opracowanie Sobąpisanie, w M Foucault, Powiedziane, napisane Szaleństwo i literatura, s 303 319

Sobąpisanie, w: M. Foucault, Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura, s. 303-319.

Opracowała: Aneta Baranowska

I. We wstępie Foucault odwołuje się do tekstu Vita Antonii św. Atanazego, który pokazuje rolę pisania w filozoficznej kulturze tuż przed nastaniem chrześcijaństwa:

Vita Antoni jest zapisem czynów i myśli niezbędnych do życia ascety. Foucault przytacza fragment żywota Antoniego, w którym zalecane jest postrzeganie swoich grzechów, jako czegoś, co zostanie podane wszystkim do wiadomości. Dzięki temu grzesznik odczuwać będzie wstyd, co spowoduje unikanie nieczystych myśli. „W ten sposób będziemy kształtować styl własnego życia, będziemy się podobać Panu i udaremniać sztuczki wroga”

Pisanie o sobie samym: łagodzi niebezpieczeństwa samotności, wystawia czyn lub myśl na ewentualne spojrzenie, konieczność pisania staje się towarzyszką życia wzbudzając ludzki szacunek, ale i wstyd; pisanie odkrywa tę samą rolę co spowiedź.

Pisanie w tekście Atanazego jest też bronią przeciwko szatanowi, jest też próbą i sprawdzianem: wyprowadzając myśl na światło dzienne, rozprasza wewnętrzne ciemności, w których czai się nieprzyjaciel.

II. Nie można nauczyć się sztuki życia bez askesis (praca nad sobą) – jedna z podstawowych zasad, której hołdowali pitagorejczycy, sokratycy, cynicy. Pisanie dla samego siebie czy dla kogoś, jako forma treningu ( wstrzemięźliwość, rozpamiętywanie, rachunek sumienia, medytacja, milczenie i słuchanie kogoś innego) zaczęło odgrywać rolę dość późno.

Seneka: należy czytać, ale też pisać

Epiktet: pisanie, jako ćwiczenie osobiste – należy rozmyślać (meletan), pisać (graphein), ćwiczyć (gumnazein). Pisanie w połączeniu z rozmyślaniem przywołuje to, co stało się już jej własnością, która odsyła do jakiejś zasady, reguły, lub przykładu, zastanawia się nad nimi, przyswaja je i jest gotowa stawić czoło światu.

Pisanie wiąże się z ćwiczeniem myśli na dwa różne sposoby:

W obu wypadkach, niezależnie od tego jak wyglądałby cykl ćwiczeń, pisanie stanowi najważniejszy etap w procesie, do którego zmierza askesis, a mianowicie przekształcaniu czyjejś wypowiedzi uznanej za prawdziwą w racjonalny fundament działania. Jako element treningu pisanie spełnia funkcję etopojetyczną, gdyż umożliwia przekształcenie prawdy w ethos.

[z Wiki]: pojetyczne (wytwórcze) - których celem jest formułowanie wiedzy, za pomocą której można wytwarzać określone przedmioty; eto – raczej od etosu(obyczaje i normy)

Owo pisarstwo etopojetyczne, pojawiające się w dokumentach I i II w. nie pokrywa się z hypomneumata i listami.

III. Hypomneumata

Hypomneumaty tworzą materiał i ramy dla częstych ćwiczeń: wielokrotnej lektury, medytacji, spotkań z samym sobą lub innymi itd.; są też po to by je mieć pod ręką, by skorzystać gdy zajdzie potrzeba w działaniu – by dzięki pomocnym wypowiedziom stworzyć samemu logos bioethikos i znaleźć w nich głos, który uciszy namiętności duszy, tak jak pan jednym słowem uspokaja psy (Plutrach)

  1. Seneka podkreśla:

2. Pisanie hypomneumatów jest uregulowaną i dobrowolną praktyką rozmaitości, wyborem elementów niejednorodnych.

Notatkami rządzą dwie reguły:

Pisanie jako doświadczenie osobiste poczynione przez siebie dla siebie jest sztuką prawdy rozmaitej lub, ściślej mówiąc, rozważnym sposobem łączenia tradycyjnego autorytetu rzeczy już powiedzianych (Seneka to co zanotuje wybiera z pism filozofa własnej szkoły) z osobliwością prawdy, która się w nich pojawia, i niepowtarzalnym charakterem okoliczności, określających ich użytek.

3. Zamierzona rozmaitość nie wyklucza ujednolicenia. To jednak nie mieści się w sztuce tworzenia całości, lecz dokonuje się w piszącym jako rezultat hypomneumatów, ich tworzenia i sięgania po nie. Należy tu rozróżnić dwa procesy:

Piszący ustanawia własną tożsamość poprzez zbiór rzeczy powiedzianych.

W tym co się pisze, powinno się stworzyć własną duszę

Starannie dobrane lektury i przyswajające pisanie powinny umożliwić ustalenie tożsamości, w której da się odczytać całą duchową genealogię.

