PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE

dr Lesław GRZONKA

27.02.2010r.

obecność na wykładach „obowiązkowa” – ale nie sprawdza listy

Egz. – test

ZAKRES TEMATYCZNY

Prawo ochrony konkurencji (część prawa antymonopolowego), organy ochrony konkurencji.

„Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów”.

1. Prezes ochrony konkurencji i konsumentów (Prezes UOKiK)

Jest on centralnym organem administracji rządowej, właściwym w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów – jego właściwość dotyczy całego kraju.

Jako organ podlega bezpośrednio Prezesowi RM, jego kadencja trwa 5 lat. Kandydata na
Prezesa UOKiK wybiera się w drodze konkursu. Prezes UOKiK jest właściwie nieodwoływalny.

Przesłanki do odwołania Prezesa UOKiK to :

1/ nawiązanie stosunku pracy z wyjątkiem zatrudnienia na stanowisku profesora uczelni wyższej,

2/ podjęcie działalności gospodarczej w charakterze przedsiębiorcy lub objęcie funkcji członka organu zarządzającego lub kontrolnego przedsiębiorcy,

3/ skazanie prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo popełnione umyślnie,

4/ rażące naruszenie obowiązków,

5/ choroba trwale uniemożliwiająca wykonywanie zadań,

6/ złożenie rezygnacji.

Zadania Prezesa UOKiK :

1/ sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem przez przedsiębiorców ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów,

2/ wydawanie decyzji administracyjnych w sprawach z zakresu OKiK,

3/ nadzorowanie pomocy publicznej dla przedsiębiorców,

4/ nadzór nad ogólnym bezpieczeństwem produktów,

5/ przedkładanie Prezesowi RM okresowych sprawozdań z realizacji rządowych programów rozwoju konkurencji i polityki konsumenckiej.

Wiceprezesów UOKiK powołuje Prezes RM na wniosek Prezesa UOKiK.

Przy Prezesie UOKiK działa Krajowa Rada Konsumentów – ma ona charakter doradczy w zakresie działalności Prezesa UOKiK (ochrony konsumentów) na szczeblu powiatu.

Presowi UOKiK podlega Inspekcja Handlowa na czele której stoi Główny Inspektor Inspekcji Handlowej.

Zadania Inspekcji Handlowej :

1/ kontrola legalności i rzetelności działania przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą,

2/ kontrola produktów wprowadzonych do obrotu w zakresie zgodności z normami oraz tzw. ogólnym bezpieczeństwem produktów,

3/ kontrola produktów znajdujących się w obrocie lub które mają być wprowadzone do obrotu w zakresie ich oznakowania i zafałszowań,

4/ podejmowanie mediacji w celu ochrony interesów i praw konsumentów,

5/ organizowanie i prowadzenie stałych, polubownych sądów konsumenckich,

6/ prowadzenie poradnictwa konsumenckiego.

Powiatowy Rzecznik Ochrony Konsumentów

Powołuje i odwołuje tą osobę na stanowisko Rada Powiatu. W miastach na prawach powiatu mamy do czynienia z Miejskim Rzecznikiem Ochrony Konsumentów.

Zadania :

1/ Zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej,

2/ składanie wniosków w sprawie stanowienia i zmiany prawa miejscowego dotyczącego ochrony interesów konsumentów,

3/ występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów.

Sąd ochrony konkurencji i konsumentów.

Jest tylko 1 (jeden) taki sąd w Polsce. Jest nim Wydział (Nr …) Sądu Okręgowego w Warszawie .

Jest to Sąd właściwy w sprawach :

1/ odwołań od decyzji Prezesa UOKiK,

2/ zażaleń na postanowienia Prezesa UOKiK,

3/ zażaleń na postanowienia wydawane w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym w celu wykonania obowiązków wynikających z decyzji i postanowień wydawanych przez Prezesa UOKiK.

13.03.2010r.

Kontrole koncentracji przedsiębiorców

Pewne czynności przedsiębiorców związane z nabywaniem udziałów lub akcji albo majątku innych przedsiębiorców mogą podlegać kontroli dokonywanej przez Prezesa Urzędu Kontroli Ochrony Konsumentów (organ antymonopolowy).

W gałęziach przemysłu w których działalność przedsiębiorstw generuje duże obroty koncentracje niemal zawsze będą wymagać zgody organu antymonopolowego.
Zgłoszenie podlega przy tym nie tyle sama koncentracja, co już jej skonkretyzowany zamiar.

