2014-12-07
1
Cykle koniunkturalne
Cykle koniunkturalne
0,00
1,00
2,00
3,00
4,00
5,00
6,00
7,00
8,00
1
2
3
4
5
6
7
czas
cykl koniunkturalny
trend
KONIUNKTURA I JEJ WAHANIA
TREND
(w ekonomii) regularne i określone zmiany ogólnego przebiegu
zjawiska lub procesu.
TREND KONIUNKTURY
to długookresowy poziom jakim charakteryzują się określone
wielkości ekonomiczne w odniesieniu do wzrostu lub spadku w
analizowanym okresie wzrostu gospodarczego.
WAHANIA KONIUNKTURALNE
to wahania aktywności gospodarczej wokół trendu trwające dłużej niż
1 rok.
Wahania te mogą mieć charakter:
•
WAHANIA CYKLICZNE
-
powtarzające się ze względną regularnością zmiany
aktywności gospodarczej, wyrażające się fluktuacjach wokół trendu.
•
Wahania sezonowe - zmiany aktywności gospodarczej występujące w ciągu
określonego okresu (np. w tych samych porach roku).
•
Wahania przypadkowe – spowodowane jednorazowymi zdarzeniami o
charakterze losowym.
Cykl koniunkturalny to …
Cykl koniunkturalny to …
CYKL KONIUNKTURALNY
to okresowe zmiany aktywności
gospodarczej, gdy agregaty makroekonomiczne tj. DN,
produkcja, konsumpcja, zatrudnienie, inwestycje nie rosną
równomiernie, a ich tempo charakteryzuje się
okresowymi wahaniami.
INACZEJ:
•
wahania produkcji, będące krótkookresowymi
fluktuacjami wokół długookresowego trendu
wzrostowego.
•
to regularne powtarzające się odchylenie produkcji od jej
trendu.
•
nieodłączny i normalny elementem gospodarki
wolnorynkowej.
•
graficznie: nieregularną linię sinusoidalną wokół
hipotetycznej linii trendu.
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
2014-12-07
2
Metody analizy i prognozy koniunktury
•barometry koniunktury
syntetyczny wskaźnik zmiennych wyprzedających zmiany w gospodarce
odpowiednio dobrane zestawy wskaźników statystycznych, czułych na zmiany
koniunktury oraz wyprowadzone z nich wskaźniki zbiorcze
•testy koniunkturalne
metoda wskaźnikowa oparta na badaniach ankietowych, której celem jest
określenie aktualnego stanu aktywności gospodarczej w porównaniu z okresem
poprzednim oraz wyznaczenie prawdopodobnego kierunku zmian w przyszłości
Wskaźniki koniunktury gospodarczej
Wskaźniki koniunktury gospodarczej
WSKAŹNIKI WYPRZEDZAJĄCE (wiodące, pilotujące) zapowiadają zmiany we
wskaźnikach zbieżnych i ostrzegają przed zmianami koniunktury. Wskaźniki
te są związane ze zobowiązaniami gospodarczymi wybiegającymi w
niedaleką przyszłość np.:
zamówienia na maszyny i sprzęt; pozwolenia
budowlane; liczba i wartość akcji sprzedanych; liczba osób zwolnionych z
pracy; wielkość podaży pieniądza i inne.
WSKAŹNIKI ZBIEŻNE Z PRZEBIEGIEM KONIUNKTURY (współbieżne,
jednoczesne) służą do oceny ogólnego stanu gospodarki, np.:
PKB,
produkcja przemysłowa, zyski przedsiębiorstw po opodatkowaniu,
bezrobocie, dochody osobiste, sprzedaż detaliczna, zatrudnienie, ogólny
poziom cen.
WSKAŹNIKI OPÓŹNIONE WOBEC KONIUNKTURY - ich zmiany „idą w ślad” za
zmianami wskaźników zbieżnych z koniunkturą, np.
koszty robocizny na
jednostkę produkcji, poziom zapasów, oprocentowanie pożyczek
hipotecznych, dochody z tytułu pracy, nowe kredyty konsumpcyjne.
