„Lorenzaccio”
Alfred de Musset
OSOBY:
Lorenzo Medici (Lorenzaccio) – krewny księcia
Maria Soderini – matka Lorenza
Katarzyna Ginori – ciotka Lorenza
Aleksander Medici – książę Florencji
Kosma Medici – krewny księcia, wybrany na jego następcę po jego śmierci
Kardynał Cibo
Margrabia Cibo – jego brat
Margrabina Cibo
Filip Strozzi
Piotr Strozzi – syn Filipa
Tomasz Strozzi – syn Filipa
Leon Strozzi – syn Filipa, przeor z Kapui
Luiza Strozzi – córka Filipa
Guliano Salviati
Scoronconcolo – zbir, pomocnik Lorenzaccio
Messer Maurizio – kanclerz Rady Ośmiu
Kardynał Baccio Valori – wysłannik Stolicy Apostolskiej
Roberto Corsini – zarządca twierdzy
Palla Ruccellai
Alamanno Salviati
Bindo Altoviti – wuj Lorenza
Venturi – mieszczanin
Tebaldeo – malarz
Rada Ośmiu
Giomo Węgierczyk – zaufany dworzanin księcia
Maffio – mieszczanin
TREŚĆ:
AKT I
Książę czeka wraz z zaufanymi w ogrodzie na 15letnią dziewczynę, której zapłacił, by mu się oddała
Jej brat – Maffio – mieszczanin, nie chce jej na to pozwolić, lecz nie ma wyboru
Dwaj kupcy o sytuacji we Florencji; Medyceusze rządzą, książę to prostak, który wykorzystuje młode dziewczyny i bawi się na koszt społeczeństwa
Trwa wesele Martelliego z młodą Nasi bogaci
Margrabia Cibo wyjeżdża w krótką podróż; margrabina go żegna; kardynał – brat margrabiego, czyta po kryjomu list od księcia Aleksandra do margrabiny; przechwyca tę korespondencję od 2 miesięcy
Margrabina narzeka na rządy Medyceuszy; mówi, że lud jest biedny, cytadelę zajmują niemieccy żołnierze, a we wszystkim można dopatrzeć się woli cesarza i papieża (oni uczynili księcia władcą)
Biskup Valori przekazuje wiadomość od papieża, który nie jest zadowolony z obyczajów panujących na dworze (gł. Lorenzo – ateusz, rozpustnik); przestrzega go (Cibo też) przed Lorenzem, lecz książę ma do niego pełne zaufanie
Jarmark na Montoliveto (pielgrzymi + kupcy)
Maria – matka Lorenzo – i Katarzyna – jej szwagierka, rozmawiają o Lorenzo, który został wyklęty w kazaniu i którego wstydzi się sama matka
Wygnańcy opuszczają miasto (w tym Maffio), gdyż skazano ich na banicję za wykroczenia przeciwko władcy; pokładają nadzieję w Filipie Strozzi
AKT II
Leon Strozzi – przeor z Kapui, syn Filipa, mówi ojcu i bratu, że Salviati (rozpustnik) powiedział mu, że prześpi się z ich siostrą, gdyż sama mu to obiecała (oburzeni)
Biskup Valori i Lorenzo rozmawiają w kościele z malarzem – artystą Tebaledo, który nie boi się wyrażać swoich poglądów; Florencja jest jego matką, a on pragnie tylko wolności, by tworzyć; wśród nieszczęśliwych ludzi rodzą się wg niego prawdziwi artyści; Lorenzo kpi z niego, lecz chłopak mu imponuje
Kardynał Cibo zamierza wykorzystać to, że książę zakochał się w jego szwagierce i w ten sposób podporządkować go sobie
Margrabina spowiada się u niego, lecz nie chce wyznać imienia nadawcy listu, na co kardynał wybucha, mówiąc, że wie, że to książę; oburzona kobieta postanawia zmienić spowiednika
Bindo Altoviti – wuj Lorenza, i Venturi – mieszczanin, pytają Lorenza, czy nadal jest po ich stronie (republikanie) i spiskuje nadal przeciwko księciu; Lorenzo przyznaje, że jest po ich stronie
Książę przychodzi do Lorenza i chce, by ten zapoznał go ze swoją ciotką
U Strozzich Piotr przychodzi z wiadomością, że zabił Salvatiego za to, że znieważył ich siostrę; Tomasz – jego brat – mu pomagał; Piotr nie ufa Lorenzo, który u nich przebywa
Tebaldeo maluje półnagiego księcia; Giomo śpiewa i gra na gitarze; Lorenzo, widząc, że książę ściągnął kolczugę (czego nigdy niemal nie robił), chroniącą go przed ciosami, zabrał ją i schował pod nieuwagę księcia; następnie udaje, że nie wiem, co się z nią stało, a książę nie śmie go podejrzewać
