Zespoły korzeniowe,

Zespoły korzeniowe,

mononeuropatie z uwięźnięcia,

mononeuropatie z uwięźnięcia,

neuralgia amiotroficzna splotu

neuralgia amiotroficzna splotu

barkowego.

barkowego.

Ogniskowe uszkodzenie

Ogniskowe uszkodzenie

obwodowego

obwodowego

układu nerwowego

układu nerwowego

•

Zespoły korzeniowe.

•

Zespoły uszkodzenia splotów.

•

Zespoły uszkodzenia nerwów obwodowych.

Zespoły korzeniowe

Zespoły korzeniowe

Symptomatologia:
• Ból.

o Wychodzący z kręgosłupa, promieniujący

wzdłuż dermatomu.

o Ciągły, uporczywy.
o Nasilany przez kaszel, defekację.

• Parestezje.
• Niedowłady.
• Zniesienie odruchów ścięgnistych.

Zespoły korzeniowe

Zespoły korzeniowe

Przyczyny
• Odcinek lędźwiowy i szyjny

o Dyskopatia

• Rwa barkowa
• Rwa kulszowa
• Rwa udowa

• Odcinek piersiowy

o Guz
o Półpasiec (wysypka!)

Rwa ramienna

Rwa ramienna

• Przyczyna

o Przepuklina krążka międzykręgowego
w odcinku szyjnym.
o C7 (60%), C6 (25%).

• Objawy

o Wzmożenie napięcia mięśni szyi.
o Ból w okolicy międzyłopatkowe.j
o Ból barku z promieniowaniem do kończyny.

o Objaw Bikelesa:

ból przy prostowaniu zgiętego przedramienia
uprzednio uniesionej i odwiedzionej kończyny górnej

o Niedoczulica / niedowład o topografii korzeniowej

Rwa ramienna

Rwa ramienna

•

Rozpoznanie

o

TK

o

MRI

•

Diagnostyka różnicowa

o

Zespół bolesnego barku.

o

Neuralgia amiotroficzna splotu barkowego.

o

Zespół Pancoasta.

o

Zespół górnego otworu klatki piersiowej.

o

Choroby rdzenia szyjnego.

•

Leczenie

o

Leczenie przeciwbólowe / rozluźniające mięśnie.

o

Kołnierz szyjny.

o

Nadtwardówkowe iniekcje steroidowe.

o

Leczenie operacyjne.

• Przyczyna

o przepuklina krążka międzykręgowego
w odcinku L-S.
o 80% przypadków – korzeń L5 lub S1.

• Objawy podmiotowe:

o Silny ból w okolicy L-S.
o Z promieniowaniem do kończyn(y) dolnych(ej).
o Nasila się po dźwignięciu, skręcie kręgosłupa.
o Zmniejsza się w pozycji leżącej.

• Objawy przedmiotowe

o Wzmożone napięcie mm. Przykręgosłupowych.

o Objaw Lasegue’a:

ból podczas podnoszenia kończyny dolnej
w czasie leżenia na plecach.
o Zniesienie odruchu skokowego (korzeń S1).
o Opadanie stopy(korzeń L5).
o Niedoczulica.

Rwa kulszowa

Rwa kulszowa

Rwa kulszowa

Rwa kulszowa

• Rozpoznanie

o TK
o MRI

• Rokowanie:

o Ból ustępuje w ciągu dni / tygodni.
o 80% pacjentów wraca do pracy w ciągu miesiąca.

• Leczenie:

o Reżim łóżkowy.
o Leki przeciwbólowe, rozluźniające mięśnie.
o Nadtwardówkowe iniekcje steroidowe.
o Brak poprawy / objawy ubytkowe – zabieg.

Rwa udowa

Rwa udowa

• Przyczyna

o uszkodzenie korzenia L4 lub wyższych.

• Objawy

o Promieniowanie bólu na przednią powierzchnię uda.
o Zniesienie odruchu kolanowego.

o Objaw Mackiewicza:

dodatni, gdy u badanego
leżącego na brzuchu bierne zginanie (przez badającego)
kończyny dolnej w stawie kolanowym powoduje ból
na przedniej powierzchni uda.
o Niedoczulica na udzie.
o Niedowład m. czworogłowego uda.