Wybrane barometry koniunktury
•
1919 rok pierwszy barometr tzw. harwardzki
•
Barometr NBER – dla gospodarki USA
•
Barometr BIEC
(Bureau for Investments and Economic Cycles)-
dla większości gospodarek, w tym również dla Polski: (patrz
www.biec.org)
- WRK (wskaźnik równoległy koniunktury)
- WWK (wskaźnik wyprzedzający koniunktury)
•
„Makrometr” – Makroekonomiczny Indeks Koniunktury –
PENETRATOR
•
„Barometr Rzeczpospolitej” od 2002 roku
Rodzaje cykli
KRYTERIUM
RODZAJE
cechy cyklu
-klasyczny
-współczesny
zasięg geograficzny
-cykl światowy
-cykl regionalny
-cykl narodowy
długość cyklu
- krótkie (Kitchina)
- średnie (Juglara)
- długie (Kondratiewa)
teoria wyjaśniająca cykl
-cykle pochodzenia endogenicznego
-cykle pochodzenia egzogenicznego
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
2014-12-07
3
Cykl klasyczny a współczesny
Cechy
morfologiczne
KLASYCZNY
KLASYCZNY
WSPÓŁCZESNY
WSPÓŁCZESNY
Fazy
4
2
Punkty zwrotne
Gwałtowne
Łagodne
Długość cyklu
8-12 lat
3,5 – 5 lat
Długość fazy
wzrostu
4-6 lat
3,5 – 5 lat
Długość fazy
spadku
4-6 lat
2-3 lata
Częstotliwość
Niska
Wysoka
Intensywność
Wysoka
Niska
Charakter
Charakter
przebiegu
przebiegu
Asymetryczna
Asymetryczna
Przebieg cyklu klasycznego
1)
Kryzys => recesja
2)
Dno => depresja
3)
Ożywienie => ekspansja
4)
Rozkwit => szczyt, boom gospodarczy
Magiczne słowo „recesja” (kryzys) co znaczy?
„Kiedy Twój sąsiad traci pracę nastąpiło spowolnienie, kiedy
TY tracisz pracę jest recesja, gdy ekonomista traci swoją pracę
mamy depresję (dno)” (USA – 2008 r.)
•
Recesja
to spadek produkcji trwający dłużej niż 6 m-cy =>
kolejne dwa kwartały spadku PKB w wyrażeniu realnym, co
oznacza, że tempo wzrostu jest ujemne (poniżej trendu)!
•
Spowolnienie
to okres, w którym tempo wzrostu PKB jest co
prawda dodatnie, ale ulega silnemu zmniejszeniu!
•
Według NBER („arbiter ds. recesji” w USA) => recesja to
„wyraźny spadek aktywności gospodarczej w całej gospodarce
trwający dłużej niż kilka m-cy i mający odbicie w poziomie
produkcji przemysłowej, zatrudnieniu, dochodach realnych oraz
sprzedaży hurtowej i detalicznej” .
Opis faz cyklu klasycznego
Opis faz cyklu klasycznego
KRYZYS
KRYZYS
•
Faza zaczyna się od sygnałów z rynku kapitałowego o spadku kursów i obrotów.
•
Rosną trudności w dostępie do kredytów.
•
Spadają inwestycje i zamówienia na produkcję.
•
Zahamowanie wzrostu cen, a nawet ich spadek – przy wysokich kosztach
produkcji – prowadziło to zmniejszenia zysków oraz spadku produkcji i
zatrudnienia, a także dochodów i konsumpcji.
DEPRESJA (DNO)
DEPRESJA (DNO)
•
Spadek wydatków inwestycyjnych, trudności w sprzedaży dóbr (rosną zapasy),
wzrost bezrobocia, zmniejszenie zysków, trudności w dostępie do kredytu,
•
Fala upadłości i bankructw firm.
•
Spadek popytu konsumpcyjnego mniejszy niż inwestycyjnego, gdyż
konsumenci starają się utrzymać dotychczasowy poziom konsumpcji
(efekt rygla).