IV. Korespondencja

List to tekst przeznaczony dla kogoś innego, również umożliwia ćwiczenie duchowe.

Rada udzielona w liście 7 jest opisem stosunku do Lucyliusza – charakteryzuje własne odosobnienie, które powinno przebiegać wedlug tych reguł reguł:

List wysyłany ku pomocy - z radą, pocieszeniem, naganą, napomnieniem – jest dla piszącego elementem własnego treningu. Pozwala samemu przygotować się na podobne wypadki.

Czasami posługa duszy oddana przez piszącego może wrócić do adresata w formie „rady powrotnej” - wraz z rozwojem duchowym pouczanego on sam będzie mógł udzielać rad mentorowi, słać pocieszenia i napomnienia – wymiana egalitarna.

List w przeciwieństwie do hypomneumatów ustanawia sposób ukazywania się samemu sobie i innym. Uobecnia piszącego adresatowi – czyni go obecnym w sensie dosłownym, bezpośrednim, niemal namacalnym. Aranżuje w pewien sposób spotkanie twarzą w twarz.

Wzajemność w korespondencji opiera się na spojrzeniu i badaniu. List, jako ćwiczenie zmierza do zsubiektywizowania prawdziwej wypowiedzi, przyswojenia jej i uczynienia własną, prowadzi jednocześnie do obiektywizacji duszy. Dzięki listowi otwieramy się na spojrzenia innych i umieszczamy adresata w miejscu wewnętrznego boga. Pozwala wystawić się na spojrzenie, które zapada się w głąb serca w chwili, gdy zaczynamy myśleć.

Introspekcja (wpływ listu na adresata) w sensie otwarcia się na innego.

Pierwsze historyczne formy opowieści – wymiana listów, spełniająca posługę duszy

Nowiny dotyczące zdrowia tradycyjnie stanowią część korespondencji. Często chodzi o przypomnienie skutków oddziaływania ciała na duszę, lub narzucenie adresatowi dogodniejszego trybu życia.

Przedstawiają adresatowi wypadki życia codziennego. Opowiadanie o minionym dniu – istotna część praktyki epistolarnej. Przypominanie sobie o przebiegu dnia jest rachunkiem sumienia – praktyka ta rozpowszechnia się w różnych szkołach: pitagorejskich, epikurejskich, stoickich – ćwiczenie umysłu związane z pamięcią również dokonywanie wglądu w siebie.

Hypomneumaty- zbiór rzeczy czytanych i słyszanych, stanowiących fundament myśli. Zbudowanie siebie, jako podmiotu racjonalnego działania w oparciu o przyswojenie, ujednolicenie i upodmiotowienie fragmentarycznego i staranie dobranego tego-co-już-powiedziane. W przypadku monastycznych zapisów ćwiczeń duchowych chodzić będzie o przepędzenie z wnętrza duszy najbardziej ukrytych poruszeń po to tylko, aby się od nich wyzwolić.

W przypadku epistolarnej opowieści chodzi o zbieżność spojrzenia innego i spojrzenia, skierowanego na siebie, kiedy to codzienną aktywność mierzy się wedle regul określonej techniki życia.





Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Foucault M Powiedziane, napisane Szaleństwo i literatura
Michel Foucault Szaleństwo, literatura, społeczeństwo
Opracowania różnych tematów, Wzorce moralne człowieka w literaturze różnych epok , Wzorce moralne cz
Opracowania różnych tematów, Echa romantyzmu i pozytywizmu w literaturze okresu międzywojennego, Ech
TEORIE BADAŃ LITERACKICH OPRACOWANIE SUROWE, Studia, Filmoznawstwo, Teorie Badań Literackich
Opracowanie PYTAŃ NA EGZAMIN Z POETYKI(1), Teoria Literatury,Poetyka
Umberto Eco- Interpretacja i nadinterpretacja. opracowanie, FILOLOGIA POLSKA UWM, Metodologia badań
Blizna Odyseusza - opracowanie, FILOLOGIA POLSKA UWM, Metodologia badań literackich
Opracowania różnych tematów, Znani mi bohaterowie w literaturze XIX i XX wieku, Znani mi bohaterowie
Opracowania różnych tematów, Ideał człowieka i obywatela w literaturze staropolskiej, Ideał człowiek
kilka opracowanych artykułów na egzamin Poetyka i semantyka literackich zobrazowań przestrzeni mia
opracowanie Z Freud, „Pisarz a fantazjowanie”, w „Teoria badań literackich za granicą”, t III, cz 1
opracowanie E Prokop Janiec Etniczność, w Kulturowa teoria literatury,red Markowski
M.Foucault - Sobąpisanie - opracowanie, antropologia kultury
Literackie wizje i realizacje postawy buntu człowieka wobec , opracowania maturalne, wypracowania
Proza 20-lecia jako tradycja literacka dla powojnia, Polonistyka, 08. Współczesna po 45, OPRACOWANIA

więcej podobnych podstron