WZROST GOSPODARCZY I CYKL KONIUNKTURALNY
Koniunktura gospodarcza jest to stan gospodarki w danym okresie.
Wskaźnik koniunktury
Wskaźniki pilotujące |
Liczba i wartość akcji sprzedanych (NYSE), liczba osób zwolnionych z pracy, wskaźnik zmian liczby firm (firmy nowo otwarte – firmy upadające), liczba pozwoleń na budowę domów i innych obiektów, liczba/wartość zamówień na budowę fabryk i ich wyposażenie, liczba wybudowanych domów prywatnych. |
Wskaźniki współbieżne |
GDP, obroty firm produkcyjnych, dochody osobiste (pomniejszone o transfery), inwestycje, zatrudnienie poza rolnictwem, liczba bezrobotnych, zyski korporacji po opodatkowaniu. |
Wskaźniki działające z opóźnieniem |
Dochody osobiste, sprzedaż detaliczna, nowe kredyty konsumpcyjne, bankowa stopa procentowa, średni czas pozostawania bez pracy. |
Wzrost i rozwój gospodarczy
Wzrost gospodarczy jest to powiększenie się z okresu na okres podstawowych wielkości ekonomicznych, takich jak produkt narodowy brutto, dochód narodowy, konsumpcja.
Rozwój gospodarczy są to zmiany ilościowe i jakościowe w strukturze wytwarzanych dóbr i usług oraz w strukturze konsumpcji.
Miernik wzrostu
Podstawowym miernikiem wzrostu gospodarczego są zmiany GNP w badanym okresie:
r = zmiana GNP/GNP * 100% gdzie: r-stopa wzrostu gospodarczego
Czynniki wzrostu
Czynniki wewnętrzne – wielkość zatrudnienia, wydajność pracy, czynniki społeczne (poziom wykształcenia/kwalifikacje pracowników, kultura pracy).
Czynniki zewnętrzne – innowacje zagraniczne, handel zagraniczny, kredyty zagraniczne, kooperacja międzynarodowa.
Rodzaje wahań koniunkturalnych
Wahania sezonowe |
Wahania koniunktury związane ze zmianą aktywności gospodarczej w różnych porach roku (szczególnie dotyczy to produkcji rolniczej oraz budowlano-montażowej). |
Wahania przypadkowe |
Wahania gospodarcze związane z wydarzeniami takimi, jak strajki, klęski żywiołowe, wojny. |
Wahania cykliczne |
Periodycznie powtarzające się spadki i ożywienia koniunktury gospodarczej. |
Trend jest to długookresowa tendencja rozwojowa.
Cykl koniunkturalny to periodycznie powtarzające się wahania podstawowych wielkości gospodarczych, takich jak: dochód narodowy, produkcja, zatrudnienie, podaż pieniądza.
Morfologia cyklu – fazy cyklu
Cykl klasyczny a cykl współczesny
Charakterystyka |
Cykl klasyczny |
Cykl współczesny |
Liczba faz |
4 (kryzys, depresja, ożywienie, rozkwit) |
2 (recesja, ekspansja) lub 3 (depresja, ożywienie, stabilizacja) |
Czas trwania |
8-11lat |
Krócej |
Amplituda wahań wokół trendu |
duża |
Mniejsza |
Rodzaje cykli koniunkturalnych
Cykl Juglara (tzw. cykl główny lub klasyczny) |
Cykl trwający 8-11 lat, powodowany przez zmiany zachodzące w kapitale trwałym; badania Juglara obejmowały obroty banków, stopy procentowe i ceny we Francji, Wlk. Brytanii i USA. |
Cykl Kitchina (tzw. cykl mniejszy) |
Cykl trwający 3-3,5 roku, powodowany przez zmiany w kapitale obrotowym; badania Kitchina obejmowały transakcje bankowe oraz ceny hurtowe w USA i Wlk. Brytanii. |
Cykl Kondratiewa (tzw. cykl długi) |
Cykl trwający 40-60 lat, powodowany przez wprowadzane innowacje technologiczne (maszyna parowa ok. 1790, koleje ok. 1830, elektryfikacja i samochody ok. 1885; pierwszy cykl: 1790-1844/51, drugi: 1850-1890/6, trzeci: 1890/6-1930; badania Kondratiewa obejmowały wydobycie i wykorzystanie żelaza w Wlk. Brytanii i Niemczech. |