•
Następuje załamanie inwestycyjne i niski poziom produktu społecznego
•
Silniejsze firmy zaczynają działać na rzecz zaspokojenia potrzeb społecznych i
podejmują się restrukturyzacji majątku i pobudzają popyt inwestycyjny, przez
co pobudzają zatrudnienie. Zaczyna rosnąć produkcja i dochody konsumenta,
rośnie popyt konsumpcyjny, poprawia się relacja koszty do zysków, pojawiają
się większe możliwości zaciągnięcia kredytu. Gospodarka ponownie wkracza
na ścieżkę wzrostu prowadząc do ożywienia!
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
2014-12-07
4
Opis faz cyklu klasycznego (2)
Opis faz cyklu klasycznego (2)
OŻYWIENIE
OŻYWIENIE
•
Rosną: wydatki inwestycyjne i konsumpcyjne, produkcja, zatrudnienie,
dochody, większe obroty i kursy na rynku papierów wartościowych,
wysokie zainteresowanie kredytem.
•
Popyt globalny rośnie szybciej niż podaż, co skutkuje wzrostem cen.
•
Dominuje optymizm wśród uczestników działalności gospodarczej.
ROZKWIT
ROZKWIT
•
Szczyt poziomu rozwoju gospodarki, szczyt nakładów inwestycyjnych
(dynamika inwestycji bez zmian).
•
Nadal rosną zdolności produkcyjne gospodarki jako następstwo inwestycji.
•
Następuje wzrost kosztów produkcji szybszy niż wzrost cen, gdyż
wykorzystanie zdolności produkcyjnych jest na najwyższym poziomie przy
wysokim zatrudnieniu i wysokich płacach.
•
Wzrostowi dochodów ludności zaczyna towarzyszyć wzrost oszczędności i
spadek konsumpcji.
•
Banki z większą ostrożnością udzielają kredytów.
•
Maleje optymizm wśród producentów i konsumentów.
FAZA RECESJI
FAZA RECESJI
(KRYZYSU)
(KRYZYSU)
DNO
DNO
(DEPRESJA)
(DEPRESJA)
FAZA OŻYWIENIA
FAZA OŻYWIENIA
(EKSPANSJI)
(EKSPANSJI)
FAZA ROZKWITU
FAZA ROZKWITU
(BOOM)
(BOOM)
• nadwyżka podaży
nad popytem
• wzrost zapasów u
producentów
• spadek produkcji,
przychodów,
zysków i
zatrudnienia
• spadek cen
(współcześnie:
zwolnienie inflacji)
• wzrost bezrobocia
• równowaga na
niskim poziomie
• niski popyt i niska
podaż
• niskie ceny
• bankructwa i
upadłości
• popyt przewyższa
podaż
• rosnąca
produkcja,
sprzedaż,
przychody, zyski i
zatrudnienie
• rosną ceny
• spada bezrobocie
• aktywność
gospodarcza osiąga
najwyższy poziom
(przekracza poziom
aktywności podczas
poprzedniego
szczytu)
• równowaga na
wysokim poziomie
• wysoka
produkcja,
sprzedaż,
przychody, zyski i
zatrudnienie
• wysoki poziom cen
Cykl współczesny
•
Faza wzrostową =>
EKSPANSJA
– wzrost produkcji w gospodarce, trwający
6 miesięcy lub dłużej;
•
Faza spadkową =>
RECESJA
– spadek produkcji w gospodarce, trwający 6
miesięcy lub dłużej.
Skrócenie i spłycenie fazy spadkowej
współczesnych cykli to skutek...
•
wieloletniego i skutecznego oddziaływania polityki
stabilizacyjnej państwa
•
dynamiczna ekspansja sektora usług, który charakteryzuje
się dużą odpornością na spadki koniunktury
•
istnienie bardziej wiarygodnych informacji o sytuacji
gospodarczej i jej perspektywach
•
szybkość przepływu informacji
•
procesy globalizacji i internacjonalizacji
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
2014-12-07
5
Cykle koniunkturalne
Cykle koniunkturalne ze względu na czas trwania:
ze względu na czas trwania:
a) cykle krótkie (
Kitchina
Kitchina
– trwa ok. 3,5 roku)
b) cykle średnie (
Juglara
Juglara
– trwa od 8-10 lat)
c) cykle długie (
Kondratiewa
Kondratiewa
– trwa 5-60 lat)
Istnieją też cykle specjalne dotyczące konkretnych dóbr
lub usług => np.
cykl świński,
który uruchamia wzrost cen
pasz.