A. Formy koncentracji

ustawa z dnia 15 grudnia 2000r. o ochronie konkurencji i konsumentów przewiduje kilka rodzajów koncentracji:

1. koncentracje kapitałowe

2. koncentracje osobowe

3. koncentracje w innych formach

ad 1. może polegać ona na połączeniu samodzielnych do tej pory przedsiębiorców na przejęciu przez jednego przedsiębiorcę kontroli nad innym przedsiębiorcą poprzez nabycie udziałów, akcji lub majątku, albo na utworzeniu jednego przedsiębiorcy (Join Venture)

Kapitałową koncentracją jest również nabycie udziałów lub akcji, nie dających co prawda kontroli ale zapewniających co najmniej 25 głosów na zebraniu założycielskim.

ad 2. polegają one na unii personalnej pomiędzy konkurentami. Dochodzi do niej wówczas, kiedy ta sama osoba zasiada w organach właścicielskich lub kontrolnych konkurujących ze sobą przedsiębiorstw.

ad. 3 koncentracje w innych formach to kombinacje 2 schematów (1 i 2), a także przejęcie w inny sposób np. poprzez podpisanie umowy o zarządzanie lub innej umowy zapewniającej jednemu przedsiębiorcy kontrolę nad drugim.

B. Kryteria zgłoszenia zamiaru koncentracji

Aby koncentracja wymagała zgody organu antymonopolowego spełnione musi być kryterium zgodności wielkości … - coś dalej
Sprawdzane jest ono przez badanie poziomów obrotów zrealizowanych przez wszystkich uczestniczących w koncentracji przedsiębiorstw (w roku obrotowym) poprzedzającym zgłoszenie zamiaru koncentracji organowi antymonopolowemu. Jeśli zatem obrót uczestników koncentracji we wspomnianym okresie przekroczył równowartość 50 mln EU, wówczas organ antymonopolowy co do zasady będzie uprawniony do przeprowadzenia postępowania kontrolnego i wydania stosownego rozstrzygnięcia.

Cechy obrotu

1. Uwzględnieniu podlega łączny obrót wszystkich uczestników koncentracji.

2. Do obrotu zalicza się obrót realizowany nie tylko przez bezpośrednich uczestników
koncentracji ale także przez wszystkie podmioty tworzące z nim tzw. grupę kapitałową,
przy czym z kalkulacji wyłącza się obrót wykonywany wewnątrz grupy kapitałowej.

Obrót stanowi nie tylko podstawowe kryterium poddania koncentracji kontroli organu antymonopolowego ale także może być przesłanką do wyłączenia tejże kontroli.

Jeśli bierna strona koncentracji osiągnęła w którymkolwiek z 2 lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie zamiaru koncentracji( obrót mniejszy niż 10 mln EU na terytorium RP), wówczas zasadniczo nie ma obowiązku dokonywania zgłoszenia.

Od tego wyjątku przewidziano jednak kolejny wyjątek – koncentracja bagatelna, czyli o małej wartości wymaga zgłoszenia jeśli w wyniku jej dokonania powstanie lub umocni się pozycja dominująca na rynku, na którym następuje koncentracja.

ustawa antymonopolowa przewiduje jeszcze szereg innych wyjątków od konieczności uzyskania zgody organu antymonopolowego na koncentrację. Wynika z tego, że np. zgłoszenie spółki ze 100% udziałem jednego przedsiębiorcy, także zwolnione jest od obowiązku uzyskiwania zgody i to bez względu na wielkość obrotów założyciela i jego dotychczasowej grupy kapitałowej.

Przesłanki wydania zgody na koncentrację oraz warunki szczegółowe

Organ antymonopolowy jest zobligowany do wydania zgody na koncentrację, jeśli w jej wyniku konkurencja na rynku nie zostanie istotnie ograniczona. W szczególności poprzez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej na rynku. za dominację ustawa antymonopolowa uznaje sytuację, w której przedsiębiorca dzięki prezentowanej przez niego sile rynkowej ma pozycję umożliwiającą mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym, poprzez stworzenie mu możliwości działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów.

Ustawa antymonopolowa uznaje, że udział w rynku większy niż 40% oznacza posiadanie pozycji dominującej. Organ antymonopolowy ma prawo uzależnić wydanie zgody od przyjęcia od koncentrujących się przedsiębiorców obowiązku spełnienia pewnych warunków; np. zbycie całości lub części majątku jednego lub kilku przedsiębiorców, wyzbycie się kontroli, udzielenie licencji, praw wyłącznych konkurentowi.

