Michał Bałucki:

Związany ze środowiskiem krakowskim. Nie walczył w powstaniu, ale działał w organizacjach spiskowych (czerwoni w Galicji), rok w więzieniu, rodzina mieszczańska - krawiec i właścicielka kawiarni, UJ - matematyczno-fizyczny, potem historyczno-literacki, red. tyg "Niewiasta"; tyg. dla kobiet "Kalina", pisał do "Kraju" felietony "Tygodnik Krakowski", dostał nagrody za teksty, atakował go Lucjan Rydel - miał spory z ruchem modernistycznym. Dramaty - nie odnosiły wielkich sukcesów. Samobójstwo z nerwicy.

pokolenie przedburzowców - debiuty na przełomie późnego romantyzmu i pozytywizmu, debiut przed powstaniem styczniowym - poematy na motywach ludowych

inspiracje prozy: wypadki powstania - Młodzi i starzy - 1866, Przebudzeni - 1864

lata 70. - jeden z głównych propagatorów pozytywizmu w Galicji, powieści tendencyjne; bohaterowie mieszczańscy, schematyczne przedstawienie, wypowiedzi przedstawiają program pozytywistyczny

Z obozu do obozu - sieć intryg w środowisku krakowskim

Błyszczące nędze - środowisko arystokratyczne, inteligencja

Byle wyżej - rzemieślnicy

Żydówka - gromienie antysemityzmu

późniejsze utwory - krytyka rzeczywistości

przeciwstawianie się dekadentyzmowi

satyra polityczno-obyczajowa

dramaty: pogranicze komedii oraz farsy, tradycja Fredry; głównie średniozamożne mieszczaństwo, szlachta, potępianie służalczości, chłopomanii, wad mieszczaństwa

Krewniaki - komedia o nepotyzmie

miał dużą popularnosć, często wystawiany: trzy najbardziej znane, najbardziej popularne:

Grube ryby - starsi panowie, zbytnio ufni w swoją atrakcyjność małżeńską

Dom otwarty

Klub kawalerów - coś jak śluby panieńskie tylko odwrotnie

krytyka hipokryzji, humor słowny, sytuacyjny, schematyczni bohaterowie z czasem nabierają życia

publicystyka, krytyka wad galicyjskich - miał swój określony program i go forsował; bardziej znany z komedii, ale więcej powieści napisał

o problemach żydowskich, o kobietach (red. dzienniki dla kobiet)

Adolf Dygasiński

nowatorstwo: nowele o tematyce zwierzęcej (najlepsze są jego nowele, im dłuższa rzecz, tym słabsze mu wychodziło); antropomorfizacja i indywidualizacja zwierząt; prawo walki o byt - naturalistyczny światopogląd, wzorował się na Zoli, inne dzieła:

Na warszawskim bruku

Gorzałka - problem alkoholowy

Na złamanie karku - o emigracji brazylijskiej

Przygody młodzieńca, czyli Robinsona polskiego - dla młodzieży, dydaktyczne - założenie stolarni jako cel życiowy

bajki na wątkach folklorystycznych

Gody życia - o mysim króliku (alegorycznie - patriota, poeta), archaizacja + naturalizm

Ignacy Dąbrowski

gruźlica, krwotok z płuc, przerwał z tego powodu szkołę, Warszawa, nauczyciel prywatny w domach ziemiańskich, "Śmierć" to jego debiut - w "Kurierze Warszawskim" przedstawiona jako "Pamiętnik suchotnika"; entuzjazm krytyki. Inne dzieła: "Felka" i "Sonaty cierpienia". Uznany literat, niemoc twórcza po napisaniu połowy zamówionego dzieła, zniszczył wszystko co miał i zerwał umowę z wydawcą, po czym pisał tylko nowelki XD