Cykle
Cykle krótkie (cykle mniejsze)
krótkie (cykle mniejsze)
•
Kitchin – 1923r.
•
Dla gospodarki amerykańskiej
•
Ok. 3-4 lata
•
Główna przyczyna
– zmiana stanu zapasów i
kapitału obrotowego
•
Łagodne zakończenie!
Cykle
Cykle średnie
średnie Juglara
Juglara
(cykle klasyczne inaczej główne)
(cykle klasyczne inaczej główne)
•
Wahania gospodarcze między kryzysami po
1945 roku
•
Ok. 6-10 lat
•
Przyczyna
– inwestycje realne (zmiana
wyposażenia technicznego)
•
Często kończą się gwałtownie, nagłym
załamaniem rynku!
Cykle długie
Cykle długie
•
Kondratiew, 1922
•
Obserwowane od XVIII wieku - - analiza przebiegu koniunktury na
przestrzeni 140 lat (1780 – 1920) w czterech krajach z rozwiniętą
gospodarką rolną i przemysłem (Anglii, Niemcy, Stany
Zjednoczone i Francja )
•
Analizował takie zmiany jak:
1. wskaźnik cen towarów,
2. przychód z obligacji państwowych,
3. roczna płaca pracowników rolnych,
4. obroty handlu zagranicznego w przeliczeniu na mieszkańca
•
Długość amplitudy ok. 50-60 lat (dzieli na fazę spadku 25-30 lat i
fazę wzrostu 25-30 lat)
•
Przyczyny
– postęp technologiczny i innowacje, zmiany na rynku
pieniądza, wydarzenia polityczne, wojny, migracje i zmianami
demograficzne.
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
2014-12-07
6
4 cykle opisane przez Kondratiewa
Cykle
lata
W tym
faza
wzrostu
Czas
Lider
gospodarczy/innowacja
I
1785-1843 Do 1816
58 lat
Wielka Brytania =>
m
aszyna parowa
II
1844-1893 Do 1873
49 lat
Wielka Brytania =>
kolej,
elektryczność
III
1894-1939 Do 1919
Do 1929
45 lat
USA =>
samochód,
chemikalia, plastik
IV
1940-
1985/2000
Do 1973
45-60
lat
USA =>
samolot, komputer,
internet
A dziś ?
V cykl
2000- ….
?
?
USA =>
biotechnologie,
nanotechnologie, sieci
komputerowe, pieniądz
wirtualny
87
92
97
102
107
112
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
%
92
94
96
98
100
102
104
106
108
%
produkcja sprzedana przemysłu
PKB
Cykle koniunkturalne w Polsce 1990-2003
Skąd się biorą cykle koniunkturalne?
Teorie cykli –wyjaśniają powstawanie cykli
gospodarczych; różnice i wskazują na
czynniki kształtujące koniunkturę.
Dwa nurty teorii:
a) Teorie neoklasyczne
b) Teorie keynesowskie
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
2014-12-07
7
Teorie makroekonomiczne a wahania cykliczne
Teorie makroekonomiczne a wahania cykliczne
•
Neoklasycy uważają, że system gospodarczy ma
cechę stabilności tj. po każdym zakłóceniu wraca
do równowagi samoistnie.
•
Keynesiści, uważają, że gospodarce należy
„pomóc” powrócić do stabilności po zakłóceniach
rynkowych.
Czynniki zakłócające dzieli się na:
1) Egzogeniczne
1) Egzogeniczne
– zewnętrzne tj.:
•
Wojny, klęski żywiołowe, rewolucje i inne
polityczne, odkrycie złóż i innych zasobów, szoki
naftowe, zmiany demograficzne, innowacje
techniczne, zjawiska przyrodnicze.
2) Endogeniczne
2) Endogeniczne
– wewnętrzne
Ad. 1 Teorie egzogeniczne (zewnętrzne)
Ad. 1 Teorie egzogeniczne (zewnętrzne)
TEORIA PLAM NA SŁOŃCU (ROLNICZA)
TEORIA PLAM NA SŁOŃCU (ROLNICZA)
Większa liczba plam na Słońcu powoduje nieurodzaj, a te
cykliczne zmiany produkcji rolnej wywołują także zmiany rytmu
produkcji przemysłowej.
