Możliwości i potrzeby uprawy roślin strączkowych w poplonach
W niniejszej pracy omówię korzyści jakie daje stosowanie poplonów, a w szczególności stosowanie roślin strączkowych w poplonach i międzyplonach. Napiszę również, dlaczego, w długotrwałej perspektywie, stosowanie poplonów przynosi wymierne korzyści.
Czym są poplony? Poplon, jak sama nazwa wskazuje, jest to roślina uprawiana po plonie głównym. W tym celu są stosowane przede wszystkim takie rośliny, jak:
- na gleby słabsze: łubin żółty, seradela, facelia
- na gleby średnie: peluszka, łubin wąskolistny, gorczyca biała, rzodkiew oleista, wyka ozima
- na gleby żyzne: bobik i wyka jara, rzepak i rzepik ozimy.
Natomiast do grupy roślin strączkowych uprawianych w poplonie, należą np. łubiny, peluszka, bobik czy wyka. Dlaczego je wysiewamy? Podam najważniejsze przyczyny i korzyści:
wzbogacenie gleby w substancję organiczną i składniki mineralne, a zwłaszcza w azot
poprawa wartości stanowiska
zapobieganie erozji wietrznej i wodnej
zmniejszenie zachwaszczenia
poprawa struktury zasiewów
zmniejszenie negatywnych efektów suszy
wzbogacanie gleby w próchnicę i jej spulchnianie
niektóre rośliny mają zdolność wiązania i unieszkodliwiania metali ciężkich
można go wykorzystać jako paszę
Powszechnie znana jest zdolność korzeni roślin strączkowych (z rodziny motylkowatych) do symbiozy z bakteriami brodawkowymi, a tym samym wiązania azotu z powietrza i wzbogacania w ten sposób gleby. Międzyplony poprawiają glebę nie tylko doraźnie, ale na długie lata zapewniają wyższe, zdrowsze zbiory. Oczywiście poprawa jakości gleby następuje stopniowo, najlepsze wyniki osiąga się przy wieloletnim stosowaniu poplonów. Procentowo, poplony potrafią podnieść plon główny w następnych latach o 5-10%
Historycznie, poplony oraz międzyplony stosowane były na świecie od tysięcy lat, najstarsze wzmianki na ten temat pochodzą sprzed 3000 lat, z terenów dzisiejszych Indii i Chin, a na terenach Europy znane były od czasów starożytnego Rzymu. Był to niegdyś najtańszy i najprostszy sposób utrzymania płodności gleby (w przeciwieństwie do np. gospodarki wypaleniskowej). Dlaczego więc ten prosty sposób na zwiększenie żyzności i produkcyjności gleby jest dziś często zaniedbywany?
Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest pogoń za zyskiem oraz nadmierne poleganie na nawozach sztucznych i środkach ochrony roślin. Na szczęście w ostatnim czasie poplony wróciły do łask, głównie dzięki unijnym dotacjom – wykonanie siewu roślin poplonowych po zbiorach, może być dotowane do kilkuset złotych na hektar. Oczywiście chcąc otrzymać dotacje na poplony, należy spełnić kilka warunków, jak np. posianie ich do końca września czy stosowanie do poplonu nawozów tylko naturalnych. Dla rolników ekologicznych czy uczestniczących w programach rolno środowiskowych, poplony są wręcz koniecznością. Ciekawością jest również, że międzyplony i poplony są szeroko stosowane w ogródkach działkowych, np. na grządkach warzywnych, gdzie w miniaturowej skali również bardzo dobrze spełniają swoją rolę.
Kiedy wysiewamy poplony? Latem, w lipcu lub sierpniu, jeśli planujemy przekopać je na jesień, lub jesienią, jeśli planujemy uczynić poplon ozimym i przekopać go dopiero na wiosnę. Rzadko się zdarza że na poplon sieje się tylko jedną roślinę – zwykle są to mieszanki, np. łubin żółty z seradelą lub wyką albo bobik z peluszką.
W powyższej pracy omówiłem pokrótce charakterystykę poplonów strączkowych, ich dobroczynny wpływ na glebę oraz podstawowe informacje na ich temat.