczeniu operacyjnemu po urazie lewego obojczyka. W trakcie upadku, efektem którego było złamanie kości obojczykowej, doszło również do podwichnięcia stawu mostkowo-obojczykowego. Ze względu na niebezpieczeństwo powikłań, wynikających z typu złamania, pacjentka została zakwalifikowana do leczenia operacyjnego, podczas którego złamaną kość zespolono płytą. Podwichnięcie nie wymagało natychmiastowej interwencji, w związku z tym nie uwzględniono go podczas zabiegu zespolenia. Proces usprawniania wraz z wykorzystaniem kinesiotapingu był wykonywany w ZOZ Szkół Wyższych w Szczecinie przez okres 7 miesięcy.

MATERIAŁ I METODY

29 września 2009r. pacjentka K. K., lat 62, w wyniku upadku na lewe ramię doznała złamania obojczyka po tej samej stronie oraz nadwichnięcia stawu mostkowo-obojczykowego. 2 października 2009r. przeprowadzono zabieg operacyjny, w którym wykonano nastawienie otwarte i zespolenie złamania płytą. U pacjentki nie wystąpiły żadne powikłania w okresie pooperacyjnym.

Kobiecie zalecono utrzymanie operowanej kończyny w chuście trójkątnej przez okres 4 tygodni, wykonywanie ćwiczeń czynnych i biernych (ruchy rotacyjne, zgięcia i wyprostu w stawie łokciowym). Szwy usunięto w 14 dobie od dnia zabiegu.

Podczas kontroli ortopedycznej, badania kliniczne wykazały duże ograniczenie ruchomości kończyny górnej lewej we wszystkich płaszczyznach. Ponadto stwierdzono niewielki przykurcz w stawie łokciowym, osłabienie siły zginaczy stawu ramiennego (mierzonej testem Lovetta) i obrzęk w okolicy złamania. [5, 7]

14 grudnia 2009r. rozpoczęto usprawnianie. W pierwszym okresie rehabilitacji zastosowano ćwiczenia w odciążeniu i samowspomagane, mające na celu zwiększenie zakresu ruchomości w stawie ramiennym. W kolejnym etapie rehabilitacja została rozszerzona o neuromobilizację, PNF, relaksację poizometryczną oraz pole magnetyczne. Dołączono również masaże wirowe kończyny górnej, mające na celu rozluźnienie mięśni przedramienia i ramienia, które w wyniku kompensacji były mocno przeciążone.[1]

Ze względu na niestabilność stawu mostkowo-obojczykowego oraz obrzęki limfatyczne i osłabienie mięśni, terapię uzupełniono metodą kinesiology tapingu.

W celu zmniejszenia obrzękniętych struktur zastosowano aplikację limfatyczną, która polegała na umiejscowieniu rozciętego na wiele wąsów plastra, który bazą był przyklejony w obrębie węzłów chłonnych, zaś odnogi w naciągu 15% okalały obrzękniętą okolicę ciała. Zaś metoda mięśniowa, od przyczepu stałego do przyczepu ruchomego, wpłynęła na zwiększenie siły osłabionych mięśni. Ponadto zaobserwowano zniesienie skutku wciągania blizny.

Ustabilizowanie stawu mostkowo-obojczykowego plastrem Kinesio Tex, wzdłuż przebiegu więzadeł stabilizujących ten staw, spowodowało radykalne i natychmiastowe zwiększenie ruchomości w stawie ramiennym, głównie w płaszczyźnie czołowej (w ruchu odwodzenia).

Istotnym w procesie usprawniania jest fakt, że pacjentka była leczona operacyjnie. W związku z powyższym zminimalizowano okres unieruchomienia, który bardzo często wiąże się ze zmianami patologicznymi w obrębie torebki stawowej, zwiększeniem napięcia mięśni tonicznych oraz osłabieniem mięśni fazowych. Wykorzystanie odpowiedniego stopnia rozciągliwości plastra Kinesio Tex pozwoliło z jednej strony na wspomaganie funkcji rozciągniętych więzadeł i torebki w podwichniętym stawie, zaś z drugiej strony nie ograniczyło ruchów kończyny.

WYNIKI

Ocena badania ortopedycznego po siedmiu miesiącach terapii wykazała znaczną poprawę ruchomości kończyny górnej z nieznacznym ograniczeniem rotacji wewnętrznej oraz ograniczeniem w końcowej fazie ruchu odwiedzenia. Ponadto siła mięśni osłabionych wzrosła o pół stopnia w skali Lovetta. Zaobserwowano całkowite wchłonięcie obrzęku z okolicy barku oraz prawidłową ruchomość blizny pooperacyjnej.

Zastosowanie kompleksowej rehabilitacji doprowadziło do osiągnięcia opisanej poprawy, natomiast kluczową rolę odegrała stabilizacja lewego stawu mostkowo-obojczykowego, po której zakres ruchu w stawie ramiennym zwiększył się w sposób znaczny.

WNIOSKI

Na podstawie siedmiomiesięcznej obserwacji 62-letniej pacjentki w czasie terapii z użyciem kinesiotapingu, możemy stwierdzić:

1. W leczeniu usprawniającym złamania obojczyka i podwichnięcia stawu mostkowo-obojczykowego zastosowanie kinesiotapingu jest niezbędnym uzupełnieniem terapii.

2. Różnorodne techniki aplikacyjne plastra Kinesio Tex dają możliwość dopasowywania go do potrzeb pacjenta.

3. Zastosowanie plastra powoduje przedłużenie pozytywnego działania terapeutycznego po zabiegach fizykalnych.

LITERATURA

1. Boczar J., Wojtyczek Ł.: Neuromobilizacja, Fizjoterapia Polska, vol. 2, nr 4, 2003, s. 384-386.

2. Hałas I., Senderek T., Krupa L.: Wykorzystanie kinesiotapingu w usprawnianiu pacjentki po rekonstrukcji nerwu twarzowego, Fizjoterapia Polska, vol. 5, 2005, s. 272-276.

3. Jaraczewska E.: Metoda kinesiotapingu i jej zastosowanie w wybranych przypadkach ortopedycznych, Warszawa 2005.

4. Kuciel-Lewandowska J., Paprocka-Borowicz M., Kierzek A., Pozowski A., Boerner E.: Zastosowanie kinesiotapingu w usprawnianiu pourazowego uszkodzenia nerwu strzałkowego – opis przypadku, Acta Bio-Optica et Informatica Medica 3/2008, vol. 14, s. 224-225.

5. Kubacki J.: Zarys ortopedii i traumatologii, Katowice 1999, s. 11-19, 259-261.

6. Zajt-Kwiatkowska J., Rajkowska-Labon E., Skrobot W., Bakuła St.: Kinesiotaping metoda wspomagająca proces usprawniania fizjoterapeutycznego – wybrane aplikacje kliniczne, Nowiny Lekarskie 2005, 74, 2, s. 190-194.

7. Zembaty A.: Kinezyterapia tom I, 2002.