Zespół ogona końskiego

Zespół ogona końskiego

•

Ogon koński

o

korzenie L2 – S5 zstępujące w kanale kręgowym poniżej stożka końcowego
rdzenia

o

Unerwiają kończyny dolne, krocze i narządy płciowe

•

Objawy

o

Bóle i/lub parestezje

•

Jedno- lub obustronne

•

O topografii jedno- lub wielokorzeniowej

•

Nasilające się przy kaszlu, defekacji, itd.

o

Zaburzenia czucia

•

Kończyny dolne

•

Krocze

o

Niedowład kończyn(y)

•

Ze zniesieniem odruchów, bez objawu Babińskiego

o

Zaburzenia zwieraczy

•

Nietrzymanie moczu

•

Nietrzymanie stolca

•

Impotencja

Zespół ogona końskiego

Zespół ogona końskiego

Przyczyny

Zewnątrzoponowe

Wewnątrzoponowe

Przepuklina jądra miażdżystego w

odcinku lędźwiowym

Nerwiak ogona końskiego

Zwężenie kanału kręgowego

Wyściółczak

Przerzuty do kręgów /

nadtwardówkowe

Przetoka tętniczo-żylna

Ropniak nadtwardówkowy

Uszkodzenie splotu

Uszkodzenie splotu

obejmuje kilka terytoriów korzeniowych

obejmuje kilka terytoriów korzeniowych

Splot

Korzenie

Splot ramienny

Pień górny

C5, C6

Pień środkowy

C7

Pień dolny

C8, Th1

Splot lędźwiowy

L1, L2, L3, L4

Splot krzyżowy

L5, S1, S2, S3, S4, S5

Przyczyny uszkodzenia splotu

Przyczyny uszkodzenia splotu

barkowego

barkowego

Pod względem położenia w splocie ramiennym wyróżniamy: 
•część nadobojczykową (pars supraclavicularis) leżącą w trójkącie bocznym
szyi.
•część podobojczykową (pars infraclavicularis) umiejscowioną w jamie
pachowej.

Przyczyny uszkodzeń splotu ramiennego:
•Zranienia postrzałowe (okres wojenny).
•Uraz barku z nagłym, silnym szarpnięciem splotu (np. wypadki
komunikacyjne, upadki z wysokości, zwichnięcia stawu ramiennego).
•Gwałtowne pociągnięcie kończyny (np. przez pas transmisyjny).
•Uraz porodowy noworodka.
•Długotrwały zewnętrzny ucisk przez guzy szczytu płuc, żebro szyjne, zespół
pochyłego mięśnia, noszenie ciężarów na barkach, chodzenie o kuli pachowej.

Objawy uszkodzenia splotu

Objawy uszkodzenia splotu

barkowego

barkowego

Górnej części splotu barkowego –

porażenie Erba

o Przyczyny – poród kleszczowy, urazy, zespół Parsonage-Turnera
o Kończyna zwisa bezwładnie wzdłuż ciała.
o Bark obniżony.
o Ramię znajduje się w przywiedzeniu i rotacji wewnętrznej
(tak, że dłoń zwrócona jest ku tyłowi).
o Pozycja kelnera oczekującego napiwku.
o Niedoczulica bocznej części ramienia.
o Zniesiony odruch z m. dwugłowego.

Dolnej części splotu barkowego –

porażenie Klumpkego

o Przyczyny – urazy, zespół Pancoasta.
o Ręka małpia ręki wydrążonej – spłaszczony łuk poprzeczny ręki, przerost

palców

w stawach śródręczno- paliczkowych i zgięcie w stawach międzypaliczkowych,

kciuk

ustawiony jest w supinacji i przywiedzeniu.
o Niedoczulica przyśrodkowej części ramienia, przedramienia i ręki.
o Zniesiony odruch z m. trójgłowego.
o Ew. zespół Hornera.

Zespoły uszkodzenia splotu

Zespoły uszkodzenia splotu

barkowego

barkowego

Neuralgia amiotroficzna splotu barkowego.

Zespół mięśnia pochyłego przedniego.

Zespół Pancoasta.

Neuralgia amiotroficzna splotu

Neuralgia amiotroficzna splotu

barkowego

barkowego

Zespół Parsonage-Turnera

Zespół Parsonage-Turnera

Etiologia:
• Niejasna (

może mieć związek z

infekcją wirusową, szczepieniem,
seroterapią, mikrourazami).

Objawy:
• Nagły początek.
• Objawy jednostronne.
• Bardzo silny ból barku.
• Niedowład proksymalny (Erba).
• Zanik mięśni (C5-C6).
Rokowanie:
• Ból ustępuje w ciągu dni/tygodni.
• Niedowład w ciągu 6 – 12 mies.

