Literatura wobec stanu wojennego 1982–1989(1)

Literatura wobec stanu wojennego 1982–1989


Proza


Stan wojenny zniesiono formalnie w 1983 , ale w kulturze trwał on przez całe lata 80.

Podobnie jak w obyczajach, tak i w literaturze powróciły martyrologiczne, romantyczno-okupacyjne konwencje, ale i okupacyjny folklor: piosenka , dowcip, satyra;

Najwybitniejsze utwory powstawały wówczas, gdy ich autorzy potrafili się wyrzec martyrologicznych konwencji, czarno-białych schematów lub tez zdołali je twórczo przekształcić. Do takich utworów należą:








Prozę stanu wojennego charakteryzuje – znany z lit. emigracyjnej – rozkwit gatunków autobiograficznych , dokumentalnych, eseistycznych.

Ciśnienie historycznej chwili, zaangażowanie pisarzy w walkę polityczną, chęć utrwalenia na gorąco więziennych i „internowanych” przeżyć – wyjaśniają powstanie takich utworów jak :



  1. Z notatnika stanu wojennego Andrzeja Szczypiorskiego (1989)


  1. Raport o stanie wojennym Marka Nowakowskiego (1982-1984)



Najciekawsze artystycznie jednak były te testy, które podejmowały stylizacyjną grę z autobiograficzną konwencją, mieszały kompozycję powieściową z dokumentarną jak np.





Poezja



Na początku stanu wojennego uruchomiono tzw. drugi obieg. Twórczość tego okresu to przede wszystkim poezja. Odnowiło to poetykę katastroficzną, która jest wyraźnie

widoczna w utworach dwóch poetów krakowskich :




- ich poezja nawiązywała do poezji Miłosza i Herberta


- ich katastrofizm dotyczy jednak tylko tragizmu dziejów i sytuacji Polski , która skazuje nasz kraj na zagładę ( nie mówi o kryzysie europejskiej kultury)


- łączy nakaz moralnego bohaterstwa , Herbertowej wierności przegranej sprawie z religijną kontemplacją świata – oznacza to poszukiwanie wiary oraz docieranie do istoty zjawisk pozahistorycznych (natura, wieczne pierwiastki ludzkiej egzystencji)



Zwrot ku problematyce metafizycznej charakteryzuje też ewolucję poetów należących do pokolenia ’68.


Adam Zagajewski w zbiorze esejów Solidarność i samotność (Paryż 1986) zastanawia się nad niebezpieczeństwami politycznego zaangażowania sztuki :


- walka z totalitaryzmem nie powinna się ograniczać do jego negacji, a więc postawy antytotalitarnej


- totalitaryzmowi należy przeciwstawiać wizję świata pełnego, na który składa się wiele rzeczywistości i sprzecznych pierwiastków (obok solidarności jest też samotność)



Ryszard Krynicki – tom Niepodlegli Nicości (1988)


- patriotyczne pojęcie niepodległości otrzymuje znaczenie moralnej cnoty ludzi , którzy walczą o filozoficznie rozumiany sens bytu




Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Literatura wobec stanu wojennego 1982 1989
266 288 Część V Ostatnia dekada R1Literatura wobec stanu wojennego R2Nowe zjawiska w poezji i w proz
Stronnictwo Narodowe wobec stanu wojennego
K Binkowski Dziennik Stanu Wojennego
wiedza o literatrze wobec nauk o kulturze Głowiński
Poezja stanu wojennego, 35
Wprowadzenie stanu wojennego w Nieznany
POZYCJA 3 Świat przedstawiony utworu literackiego wobec rzeczywistości
Autorzy stanu wojennego
34 Poezja stanu wojennego
Poezja stanu wojennego, Polonistyka, 08. Współczesna po 45, OPRACOWANIA
ŚWIADECTWA STANU WOJENNEGO
K Binkowski Dziennik Stanu Wojennego
PIEŚNI, WIERSZE, PIOSENKI Z ARCHIWUM STANU WOJENNEGO
Ks Piotr Nitecki – Jan Paweł II w obliczu stanu wojennego
Piosenki stanu wojennego
Cieniom górników Mała antologia stanu wojennego

więcej podobnych podstron