Zespoły korzeniowe dolnej części pleców

Należą do najpowszechniej występujących objawów niedomogi kręgosłupa. Pod względem częstości układają się w następującej kolejności:

lędźwiowo-krzyżowe;

(Najczęściej S₁, L₅, L₄ )

szyjne;

piersiowe.

• Najpoważniejszy i najbardziej dramatyczny do leczenia etap choroby przeciążeniowej kręgosłupa;

• Przebiega z uciskiem i uszkodzeniem korzeni nerwowych lub też gałęzi rdzeniowych

• Występuje u osób w wieku młodym i średnim (do 50 r. ż)

• Początek choroby jest nagły, niespodziewany

• Przebieg stosunkowo krótki, z fazą narastania i ustępowania dolegliwości, które są najczęściej bardzo intensywne

• Dolegliwości umiejscowione są w odc. lędźwiowym; występują po jednej stronie ciała i zazwyczaj w jednym odc. kręgosłupa w tym samym czasie

• Ból promieniuje do dystalnych części kończyny dolnej

PRZYCZYNY:

uszkodzenie krążka międzykręgowego z wypukliną lub przepukliną jądra miażdżystego w odc. lędźwiowym;

Zwężenie średnicy otworu międzykręgowego, gdzie przechodzi korzeń nerwowy

Zwyrodnieniowe

wyrośla kostne

Innymi przyczynami mogą być:

Guzy nowotworowe;

Zmiany patologiczne tkanek około korzeniowych

Objawy

Ból przebiega wzdłu anatomicznego toru korzenia

Przy ucisku korzeni lędźwiowo-krzyżowych ból promieniuje do kończyny dolnej.

ból szczególnie silny na początku choroby

charakter rwący

nasila się on przy pochylaniu, głębokim oddychaniu, napinaniu tłoczni brzusznej — parciu, kaszlu i kichaniu.

często nasilenie to występuje nocą, uniemożliwiając sen.

chodzenie, zmiana pozycji ciała, a także rozciąganie korzeni oraz ucisk wzdłu korzenia wzmagają ból

fizjologiczny kształt kręgosłupa ulega zniekształceniu (wyrównanie lordozy, hiperlordoza, skolioza itp.) (mówi się o deformacji osi ciała)

ograniczona ruchomość kręgosłupa

mięśnie przykręgosłupowe na wysokości wyjścia chorobowo zmienionego korzenia są napięte po jednej lub po obu stronach (chory odnosi wrażenie, jakby miał ograniczający ruchy gorset)

Objawy szczegółowe

rozpoznaniu, który korzeń jest podrażniony lub uszkodzony, decydują przede wszystkim objawy kliniczne.

Korzeń identyfikuje się na podstawie: toru bólowego, zaburzeń czucia, ubytku sprawności ruchowej i siły mięśniowej.

Najczęstszym powikłaniem
neurologicznym towarzyszącym niedomodze kręgosłupa są zespoły korzeniowe
S1, L5, L4.

• S1

Ból promieniuje wzdłu korzenia S1.

Niedowłady mięśni nigdy nie są całkowite.

Ubytek siły dotyczy mięśnia pośladkowego wielkiego po stronie uszkodzenia. Objawia się obniżeniem fałdu pośladkowego oraz niewielkim osłabieniem zginania podeszwowego stopy. Stwierdza się trudności w stawaniu na palcach.

Objaw Lasegue’a

Wykonanie testu:

Badający wolno unosi wyprostowaną w stawie kolanowym kończynę dolną pacjenta do momentu aż pojawią się dolegliwości bólowe.

Interpretacja testu:

Ostry ból w krzyżu i kończynie świadczy o podrażnieniu korzenia nerwowego.

• L5

Ból promieniuje wzdłuż korzenia.

Występuje niedowład przy grzbietowym prostowaniu palucha (objaw Kugelberga) i stopy.

Zespół uszkodzenia dwóch korzeni L5, S1

Poza wymienionymi wyżej objawami stwierdza się objaw Lasegue’a „odwróconego”, znany jako objaw Fajersztajna-Krzemickiego

(wystąpienie bólu w chorej kończynie podczas badania objawu Lasègue'a na kończynie zdrowej ).

Występuje także objaw Neriego — ból korzeniowy oraz odruchowe zgięcie kolana po stronie zmienionej chorobowo podczas przyginania głowy do klatki piersiowej. Ból pojawia się w miejscu wyjścia korzenia.

Nierzadko obwody uda i podudzia są mniejsze oraz dochodzi do zwiotczenia mięśni łydki po stronie uszkodzonego korzenia.

• L4

Ból promieniuje wzdłu korzenia L4

Nasila się przy zginaniu podudzia (objaw rozciągowy Mackiewicza)

Stwierdza się osłabienie siły mięśnia piszczelowego przedniego, opadanie stopy, chód koguci lub brodzący („korzeniowe porażenie nerwu strzałkowego”).

Wskutek niedowładu mięśnia czworogłowego wstawanie z pozycji siedzącej jest utrudnione, odruch kolanowy jest osłabiony, rzadziej zniesiony.

• Zespół wielokorzeniowy — ogona końskiego

Występuje asymetryczny niedowład kończyn dolnych (silniej wyrażony w częściach odsiebnych)

Typowe są „opadające stopy” z chodem kogucim lub brodzącym

Stwierdza się asymetrię zaburzenia czucia o typie korzeniowym, któremu w ostrym okresie towarzyszy rwący ból, promieniujący wzdłu toru korzeniowego oraz zaburzenia zwieraczy pęcherza moczowego — trudności lub niemo żność oddawania moczu.

Ponadtowystępują objawy rozciągowe Lasegue’a i Fajersztajna-Krzemickiego

3