ROZWÓJ FUNKCJI POZNAWCZYCH

AKT SPOSTRZEGANIA:

-bodziec-zmysły-właściwości psychiczne człowieka

SPOSTRZEGANIE

Zespół schematów reagowania w odpowiedzi na bodźce z zewnątrz i z wewnątrz organizmu na analizatory polegający na:

• ›odczuwaniu i uświadamianiu sobie działających bodźców

• ›rozpoznawaniu i identyfikowaniu jako np. znanych lub nieznanych, zagrażających lub nieszkodliwych

• ›odbieraniu różnych jakości działających bodźców: wielkości, kształtu, barwy

• ›ocenianiu bodźców

RODZAJE SPOSTRZEGANIA:

1)spostrzeganie na poziomie sensomotorycznym (czuciowo-ruchowym) na tym poziomie tworzone są spostrzeżenia figuralne, czyli sekwencje dźwięków, linii, plam, ale bez wyraźnego znaczenia;

2) spostrzeganie na poziomie znaczeniowo-czynnościowym (semantyczno-operacyjnym)na tym poziomie tworzone są spostrzeżenia przedmiotowe, kiedy w polu spostrzeżeniowym rozpoznajemy rozmaite przedmioty i znaki (osoby, zdarzenia, melodie, pismo).

PODZIAŁ SPOSTRZEŻEŃ:

wzrokowe, smakowe itd.

mono i polisensoryczne

ze względu na rodzaj zjawisk rzeczywistości odzwierciedlanych:

• .postrzeganie przedmiotów

• .przestrzeni i stosunków przestrzennych

• .czasu

• .ruchu przedmiotów, ludzi i własnego ciała

WŁAŚCIWOŚCI SPOSTRZEGANIA

a/natychmiastowość

b/stałość /wielkości, kształtu, barwy/stałość spostrzeżeń wyraża się w 3 formach:

1. stałość wielkości-polega na spostrzeganiu przedmiotów w ich normalnych rozmiarach bez względu na odległość w jakiej się znajdują.

2. stałość kształtu-pojawia się w tendencji do widzenia przedmiotów zgodnie z ich rzeczywistym kształtem

3. stałość barwy-spostrzegani przedmiotu we właściwych kolorach niezależnie od oświetlenia w jakich je spostrzegamy.

ORGANIZACJA SPOSTRZEGANIA

-podobieństwo- podobne elementy postrzegamy jako należące do siebie nawzajem bardziej niż do innych elementów;

-bliskość- elementy, które są fizycznie bliskie postrzegamy jako należące do siebie nawzajem bardziej niż do innych elementów;

-zamykanie-jesteśmy skłonni spostrzegać figury niekompletne tak, jak gdyby były one kompletne;

-dobroć figury-preferowanie regularnie prostych figur.

Na czym polegają różnice w spostrzeganiu dziecka i człowieka dorosłego?

• różnice ilościowe?

• .różnice jakościowe?

• .Zdaniem Piageta rozwój spostrzeżeń dokonuje się według tych samych praw jakościowych, a zmiany są ciągłe i mają charakter wyłącznie ilościowy.

• .Zmiany w percepcji wiążą się ze zmianami w zakresie analizatorów, procesów uwagi i pamięci.

Właściwości uwagi:

• .pojemność,

• .selektywność,

• .przerzutność.

PAMIĘĆ

Pamięć –proces poznawczy o trzech fazach:

—zapamiętywanie (kodowanie)

—przechowywanie —magazynowanie przez pewien czas zakodowanego materiału,

—odtwarzanie (wydobywanie) —odzyskanie zakodowanej informacji.

CECHY PAMIĘCI

—szybkość zapamiętywania —mierzona czasem lub liczbą powtórzeń potrzebnych do zapamiętania informacji,

—pojemność (zakres) pamięci —obszerność materiału, jaką osoba może zapamiętać;

—trwałość pamięci —dotyczy czasu przechowywania danych treści w pamięci;

—wierność pamięci —dokładność, z jaką reprodukujemy zapamiętane treści,

—gotowość pamięci —czas potrzebny od zadania pytania do przypomnienia treści.

SYSTEMY PAMIĘCIOWE

1) pamięć sensoryczna (rejestr sensoryczny) —jest to pewnego rodzaju urządzenie rejestrujące, które przez bardzo krótki czas przechowuje informację w formie będącej wierną reprodukcją bodźca;

2) pamięć krótkotrwała —informacje z pamięci sensorycznej przekazywane są do pamięci krótkotrwałej; pojemność –7+/-2 elementy czas przechowywanie –ok. 30 s.

3) pamięć długotrwała —nieograniczony zakres i czas przechowania materiału;

magazyn przechowujący teoretycznie na stałe wiedzę, doświadczenia i umiejętności danej osoby;

RODZAJE PAMIĘCI

1) według pochodzenia doświadczeń na:

.—gatunkową —doświadczenia minionych pokoleń (np. odruchy bezwarunkowe pozwalają przetrwać wczesny okres życia),

.—osobniczą —doświadczenia zdobyte przez człowieka,

2) według przedmiotu zapamiętywania (analizatora) na:

.—wzrokową,

.—słuchową,

.—czuciową i inne,

3) według rozumienia treści na:

.—mechaniczną —zapamiętywanie bez rozumienia treści (np. numery telefoniczne; cechuje się mniejszą trwałością przechowywania),

.—logiczną —zapamiętywanie treści zrozumiałych,

4) według udziału woli w zapamiętywaniu na:

.—dowolną

.—mimowolną

5) proceduralna

epizodyczna

Cechy pamięci:

• .Trwałość

• .Szybkość zapamiętywania –łatwość uczenia się

• .Dokładność /wierność/ -relacja między zapamiętywaniem a odtwarzaniem

• .Gotowość –czy łatwo i bez oporów następuje przypominanie

• .Zakres pamięci –pojemność

Ogólne prawidłowości:

• .Wraz z wiekiem zwiększa się zakres pamięci krótkotrwałej;

< 3 rż –2 cyfry

3 rż –3 cyfry

4 rż –4 cyfry

7 rż –5 cyfr

9 rż –6 cyfr

11-12 rż –7 cyfr

• .Po okresie dorastania zakres pamięci krótkotrwałej w zadaniach wymagających odtworzenia szeregu wprost nie ulega większym zmianom do późnej starości;

• Trwałość przechowywania i zakres pamięci długotrwałej rozwija się wolniej niż pamięć krótkotrwała –związek pamięci z przetwarzaniem informacji;

• .Materiał umieszczony w pamięci długotrwałej 80 i 20-latka może byd przechowywany tak samo efektywnie –trudności z przypominaniem

• .Pomiędzy dziećmi i a dorosłymi różnice w zakresie posługiwania się pamięcią

• .U osób starszych kłopoty z przekazywaniem /transfer/ informacji z pamięci krótkotrwałej do długotrwałej –trudności z opracowaniem i organizacja materiału

• .Podłożem są mechanizmy neurofizjologiczne –spadek szybkości przewodzenia pobudzeń np. na skutek ubytków w mielinizacji włókien nerwowych.

Zmiany rozwojowe pamięci obejmują: pojemność, wiedzę, strategie, metapoznanie

Dlaczego zapominamy:

• .zapis zakłócany –transfer, interferencja

• .zapis słaby

• .wygasanie

• .wyparcie

Myślenie -Czynność umysłowa polegająca na przetwarzaniu informacji;

• .proces przetwarzania elementów poznawczej reprezentacji świata (obrazów, pojęć lub sądów),

• .zazwyczaj świadome, zaplanowane wysiłki podejmowane w celu nadania rzeczom sensu.