John Dewey

-NOWE WYCHOWANIE / PAJDOCENTRYZM/

John Dewey - ur. 20 października 1859r. w Burlington /stan USA -Vermont/, zmarł 1 czerwca 1952r. w Nowym Jorku. Pedagog, psycholog, socjolog i filozof amerykański. Profesor i wykładowca wielu uniwersytetów w Stanach Zjednoczonych / Michigan, Minneapolis, Chicago, Nowy Jork / i na świecie.

Jeden z głównych przedstawicieli pragmatyzmu w filozofii i zarazem twórca jego odmiany zwanej instrumentalizmem, jak również czołowy przedstawiciel progresywizmu w pedagogice, którego głównym założeniem było skoncentrowanie zasad doboru treści i metod kształcenia wokół psychicznych właściwości dziecka, jego potrzeb i zainteresowań, zajmując się działalnością doświadczalną.

Jego główne prace to : Moje pedagogiczne credo (1897), Szkoła a społeczeństwo (1899), Jak myślimy (1910), Demokracja i wychowanie (1916), Problems of Men (1946).

Swoją wieloletnią działalność pedagogiczną John Dewey rozpoczął od krytyki tradycyjnej ówcześnie szkoły herbartowskiej, która była oparta tylko na przekazywaniu materiału kształcenia narzuconego z góry, zawierającego gotową wiedzę i metody kształcenia.

Uczenie się polegało tylko na przyswajaniu sobie statystycznej wiedzy książkowej, sprzyjało bierności ucznia , nie rozwijało w nim naturalnego zaspokajania ciekawości. Tradycyjna szkoła uczyła szablonowo i ograniczała zdolność dziecka tylko do tego czego uczono.

Dewey twierdził, iż takie metody nauki są sprzeczne z naturą dziecka, jego indywidualnością, zainteresowaniami i zdolnościami. Uważał ,że treści i metody nauczania należy przystosować do natury dziecka, a główną zasadą winno być uczenie się przez działanie i doświadczenia, nie tylko czytanie i słuchanie, lecz także ruch, praktyka i praca wytwórcza .Dobór treści nauczania /uważał/ należałoby dostosować do zainteresowań i twórczej oraz swobodnej osobowości ucznia, uwzględniając spontaniczność, aktywność myśli jak i inicjatywy. Twierdził, iż jeśli zostanie to wszystko uwzględnione,- uczeń sam będzie uczył się wszystkiego. Nauczyciel zejdzie tu na drugi plan, a praca i wysiłki jednego ucznia uzupełnią wysiłki drugiego.

John Dewey nawoływał także do zerwania z izolowaniem szkoły od życia, pragnął by w szkole uczono pracy.

Stwierdził obserwując otoczenie, że życie rodzinne przestało właściwie istnieć /przeniosło się do fabryk/, a dzieci zostały pozbawione sposobności obserwowania, podstawowych czynności domowych. Poprzez pracę, która była wykonywana w domu, dzieci uczyły się nie tylko wykonywać proste zajęcia ale także uczyły się porządku, pilności, spostrzegawczości.

John Dewey patrząc na tak zmieniający się obraz rzeczywistości, postanowił schemat rodzinny powielić i przenieść do szkoły jako nowy system nauczania. Słusznie zauważył, że dziecko poprzez wykonywanie prostych prac nie tylko uczy się wykonywać określone czynności manualne, ale przede wszystkim kształtuje swój charakter, osobowość i umiejętność współżycia społecznego.

Tak głoszony program radykalnych zmian w kształceniu szkolnym, doprowadził w 1902 roku /w Chicago/ do powstania słynnej szkoły eksperymentalnej //zwanej również szkołą działania//, gdzie zaproponował ten właśnie nowy model nauczania

szkoły kształcącej bystrość i aktywność, pobudzającą do myślenia, ruchu i działania.

Według Dewey’a „zachodzaca ówcześnie zmiana” czyli „nowy ruch w wychowaniu” //tak zwana „nowa szkoła” // wywoła zmiany w pedagogice, że spowodują one „przewrót podobny do tego, jakiego dokonał Kopernik, gdy przesunął środek astronomiczny ciężkości z Ziemi na Słońce. W tym wypadku dziecko staje się Słońcem wokół którego krążyć mają poczynania wychowawcze”.

Eksperymentalna szkoła w swoich założeniach miała za zadanie uspołecznienie amerykańskiego wychowania oraz nadania programowi nauczania, praktycznego kierunku i powiązanie go ze zdobyczami nauk ścisłych i dostosowaniem do wymagań rozwijającego się przemysłu.