Niespełnienie warunków od jakich uzależnione jest wydanie zgody na koncentrację może spowodować uchylenie zgody organu antymonopolowego.

Ustawa antymonopolowa co do zasady wymaga wydania przez organ antymonopolowy decyzji kończącej postępowanie w sprawie koncentracji. Jednak brak decyzji w przeciągu 2 miesięcy od dnia dokonania zgłoszenia pozwala przedsiębiorcom na dokonanie koncentracji.
Do terminu 2-miesięcznego nie wlicza się okresu oczekiwania na dokonanie zgłoszenia przez innych zobligowanych do tego przedsiębiorców, okresów oczekiwania na usunięcie braków w zgłoszeniu lub przekazania dodatkowych informacji żądanych przez organ antymonopolowy, kolejno okresów oczekiwania na ustosunkowanie się do przedstawionych przez organ antymonopolowy warunków koncentracji oraz okresów oczekiwania na uiszczenie opłaty wymaganej przepisami.

Zasady dokonania zgłoszenia

W zależności od tego z jaką koncentracją mamy do czynienia zgłoszenie jej zamiaru dokonuje jeden przedsiębiorca. Zgłoszenia może dokonać również kilku przedsiębiorców np. wszyscy łączący się przedsiębiorcy lub wszyscy przedsiębiorcy biorący udział w utworzeniu wspólnego przedsiębiorstwa. Zgłoszenie dotyczy zamiaru a więc dokonuje się go jeszcze przed koncentracją, nie mniej jednak należy stwierdzić, że nie ma jednego sztywnego terminu (generalnie przed koncentracją)

Wymagane dokumenty

- wyciąg z KRS

- sprawozdania finansowe za 2 lata poprzedzające zgłoszenie

- dostępne opracowania ekonomiczne i statystyczne

Składa się na odpowiednim formularzu „Wykaz informacji i dokumentów” – WID

Wypełniony WID zawiera informacje umożliwiające identyfikację uczestników koncentracji zarówno biernych, jak i czynnych, a także przedstawia dane rynkowe i szeroko pojęte informacje gospodarcze.

Organ antymonopolowy nie musi poprzestać na informacjach zawartych w WID. Posiada bowiem uprawnienie do szczegółowego badania zmierzającego do ustalenia, czy zachodzą przesłanki do wydania zgody na koncentrację. W przypadku podania nierzetelnych informacji organ antymonopolowy może nałożyć na takiego przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości od 1 tyś. EU do 50 mln. EU.

Konsekwencje braku zgłoszenia

Do czasu wydania zgody uczestnicy koncentracji muszą powstrzymać się z jej dokonaniem, w przeciwnym razie narażają się na dwojakiego rodzaju konsekwencje:

1. organ antymonopolowy może nałożyć na przedsiębiorców dokonujących koncentracji karę
pieniężną w wysokości nie większej niż 10% przychodu osiągniętego w roku
rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary;

2. organ antymonopolowy może, jeśli w inny sposób nie da się przywrócić konkurencji na rynku nakazać podział przedsiębiorcy, zbycie majątku, udziałów lub akcji, albo odwołanie określonych członków władz. Ni mniej jednak decyzji nie można wydać po upływie 5 lat od dokonania niezgłoszonej koncentracji.

Zgłoszenia wspólnotowe

Koncentracja dokonywana z udziałem b. dużych przedsiębiorców działających na więcej niż jednym rynku krajowym państw członkowskich wspólnot europejskich, mogą wymagać zgody Komisji Europejskiej, co konsumuje obowiązek uzyskania zgody Krajowego Organu Antymonopolowego. Stanie się tak wówczas, gdy łączny światowy obrót wszystkich uczestników koncentracji wyniesie ponad 5 miliardów EU, oraz łączny obrót przypadający na obszar wspólnoty każdego z co najmniej 2 uczestników przekroczy 250 mln EU. Ponadto zgoda Komisji będzie konieczna w razie obrotów mniejszych, gdy łączny światowy obrót wszystkich uczestników przekroczy 2,5 mld EU, a jednocześnie w każdym z co najmniej 3 państw wspólnoty łączny obrót wszystkich uczestników przekroczy 100 mln EU, łączny obrót każdego z co najmniej 2 uczestników przekroczy 25 mln EU chyba, że każdy z uczestników realizuje ponad 2/3 swoich łącznych obrotów wspólnotowych w jednym i tym samym państwie członkowskim.

W pewnych okolicznościach Komisja Europejska może przekazać sprawę do rozstrzygnięcia organowi krajowemu.