Intertekstualność jest terminem literackim utworzonym przez Julię Kristevę w 1969 r. Stwierdziła ona iż nie można analizować struktury tekstu, jeśli nie sytuuje się jej wobec innych tekstów. Są to pewne wskazówki jak należy badać zależność m. Tekstami. Bada się intertekst jako przestrzeń wypowiedzi i zbiór konkretnych tekstów. Należy też zadać sobie pytanie jak dzięki istniejącym tekstom wytwarza się kolejne teksty. Tekstem tu może być nie tylko akt mowy, ale i obrzęd, jakiś element kultury. Twórca tekstu zachowuje się tutaj jak bricoler – majsterkuje. Nie badane jest tu znaczenie tekstu, ale sposób, w jaki się go konstruuje i jakie znaczenie poprzez te relacje intertekstualne, tekst osiąga. Chodzi tutaj o ustalanie wpływów, tropienie zapożyczeń. Kiedy badamy intertekstualnośc, skupiamy się nie na elementach zapożyczanych, ale na ich funkcji w kolejnym tekście – jaką rolę spełniają w strukturze dzieła i jaki mają wpływ na jego semantyczność?Intertekstualnością jest sfera powiązań i odniesień międzytekstowych , w obr. Kt. Sytuuje się dane dzieło. Ważne jest, by podkreślić, że intertekst nawiązuje też do pozaliterackich form wypowiedzi. Rozumienie intertekstualności jest obligatoryjne dla czytelnika, jeśli interpretacja ma być właściwa. Czytelnik, aby właściwie zinterpretować tekst, musi mieć kompetencję znajomości pewnych reguł gatunkowych czy norm stylistycznych ( architekst). Celem jest dotarcie do znaczeń poszcz. El. Tekstu i do semantycznych funkcji pełnionych przez te elementy w obr. Struktury. Ważną kwestią jest skupianie się na tekście (wąskie rozumienie) lub na tym co jest „inter”. Intertekstualizm odnosi się do sposobu tworzenia wypowiedzi naukowych i tego jak się tworzą teksty kulturowe. Chodzi tu o jakie funkcje w tekście pełnią wtrącenia z innych tekstów. W podejściu np. pragmatycznym istotne jest to jak nasze poprzednie lektury wpływają na przyszłe. Intertekstualność to zjawisko ltieraturoznawcze, na początku zw. Z semiotyką liter.. znaczenie tekstu okreslane przez jego relacje intertekstualne. * relacja kanon apokryf *. Ważne są tu 2 MOMENTY :1. Wyłaczenie elementow wyjetych z innych tekstow, 2. Jak te el. Skladaja sie na tworzenie nowego tekstu i jak w sasiedztwie innych tworza nowe znaczenia?Wg Nycza intert.obejmuje własnosci i relacje tekstu, ktore nie beda zrozumiane i odebrane prawidlowo przez czytelnika, bez znajomosci innych tekstow i „architekstow” (czyli pewnych norm wypowiedzi i stylistyki). Nycz wskazuje na intertekstualne wykładniki, którymi są np.
PRESUPOZYCJE
– w każdej
wypowiedzi traktowanej jako tekst, wyjaśniają przyn. Gatunkową,
podtekst. Dot. Ogolnej wiedzy spol., tego, co oczywiste w kulturze,
co istnieje w wypowiedziach, Zadaniem czytelnika
jest uwzględnić inne sądy niż te, które pojawiają się w
tekście. To to, co jest
pod tekstem”,wypowiedz rozumiana
jest tylko dzieki wczesniejszym wypowiedziom. Tekst jako posiadający
podtekst samego siebie. ANOMALIE
tekstowe –
naruszenieNORMiKONWENCJIliterackich, zasad konwersacyjnych. są
to miejsca niezrozumiałe, niespójne, dysharmonijne, które
zazwyczaj sygnalizują w tekście występowanie
intertekstualności.RODZAJE
ATRYBUCJI –
które określają podobieństwo słów i reguł tekstu z innym
tekstem. wyznacznikiem
intertekstualności jest realizacja przez tekst właściwości
charakterystycznych dla innego typu tekstów.Mamy
też podział na intertekstualność
właściwą(
ogół kontekstów, potrzebny dla odczytania utworu) i int.
Fakultatywną.
Inne pojęcia to:SOCJOLEKT – język widziany nie jako gramatyka i
słownik,ale jako magazyn społecznych mitów, IDIOLEKT –
semantyczna aktywność jednostek, KLISZA powtarzalność,
anonimowość, zużycie, prefabrykacja. Podst.el. mimesis
literackiej i intertekstualności. Może służyć jako materiał
parodii, zapośrednicza ona między dwoma tekstami.
INTER „między”instancja mediatyzująca, opozycyjne kategorie coś,co laczy i dzieli.
Intert. to kluczowe pojęcie dla literatury postmodernistycznej (kategoria opisowa). Traktowany jest jako odnoszenie tekstu do gatunkowegARCHETEKSTU,PROTOTYPUegzemplarza idealnego. To problem rozumienia relacji m. Tekstem a agatunkiem. Tekst rozpatrywany jest jako twor semiotyczny , ale rozumiany tylko w odniesieniu do innych tekstow!. Intertekst jest zmienny, pośredniczy m. Systemem a konkretną wypowiedzią, tekstem – jest czymś pomiędzy. Intert. To wymiar tekstu, model językowy jest tu istotny w kontekście magazynowania społecznych mitow. I. Tot akże powiązania z pozaliterackimi formami ( muzyka, film, komiks itd) to pewien wymiar każdej wypowiedzi. Nycz wyróżnia kilka relacji intertekst : tekst – tekst ( cytowanie utworów z kanonu albo spoza kanonu), tekst – gatunek ( gatunkowość jako struktura obecna w umyśle piszącego). Istnieje wielogatunkowość tekstów, nie ma pozagatunkowości. Stosuje się też fikcyjne teksty w tekstach, ale tekstem prototypowym jest ARCHE – TEKSt, tekst – rzeczywistość : literatura jako mimesis.Ważna jest rola międzytekstowej sfery ( - inter) Do pojęcia i. Odnosi się też transtekstualność ( tekst w tekście – cytat, aluzja), paratekstualność ( komentarze w utworze odn. Się do niego samego), metatekstualność ( pojawianie się kom. Odn. Się do innego tekstu), hipertekstualność (łączeniie tekstu A z tekstem B) oraz architekstualność ( odsyłanie do reguł ogólnych rządzących danym tekstem). Intertekstualność występuje tylko wtedy, gdy odwołanie do innego dzieła ma wpływ na strukturę znaczeniową tekstu. Zawiera w sobie otwarte konteksty – stosowana jest w dziełach kolażowych lub montażowych zawierających odwołania do innych tekstów( tutaj tekst jako intertekstualny konstrukt, bricolage). Jest to działanie zamierzone, ukłon w stronę czytelnika, który zdaje sobie sprawę z nawiązania.W jaki sposób intertekstualność jest wykrywana przez samego czytelnika? Czytelnik ów mus posiadać kompetencję – aby prawidłowo odczytać intencję autora, przydaje się wiedza o poprzednim tekście. Intert. Można nazwać szerszą całością, w obr. Kt. Tekst współgra z kontekstem.
*odwołania
: agrafon, apokryf, centon
* intert. Jako cecha FOLKLORU
*
STYLIZACJA
1 z rodzajów intertekstualności