W swojej szkole Dewey wprowadził jako podstawę ,szereg zajęć fizycznych, które miały za zadanie nauczanie praktycznego posługiwania się narzędziami, ale także miały ułatwić młodzieży poznanie i zrozumienie nowych warunków społecznych przez powiązanie jej działalności z realnym życiem. „Szkoła pracy” miała być embrionalnym odwzorowaniem życia społecznego.

Dużą rolę w tworzeniu się teorii wychowania odegrały dwa zintegrowane przez Deweya kierunki, - indywidualny /naturalizm /

- społeczny /socjologizm/.

Naturalizm pedagogiczny Socjologizm pedagogiczny

-Proces wychowania jest spontaniczny i nieskrępowany, jest zjawiskiem naturalnym. - Należy dziecku pozostawić swobodę działania i usunąć dążenia do urobienia jego psychiki. - Cele wychowania mają wyznaczać indywidualne zdolności i zainteresowania.

- Za główny czynnik rozwoju dziecka przyjmuje się środowisko społeczne. - Cele wychowania ustala społeczeństwo zgodnie z interesem grupy. - Wychowanie może odbywać się tylko w społeczeństwie.

Zaproponował „pracę” jako źródło zdobywania wiedzy, uczenia się współpracy, udzielania sobie wskazówek, doradztwo i pomoc. Istotą tego procesu wg Deweya było uczenie się w działaniu, a działanie jest ciągłym pokonywaniem trudności i przeszkód, na które jest narażony młody człowiek. Pełne rozwiązywanie określonych problemów według Dewey’a stanowi „pełny akt myślenia //rozwiązywanie problemów//”, który składa się z pięciu etapów:

1) odczuwanie/ uświadomienie trudności,

2) wykrycie jej i określenie ,/lokalizacja problemu/

3) próby opanowania trudności, rozwiązanie problemu przy pomocy pewnych hipotez (przypuszczeń) i odpowiedniego działania (eksperymentowania)

4) wyprowadzenie wniosków z przypuszczalnego rozwiązania, rozumowanie jako uzgodnienie przypuszczeń (hipotez) z dotychczasowym doświadczeniem

5) sprawdzenie i zastosowanie. - dalsze obserwacje i eksperyment sprawdzający, prowadzący, albo do przyjęcia, albo do obalenia przypuszczenia, a zarazem do zamknięcia problemu

John Dewey mówił, że uczymy się wtedy, kiedy myślimy, a myślimy wtedy, gdy rozwiązujemy problemy.

Chodziło o to, by nauczyć uczniów rozwiązywania problemów, bo na pewno zmierzą się z nimi w życiu dorosłym a przede wszystkim dać im do tego szansę.

Idee „szkoły pracy” bardzo szybko znalazły żywy oddźwięk w Europie, a w szczególności w Niemczech, gdzie hasło aktywnej szkoły podjął i samodzielnie rozwijał Kerschensteiner. We Włoszech natomiast zastosowała je do wychowania dzieci przedszkolnych Maria Montesori .

-------------------------------------------------------------------------------------

Szkoły amerykańskie opierające się na „ nowym wychowaniu” ukształtowały sytuację, w której uczeń uczył się tylko tego co go interesowało, i tak długo, dopóki miał na to ochotę. Dochodziło do tego ,że fizyki czy matematyki, języka obcego czy chemii uczono tylko przez jeden rok, i to też jako przedmiot nieobowiązkowy. Albowiem w mniemaniu tych uczniów // jak również też nauczycieli uczących//,- gospodarstwo domowe, stenografia czy ogrodnictwo były równie ważnymi jak matematyka, chemia czy fizyka.

-------------------------------------------------------------------------------------

Instrumentalizm pedagogiczny- / odmiana pragmatyzmu / kierunek pedagogiczny, według którego traktuje się wiedzę punktu widzenia korzyści, jakie przynosi w praktyce. /przynosi pożytek w działaniu/.

Herbart Dewey

kształtowanie moralnie silnego charakteru -------------------- uczenie, rozwój myślenia

przyswajać wiedzę -------------------- uczenie poprzez samodzielne rozwiązywanie

problemu, - poprzez zapamiętywanie

system dydaktyki tradycyjnej -------------------- system dydaktyki progresywnej

dominujący nauczyciel -------------------- dominujący uczeń