TEORIA INNOWACJI (
TEORIA INNOWACJI (Schumpeter
Schumpeter)
)
Falowe pojawianie się innowacji organizacyjno-technicznych.
Jeśli przedsiębiorca-innowator zastosuje innowację w produkcji
to jego zysk nadzwyczajny skłoni innych przedsiębiorców do
naśladowania => nastąpi
DYFUZJA TECHNIKI,
DYFUZJA TECHNIKI,
czyli
fala
wzmożonych inwestycji i wzrostu produkcji. Wzrostowi podaży
nie towarzyszy wzrost popytu i następuje spadek cen i stopy
zysku maleją, a gospodarka przechodzi kryzys
. Znikająca stopa
zysku zmusza do prowadzenia nowych technik, co daje impuls
innowacyjny, który ożywi gospodarkę.
Innowacje => wywołują cykle średnie (Juglara)
Innowacje (wynalazki) epokowe => wywołują cykle długie
Kondratiewa.
Teorie egzogeniczne (2)
Teorie egzogeniczne (2)
Teoria cyklu politycznego
Teoria cyklu politycznego
PARTIE RZĄDZĄCE –
W CELU UZYSKANIA REELEKCJI POBUDZAJĄ
KONIUNKTURĘ PRZED WYBORAMI
stosują wówczas łagodną
politykę fiskalną i monetarną by doprowadzić do ożywienia
gospodarki i spadku bezrobocia. Po wyborach każda partia, która
wygra, zmuszona jest zastosować restrykcyjną politykę fiskalną, by
zmniejszyć deficyt budżetowy, dług publiczny oraz inflację.
Teoria monetarna
Teoria monetarna
(Friedman)
Przyczyną wahań koniunktury są
NIEOCZEKIWANE SZOKI
PIENIĘŻNE
, będące skutkiem
błędnych decyzji banku centralnego
w zakresie prowadzonej przez niego polityki monetarnej.
W ich
wyniku występują istotne zakłócenia w procesie kształtowania się
rynkowej stopy procentowej, które następnie mogą przenosić się
do sfery realnej produkcji i prowadzić do dysproporcji pomiędzy
produkcją a popytem globalnym.
Ad. 2 Teorie keynesoweskie – endogeniczne
(wewnętrzne)
ZMIANY POPYTU GLOBALNEGO:
•
popytu konsumpcyjnego i popytu inwestycyjnego wywołane przez zmiany
krańcowej stopy zysku, niepewność, oraz „instynkty zwierzęce”
•
wahania eksportu netto wywołane zmianą koniunktury zagranicą.
1.
1.
RECESJA JEST WYNIKIEM ZBYT MAŁEGO EFEKTYWNEGO POPYTU GLOBALNEGO I
RECESJA JEST WYNIKIEM ZBYT MAŁEGO EFEKTYWNEGO POPYTU GLOBALNEGO I
NADPRODUKCJI, gdzie AS > AD!
NADPRODUKCJI, gdzie AS > AD!
2.
Aby pobudzić gospodarkę niezbędne są INWESTYCJE.
3.
W wyniku zmian w popycie globalnym następują zwielokrotnione zmiany w
produkcji –
model mnożnika
model mnożnika--akceleratora.
akceleratora.
Efekty inwestycji:
Efekty inwestycji:
•
popytowy – wzrost popytu
•
podażowy – wzrost mocy produkcyjnych w gospodarce
•
Między efektem popytowym a podażowym występuje luka czasowa – efekt
popytowy występują w trakcie realizacji inwestycji, a efekt podażowy po ich
zakończeniu.
Wniosek: aby gospodarka powróciła do stanu pełnego zatrudnienia, konieczna jest
ekspansywna polityka; najskuteczniejsza – fiskalna!