Przychodzi zraniony Salviati i mówi księciu, że napadli go bracia Strozzi za to, że ośmielił się powiedzieć, że ich siostra zakochała się w księciu
AKT III
Lorenzo fechtuje się z Scoronconcolo; chce nauczyć się walczyć, by zgładzić swego wroga (księcia)
Piotr Strozzi dowiaduje się, że Salviati żyje; u Pazzich spotykają się spiskowcy przeciwko księciu; Filip boi się o młodych gniewnych ludzi
Aresztują braci Strozzi
Lorenzo rozmawia z Filipem; Zdradza mu, że planuje zabić księcia; uzewnętrznia się; zamiar o zabiciu jakiegoś tyrana powziął , siedząc w Rzymie na ruinach Koloseum; chciał być Brutusem; musiał się zhańbić, by stać się zaufanym Aleksandra, ale teraz chce odkupić swoją utraconą cnotę; nie wierzy w ludzi; mówi, że nie podniosą ręki, gdy trzeba, są tchórzliwi; Filipa zasmucają jego słowa, postanawia działać, mimo ostrzeżeń Lorenza, by tego nie robił, by nie szargał swojej cnoty;
Schadzka margrabiny Cibo z księciem; margrabina próbuje zmusić go, by uwolnił się od cesarza i został dobrym władcą; wyznaje mu, że lud go nienawidzi, ale jeszcze jest czas, by to zmienić; książę nie chce jednak słuchać, bardziej zainteresowany wdziękami kobiety; w końcu wychodzi znudzony
Trwa biesiada u Strozzich; Filip namawia innych do buntu; Luiza wypija wino i umiera (podejrzewają, że to trucizna); Filip postanawia wyjechać do Wenecji, by nie narażać innych na gniew za postępowanie jego synów;
AKT IV
Lorenzo ustala schadzkę księcia ze swoją ciotką u niego w pokoju (u Lorenza; chce go tam zabić)
Bracia Strozzi wychodzą z więzienia i dowiadują się o śmierci siostry; ojciec jest w klasztorze
Kardynał Cibo żąda, by margrabina została kochanką księcia, by móc nim sterować za jej pośrednictwem; kardynał pragnie władzy; szantażuje ją, że jeśli tego nie zrobi, to zdradzi jej mężowi, że dopuściła się zdrady
Wchodzi margrabia; żona wszystko mu wyznaje, po czym mdleje
Strozzi chowają Luizę; Piotr kłóci się z ojcem, który odmawia udziału w walce, do której przygotowuje się ich armia; ludzie szanują bowiem Filipa
Lorenzo chodzi po odmach i zapowiada, że zabije tej nocy księcia, lecz nikt mu nie wierzy; nawołuje do walki, lecz nikt nie słucha
Piotr Strozzi wydaje rozkazy wygnańcom, by powiadomili powstańców, lecz ci nie chcą słuchać, chcą Filipa
Lorenzem targają przeciwne emocje; jest podekscytowany; analizuje wszystko dokładnie
Kardynał Cibo i Maurizio ostrzegają księcia, że Lorenzo chce go zabić, lecz on im nie wierzy; wychodzi na umówioną schadzkę
Książę daje się złapać w pułapkę; Lorenzo zadaje mu 2 ciosy – książę umiera (1536r. – 26 lat); Scoronconcolo, widząc, że to książę (nie wiedział wcześniej, kogo Lorenzo chce zabić), ucieka
AKT V
Zamieszanie w pałacu księcia; zaufani księcia ukrywają jego śmierć w obawie przed wybuchem rewolucji; szybko wybierają następcę – Kosma Medici (kuzyn księcia)
Wenecja Lorenzo przybywa do Filipa; mówi mu o zabójstwie księcia; Filip się cieszy, lecz po chwili dostaje list, w którym Rada Ośmiu wyznacza nagrodę za zabicie Lorenza
Piotr Strozzi jest zły, że Lorenzo dokonał tak wielkiego czynu; planuje wywołać bunt
Dwaj preceptorzy rozmawiają; jeden jest z małym Salviatim, drugi z małym Strozzim; dzieci nienawidzą się, gdyż od małego mówiono im, ze są największymi wrogami
Wenecja Lorenzo dostaje wiadomość, że jego matka nie żyje; Filip namawia go, by wyjechał i zaczął nowe życie, lecz Lorenzo odmawia; gdy wychodzi na przechadzkę, ukryty za drzwiami mężczyzna zadaje mu śmiertelny cios, po czym ludzie zabierają jego ciało i wloką po ulicach
Florencja Kosma zostaje ogłoszony księciem i wypowiada całkowite posłuszeństwo dostojnikom, którzy go wybrali