afryka wschodnia

Rywalizacja brytyjsko-niemiecka w Afryce Wschodniej

Afrykę Wschodnią podzielono między Wielką Brytanię i Niemcy.

1 października 1884 r. generalnym konsulem niemieckim w Zanzibarze Gerhard Rohl.

14 listopada 1884 r. do Zanzibaru przybył dr Carl Peters, działacz założonego w marcu 1884 r. Niemieckiego Towarzystwa Kolonizacyjnego, który ożywił niemiecką politykę kolonialną. Nie otrzymał pomocy od konsula niemieckiego, Peters z grupą współpracowników rozpoczął penetrację obszarów Tanganiki (dzisiejszej Tanzanii). Już 17 grudnia powrócił do Zanzibaru, mając podpisane układy z kilkoma wodzami o przyjęciu niemieckiej protekcji. Z umowami tymi udał się następnie do Berlina, gdzie 26 lutego 1885 r. otrzymał podpisany przez cesarza Schutzbrief, przyjmujący tereny wymienione w umowach Petersa pod niemiecką opiekę. Kiedy ostatnie delegacje zagraniczne wyjeżdżały z Berlina po konferencji w sprawie Konga, list został opublikowany w prasie (3 marca 1885 r.).

Działo się to w trudnym dla dyplomacji brytyjskiej okresie. W styczniu 1885 r. padł Chartum, a siły brytyjskie ponosiły klęski w walce z powstaniem mahdystów. Rosja, widząc kłopoty Anglii w Egipcie i Sudanie, nasiliła ekspansję w Afganistanie.

W 1885 r. wpłynęła do Zanzibaru eskadra okrętów niemieckich, a przestraszony sułtan udzielił przybyszom wielu koncesji. Sułtan m.in. wycofał swój sprzeciw w sprawie transakcji dotyczącej ziem Witu i przyznał ją Niemcom, nadając im korzystne przywileje celne, a nawet oddając kontrolę nad Dar-es-Salaam.

W czerwcu 1885 r. premierem brytyjskim został lord Robert Salisbury (przyjął bardziej zdecydowaną politykę wobec Niemiec). Powołano wspólną brytyjsko-niemiecką komisję, która miała określić granice sułtanatu Zanzibaru, a także uzgodnić strefy wpływów. W wyniku negocjacji prowadzonych w październiku-listopadzie 1886 r. uzgodniono strefy wpływów. Na północ od linii poprowadzonej między rzekami Pangani i Galana, od brzegów oceanu do Jeziora Wiktorii, wyznaczono strefę brytyjską; na południe od niej (a więc na ziemiach dzisiejszej Tanzanii) - niemiecką. Ziemia Witu uznana została za protektorat Niemiec. Najbardziej radykalnie postąpiono z państwem sułtana, pozostawiając pod jego władzą tylko wyspy Pemba, Zanzibar i Mafia oraz wąski pas wybrzeża na stałym lądzie. Wyspa Łamu, przyznana w sierpniu 1889 r. sułtanowi, została wkrótce od niego przejęta przez Imperialną Brytyjską Kompanię Afryki Wschodniej, utworzoną przez Mackinnona w 1887 roku.

Porozumienie z 1886 r. nie rozwiązało wielu kontrowersji brytyjsko-niemieckich w Afryce Wschodniej. Brytyjczycy nie mogli się pogodzić z oddaniem Niemcom ziem Witu, gdyż całą Kenię uważali za swoją strefę wpływów. Niejasna pozostała sprawa Ugandy, którą obie strony starały się zaanektować. W 1890 podjęto nowe negocjację, które zaproponował rząd niemiecki. W lutym Peters zdołał nakłonić kabakę (wodza) Mwanga, władającego Bugandą, jednym z głównych regionów Ugandy, do podpisania traktatu o „przyjaznych stosunkach z Cesarzem Niemiec". Brytyjczycy odpowiedzieli wysłaniem zbrojnej ekspedycji, którą w kwietniu poprowadził Frederick Lugard. Na spotkaniu negocjatorów 13 maja Brytyjczycy wyciągnęli swą kartę atutową, ujawniając możliwość oddania Niemcom wyspy Helgoland na Morzu Północnym.( okazało się, że dla Niemiec jest to propozycja atrakcyjna. Stratedzy niemieccy wskazywali bowiem, że po rozpoczęciu budowy Kanału Kilońskiego, łączącego Bałtyk z Morzem Północnym, konieczna jest baza dla floty wojennej, do czego Helgoland bardzo się nadawał.)

Porozumienie brytyjsko-niemieckie o nowym podziale Afryki Wschodniej podpisano 1 lipca 1890 r. W brytyjskiej strefie wpływów znalazła się Uganda, w niemieckiej zaś, poza Tanganiką, także Rwanda i Burundi. Zlikwidowano niemiecką enklawę na terenie Kenii (ziemia Witu), a Zanzibar został protektoratem brytyjskim. Za niemiecką strefę wpływów uznano natomiast wąski, kilkunastokilometrowy pas wybrzeża na terenie dzisiejszej Tanzanii. Wielka Brytania oddała także Helgoland Niemcom. W sumie więc Brytyjczycy uzyskali w Afryce Wschodniej więcej, ale Niemcy byli także zadowoleni, licząc na przyszłe korzyści z Helgolandu.

Parę lat później Anglia ustanowiła dwie jednostki administracyjne, ogłaszając w czerwcu 1894 r. Ugandę protektoratem, a w lipcu roku następnego powołując na obszarze Kenii Brytyjski Protektorat Afryki Wschodniej.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
afryka wschodnia
Afryka i Bliski Wschód 1941-2, DOC
Afryka Pn i Bliski Wschod id 52 Nieznany
Afryka Pn i Bliski Wschód
Schizma Wschodnia
afryka
popkultura baranska syllabus z Katedry Dalekiego Wschodu
Kino Dalekiego Wschodu Chiny (2)
PLAN RAMOWY PREZENTACJI GEGRA - bliski wschód, pliki z liceum
najważniejsze kodeksy, odk, III rok, kościół wschodni
Naukowcy natrafili na cmentarzysko obcych, RÓŻNOŚCI, Afryka
Dzigme Lingpa - Ati - Najgłębsza Esencja [Dzogczen], Wschód, buddyzm
Niemiecka Kompania Zmotoryzowana w Afryce Wschodniej, DOC
JOGASUTRY, Teksty Wschodu
Kresy wschodnie-w polskim życiu kulturalnym, XIX wiek Polska
Techniki?ania o zdrowie w kulturze?lekiego Wschodu
Ukraina między wschodem a zachodem
FILOZOFIA WSCHODU Syllabus 2012

więcej podobnych podstron