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
2014-12-07
8
Inne teorie cykli koniunkturalnych…
Inne teorie cykli koniunkturalnych…
•
Teoria przenoszenia kryzysów z innych gospodarek
•
Teoria niedostatku konsumpcji
•
Teorie inwestycyjne
•
Teorie konsumpcji
•
Teoria przesycenia rynku towarowego
•
Teorie cykli zapasów
•
Teorie inwestycji konsumentów
=> Makro dla zaawansowanych (II stopień)
•
zmienne pro-cykliczne
- zmienne wykazujące
dodatnią korelację z PKB
•
zmienne anty-cykliczne
- zmienne wykazujące
ujemną korelację z PKB
•
zmienne a-cykliczne
- zmienne wykazujące brak
korelacji z PKB
Pamietaj
! Każdy cykl koniunkturalny jest inny, ale obserwuje
się podobne zachowania pewnych wielkości ekonomicznych w
czasie trwania każdego kolejnego cyklu.
Z tego względu wyróżniamy:
Zestawienie wskaźnik i ich wpływ na cykl
Wydatki:
Konsumpcja ( C)
Inwestycje (I)
=> budownictwo mieszkaniowe
Zapasy
Wydatki rządowe (G) + transfery (B)
Eksport netto (NX) => saldo Ex - Im
=> Eksport
=> Import
pro-cykliczne
pro-cykliczne
pro-cykliczne
pro-cykliczne
a-cykliczne
słabo antycykliczne
anty-cykliczny
pro-cykliczne
Rynek pracy:
=> zatrudnienie
=> bezrobocie
=> wydajność
=> płace realne
pro-cyklicznie
anty-cyklicznie
pro-cyklicznie
pro-cyklicznie
Podaż pieniądza
pro-cyklicznie
Inflacja
pro-cyklicznie
Ceny akcji
pro-cyklicznie
Stopa procentowa
pro-cyklicznie
Skutki cykliczności
Skutki cykliczności
Negatywne:
Negatywne:
•
wahania w poziomie zaspokojenia potrzeb
społecznych;
•
niestabilność gospodarcza i społeczna – wahania
aktywności gospodarczej, zmiany rozmiarów
zatrudnienia, zmiana poziomu produkcji, rośnie
zadłużenie gospodarki, co wywołuje niezadowolenie
społeczne ;
•
niestabilność polityczna (brak poparcia dla władzy
politycznej);
Pozytywne:
Pozytywne:
•
pełni role swoistego doboru naturalnego – eliminuje
producentów nieracjonalnie wykorzystujących swoje
zasoby, którzy produkują drogie i złej jakości wyroby;
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
2014-12-07
9
Oddziaływanie rządu na cykl koniunkturalny
1)
Interwencjonizm antykryzysowy
– działania rządu
podejmowane w celu łagodzenia skutków
zaistniałego już kryzysu.
2)
Interwencjonizm antycykliczny
– rozszerzenie działań
rządu na wszystkie fazy kryzysu => przeciwdziałanie
bieżącym wahaniom koniunktury i poziomu
zatrudnienia.
3)
Interwencjonizm rozwojowy
– oddziaływanie
państwa na kierunki inwestowania zapewniając
rozwój nowoczesnych gałęzi produkcji
(przekształcenia strukturalne), a także na strukturę
przestrzenną gospodarki, organizację i kierunki
badań naukowych.
METODY PRZEZWYCIĘŻANIA CYKLICZNOŚCI
METODY PRZEZWYCIĘŻANIA CYKLICZNOŚCI
WG KEYNESA
WG KEYNESA
Metoda keynesowska
Metoda keynesowska
– pobudzenie gospodarki
poprzez działania rządu, które wspomagają
działanie mechanizmów rynkowych np.
zamówienia rządowe, roboty publiczne. Rząd
podejmuje tzw. politykę stabilizacyjną i może
stosować dwie grupy środków:
–
metody pośrednie – polityka fiskalna, monetarna,
budżetowa;
–
metody bezpośrednie – nakazy, zakazy, przepisy
prawa;
Narzędzia polityki antycyklicznej to:
Narzędzia polityki antycyklicznej to:
polityka fiskalna i monetarna!
polityka fiskalna i monetarna!
