KWESTIA WSCHODNIA

• Traktat pokojowy Küczük Kajnardży 21 lipca 1774 (kończył V wojnę rosyjsko-turecką 1768-1774)

  • wstrzymanie działań wojennych na lądzie i morzu i nieuciekanie się do zemsty

  • zobowiązanie się do niepodejmowania w przyszłości wrogich działań przeciw sobie tj. Rosja vs Turcja

  • uznanie ord tatarskich jako ludów wolnych, niezależnych od któregokolwiek państwa; władze mam tam sprawować Chan wybierany w drodze elekcji przez wszystkie ordy tatarskie; Rosja i Turcja nie będą mieszać się w elekcje Chana

  • Rosja zachowuje pod swoim władaniem port Kercz i twierdzę Jenikale wraz z okręgami, pozostałe ziemie które zdobyła na Krymie i Kubaniu oddaje narodowi tatarskiemu

  • Dwór rosyjski ma utrzymać przy Wysokiej Porcie (określenie na dwór, rząd lub ogólniej, na państwo tureckie )swego posła lub ministra

  • Wysoka Porta zobowiązuje się opiekować religią chrześcijańską i jej kościołami

  • zapewniona ma być wolna żegluga statków handlowych po morzach okalających ziemie Rosji i Turcji

  • Rosyjscy kupcy mają prawo handlu na ziemiach i wodach tureckich

  • Miasto Azow wraz z okręgiem ma należeć do Rosji

  • unieważnione zostają wszystkie wcześniejsze traktaty, w tym traktat z Belgradu z 1739 zawarty po wojnie Turcji z Rosją i Austrią

• List carowej Katarzyny II do cesarza Józefa II z 1782 r.

  • List dotyczy tzw. projektu greckiego Katarzyny II, czyli monarchii bizantyjskiej po wypędzeniu Turcji z Europy przy współdziałaniu Rosji i Austrii

  • w liście Katarzyna II odwołuje się do ultimatum wobec Turcji, które dotyczyło:

    • wolności handlu i żeglugi przez cieśninę Konstantynopola

    • powstania na Krymie, które zdaniem cesarzowej podsycane było przez Turcje

    • postępowania dworu tureckiego w stosunku do Mołdawii i Wołoszczyzny

  • współpraca Józefa II z Rosją pomoże w zapewnieniu pokoju z Turcją, przyczyni się do wypełnienia zobowiązań , przywrócenia dotychczasowych stosunków i zapobieżenia przyszłości łamania traktatów

  • jeżeli pokojowe pertraktacje nie pomogą Katarzyna II zwraca uwagę na przymierze zawarte z Austrią w 1781 na mocy którego należy:

    • uzgodnić plan operacji wojennych

    • ustalić jakie odszkodowania lub zdobycze będą wymagane przez Rosje i Austrię od Turcji

  • Wg Katarzyny II Rzeczpospolita mam być zapleczem żywnościowym dla armii Rosji i Austrii, a ponadto może zostać włączona w działania wojenne – w zamian za korzystne dla Polski uregulowania handlu na terenach Rosji i Austrii

  • Dania uważana jest przez Katarzynę II za sojuszniczkę; ma utrzymywać Szwecje w neutralności

  • Pojawia się wizja stworzenia niepodległego państwa składającego się z Mołdawii, Wołoszczyzny i Besarabii. Wedle życzeń Katarzyny II władcą owego buforowego państwa miał zostać Potiomkin

• List Józefa II do Katarzyny II z 1782

  • Józef w liście przejawia obawy o swoje ziemie tj. południowe Niderlandy (Belgia) w momencie ewentualnego zaangażowania się Francji jako sojusznika Prus w działania wojenne

  • wskazuje na konieczność zawarcia porozumienia z Francją, aby osiągnąć sukces w możliwym konflikcie z królem Prus

  • Józef II pisze, iż pożądane byłoby utrzymanie przez Katarzynę II swojej armii na pograniczu Inflant lub w Polsce (dla utrzymania spokoju), on natomiast utrzymałby swoją armię w Czechach i na Morawach

  • Celem Józefa II w wojnie z Turcją jest likwidacja twierdz i posiadłości tureckich na prawym brzegu Dunaju

  • Józef wysunął roszczenia do Mołdawii, Wołoszczyzny, części Serbii i wybrzeża dalmatyńskiego

  • cesarz nie widział sprzeciwu wobec utworzenia nowego królestwa (z wyjątkiem roszczeń do ziemi) i osadzenia Konstantego (wnuka Katarzyny II) na tronie władcy cesarstwa bizantyjskiego