Neuralgia amiotroficzna splotu

Neuralgia amiotroficzna splotu

barkowego

barkowego

Diagnostyka:

•Wyniki większości badań laboratoryjnych są prawidłowe, nie ma
dowodów potwierdzających zapalne lub infekcyjne tło schorzenia.
•Płyn mózgowo-rdzeniowy zwykle jest prawidłowy lub może
wykazywać nieznacznie podwyższony poziom białka całkowitego.
•Badania obrazowe jak MRI splotu ramiennego i odcinka szyjnego
kręgosłupa pomagają wykluczyć patologiczny proces toczący się w
rdzeniu kręgowym, zespoły uciskowe korzeni nerwowych.

•Badanie elektromiograficzne (EMG)

umożliwia umiejscowienie

procesu chorobowego i określenie obszaru uszkodzenia oraz
wykrycie niewielkich uszkodzeń nieujawniających się jeszcze
klinicznie. Wynik badania EMG zwykle wskazuje na neuropatię
aksonalną.

Leczenie zespołu Personage

Leczenie zespołu Personage

Turnera

Turnera

W leczeniu stosuje się:
•Leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, w tym
kortykosteroidy. .
•Szczególną rolę odgrywa rehabilitacja:
odpowiednie ułożenie kończyn w pozycji
pośredniej.
•Ćwiczenia w celu utrzymania zakresu ruchów w
stawach, poprawy krążenia, uzyskania przyrostu
masy i siły mięśniowej, zabiegi cieplne, masaże,
ektrostymulacja.

Zespół Pancoasta

Zespół Pancoasta

• Przyczyna

naciek pnia dolnego splotu barkowego
i zwoju gwiaździstego przez raka szczytu płuca.

• Objawy

Pierwszym objawem bywa ból okolicy barku
spowodowany uciskiem lub naciekaniem
splotu ramiennego, opłucnej ściennej, żeber I-III.
Charakterystyczny jest zespół objawów neurologicznych
spowodowanych uciskiem splotu barkowego
oraz zespół Hornera (ptosis, miosis, enophthalmus)
spowodowany uciskiem lub naciekaniem zwojów
współczulnych.

Porażenie Klumpkego- nasilone bóle- triada

Hornera

Zespół górnego otworu klatki

Zespół górnego otworu klatki

piersiowej

piersiowej

•

Przyczyna

–

Ucisk splotu barkowego i/lub naczyń podobojczykowych przez:

•

Żebro szyjne

•

Pasma włókniste

•

Mięśnie pochyłe

•

Wyrostek poprzeczny kręgu C7

•

Objawy

–

Bóle braku, ramienia lub ręki.

–

Męczliwość mięśni ramienia.

–

Zniesienie tętna na t. promieniowej.

–

Objaw Adsona:

Polega on na zaniku tętna na tętnicy promieniowej,
gdy badany po wzięciu głębokiego wdechu zwraca
głowę w stronę chorą.

•

Diagnostyka

–

RTG klatki piersiowej.

–

Doppler-USG naczyń podobojczykowych.

–

Angio-MRI.

•

Leczenie

–

Poprawa sylwetki, poszerzanie zakresu ruchów.

–

Operacja.

Okluzja lewej ż.

podobojczykowej na

wenogramie

Mononeuropatie

Mononeuropatie

Przyczyny:

•

Mikrourazy nerwów

•

Ucisk nerwu

–

przez gips

–

w kanale anatomicznym

–

przez guz

•

Uraz z pociągnięcia

•

Przecięcie nerwu

Predyspozycje:

•

Alkoholizm

•

Niedożywienie

•

Cukrzyca

•

Polineuropatia z nadwrażliwością na ucisk

Uszkodzenie n. promieniowego

Uszkodzenie n. promieniowego

• Objawy zależne od lokalizacji uszkodzenia

Miejsce

uszkodzenia

Objawy

Miejsce uszkodzenia

Dół pachowy

(np. źle

dopasowane

kule)

Niedoczulica

na grzbiecie

dłoni

(I przestrzeń

międzykostna)

Nadgarstek

(gałąź

powierzchowna)

Rowek spiralny

(porażenie

sobotniej nocy)

Opadnięcie

ręki

m. odwracacz

(gałąź głęboka)

Niedowład m.

trójgłowego

Uszkodzenie n. pośrodkowego

Uszkodzenie n. pośrodkowego

3 zespoły z uwięźnięcia:

Zespół m. nawrotnego obłego

Zespół n. międzykostnego
przedniego

Zespół cieśni nadgarstka

Zespół cieśni nadgarstka

Zespół cieśni nadgarstka

Symptomatologia

o Nocne akroparestezje.
o Postacie przewlekłe:
zanik mm. kłębu kciuka.

Przyczyny:

o Postać idiopatyczna.
o Mikrourazy nadgarstka

• Praca przy klawiaturze
• Majsterkowanie
• Praca na budowie

o RZS.
o Ciąża
o Niedoczynność tarczycy.
o Cukrzyca.

Zespół cieśni nadgarstka

Zespół cieśni nadgarstka

Elektroneurografia

o Rozpoznanie (zwolnienie przewodzenia we włóknach czuciowych n.

pośrodkowego na poziomie nadgarstka, wydłużenie latencji końcowej
we włóknach ruchowych tego nerwu).

o Ocena nasilenia (utrata aksonów).
o Diagnostyka różnicowa (dyskopatia C5/C6).

Leczenie

o Zachowawcze, gdy objawy łagodne / brak zmian aksonalnych w

ENeG / ciąża.

• Unieruchomienie kończyny w szynie
• Iniekcje steroidowe do kanału nadgarstka

o Chirurgiczne

• Przecięcie troczka zginaczy

Uszkodzenie n. łokciowego

Uszkodzenie n. łokciowego

• Objawy

o Niedowład odwodzenia i przywodzenia palców.
o Testy wykrywające uszkodzenie nerwu łokciowego-

Objaw Fromenta:

zwany inaczej gazetowym – pojawia się przy próbie

mocnego uchwycenia przedmiotu pomiędzy kciukiem a wskazicielem.
Dochodzi wówczas do zgięcia stawu międzypaliczkowego kciuka.

Objaw toczącego zginania:

charakterystyczny jest dla uszkodzenia

ruchowej części nerwu łokciowego. Polega na braku możliwości
przystosowania się całej powierzchni szponowato ustawionych palców,
do kształtu przedmiotów cylindrycznych, podczas próby ich
obejmowania.

o Niedoczulica 1.5 palca od strony łokciowej.
o Ręka szponiasta.
o Zanik mm. kłębika, mm. międzykostnych

• Miejsca ucisku

o Rowek łokciowy

• Nieprawidłowa pozycja podczas snu
• Praca siedząca z oparciem na łokciach

o Kanał Guyona (nadgarstek)

• Jazda na rowerze! (drgania kierownicy)

Uszkodzenie n. udowego

Uszkodzenie n. udowego

• Objawy

o Niedowład zgięcia w biodrze.
o Niedowład prostowania w kolanie.
o Zniesienie odruchu kolanowego.
o Niedoczulica na przedniej powierzchni uda i przyśrodkowo-

przedniej podudzia.

• Przyczyny

o Guz miednicy.
o Ropień m. lędźwiowego.
o Krwiak m. lędźwiowego.
o Cukrzyca.

Uszkodzenie n. skórnego uda

Uszkodzenie n. skórnego uda

bocznego

bocznego

meralgia parestetyczna

meralgia parestetyczna

• Objawy

o Drętwienie, bóle i niedoczulica.
o Bocznej powierzchni uda.
o Nasilające się w pozycji stojącej i w trakcie chodu.
o Zmniejszające się w pozycji leżącej i spoczynku.

• Przyczyny

o Cukrzyca.
o Ucisk przez ciasne spodnie.

Uszkodzenie n. strzałkowego

Uszkodzenie n. strzałkowego

• Objawy

o Niedowład zgięcia

grzbietowego stopy.

o Niedowład prostowania

palucha.

o Chód brodzący.
o Niedoczulica na grzbiecie stopy

i powierzchni bocznej
podudzia.

• Przyczyna

o Pozycja w kucki.
o Złamanie głowy strzałki.

Mononeuropatie vs. zespoły

Mononeuropatie vs. zespoły

korzeniowe

korzeniowe

różnicowanie

różnicowanie

Uszkodzon

y nerw

Objawy

Uszkodzon

y korzeń

Promieniow

y

+/-

Niedowład m. trójgłowego

+

C7

+

Niedowład m. odwracacza

-

Łokciowy

-

Niedoczulica

przyśrodkowej części

przedramienia i ramienia

+

C8

-

Niedowład mm. kłębu

kciuka

+

Strzałkowy

-

Niedowład odwodzenia w

stawie biodrowym

+

L5

-

Niedoczulica bocznej

powierzchni uda

+