POLITYKA FISKALNA
POLITYKA FISKALNA
••
Stymulacyjna gospodarkę to polityka ekspansywna
Stymulacyjna gospodarkę to polityka ekspansywna
=> zmniejszenie
podatków i wzrost wydatków budżetowych , wzrost deficytu, pobudza to
wydatki konsumpcyjne i inwestycyjne, rośnie produkcja i zatrudnienie oraz
zwykle rosną ceny.
••
Hamująca gospodarkę to polityka restrykcyjna
Hamująca gospodarkę to polityka restrykcyjna
=> wzrost podatków i spadek
wydatków budżetowych, spadek deficytu, zmniejszenie wydatków
konsumpcyjnych i inwestycyjnych, maleje produkcja i zatrudnienie oraz zwykle
maleją ceny.
POLITYKA MONETARNA
POLITYKA MONETARNA
••
Stymulująca polityka monetarna
Stymulująca polityka monetarna
=> tani pieniądz, czyli spadek stóp
procentowych i rezerw gotówkowych, rosną możliwości udzielania kredytu i
rośnie podaż pieniądza, rosną inwestycje i popyt globalny, a także rośnie
zatrudnienie, produkcja oraz ceny.
••
Restrykcyjna polityka monetarna
Restrykcyjna polityka monetarna
=> drogi pieniądz, czyli wzrost stóp
procentowych i rezerw gotówkowych, maleją możliwości udzielania kredytu i
maleje podaż pieniądza, maleją inwestycje i popyt globalny, a także maleje
zatrudnienie, produkcja oraz ceny.
METODY PRZEZWYCIĘŻANIA CYKLICZNOŚCI
METODY PRZEZWYCIĘŻANIA CYKLICZNOŚCI
Metoda neoklasyczna (
Metoda neoklasyczna (monetarystyczna
monetarystyczna)
)
– gospodarka
rynkowa jest w stanie sama osiągać równowagę i
niepotrzebne są działania rządu. Stąd rząd ogranicza się
więc do:
•
Ingerencji państwa w przebieg procesów
gospodarczych z wykorzystaniem polityki pieniężnej
tj. regulowaniu podaży pieniądza;
•
Wykorzystanie tzw. automatycznych stabilizatorów
koniunktury gospodarczej – są to środki polityki
ekonomicznej, które wprowadzane do systemu
ekonomicznego danej gospodarki i będąc jego częścią
składową, samoczynnie bez potrzeby każdorazowej
ingerencji rządu regulują gospodarkę, albo ja
pobudzając albo hamując aktywność gospodarczą.
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
2014-12-07
10
Automatyczne stabilizatory
Automatyczne stabilizatory
•
Progresywne progi podatków dochodowych –
jeśli rośnie
aktywność gospodarcza to osiągane są wyższe dochody i rosną
obciążenia podatkowe, co zahamuje aktywność gospodarczą (i
odwrotnie). Generalnie => przy recesji obniżać progi podatkowe,
przy ekspansji rosną progi podatkowe.
•
Zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki z pomocy społecznej
– gdy maleje
aktywność gospodarcza to rośnie bezrobocie i maleją dochody
konsumentów, a wiec też popyt rynkowy - w tych warunkach
wprowadza się zasiłki dla bezrobotnych i zasiłki z pomocy
społecznej, by zahamować dalszy spadek aktywności gospodarczej.
•
Stopa procentowa
– gdy rośnie aktywność gospodarcza rośnie
popyt na czynniki produkcji i rośnie %, a ta z kolei zniechęca do
wydatków inwestycyjnych. Generalnie => przy recesji obniżać stopy
% by pobudzić do wydatków inwestycyjnych i konsumpcyjnych, przy
ekspansji podnosić stopy %.
Alan Greenspan, Lipiec 2001, wystąpienie w Kongresie:
Czy może polityka fiskalna i monetarna działać tak, by
wyeliminować cykl koniunkturalny?
Odpowiedź – według mnie – brzmi „NIE”.
Dlaczego?
Gdyż nie ma takiego urządzenia, które by zmieniło ludzką
naturę. Zbyt często ludzie mają skłonność
do powracających ataków optymizmu lub pesymizmu,
które mają swoje odzwierciedlenie w powstawaniu
lub zanikaniu spekulacyjnych ekscesów.
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (